Morgunblaðið - 09.05.2003, Page 16

ERLENT
16 FÖSTUDAGUR 9. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
HVÍTU storkarnir í Neuruppin, um 80 kílómetra norð-
an við Berlín í Þýskalandi, virðast harðánægðir með
hreiðurstæðið, gamlan Trabant. Hann hvílir á öflugum
stálstólpa og undirstaðan ætti því að þola ástarleikina.
Reuters
Trabantinn er traustur
STJÓRN George W. Bush
Bandaríkjaforseta hefur óskað
eftir fundi í öryggisráði Samein-
uðu þjóðanna í dag og hyggst
leggja fram tillögu um að refsiað-
gerðum gegn Írak verði aflétt og
að áætlun samtakanna um mat
fyrir olíu verði lögð niður smám
saman á næstu fjórum mánuð-
um.
Ígor Ívanov, utanríkisráð-
herra Rússlands, sagði eftir við-
ræður við sendimann Banda-
ríkjastjórnar í Moskvu í gær að
Rússar myndu ekki styðja tillögu
Bandaríkjastjórnar. Hann árétt-
aði þá afstöðu rússnesku stjórnarinn-
ar að ekki væri hægt að aflétta refsi-
aðgerðunum nema
vopnaeftirlitsmenn Sameinuðu þjóð-
anna lýstu því fyrst yfir að engin ger-
eyðingarvopn væru í Írak.
Samkvæmt tillögu Bandaríkja-
stjórnar á einnig að skipa ráðgjafar-
nefnd sem á að hafa eftirlit með því
hvernig olíutekjum Íraks verði ráð-
stafað og tryggja að féð verði notað í
þágu írösku þjóðarinnar, að sögn
bandarískra embættismanna.
Meðal annars er gert ráð fyrir því
að Kofi Annan, framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna, og fulltrúar Al-
þjóðabankans og Alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins fái sæti í nefndinni. Annan
verður einnig beðinn um að skipa sér-
stakan embættismann sem á að
starfa í Bagdad og hafa yfirumsjón
með hjálparstarfi Sameinuðu þjóð-
anna og þátttöku þeirra í endur-
reisn Íraks og myndun lýðræðis-
legrar ríkisstjórnar.
Deilt um olíutekjurnar
Rússar og Frakkar eru andvíg-
ir tillögu Bandaríkjastjórnar. Júrí
Fedotov, aðstoðarutanríkisráð-
herra Rússlands, sagði að rúss-
neska stjórnin vildi að viðskipta-
banninu yrði aðeins aflétt að hluta
til að tryggja að Írakar gætu
keypt matvæli og lyf. Rússar hafa
þegar lagt fram drög að ályktun
þar sem gert er ráð fyrir því að
Kofi Annan hafi yfirumsjón með
allri áætluninni um mat fyrir olíu,
m.a. með olíusölu Íraka og framtíð-
arnýtingu olíulinda, þangað til írösk
ríkisstjórn tekur við völdunum.
Verði áætlunin um mat fyrir olíu
lögð niður á næstu fjórum mánuðum,
eins og Bandaríkjamenn vilja, verða
olíutekjur Íraka ekki lengur undir
eftirliti Sameinuðu þjóðanna. Banda-
ríkjastjórn vill nota olíutekjurnar til
að fjármagna endurreisn Íraks.
Stjórn Bush óskar eftir fundi í öryggisráði SÞ
Leggur til að viðskipta-
banni á Írak verði aflétt
Reuters
Götusali í Bagdad með geisladisk sem ber tit-
ilinn Líf og glæpir Saddams Husseins.
Washington, Moskvu. AP, AFP.
ÖLDUNGADEILD Bandaríkja-
þings samþykkti í gær einróma
inngöngu sjö Austur-Evrópuríkja
í Atlantshafsbandalagið, NATO.
Öldungadeildin samþykkti með
96 atkvæðum gegn engu að
Búlgaría, Eistland, Lettland,
Litháen, Rúmenía, Slóvakía og
Slóvenía fengju aðild að NATO.
Utanríkisráðherrar landanna
voru viðstaddir atkvæðagreiðsl-
una og fóru síðan á fund Georges
W. Bush Bandaríkjaforseta í
Hvíta húsinu. Með inngöngu
ríkjanna sjö fjölgar aðildarríkj-
um bandalagsins í 26.
Þingmenn lögðu áherslu á
mikilvægi þess að stækka Atl-
antshafsbandalagið til að efla það
í baráttunni gegn hryðjuverka-
starfsemi í heiminum. Nokkrir
þeirra bentu á að öll Austur-
Evrópulöndin sjö nema Slóvenía
styddu hernaðinn í Írak.
„Þessi lönd hafa þegar lagt
mikið af mörkum til að efla
tengslin yfir Atlantshafið,“ sagði
George Voinovich, öldungadeild-
arþingmaður frá Ohio. „Reyndar
voru þau betri bandamenn en
nokkur þeirra ríkja sem eru nú í
NATO.“
Stækkun NATO
einróma staðfest
Washington. AFP.
Öldungadeild Bandaríkjaþings
ATAL Bihari Vajpayee, forsætisráð-
herra Indlands, sagði í gær að Ind-
verjar hefðu ákveðið að hafna boði
Pakistans um gagnkvæma kjarn-
orkuafvopnun.
Vajpayee sagði að eina kjarnorku-
skotmark Pakistana væri Indland en
Indverjar þyrftu að verja sig gagn-
vart fleiri ríkjum en Pakistan. „Við
tökum ekki boði Pakistans ... þar
sem kjarnorkuvopnaáætlun Pakist-
ans beinist gegn Indlandi. En við
höfum áhyggjur af fleiri ríkjum,“
sagði forsætisráðherrann.
Þá ítrekaði hann að yfirlýst stefna
Indlands væri sú, að verða ekki fyrri
til kjarnorkuárásar en slíkt gilti ekki
um stefnu Pakistana. Talsmaður
pakistanska utanríkisráðuneytisins
sagði á mánudag að Pakistan myndi
losa sig við kjarnorkuvopn sín gerðu
Indverjar slíkt hið sama.
Hafna boði
Pakistana
Nýju Delhí. AFP.
UM þrjár vikur eru þar til
skilafrestur í Nýsköpun
2003, samkeppni um við-
skiptaáætlanir og hug-
myndalýsingar, rennur út.
Eins og síðast þegar þessi
keppni var haldin taka Ís-
lendingar nú þátt í sérstakri
Evrópukeppni þar sem
keppt er í fjórum flokkum.
Að sögn Ágústar Pétursson-
ar, verkefnisstjóra Nýsköpunar
2003, er ætlunin að Íslendingar
keppi aftur í öllum flokkum Evrópu-
keppninnar.
„Miðað við fjölda skráninga í sam-
keppninni hljótum við að geta sent
fjóra sigurstranglega fulltrúa Ís-
lands til Brussel,“ segir Ágúst. „Í
síðustu keppni náðum við ágætum
árangri þar sem t.d. fyrirtækið Fjöl-
blendir var nálægt því að hreppa
fyrsta sætið í sínum flokki. Evrópu-
keppnin hefur verið í sífelldri þróun
og má gera ráð fyrir harðri sam-
keppni.“
Ágúst bendir á að í fyrsta skipti
séu nú veitt peningaverðlaun til sig-
urvegara í evrópsku hugmyndasam-
keppninni. Hann segir að keppt sé í
fjórum flokkum sem eru
Hvatning, Sproti, Frum-
kvöðlar (e. Start up) og
Vöxtur. Í flokknum Sprota
fái sigurvegarinn 15 þús-
und evrur, jafnvirði liðlega
1,2 milljóna króna, en í ný-
sköpunarflokkum séu verð-
launin 35 þúsund evrur, eða
tæpar þrjár milljónir
króna.
Fyrir utan möguleika á peninga-
verðlaunum munu fulltrúar Íslands
taka þátt í því sem kallað er á ensku
„Clever networking,“ eða sam-
skiptanet, en þar er meiningin að
menn hittist og ræði sín á milli um
hugmyndir sínar og fyrirætlanir.
Segir Ágúst að í þessum þætti geti
orðið til verðmæt viðskiptasambönd.
Hann bendir á mikilvægi þess að
fulltrúar Íslands fái tækifæri í
Brussel til að kynna hugmyndir sín-
ar fyrir mögulegum fjárfestum og
samstarfsaðilum sem annars hefði
orðið erfitt að ná sambandi við. „Það
eitt að komast til Brussel er því
áhugavert, burtséð frá því hvort
okkur tekst að krækja í verðlauna-
sæti eður ei,“ segir Ágúst.
Þrjár vikur til stefnu
í Nýsköpun 2003
Ágúst Pétursson
GJALDEYRISFORÐI Seðlabank-
ans jókst um 2,6 milljarða króna milli
mánaða og nam 38,5 milljörðum
króna í lok apríl (jafnvirði 513 millj-
óna Bandaríkjadala á gengi í mán-
aðarlok). Í tilkynningu frá Seðlaa-
bankanum kemur fram að erlend
skammtímalán bankans hækkuðu í
mánuðinum um 900 milljónir króna
og námu þau 11,1 milljarði króna í
lok apríl. Seðlabankinn keypti gjald-
eyri á innlendum millibankamarkaði
fyrir 2,1 milljarð króna, og er það er í
samræmi við áætlun hans um að-
gerðir til að styrkja gjaldeyrisstöðu
sína. Frá því að Seðlabankinn til-
kynnti um regluleg kaup á gjaldeyri í
ágúst sl. hefur bankinn keypt gjald-
eyri á markaði fyrir tæpa 17 millj-
arða króna.
Gengi íslensku krónunnar styrkt-
ist í apríl um 0,5%.
Markaðsskráð verðbréf í eigu
bankans námu 4,8 milljörðum króna
í apríllok miðað við markaðsverð.
Þar af námu markaðsskráð verðbréf
ríkissjóðs 1,2 milljörðum króna.
Kröfur Seðlabankans á innlánsstofn-
anir lækkuðu um 2,9 milljarða króna
í apríl og námu 71 milljarði króna í
lok mánaðarins. Kröfur á aðrar fjár-
málastofnanir breyttust óverulega
og námu 8,4 milljörðum króna í mán-
aðarlok. Nettókröfur bankans á rík-
issjóð og ríkisstofnanir hækkuðu um
800 milljónir króna í apríl og námu
nettóinnstæður ríkissjóðs 25,9 millj-
örðum króna í lok mánaðarins.
Í morgunkorni Íslandsbanka í
gær kemur fram að Greining Ís-
landsbanka telji líklegt að Seðla-
bankinn muni kaupa og styrkja
gjaldeyrisforðann nú í maí og að til-
kynnt verði um það samhliða útgáfu
ársfjórðungsrits Seðlabankans 16.
maí. Ekki sé ólíklegt að bankinn
muni kaupa 10-15 milljarða til við-
bótar við þá 20 milljarða sem til-
kynningin kvað á um í ágúst. „Að
mati Greiningar mun tilkynning
bankans um frekari kaup ekki hafa
áhrif á gengi krónunnar svo neinu
nemur og þau litlu áhrif sem kunnu
að verða munu eflaust einungis vara
skamman tíma,“ að því er segir í
morgunkorni Íslandsbanka.
Gjaldeyrisforðinn
eykst um 2,6 milljarða
● BRESK samkeppnisyfirvöld hafa
látið í ljós áhyggjur sínar af baráttu
keppinauta Safeway um yfirrráð yfir
stórmarkaðskeðjunni og eru að
kanna hvort eitthvert þeirra tilboða
sem hafa borist í keðjuna geti alið af
sér mjög markaðsráðandi aðila á
markaðinum og skaðað þannig hags-
muni neytenda og birgja.
Fjórar stórmarkaðskeðjur á mat-
vörumarkaði í Bretlandi, og þar af
leiðandi keppinautar Safeway, hafa
gert tilboð í Safeway-keðjuna. Það eru
Sainsburýs, sem er önnur stærsta
matvörukeðjan í Bretlandi, ASDA,
sem er í eigu hinnar bandarísku Wal
Mart stórmarkaðskeðju, Tesco og
WM Morrison, sem er fimmta
stærsta keðjan í Bretlandi.
Óttast er að ef eitthvert þessara
fyrirtækja kaupi Safeway muni það
leiða til óeðlilega markaðsráðandi
stöðu á markaði, hvort sem er í ein-
staka bæjum og borgum eða á lands-
vísu. Samkeppnisráðið breska hefur
lýst eftir skriflegu áliti áhugasamra á
málinu en niðurstöðu ráðsins er að
vænta um miðjan ágúst.
Stríðið um Safeway, sem rekur 479
stórmarkaði í Bretlandi, hófst í janúar
sl. þegar WM Morrison bauð 2,9 millj-
arða punda í keðjuna og Sainsbury’s
fylgdi í kjölfarið með ríflega 3 milljarða
punda tilboð. Þá bættist ASDA í slag-
inn og Tesco auk þess sem gert er
ráð fyrir að tilboð berist frá Philip
Green, eiganda Arcadia.
Óttast að sala á Safe-
way til keppinauta
skaði samkeppni
● SAMKAUP hf. högnuðust um 239
milljónir króna eftir skatta á síðasta
ári, samanborið við 146 milljónir á
árinu 2001. Rekstrartekjur voru
8.579 milljónir króna, en rekstr-
argjöld án afskrifta 8.138 milljónir
króna. Hagnaður fyrir afskriftir og
fjármagnsliði var 441 milljón, en
361 milljón árið áður.
Guðjón Stefánsson, fram-
kvæmdastjóri Samkaupa, segist
vera ágætlega ánægður með upp-
gjörið. „Þetta er afrakstur hagræð-
ingar og lagfæringa síðustu tveggja
ára,“ segir hann.
Arðsemi eigin fjár 29,6%
Hagnaður fyrir skatta nam 291
milljón króna, samanborið við 178
milljónir árið 2001. Eignir 31. des-
ember 2002 voru 2.193 milljónir
króna. Skuldir voru 1.177 milljónir,
en eigið fé 1.016 milljónir króna.
Eiginfjárhlutfall um síðustu áramót
var 46%, borið saman við 38,5% ári
áður. Veltufjárhlutfall hækkaði milli
ára, úr 1,18 í 1,28. Arðsemi eigin
fjár á árinu 2002 nam 29,6%, en
22,6% árið 2001.
Samkaup hagnast um
239 milljónir