Morgunblaðið - 25.02.2003, Blaðsíða 56

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 ÞRIÐJUDAGUR 25. FEBRÚAR 2003 VERÐ Í LAUSASÖLU 190 KR. MEÐ VSK.
HUGSANLEGA hefði mátt spá nákvæm-
lega um jarðskjálftann sem reið yfir Suður-
land 17. júní árið 2000. Ragnar Stefánsson,
forstöðumaður jarðeðlissviðs Veðurstofu Ís-
lands, segir að gögn sýni merki um breyt-
ingar á undan fyrri skjálftanum.
„Þetta eru vísbendingar sem gætu dugað
til að gefa út viðvörun og okkar verkefni
núna mun ekki síst beinast að þessu, ekki
bara aðdragandanum síðustu daga og vikur
á undan skjálftunum heldur einnig árin á
undan,“ segir Ragnar m.a. í viðtali við Morg-
unblaðið en hann stýrir alþjóðlegu rann-
sóknarverkefni um Suðurlandsskjálftana
sem sett er af stað þessa dagana í Reykjavík
með ráðstefnu og vinnufundum.
Verkefnið nefnist PREPARED og er
styrkt af Evrópusambandinu. Alls taka 14
stofnanir þátt í því, þar af fjórar hér á landi.
Megintilgangurinn er að hagnýta reynsluna
af Suðurlandsskjálftunum 17. og 21. júní árið
2000 þannig að hægt verði að draga úr hættu
af völdum jarðskjálfta og þróa aðferðir til að
spá betur um slíkar náttúruhamfarir.
Ragnar gerir sér vonir um góðan árangur
af verkefninu sem er með því stærsta á sviði
jarðeðlisvísinda sem Íslendingar hafa stjórn-
að.
„Við stefnum að því að geta varað við jarð-
skjálftum með gagnlegum fyrirvara, til
dæmis einum eða tveimur sólarhringum áð-
ur. Það nýtist engum að segja fyrir um jarð-
skjálfta sem gæti orðið eftir eitt eða tvö ár,“
segir Ragnar.
Alþjóðlegt verkefni um
Suðurlandsskjálftana
Merki um
breytingar á
undan fyrri
skjálftanum

Góðar vonir/28–29
Morgunblaðið/Ásdís
Útihús í Skálmholti í Villingaholtshreppi
eyðilögðust í Suðurlandsskjálftum.
LANDSVIRKJUN mun ekki nota rykbindi-
efni til að hefta sand- og leirfok við Hálslón
Kárahnjúkavirkjunar. Sá kostur að nota ryk-
bindiefni var skoðaður, en Þorsteinn Hilm-
arsson, upplýsingastjóri Landsvirkjunar, segir
að aldrei hafi verið ákveðið að nota þetta efni.
Þetta hafi aðeins verið einn kostur í stöðunni.
Í fréttum Ríkissjónvarpsins í fyrradag var
viðtal við Svein Runólfsson landgræðslustjóra
vegna hugsanlegrar notkunar slíkra efna þar
sem hann sagðist telja það óraunhæfa leið til
að hefta sandfok úr lónstæðinu þegar vatns-
borðið væri í lágmarki. Viðtalið var hins vegar
tekið áður en ákvörðun Landsvirkjunar um að
nota aðrar aðferðir lá fyrir.
„Nú hefur Landsvirkjun fallið frá áformum
um þessa rykbindingu en verið er að vinna að
tveimur öðrum verkefnum til að reyna að
komast fyrir sandfok út úr lóninu,“ sagði
Sveinn í samtali við Morgunblaðið í gær. „Þá
er fyrst og fremst verið að ræða um sandskrið
sem hugsanlega verður úr lónstæðinu á vorin
þegar vatnið er þar minnst.“
Lífrænar leiðir urðu fyrir valinu
Annað verkefnið lýtur að verkfræðilegum
þáttum, að sögn Sveins.
„Þá er verið að leita að leiðum, t.d. sand-
gildrum til að stöðva sandskriðið sem helst er
hætta á að verði í lægðum, en einnig er verið
að horfa til fleiri þátta.
Hins vegar eru það „lífrænar leiðir“ til að
takast á við hugsanlegt áfok með því að
styrkja þann gróður sem fyrir er á svæðinu og
e.t.v. að sá þar melgresi til að stöðva sand-
skriðið út úr lóninu áður en það kaffærir að-
liggjandi gróður.“
Sveinn segir hugmyndir ráðgjafa Lands-
virkjunar um rykbindiefni aðeins hafa verið
eina af nokkrum leiðum til að koma í veg fyrir
sandskriðið, en ekki til að koma í veg fyrir að
ryk af jökulárframburði og rotnandi jarðvegi
fyki úr lónstæðinu þegar minnst væri í lóninu.
Rannsóknastofnun landbúnaðarins vinnur að
útfærslum á „lífrænu leiðunum“ fyrir Lands-
virkjun undir stjórn dr. Ólafs Arnalds og í
góðu samstarfi við sérfræðinga Landgræðslu
ríkisins. „Þetta er ögrandi verkefni og ég trúi
því að Landsvirkjun leysi það með aðstoð og
ráðgjöf helstu sérfræðinga landsins á þessum
sviðum.“
Rykbindiefni verður
ekki notað við Hálslón
ÞAÐ ER margt sem gleður augað á göngu um miðbæ Reykjavíkur.
Gömul hús og forvitnilegt fólk á hverju götuhorni. En það er jafnframt
nauðsynlegt að passa sig á bílunum og virða umferðarreglurnar. Þess
vegna er ágætt að vera í fylgd með mömmu þegar fyrstu skrefin eru
stigin í umferðinni. Langbest er auðvitað að fá að vera í fangi hennar,
þar sem öryggið er hvað mest. Þá er líka óhætt að virða fyrir sér mann-
lífið áhyggjulaus og benda mömmu og stóra bróður á það sem fyrir
augu og eyru ber og forvitni vekur.
Morgunblaðið/RAX
Með mömmu í miðbænum
LÍFEYRISSJÓÐUR Norður-
lands þarf að breyta samþykkt-
um sínum þar sem trygginga-
fræðilegt uppgjör á sjóðnum
sýnir að 12% vantar upp á að
sjóðurinn eigi eignir fyrir heild-
arskuldbindingum.
Samkvæmt lögum ber lífeyr-
issjóði að grípa strax til aðgerða
sé munur á eignum og heild-
arskuldbindingum meiri en 10%.
Munurinn má hins vegar vera á
bilinu 5–10% í fimm ár samfleytt
án þess að gripið sé til aðgerða.
Kári Arnór Kárason, fram-
kvæmdastjóri Lífeyrissjóðs
Norðurlands, sagði í samtali við
Morgunblaðið að það væri ljóst
að sjóðurinn þyrfti að grípa til
aðgerða vegna þessa halla á
eignum og heildarskuldbinding-
um. Engar ákvarðanir hefðu
hins vegar verið teknar í þeim
efnum en ýmsar leiðir væru til
athugunar og hann byggist við
að niðurstaða lægi fyrir á næstu
vikum.
Aðalfundur Lífeyrissjóðs
Norðurlands verður haldinn 21.
mars næstkomandi. Raunávöxt-
un sjóðsins var neikvæð um
1,91% á árinu 2002 og hún var
neikvæð um 2,05% árið á undan.
Þá vantaði 5% upp á að sjóð-
urinn ætti fyrir heildarskuld-
bindingum.
Tryggingafræðilegt mat sýnir
að einnig er halli á eignum
sjóðsins og áföllnum skuldbind-
ingum sem nemur 5% um síð-
ustu áramót. Sjóðurinn átti hins
vegar 5% umfram áfallnar
skuldbindingar í árslok 2001.
Fram kemur að neikvæða
ávöxtun síðasta árs megi fyrst
og fremst rekja til mikillar
lækkunar á erlendum hluta-
bréfamörkuðum og styrkingar
íslensku krónunnar, en innlendir
eignaflokkar, bæði hlutabréf og
skuldabréf, hafi almennt gefið
góða ávöxtun.
Samkvæmt upplýsingum Kára
Arnórs, jók Lífeyrissjóður
Norðurlands réttindi sjóðfélaga
á árunum 1999 og 2000 um sam-
tals 21,6%.
Lífeyrissjóður Norðurlands breytir samþykktum sínum
Heildarskuldbinding-
ar 12% umfram eignir
SÍFELLT meira er um það hér á landi, sem
og annars staðar í heiminum, að fólk hlaði
niður kvikmyndum af Netinu, dreifi þeim
og selji, að sögn Hallgríms Kristinssonar,
framkvæmdastjóra Samtaka myndefna-
útgefenda – SMÁÍS. „Þetta er vaxandi
vandamál hér á landi,“ segir hann og bætir
við að ólöglegt sé að dreifa og selja myndir
sem fengnar eru með þessum hætti á Net-
inu.
Hallgrímur segir að samtökin fái af og til
vitneskju um myndir sem verið sé að dreifa
og selja hér á landi á DVD-diskum áður en
þær koma í íslensk kvikmyndahús. „Ég er
þeirrar skoðunar að þetta muni ekki gera
út af við kvikmyndahúsin en ég hef mun
meiri áhyggjur af myndbandamarkaðnum
og DVD-markaðnum.“
Hallgrímur segir að SMÁÍS hafi fullan
hug á því að reyna að sporna við þessari
þróun. Af þeim sökum m.a. hafi samtökin
fengið hingað til lands Nicolas Znam-
emsky, yfirmann hjá bandarísku kvik-
myndasamtökunum. „Við munum m.a. ráð-
færa okkur við hann um það hvernig hægt
sé að koma í veg fyrir þessa starfsemi.“
Ólögleg dreifing
kvikmynda vax-
andi vandamál
SAMKVÆMT könnun Neyt-
endasamtakanna er mjög lítill
munur á kjörum lánastofnana í
bílalánum og segja samtökin að
lítið virðist fara fyrir sam-
keppni á þessu sviði.
Í könuninni var gengið út frá
því að keypt væri bifreið fyrir
1,5 milljónir og að 70% kaup-
verðs væru fengin að láni. Mið-
að við að fjöldi afborgana sé 48
og lánið óverðtryggt er heild-
arkostnaður vegna lántöku
lægstur hjá Frjálsa fjárfesting-
arbankanum, 312.877 krónur.
Önnur fyrirtæki sem lána til
bílakaupa fylgja fast á eftir.
Hæstur er kostnaðurinn hjá
fyrirtækinu SP fjármögnun,
349.429 kr. Oft er hægt að fá
hagstæðari lán ef lántaki
tryggir hjá sama fyrirtæki.
Svipuð kjör
á bílalánum

Segja litla/12
♦ ♦ ♦