Morgunblaðið - 09.05.2003, Side 42

42 FÖSTUDAGUR 9. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
EITT HELSTA baráttumál Framsókn-
arflokksins á síðustu árum hefur verið
aukið jafnrétti kynjanna. Það er einlæg
sannfæring okkar framsóknarmanna að
jafnrétti kynjanna sé sjálfsagt réttlæt-
ismál. Þess vegna höfum við barist fyrir
því að auka þátttöku kvenna í starfi
Framsóknarflokksins, með þeim árangri
að í dag ríkir jafnræði milli kynjanna í
forystusveit Framsóknarflokksins. En
við framsóknarmenn og -konur höfum
jafnframt átt því láni að fagna að hafa
farið með jafnréttismál innan rík-
isstjórnar Íslands síðustu átta ár. Þar
höfum við náð í höfn mörgum mik-
ilvægum framfaramálum á sviði jafnrétt-
ismála.
Jafnrétti í Framsókn
Árið 1994 var samþykkt á flokksþingi
Framsóknarflokksins að flokkurinn
skyldi gera sérstaka áætlun um þátttöku
kvenna í starfi flokksins. Í kjölfarið var
hafinn undirbúningur að gerð slíkrar
áætlunar og á næsta flokksþingi okkar
árið 1996 var samþykkt fyrsta jafnrétt-
isáætlun flokksins. Þar setti Framsókn-
arflokkurinn sér það meginmarkmið að
jafna þátttöku karla og kvenna í starfi á
vegum flokksins, ákvarðanatöku og
ábyrgð. Til að fylgja eftir jafnrétt-
isáætlun okkar ákváðum við að koma á
fót embætti jafnréttisráðgjafa Fram-
sóknarflokksins, stofna jafnréttisnefnd
og vinna að stöðugri fræðslu og kynn-
ingu á jafnréttismálum innan flokksins.
Árangurinn af þessu starfi okkar hefur
ekki látið á sér standa. Hlutfall kvenna í
efstu sætum á framboðslistum flokksins
hefur stóraukist og konur hafa tekið
verðugan sess í forystusveit flokksins.
Fyrir komandi Alþingiskosningar leiða
konur lista flokksins í þremur kjör-
dæmum og karlar í þremur. Ef tekin
eru fjögur efstu sætin á listum flokksins
er hlutfallið 54% karlar og 46% konur.
Við erum að sönnu stolt af þessum ár-
angri flokksins okkar. Hann hefur náðst
með því að beina athygli að jafnrétt-
ismálum innan flokksins, ræða þessi
málefni hispurslaust og standa fyrir
fræðslu- og kynningarátaki. Við höfum
hins vegar ekki farið þá leið að koma
upp kynjakvótum eða stilla upp einhvers
konar fléttulistum. Við höfum einfald-
lega meiri trú á okkar fólki en svo að við
teljum slíkt nauðsynlegt. Í stað þess höf-
um við lagt áherslu á að kynin hafi í
raun sömu tækifæri til þátttöku og
ábyrgðar í starfi flokksins. Árangurinn
talar sínu máli í þessum efnum.
Það er san
sviði jafnrétt
að beinast að
jöfn tækifær
nauðsynlegt
umræðu og s
kynningu. Vi
að dæma fólk
ferði sínu, he
hvern einsta
Fæð
ky
Framsókn
það áherslu í
á sviði jafnré
skapa kynjun
ilvægasta jaf
efa löggjöf u
eldraorlof se
kjörtímabili.
nú hefur orð
kost á fæðing
mæður byltin
landi. Megin
er sú að áby
ar eigi að hv
Jafnrétti er réttlæti
Eftir Jónínu
Bjartmarz
„Í raun er sú breyting sem n
með því að feður eiga kost
til jafns við mæður bylting í
um á Íslandi.“
Á MIÐVIKUDAGSMORGUN heimsótti
ég Kjarnafæði og Norðlenska á Ak-
ureyri. Ég hef fylgst með því gegnum
árin hvernig þessi tvö fyrirtæki hafa
vaxið og eflst. Það nýjasta er, að í
Norðlenska er verið að koma upp nýrri
vinnslulínu, en markmiðið er að neyt-
andinn geti fengið kjötið nákvæmlega
eins og hann vill hafa það. Með meiri
úrvinnslu er keppt að því að öllum hlut-
um skrokksins sé komið í verð. Þess
vegna er reynt að koma til móts við
neytandann með öllum mögulegum ráð-
um. Og nú segjast þeir í Norðlenska
vilja taka fiskiðnaðinn sér til fyr-
irmyndar til þess að ná fram meiri hag-
ræðingu og meiri nýtni.
Matvælaiðnaður er snar þáttur í at-
vinnulífi Eyfirðinga og Húsvíkinga.
Þorsteinn Már Baldvinsson skilgreinir
Samherja sem matvælafyrirtæki og síð-
an höfum við ÚA á Akureyri, frystihús
þess, og fleiri fyrirtæki. Á öllum þess-
um stöðum hefur það viðhorf verið að
skýrast, að ekki sé nóg að framleiða
vöruna. Henni verði að koma á markað.
Og oft á tíðum getur tíminn frá vinnslu-
stað til neytanda og reglubundin af-
hending vörunnar ráðið sköpum um,
hvort viðunandi verð fæst. Það er þess
vegna ekki undarlegt þótt margur hafi
orð á mikilvægi samgangnanna við
mann, þegar gengið er um slíka vinnu-
staði. Og síðan fara menn að tala um
styttingu leiða.
Snjóleysið í vetur hefur komið illa við
ýmis þjónustufyrirtæki og verslanir á
Akureyri og of lítil aðsókn að sýningum
Leikfélagsins hefur valdið vonbrigðum
og erfiðleikum. Þetta sýnir okkur
glöggt, hversu tæpt ferðaþjónustan
stendur í raun og veru, vegna þess að
tíðarfarið ræður svo miklu um það, upp
á hvað sé hægt að bjóða. Hringvegurinn
er of langur til þess að nógu margir
skjótist norður sér til afþreyingar, til að
fara í leikhús, borða góðan mat og njóta
útivistar í fallegu umhverfi. Við skulum
heldur ekki gleyma því, að R-listinn vill
leggja Reykj
yrði reiðarsl
Norðurlandi
aðilar í ferða
að því, hvort
Reykjavíkur
Ég var sá ei
mínu svari. S
Við efstu m
sátum fyrir
dag. Þórarin
spurði, hvort
stóriðjufyrir
svaraði því a
er nauðsynle
vinnugrundv
Auk þess
staður er jaf
eru konur ra
unarstörfum
Ég fann að þ
Eyðum fjarlægðum efti
Eftir Halldór
Blöndal
„Það verður ekki betur séð
arsýn Framsóknarflokks, S
og Vinstri grænna fyrir Aku
öll í þoku og mistri.“
UNNI var mikið niðri fyrir þegar hún
hringdi í mig. Hún er öryrki, fær fullar
bætur frá almannatryggingum og býr í
leiguíbúð á vegum Reykjavíkurborgar.
Við þær aðstæður kom hún fjórum börn-
um til manns og er stolt af þeim. Hún
bað mig um að skrifa grein fyrir sína
hönd til að koma sjónarmiðum sínum á
framfæri.
Minni aðstoð við fátæka
Hún hafði lesið grein eftir mig sem
birtist í Fréttablaðinu 26. apríl sl. Þar
fjallaði ég um þá niðurstöðu rannsóknar
Hörpu Njáls að ásókn til hjálparstofn-
ana vegna fátæktar hafi m.a. aukist eftir
að Félagsþjónustan í Reykjavík herti
reglur um aðstoð til fátækra á árinu
1995, eftir að R-listinn tók við völdum í
borginni. Breytingarnar fólu í sér að
hætt var að taka tillit til fjölskyldu-
stærðar eða fjölda barna þegar upphæð
fjárhagsaðstoðar var ákveðin, hætt var
að veita aðstoð vegna sérstakra að-
stæðna, t.d. ferminga í fjölskyldunni og
fátæktarmörk Félagsþjónustunnar voru
fryst á tímabilinu 1995–1999. Þegar bæt-
ur almannatrygginga hækkuðu, lækkaði
viðbót Félagsþjónustunnar um sömu
upphæð.
150% hækkun á húsaleigu
Unnur vildi benda mér á að jafnhliða
hertum reglum um aðstoð við fátæka
hafi húsaleiga á vegum borgarinnar
hækkað langt umfram verðlag og auk-
inni hörku beitt gagnvart þeim sem
standa ekki í skilum. Áramótin 1994–
1995 greiddi Unnur 19.419 krónur á
mánuði í húsaleigu en átta árum síðar, í
mars 2003, greiddi hún tæpar 48 þúsund
krónur til Félagsbústaða vegna sömu
íbúðar. Hækkunin er um 150%! Þeir sem
lenda í erfiðleikum með greiðslu fá fljót-
lega að finna fyrir lögfræðikostnaði og
hótunum um útburð. Allt þetta kemur
fram í gögnum sem
Fyrrverandi bo
sem var verkstjórn
sem hér er um ræt
fyrirætlanir sínar
um að bæta hag þe
kjörin. Þeir sem tr
varnaðarorð Unna
huga, þegar þeir á
ætla að verja atkv
laugardag 10. maí
hugsanlegar afleið
skyldu sína, óskað
fram undir nafni í
sagðist engu hafa
„Ef þeir klúðra jafn mik
Eftir Ástu Möller „1994–1995 greiddi Unnur 19
krónur á mánuði í húsaleigu en
árum síðar, í mars 2003, greid
tæpar 48 þúsund krónur til Fé
staða vegna sömu íbúðar.“
Höfundur er þing
ins í Reykjavík og
lista flokksins í Re
VANTRÚ Á VALFRELSI
Tillaga starfshóps á vegumReykjavíkurborgar um aðframlög borgarinnar með
hverjum nemanda í einkaskólum í
borginni verði hækkuð um tæpan
þriðjung er skref í rétta átt, en aðeins
lítið skref. Framlög borgarinnar með
nemendum í einkaskólum eru nú að-
eins um helmingur af því, sem borgin
leggur með hverjum nemanda í skól-
um, sem hún rekur sjálf. Þeirri spurn-
ingu er ósvarað, sem foreldrar hljóta
að spyrja: Af hverju fær skattgreið-
andi í Reykjavík, sem borgar útsvarið
sitt eins og aðrir, en kýs að setja barn-
ið sitt í einkarekinn skóla, ekki sama
stuðning frá borginni og aðrir? Þar
sem víðtæk sátt ríkir um að grunn-
skólamenntun sé fjármögnuð af al-
mannafé, en jafnframt viðurkennt –
eins og fram kemur í skýrslu starfs-
hópsins – að einkaskólar eigi rétt á sér
er eðlilegt að þessarar spurningar sé
spurt.
Skýrsla starfshópsins einkennist
annars að mörgu leyti af vantrú á val-
frelsi, fjölbreytni og samkeppni í
skólakerfinu, þröngsýni og hugmynda-
fátækt. Í niðurlagi skýrslunnar segir
t.d.: „Ljóst er að í flestum tilvikum er
fjárhagslega óhagkvæmt fyrir skatt-
greiðendur að borgin reki einkaskóla
samhliða borgarreknu skólunum,
nema hugsanlega að þeir verði hverf-
isskólar og borgin þurfi ekki sjálf að
byggja skóla í viðkomandi hverfi. Því
er mikilvægt að skoða hvernig setja
megi skorður á fjölda einkaskóla og
fjölda nemenda sem borgin samþykkir
að greiða með til einkaskólanna hverju
sinni.“
Þessi klausa ber vott um að höfund-
ar skýrslunnar einblíni á þá úreltu
hugsun, að njörva eigi foreldra og
nemendur við ákveðin skólahverfi og
að valfrelsi í kerfinu sé heldur til
óþurftar. Reynslan frá ýmsum ná-
grannalöndum okkar hefur þvert á
móti sýnt að kerfi, þar sem foreldrar
hafa val um skóla, sem ýmist opinberir
aðilar eða einkaaðilar reka, fjárveit-
ingar fylgja nemendum og eru þær
sömu, óháð því í hvers konar skóla þeir
fara, skilar bæði betri skóla og betri
nýtingu á skattpeningum en það kerfi,
sem nú er ríkjandi á Íslandi.
Þá er algjörlega laust við það að í
skýrslunni sé viðurkennd sú ábyrgð,
sem núverandi borgaryfirvöld í
Reykjavík bera á fjárhagsvanda einka-
skólanna. Mikið er gert úr því að frá
árinu 1997 hafi fjárframlög borgarinn-
ar með hverjum nemanda hækkað um
115%. Sú prósentutala sýnir eingöngu
hversu fráleitlega lág framlög borgar-
innar með börnum í einkaskólum voru
í upphafi. Í skýrslunni er það tiltekið
að nemendum í skólunum hafi fækkað,
m.a. vegna hækkandi skólagjalda, og
það sé ein orsök fjárhagsvandans.
Hækkun skólagjaldanna var hins veg-
ar auðvitað fyrst og fremst afleiðing af
stefnu borgarinnar, sem er hin raun-
verulega orsök vanda þessara skóla.
Ekkert af þessu er viðurkennt í
skýrslunni. Um þverbak keyrir þegar í
umfjöllun um fjárhagsvanda Ísaks-
skóla er gefið í skyn að einfaldast
kunni að vera að borgin taki yfir rekst-
ur skólans með eignum hans og skuld-
um. Það væri til að bíta höfuðið af
skömminni ef Reykjavíkurborg
gleypti einn elzta og virtasta grunn-
skóla borgarinnar til að „leysa“ vanda
sem hún sjálf kom honum í. Áður en
ábyrgð á fjármögnun grunnskólans
færðist frá ríkinu til borgarinnar átti
Ísaksskóli fé í sjóðum, þrátt fyrir að þá
hefði nýlega verið lokið viðbyggingu
við skólann. Nú er hann skuldsettasti
einkaskólinn.
Tillögur starfshóps Reykjavíkur-
borgar duga augljóslega ekki til að
leysa vanda einkaskólanna og taka
ekkert mið af þeim nýju og framsæknu
hugmyndum um fjölbreytni og sam-
keppni í skólakerfinu, sem eru til um-
ræðu víða annars staðar en innan
borgarstjórnarmeirihlutans í Reykja-
vík. Borgin verður að gera betur, og
það sem fyrst áður en vandi einkaskól-
anna vindur frekar upp á sig.
TALSMAÐUR Á VILLIGÖTUM
Það er mikill misskilningur hjáIngibjörgu Sólrúnu Gísladóttur,
talsmanni Samfylkingar, í grein í
Morgunblaðinu í gær, að þjóðarsátt-
arsamningarnir 1990 hafi komizt á
vegna þess, að fyrir hendi hafi verið
„forsendur, sem meðal annars voru
skapaðar af efnahagsstefnu stjórn-
valda“, og er þá átt við vinstri stjórn
Steingríms Hermannssonar, sem sat
frá síðari hluta árs 1988 til 1991.
Það var þvert á móti frumkvæði
þeirra Einars Odds Kristjánssonar,
Guðmundar J. Guðmundssonar og Ás-
mundar Stefánssonar, sem varð til
þess að skapa forsendur fyrir því, að
hægt yrði að brjóta óðaverðbólguna á
bak aftur á fyrstu árum tíunda ára-
tugarins, óðaverðbólgu, sem hófst í
tíð vinstri stjórnar Ólafs Jóhannes-
sonar 1971–1974.
Hinn 17. desember 1989 var fram-
vindu mála lýst á þennan veg í
Reykjavíkurbréfi Morgunblaðsins:
„Margt bendir til að nú sé unnið að
samkomulagi á vinnumarkaði, sem
gæti haft mikil áhrif á framvindu
þjóðmála, ef vel tekst til, ekki síður en
gerðist í kjölfar júnísamkomulagsins
1964…Raunar eru athafnir þremenn-
inganna, Einars Odds, Guðmundar J.
Guðmundssonar og Ásmundar Stef-
ánssonar, þessa dagana með þeim
hætti að spyrja má hvort þungamiðja
landsstjórnarinnar sé að færast frá
ríkisstjórninni til þeirra og samtaka
þeirra.“
Í Reykjavíkurbréfi Morgunblaðs-
ins 4. febrúar 1990, þegar kjarasamn-
ingar höfðu verið gerðir, sagði m.a.:
„Að baki þeim kjarasamningum,
sem nú hafa verið gerðir liggja
margra mánaða persónuleg samtöl á
milli þessara þremenninga, sem hafa
talað saman, kynnzt lífsviðhorfum og
sjónarmiðum hver annars, myndað
trúnaðarsamband sín í milli og unnið í
einlægni að því að brjóta nýjar braut-
ir í samskiptum verkalýðshreyfingar
og vinnuveitenda. Þeim hefur tekizt
það, sem flestir hafa verið vantrúaðir
á að væri hægt að gera kjarasamn-
inga á mjög lágum nótum, sem opna
þjóðinni leið til betri lífskjara, þegar
frá líður…“
Talsmaður Samfylkingar ætti að
taka sér fyrir hendur að lesa Morg-
unblaðið síðustu mánuði ársins 1989
og fyrstu mánuði ársins 1990. Þá mun
hún sjá þessi merku tímamót í ís-
lenzkum efnahagsmálum í skýrara
ljósi.