Morgunblaðið - 26.04.2003, Blaðsíða 52

MINNINGAR
52 LAUGARDAGUR 26. APRÍL 2003 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Katrín Jónsdótt-ir fæddist á
Seyðisfirði 20. apríl
1913 og ólst þar upp.
Hún lést á Elli- og
hjúkrunarheimilinu
Grund í Reykjavík 2.
apríl síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Jón Jónsson,
bóndi og konsúll í
Firði, Seyðisfirði, f.
17. janúar 1874 í
Gagnstöð í Hjalta-
staðarþinghá, d. 3.
mars 1958 og kona
hans Halldóra
Ágústa Björnsdóttir, f. 1. ágúst
1880 í Sleðbrjótsseli í Jökulsárhlíð,
d. 24. nóvember 1946. Bræður
Katrínar voru: Björn, lögreglu-
maður á Seyðisfirði, f. 6. ágúst
1909, d. 20. maí 1965 og Steinn,
héraðsdómslögmaður og fast-
eignasali í Reykjavík, f. 20. sept-
ember 1911, d. 15. maí 1969.
Katrín giftist 22. desember 1939
Erlendi Björnssyni, bæjarstjóra á
Seyðisfirði, síðar bæjarfógeta þar
og sýslumanni í Norður-Múlasýslu,
f. 24. september 1911, d. 26. nóv-
ember 1980. Foreldrar hans voru
lendur, f. 5. ágúst 1973. 4) Hall-
dóra, launafulltrúi, f. 22. apríl
1947, gift Ólafi Víði Björnssyni,
framhaldsskólakennara, f. 9. októ-
ber 1946. Börn þeirra: Erlendur
Þór, f. 17. janúar 1970, Jóhanna
Margrét, f. 30. september 1975 og
Birna Halldóra, f. 1. ágúst 1980. 5)
Hákon, rekstrarstjóri, f. 21. janúar
1950, kvæntur Ermengu Stefaníu
Björnsdóttur, kennara, f. 11. apríl
1951. Börn þeirra: Björn Brimar, f.
23. október 1970, Erlendur, f. 23.
apríl 1972 og Rakel, f. 19. júlí 1978.
Katrín stundaði auk skyldunáms
nám í píanóleik hjá frú Önnu
Wathne frá níu ára aldri til 1931.
Framhaldsnám í píanóleik hjá dr.
Elli Frerichs í Lübeck 1931-32.
Nám í píanóleik og tónlistarfræð-
um hjá Árna Kristjánssyni, píanó-
leikara, í Reykjavík og um tíma í
Tónlistarskólanum í Reykjavík
1934-37. Við píanókennslu o.fl.
störf á Seyðisfirði 1932-34 og frá
1937. Aðstoðaði af og til við
kennslu í Tónlistarskóla Seyðis-
fjarðar eftir stofnun hans 1967 og
fram til ársins 1979. Heiðursfélagi
söngkórsins Bjarma á Seyðisfirði
frá 1980. Katrín flutti til Reykja-
víkur eftir lát manns síns og dótt-
ur. Hún var síðustu þrjú árin á
Elli- og hjúkrunarheimilinu
Grund.
Minningarathöfn um Katrínu
var haldin í Dómkirkjunni 22. þ.m.
Jarðsett verður á Seyðisfirði í dag.
Björn Eysteinsson,
bóndi í Húnaþingi og
sambýliskona hans
Kristbjörg Péturs-
dóttir frá Miðdal í
Kjós. Börn Katrínar
og Erlendar eru: 1)
Jón, lögfræðingur, f.
29. apríl 1940, kvænt-
ur Jóhönnu Sigríði
Sigurðardóttur,
sjúkraþjálfara og
kennara, f. 16. októ-
ber 1942. Börn þeirra:
Steinn, f. 22. apríl
1978 og Katrín, f. 13.
september 1979. Synir
Jóhönnu Sigríðar af fyrra hjóna-
bandi: Sigurður Kári Sigfússon, f.
12. september 1962, Árni Jón Sig-
fússon, f. 22. janúar 1969, Pétur
Jóhann Sigfússon, f. 21. apríl 1972
og Sigfús Róbert Sigfússon, f. 25.
nóvember 1974. 2) Kristbjörg,
skrifstofumaður, f. 10. janúar
1943, d. 27. febrúar 1982. 3) Björn,
rekstrar- og tæknifræðingur, f. 21.
maí 1945, kvæntur Sigríði Ágústu
Ásgrímsdóttur, rafmagnsverk-
fræðingi, f. 2. júlí 1943. Börn
þeirra: Ásgrímur, f. 27. nóvember
1971, d. 12. nóvember 1997, Er-
Með örfáum orðum langar mig að
minnast tengdamóður minnar, Katr-
ínar Jónsdóttur, sem andaðist 2. apr-
íl sl.
Ég sá hana fyrst fyrir nærri 45 ár-
um, á hátíðarsamkomu á Seyðisfirði
17. júní 1958. Við stóðum eiginlega
hlið við hlið á sléttum velli bak við fé-
lagsheimilið. Ég unglingsstúlka úr
Reykjavík, hún á góðum aldri, sýslu-
mannsfrúin og brosti svo einlægt til
mín og nikkaði höfði. Ég vissi ekki
hver hún var, enda var ég nýflutt á
Seyðisfjörð. Brosið hennar var eitt af
einkennum persónu hennar, svo
hlýtt og vingjarnlegt. Seinna vissi ég
að hún var mamma stráksins sem ég
var skotin í.
Katrín hafði einmitt lag á að um-
gangast börn og unglinga. Eina
mynd geymi ég í huga mér frá í
fyrravor. Þá var boð í Haukanesi og
amma Kata sat á stól úti í garði og
litlu stelpurnar í fjölskyldunni söfn-
uðust í kringum hana, hún var að
kenna þeim að búa til kransa úr fífla-
leggjum. Hún hafði sjálf átt yndisleg
æskuár uppi í Firði, yngsta barn for-
eldra sinna og var umvafin hlýju
þeirra og öryggi. Hún var óþreyt-
andi að segja frá ærslum og leikjum
bernsku sinnar. Mér er minnisstætt
þegar hún lýsti í smáatriðum „ma-
skeraðiböllum“ en það voru grímu-
böll sem haldin voru á þeim árum á
Seyðisfirði. Einnig jólaböllum þar
sem heilu bollastellin voru borin upp
í skóla svo að hægt væri að gefa
börnunum heitt súkkulaði. Ég sá í
anda þau Halldóru og Jón í Firði
bera á milli sín þvottabala fullan af
postulíni. Svona var þetta í þá daga á
Seyðisfirði. Síðar spilaði hún svo
sjálf á jólaböllunum því að Katrín var
mjög góður píanóleikari og hélt
undraverðri tækni nánast fram í
andlátið. Þegar hún var sest við pí-
anóið breyttist hún í ungu stúlkuna
sem áratugum áður nam píanóleik,
fyrst á Seyðisfirði, síðan í Lübeck og
loks í Reykjavík. Það var fátítt með
ungar stúlkur á þeim tíma að þær
legðu land undir fót og færu jafnvel
erlendis til að læra píanóleik. Björn
bróðir hennar nam einnig í Þýska-
landi og ýmsir aðrir tengdir henni
hafa seinna stundað nám og starfað í
Þýskalandi. Hún talaði oft um
Þýskalandsdvölina og sýndi okkur
myndir. Seyðisfjörður var mikill
menningarbær og það hefur eflaust
átt sinn þátt í því að Jón og Halldóra
sendu börn sín til náms erlendis.
Þegar hún kom svo heim átti þessi
kunnátta eftir að nýtast henni vel.
Ég sé hana fyrir mér, í ljósum
blúndukjól með flétturnar, sitjandi
við píanóið og spila af leikni.
Kata í Firði, eins og hún var köll-
uð, var fríð stúlka og margir ungir
menn litu hana hýru auga og hún var
alltaf hrókur alls fagnaðar. En hún
sá aldrei neinn nema strákinn úr
Húnavatnssýslunni, hann Erlend,
sem varð maðurinn hennar. Allt
fram á þennan dag vitnaði hún í Er-
lend, t.d. í sambandi við litaval á föt-
um. Erlendur hafði vissar skoðanir á
því hvaða litir klæddu hana vel og
hann hafði mikið til síns máls. Það
var engu líkt að sitja með henni og
skoða gömul albúm þar sem saga
fjölskyldunnar var skráð, með henni
lærði ég mikilvægi þess að taka
myndir, þær eru eins og dagbækur.
Mér fannst alltaf merkilegt að
Katrín tranaði sér aldrei fram í sam-
bandi við píanóleik sinn. Þegar hún
kom í heimsókn til okkar spurði hún
alltaf hvort hún mætti grípa í píanó-
ið, hélt að hún truflaði. Í öllum boð-
um þar sem stórfjölskyldan kom
saman settist hún við hljóðfærið og
spilaði undir söng. Hin síðari ár spil-
aði hún á Vesturgötu 7, bæði undir
söng og stundum „dinnermúsík“ til
ánægju fyrir alla sem á hlýddu. Hún
gerði samt aldrei mikið úr þessu
hlutverki sínu, fannst allir aðrir spila
betur en hún. Mozart var hennar
tónskáld, það var sérstök upplifun að
heyra hana spila Mozart. Minnis-
stætt er mér þegar hún fór austur á
Seyðisfjörð rúmlega áttræð og spil-
aði „á bak við“ í þöglum bíómyndum
á kvikmyndahátíð árið 1995 eins og
hún hafði gert rúmum 60 árum áður,
þá ung stúlka. Já, enga aðra konu hef
ég þekkt sem kunni eins vel að nota
tónlistina til að lyfta sér upp yfir allt
það hversdaglega amstur sem hún
og við öll glímum við. Hún settist oft
við píanóið með svuntuna á sér og
spilaði eitt eða tvö tónverk meðan
gólfið, sem hún var að strjúka yfir,
þornaði eða brauðið góða, sem hún
bakaði svo oft, bakaðist í ofninum.
Því að þessar stundir voru stolnar
stundir frá stóru heimili og barna-
uppeldi. Samt hafði hún alltaf tíma
fyrir börnin sín og síðar barnabörn-
in. Þá var hún amma Kata sem vildi
að börn fengju að vera börn. Hún
hljóp t.d. oft upp á tún og brá sér í
boltaleiki og felingaleiki og kenndi
þeim þá útileiki sem hún hafði farið í
sem barn. Þá var hún gjarna í Nike
íþróttaskóm. Ekki má gleyma göngu-
ferðunum upp á fyrsta klett. „Til-
gangur lífsins blasir við þér í blóminu,
himingeimnum og í þér sjálfum“, vildi
hún segja.
Mörg sumur fórum við austur á
Seyðisfjörð til ömmu, afa og Villu. Því
miður dó afi Erlendur allt of fljótt en
við nutum þess samt áfram um sinn
að koma á Seyðisfjörð til ömmu Kötu
og Villu. Góð voru kvöldin í Björns-
húsi fyrir framan sjónvarpið, þá færði
amma Kata okkur hressingu af ýmsu
tagi á bakka, hún hafði alltaf þann sið
að bera fram veitingar á bakka og
galdraði fram veislu á sinn sérstaka
hátt.
Þakklát mun ég alltaf verða henni
fyrir hversu vel hún tók mér sumarið
1977 og bauð mig velkomna og þrjá
drengi mína af fyrra hjónabandi sem
þá komu austur með mér. En þannig
var amma Kata, hún tók öllu af æðru-
leysi og tók alla eins og þeir voru.
Hún talaði aldrei nema vel um fólk,
ætlaði engum nema allt það besta.
Hún bar aldrei tilfinningar sínar á
torg, má segja að hún hafi verið dul,
þungar sorgir bar hún í hljóði. En
hún lifði alltaf drauminn sinn við pí-
anóið og einmitt þess vegna var hún
óþreytandi að hvetja barnabörnin sín
til að vera dugleg að æfa sig á píanóið.
Þegar ég sit og festi þessar línur á
blað er 20. apríl, einmitt sá dagur er
hún hefði orðið níræð. Ég mun baka
rjómatertu í tilefni dagsins því að hún
hafði meiri mætur á þeirri köku en
öðru bakkelsi. En píanóið hennar
gamla stendur hljótt í stofunni.
Amma Kata hafði verið heilsu-
hraust eiginlega allt sitt líf en síðustu
tvo mánuði var eins og lífskrafturinn
væri á þrotum. Hún hafði dvalið sein-
ustu þrjú árin á Elli- og hjúkrunar-
heimilinu Grund, síðasta árið á
sjúkradeild og hlotið þar góða
umönnun. Hún fór með okkur á sólar-
kaffi Seyðfirðingafélagsins um 16.
febrúar og hafði mjög gaman af að
hitta þar allt fólkið sitt frá Seyðisfirði
og hlusta á Jón Benedikt Guðlaugs-
son flytja erindi í minningu Björns
bróður hennar og Emils Jónassonar,
merkra Seyðfirðinga. Eftir þetta
hrakaði henni mjög þótt hún klæddist
með hjálp alla daga. Hún talaði síð-
ustu daga sína oft um brúðkaup
Steina og Stínu sem ákveðið var 11.
apríl.
En hún sofnaði burt frá þessu lífi 2.
apríl. Þetta kvöld voru þær saman al-
nöfnurnar, Kata okkar og amma
Kata. Amma var háttuð og þær
spjölluðu saman eins og svo oft áður
og amma brosti í síðasta sinn brosinu
sínu blíða og sagði: „Kata, nafna mín
elskan, ertu þarna hjá mér,“ áður
hafði hún nefnt öll börnin sín með
nafni. Svo lokuðust augun og síðasti
andardrátturinn var tekinn. Friðsæl
var dauðastundin og gott að Kata var
hjá henni, erfið en dýrmæt reynsla
fyrir unga konu.
Við kveðjum ömmu Kötu með
söknuði og þökkum góðum Guði fyrir
líf hennar, hún lifir í sjóði minning-
anna. Hvíli hún nú í faðmi Guðs.
Jóhanna Sigríður
Sigurðardóttir.
Vel man ég hvenær ég hitti Kötu,
tengdamóður mína, fyrst. Þáverandi
vinnufélagi minn og síðar eiginmaður
bauð mér í mat niður á Hótel Borg til
að hitta foreldra sína, þau hjónin Er-
lend og Katrínu, frá Seyðisfirði. Hún
var klædd í þunna ljósleita blússu og
hann í tvíhneppt jakkaföt. Ekki man
ég lengur hvað við ræddum um, en ég
man bros hennar og glaðlegt viðmót
sem einkenndi hana alla tíð.
Foreldra sinna og æskuheimilis
minntist Kata af einstakri virðingu og
hlýju. Hún naut mikils ástríkis hjá
foreldrum sínum og hafði í heiðri siði
og reglur sem henni voru tamar frá
uppvextinum. Bar hún vott um menn-
ingu og framsýni Seyðfirðinga á
blómaskeiði staðarins á fyrri hluta
tuttugustu aldar.
Tengdamóðir mín var bjartsýn og
jákvæð og átti auðvelt með að fá fólk
á sitt band. Hún hrósaði öðrum en
gerði lítið úr eigin afrekum. Hún
hafði einstakt lag á börnum og sýndi
þeim áhuga sem þau endurguldu. Ber
að þakka ástríki sem synir mínir tveir
og fleiri barnabörn nutu hjá henni og
afa í Firði.
Tengdaforeldrar mínir, nokkuð af
gamla skólanum, sýndu mér ætíð
mikið umburðarlyndi þrátt fyrir ólík-
ar skoðanir okkar og lífsviðhorf.
Einkum átti Kata létt með að þola
óhefðbundna siði og hafði gaman af
nýbreytni. Eitt sinn sem oftar bauð
ég þeim Kötu og Erlendi til kvöld-
verðar er þau voru á ferð í Reykjavík.
Bar ég fram fondue kjötrétt, eftir
kúnstarinnar reglum. Matargestir
áttu að stinga teinum í kjötbita og
steikja í olíu og velja meðlæti og sós-
ur með. Þegar ég bar hrátt nautakjöt-
ið fyrir þau á fati brá Erlendi nokkuð
í brún, enda mest fyrir vel soðið kjöt
og fisk. Ekki var mér sjálfri minna
brugðið, fyrir að hafa orðið svo hrap-
allega á í gestgjafahlutverkinu, en
Kata lét þessar trakteringar ekki slá
sig út af laginu og hrósaði mér í há-
stert fyrir veitingarnar. Er mér ekki
grunlaust um að henni hafi verið
skemmt af fátinu sem kom á eigin-
manninn og hrósið sem ég fékk hafi
verið aðeins meira en tilefnið gaf til.
Kata var spaugsöm og gerði óspart
grín að sjálfri sér. Margar sögur
sagði hún af uppátækjum sínum og
vina sinna frá bernsku- og æskuár-
um. Einna spaugilegastar voru þó
sögur sem hún rifjaði oft upp af ferða-
lögum erlendis með börnum sínum
eða Diddu æskuvinkonu sinni frá
Siglufirði.
Kata og Erlendur voru höfðingjar
heim að sækja eins og afabróðir minn
frá Winnipeg fékk að reyna í sinni
fyrstu og einu Íslandsferð sumarið
1976. Fórum við nokkrir ættingjar
með honum í hringferð um landið og
heimsóttum Seyðisfjörð. Fengum við
höfðinglegar móttökur hjá tengda-
foreldrum mínum og fleira heima-
fólki. Minnisstæð varð okkur öllum
sigling með Grétari í Hólma út með
ströndinni, en eftirminnilegast er þó
síðasta kvöld heimsóknarinnar, þeg-
ar Kata bjóst skautbúningi og Er-
lendur hátíðarbúningi sýslumanns.
Léku þau á als oddi og hafði Skúli
frændi á orði að ekki hefði sig órað
fyrir að hitta svo tiginbornar hátignir
á gamla landinu. Þrátt fyrir glens og
grín var Kata fastheldin og trygg-
lynd. Heimabyggð hennar á Seyðis-
firði var henni afar kær og trúði hún
því að aldrei mætti slíta þá römmu
taug sem batt hana Firði meðan lifði.
Nokkrum dögum fyrir andlát
hennar sátum við hjónin við rúm
hennar. Greip ég ljóðakver ofan af pí-
anóinu og fletti upp á ljóði sem ég
raulaði hljóðlega. Þetta er fallegt
sagði hún og brosti. Að leiðarlokum
kveð ég kæra tengdamóður með
söknuði og þökk.
Nú máttu hægt um heiminn líða,
svo hverju brjósti verði rótt,
og svæfa allt við barminn blíða,
þú bjarta heiða júlínótt.
Hver vinur annan örmum vefur
og unga blómið krónu fær.
Þá dansar allt, sem hjarta hefur,
er hörpu sína vorið slær.
(Þorsteinn Erlingsson.)
Sigríður Ágústa
Ásgrímsdóttir.
Elsku amma.
Ég hugsa að stór hluti af mér hafi
haldið að þú værir eilíf. Í þau 23 ár
sem ég hef þekkt þig, tókstu á móti
mér með opnum örmum, aldrei fann
maður fyrir því að vera ekki velkom-
in.
Við brölluðum margt saman og
ætla ég aðeins að nefna brot af því
hér.
Manstu eftir þegar ég kom í heim-
sókn til þín og við skiptumst á sögum
af „dansleikjum“ hjá hvor annarri og
þú spurðir mig hvort ekki einhver
herramaður hefði boðið mér upp eins
og þú hafðir svo oft upplifað á þínum
ungu árum. Því miður varð ég alltaf
að svara því neitandi, þar sem róm-
antíkin ræður ekki lengur ríkjum á
okkar „dansleikjum“.
Eða manstu þegar við læddumst
oft í burtu af Grund og þú borðaðir
með okkur heima. Þá gleymdirðu oft
að láta vita af fjarveru þinni, mat-
ráðskonunum til mikils ama. Þegar
KATRÍN
JÓNSDÓTTIR
Elsku mamma.
Sterk, dugleg, þrótt-
söm, umhyggjusöm,
þetta er eitt af því
fyrsta sem kemur upp í
huga mér þegar ég hugsa til þín. Því-
lík kona. Ekkert hefði getað undirbú-
ið okkur fyrir þennan hörmulega
missi. Minningar hrannast upp í huga
mér. Við sátum alltaf öll jól sem börn
og bökuðum piparkökur saman, fór-
um í útilegur, þar sem þú hrósaðir
mér svo mikið hvað ég væri dugleg að
hlaupa þegar þú leyfðir mér að vinna
þig í kapphlaupi og fórst með okkur
systrunum i fótbolta. Kvöldið áður en
ég gifti mig, þegar við sátum langt
fram á nótt og spjölluðum um heima
og geima og hversu glæsileg og stolt
þú varst. Ég geymi þetta allt í hjarta
mér til æviloka.
Alveg er sama hvað ég hef verið að
gera, þú hefur alltaf verið mér sterk
við hlið í einu og öllu og tilhugsunin
um að þú sért farin skilur eftir stórt
tómarúm í hjartanu. Við erum öll
harmi slegin. Ég lofa að halda minn-
ingu þinni lifandi í mér, Gumma og
Brian litla og segja þeim allar góðu
STEINUNN
SIGURÐARDÓTTIR
✝ Steinunn Sig-urðardóttir
fæddist á Akranesi
23. júní 1950. Hún
lést á Heilbrigðis-
stofnun Þingeyinga
á Húsavík 16. apríl
síðastliðinn og var
útför hennar gerð
frá Akraneskirkju
25. apríl.
minningarnar um þig.
Ég veit að þú verður
fyrirmynd þeirra alveg
eins og mín. Ég veit
það að ef ég næ að
verða helmingurinn af
konunni sem þú varst
þá væri það nóg.
Ég bið Guð að gefa
okkur öllum styrk á
þessum erfiðu tímum.
Með ástar- og saknað-
arkveðjum kveð ég
stórkostlegustu konu
sem ég hef á ævinni
fengið að kynnast.
Í huganum reika ég heim til þín móðir
og hugsa um forna og liðinna tíð.
Þá finnst mér sem áður þú faðminn mér
bjóðir
og fagnandi kyssir mig ástrík og blíð.
Þó hverfi mér æska og alvara lífsins
um eirðarlaust sjávardjúp hreki mitt fley
þó hljóti ég mæðu í mótgangi kífsins
móðir mín kæra ég gleymi þér ei.
Allt er í heiminum hverfult og mæða
en hann sem er ljósið á vegferðarbraut,
hann veiti þér ánægju og gnótt sinna gæða
frá gjörvöllum verndi þig sorgum og þraut.
Já alvaldur Drottinn þér götuna greiði
og gefi þér hamingju, farsæld og auð.
Höndin hans jafnan frá hættu þig leiði
huggun þér veiti og forði þér nauð.
(Svafar Þjóðbjörnsson.)
Elsku mamma og amma, hvíldu
vel og blessuð sé minning þín.
Þín dóttir
Borghildur.