Morgunblaðið - 03.01.2003, Qupperneq 32

UMRÆÐAN
32 FÖSTUDAGUR 3. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
HUGTAKIÐ heilabilun er notað
yfir truflun á heilastarfsemi sem or-
sakast af sjúkdómum í miðtauga-
kerfi. Talið er að allt að 3.000 manns
séu með heilabilun hér á landi og um
150 einstaklingar bætist í þann hóp á
ári. Sjúkdómar þessir eru aldurs-
tengdir, þ.e. líkur á heilabilun aukast
með hækkandi aldri.
Á síðastliðnu hausti bárust fréttir
af því í fjölmiðlum að loka ætti
sjúkradeild fyrir heilabilaða á Landa-
kotsspítala til áramóta vegna sparn-
aðaraðgerða. Þrátt fyrir að fréttir af
fjárhagsvanda sjúkrastofnana og lok-
unum deilda í sparnaðarskyni séu al-
vanalegar var mörgum verulega
brugðið er fréttist af fyrrgreindum
áformum og framkvæmd þeirra.
Nú berast af því fréttir að enn eigi
að ganga á hlut þessa sjúklingahóps
og fjölskyldna þeirra og að deildin
fyrir heilabilaða verði ekki opnuð á
ný um áramót heldur verði húðdeild,
sem staðsett hefur verið á Vífilsstöð-
um, flutt í það húsnæði.
Virðingarleysi
Þrátt fyrir að margt sé enn óþekkt
varðandi þá sjúkdóma sem kallaðir
eru heilabilun er vitað að þessi sjúk-
lingahópur á erfitt með að þola breyt-
ingar á högum sínum og er viðkvæm-
ur fyrir ytra áreiti. Því hefur öll
röskun á þjónustu við heilabilaða ein-
staklinga slæmar afleiðingar sem
langan tíma getur tekið sjúklingana
að vinna bug á með aðstoð þeirra sem
annast þá sem eru bæði fagfólk og að-
standendur.
Í ljósi þess að umræddur sjúk-
lingahópur er ófær um að bera hönd
fyrir höfuð sér er fyrrgreind aðgerð,
eða ef til vill er réttara að tala um að-
gerðaleysi í málefnum heilabilaðra,
sem forráðamenn Landspítala boða
að mínu mati virðingarleysi við alla
hlutaðeigandi aðila og óforsvaranleg.
Lokaorð
Útgjöld til heilbrigðismála eru
mjög mikil og vaxa stöðugt. Þau
verða yfir 100 milljarðar króna á
næst ári. Þrátt fyrir það er talað um
fjárskort nánast alls staðar í heil-
brigðiskerfinu.
Ritstjórnargrein Morgunblaðsins
hinn 29. nóvember sl. ber heitið
„Heilbrigðiskerfi í kreppu“ en þar
segir m.a. að tímabært sé að Alþingi
og ríkisstjórn komi sér saman um
róttækar aðgerðir til að ná tökum á
vanda heilbrigðisþjónustunnar. Ég
tel það löngu tímabært og að það þoli
enga bið.
Eftir Elínu Margréti
Hallgrímsdóttur
„Nú berast
af því fréttir
að enn eigi
að ganga á
hlut þessa
sjúklingahóps og fjöl-
skyldna þeirra.“
Höfundur er hjúkrunarfræðingur.
Hvers eiga sjúk-
lingar með heila-
bilun að gjalda?
SLYS á börnum á Íslandi eru stórt
vandamál og eru slys á börnum
helmingi algengari á Íslandi en í ná-
grannalöndunum sem við berum
okkur gjarnan saman við. Slys á
börnum má í langflestum tilvikum
fyrirbyggja með góðum forvörnum,
aðgæslu og fræðslu. Nú er sá árstími
að það er myrkur nánast allan sólar-
hringinn. Umferðarþungi er mikill
og óvæginn og allir eru að flýta sér.
Því er mikilvægt að allir taki hönd-
um saman og vinni að því að fækka
slysum.
Í fréttum undanfarnar vikur og
mánuði hefur því miður verið sagt
frá allmörgum slysum á börnum sem
hefði mátt fyrirbyggja með aðgæslu.
Dæmi eru um að mjög ung börn séu
ein að leika sér úti eða á ferðinni án
gæslu fullorðinna. Slíkt verður að
teljast til vanrækslu á börnum. Þá
eru dæmi um eldri börn sem taka
mikla áhættu t.d. með því að stökkva
út á götu án þess að gæta að sér, oft
með skelfilegum afleiðingum.
Fræðsla um slysavarnir þarf að
byrja snemma og á heimilunum.
Ábyrgðin liggur fyrst og fremst hjá
foreldrum. Þeir verða sjálfir að vera
góð fyrirmynd og þeir verða að
fræða börnin sín. Aðrir aðilar, svo
sem heilsugæsla, leikskólar og skól-
ar, eru foreldrum og börnum til
stuðnings.
Notkun endurskinsmerkja er
ódýr líftrygging en þau eru því mið-
ur alltof sjaldan notuð. Við sem erum
fullorðin verðum þarna að vera góð
fyrirmynd. Ábyrgðin liggur fyrst og
fremst hjá okkur. Það er einnig á
ábyrgð foreldra og annarra fullorð-
inna að gæta lítilla barna sem ekki
hafa þroska og getu til að gæta sín
sjálf. Þá þarf að kenna börnum
snemma á lífsleiðinni að forðast
hættur í umferðinni og að fara eftir
umferðarreglum og ekki síst að vera
þeim gott fordæmi.
Ágætu foreldar, gleymið því ekki
að því fylgir mikil ábyrgð að eiga
börn. Á liðnu ári hafa fimm börn lát-
ist í umferðinni og nokkur slasast al-
varlega. Þetta ár var með verstu ár-
um í langan tíma. Láttu ekki barnið
þitt bætast í hópinn.
Eftir Herdísi Storgaard
og Katrínu Davíðsdóttur
„Gleymið því ekki að því
fylgir mikil ábyrgð að
eiga börn.“
Katrín er barnalæknir, Miðstöð
heilsuverndar barna, og formaður
Félags íslenskra barnalækna.
Herdís er hjúkrunarfræðingur og
framkvæmdastjóri Árvekni.
Katrín
Davíðsdóttir
Herdís
Storgaard
Er barnið þitt
ávallt öruggt í
umferðinni?
LISTIR
PÍANÓLEIKARINN David Zoffer
og gítarleikarinn Adam Larrabee
leika á Kaffi Reykjavík annað kvöld,
laugardagskvöld, kl. 21. Þetta
djassdúó frá Boston lék hér á landi
síðast fyrir þremur árum á tónleik-
um á Sóloni. Tónleikarnir á Kaffi
Reykjavík nú koma í kjölfar útgáfu á
nýjum geisladiski þeirra, Courage in
Closeness.
David Zoffer og Adam Larrabee
eru báðir prófessorar í djasstónlist
við New England Conservatory of
Music í Boston og hafa leikið saman í
rúman áratug.
David Zoffer og Adam Larrabee
hafa komið víða við á tónlistarferli
sínum og hafa bæði saman og hvor í
sínu lagi leikið með mörgum þekkt-
ustu djass- og spunamönnum
Bandaríkjanna. David Zoffer hefur
leikið með tónlistarmönnum á borð
við Eddie Gomez, Don Alias, Harry
Connick og Don Byron og meðal
samstarfsmanna Adams Larrabees
eru Dave Holland og Jimmy Heath
og rokkarinn Bruce Hornsby.
Á tónleikunum annað kvöld leika
þeir tónlist af nýju plötunni, en einn-
ig alls konar útsetningar á tónlist allt
frá „svellandi grúvi“ til klassískra
verka.
Aðgangseyrir er kr. 1.500.
Zoffer og Larrabee
á Kaffi Reykjavík
David Zoffer píanóleikari og Adam
Larrabee gítarleikari.
SIGURÐUR Freyr Guð-
brandsson opnar ljósmynda-
sýningu í Listasafni Borgar-
ness á morgun, laugardag, kl.
15 og nefnist hún Ferðalag.
Sigurður stundaði nám í
Noregi og því samfara ferðaðist
hann víða um heimsbyggðina til
að afla sér menntunar og
reynslu, m.a. til Spánar, Kan-
ada, Bólivíu og Pakistans.
Sigurður Freyr fæddist í
Reykjavík þann 22. júlí fyrir
liðlega 30 árum. Allt til tvítugs
bjuggu foreldrar hans í
Reykjavík níu mánuði ársins en
á sumrin fluttust þau út í sveit
hvar þau ráku veiðihúsið í
Þrándargili í Dölum. Nú er Sig-
urður sestur að í Reykholts-
dalnum, byggir þar hænsna-
kofa og les Íslendingasögur.
Myndirnar á sýningunni eru
teknar á ferðalögum Sigurðar
um álfurnar. Hann gerir sér far
um að blanda saman myndum
af sem fjölbreyttustu landslagi
og fólki en býr þó til ákveðin
þemu þar sem samskonar
myndum er raðað saman.
Hverri mynd fylgir lítill texti.
Listasafn Borgarness er til
húsa í Safnahúsi Borgarfjarð-
ar, Bjarnarbraut 4–6, Borgar-
nesi, og verður sýningin opin
frá 13–18 alla virka daga og til
kl. 20 á þriðjudags- og fimmtu-
dagskvöldum. Sýningin stend-
ur til 29. janúar.
Ljós-
myndasýn-
ing í Borg-
arnesi
415 LJÓSMYNDIR bárust í ljós-
myndakeppni á Netinu á slóðinni
www.ljosmyndari.is. Keppnin var
öllum opin og hver einstaklingur gat
sent þrjár myndir. Nú er komið að
vali á bestu myndunum og til 11. jan-
úar má sjá allar myndirnar en eftir
það fækkar þeim um helming og
stigahæstu myndirnar halda áfram
keppni. Vikulega frá 12. janúar verð-
ur hægt að greiða atkvæði þeim
myndum sem eftir standa en end-
anleg úrslit liggja fyrir um mánaða-
mótin febrúar-mars.
Síðustu tvær vikurnar ræður
þriggja manna fagdómnefnd úrslit-
um.
Aðalverðlaunin eru stafræn
myndavél að verðmæti 59.900 kr. og
aukaverðlaun eru ljósmyndabækur.
Ljósmyndakeppni á Netinu