Morgunblaðið - 24.05.2003, Blaðsíða 42

MINNINGAR
42 LAUGARDAGUR 24. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Hannes Krist-jánsson fæddist í
Holtaseli á Mýrum í
Hornafirði 25. janúar
1917. Hann lést á
hjúkrunarheimilinu á
Höfn 14. maí síðast-
liðinn. Foreldrar
hans voru hjónin
Kristján Benedikts-
son, bóndi og hrepp-
stjóri, og Jóhanna
Steinunn Sigurðar-
dóttir húsmóðir.
Hannes var tíundi í
aldursröð fimmtán
systkina og eru fjórar
systur hans nú á lífi, þær Guðrún,
Unnur, Kristín og Steinunn. Fjöl-
skyldan fluttist að Einholti á Mýr-
um þegar Hannes var á fyrsta ári
og þar ólst hann upp til fullorðins-
ára við öll almenn sveitastörf.
Hinn 18. febrúar 1945 kvæntist
Hannes eftirlifandi eiginkonu
sinni, Lilju Aradóttur frá Borg, f.
23. 7. 1922. Hannes og Lilja eign-
uðust sex börn. Þau eru: 1) Stein-
unn, f. 11. 11. 1944, búsett í
Reykjavík, hún á tvö börn og fjög-
ur barnabörn. 2) Sigurður Örn, f.
30. 10. 1945, kvæntur Guðbjörgu
Sigurðardóttur, búsett á Höfn,
þau eiga tvö börn og þrjú barna-
börn. 3) Kristján Heiðar, f. 22. 6.
1949, d. 21. 4. 1971. 4) Sigmar Þór,
f. 11. 10. 1951, kvæntur Ingibjörgu
Ólöfu Sigurðardóttur, búsett á
Selfossi, þau eiga fjögur börn. 5)
Rannver Hólm-
steinn, f. 8. 8. 1955,
kvæntur Sólveigu
Hafsteinsdóttur, bú-
sett í Svíþjóð, þau
eiga þrjá syni. 6) Ari
Guðni, f. 16. 2. 1960,
kvæntur Önnu Egils-
dóttur, búsett í Hóla-
brekku í Hornafirði,
þau eiga fjóra syni
og tvö barnabörn.
Hannes og Lilja byrj-
uðu þau sinn búskap
á Höfn í Hornafirði
þar sem þau byggðu
húsið Strönd, sem nú
er Ránarslóð 10. Á Höfn stundaði
Hannes aðallega sjómennsku en
hugurinn leitaði í sveitina og árið
1948 fluttu þau hjónin að Rauða-
bergi á Mýrum. Árið 1952 keyptu
þau jörðina Hólabrekku í sömu
sveit, húsuðu þar smám saman
upp og bjuggu þar blönduðum bú-
skap til ársins 1990 þegar þau
fluttust að Silfurbraut 21 á Höfn.
Eftir að börnin komust á legg
stundaði Hannes talsvert vinnu ut-
an heimilis, aðallega við smíðar.
Hannes átti við vanheilsu að
stríða síðustu ár ævinnar en gat þó
dvalið á heimili sínu að mestu
leyti. Hann var fluttur á hjúkrun-
arheimili níu dögum áður en hann
lést.
Útför Hannesar fer fram frá
Hafnarkirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
Það er ekki oft sem maður getur
lýst 86 ára gömlum manni á þann
hátt sem hægt var að lýsa Hannesi.
Fyrstu orðin sem koma upp í hugann
þegar lýsa á persónuleika hans eru líf
og fjör. Hann var mjög lífsglaður og
fjörugur, þó að líkamleg heilsa hans
hafi hindrað hann að einhverju leyti
að tjá það fjör. Það líf sem kraumaði
innra með honum fór þó ekki fram
hjá neinum sem umgekkst hann.
Ég kynntist Hannesi í Hólabrekku
árið 1985, en þá flutti ég austur á
Mýrar í Austur-Skaftafellssýslu, þá
11 ára gömul. Ég fékk fljótlega að
kynnast húmornum sem var stór
þáttur í persónuleika Hannesar. Ég
var borgarbarn og fannst ekki fínt að
flytja í sveit og var Hannes fljótur að
finna þennan veikleika og stríða mér
með þessu. Einnig fann hann hversu
viðkvæm ég var fyrir því að vera
bendluð við einhvern af hinu kyninu
og þótti honum gaman að stríða mér
á strákum í sveitinni. Vegna þess hve
Hannes hafði góðan húmor þá var
alltaf gaman að vera þar sem Hannes
var. Hann fann alltaf spaugilegar
hliðar á öllu og var fljótur að koma
með skemmtilegar athugasemdir og
hnyttin tilsvör. Það var líka stutt í
hláturinn sem kraumaði alltaf undir
yfirborðinu og þegar hann hló þá hló
hann með öllu andlitinu og sá hlátur
var smitandi. Annað sem einnig ein-
kenndi persónuleika Hannesar var
það að hann var mikill herramaður,
bæði kom það fram í klæðaburði
hans og framkomu. Hann gekk oft
með fína hatta og hafði ákveðnar
skoðanir á fatnaði. Ef hann fór út að
borða með hópi fólks þá bauðst hann
ósjaldan til að borga fyrir hópinn,
sérstaklega ef meiri hluti hópsins var
kvenkyns. Hann hafði líka gaman af
að dansa og naut þess eins lengi og
úthaldið leyfði.
Það er alltaf erfitt að kveðja, en
eins og allir vita þá er dauðinn óhjá-
kvæmilegur. Á svona stundum reyn-
ir maður að líta á allt sem hægt er að
þakka fyrir. Ég er þakklát fyrir að
hafa fengið að kynnast Hannesi.
Þakklát fyrir að hann þurfti ekki að
þjást mikið. Þakklát fyrir að hann
fékk að lifa svona lengi og sjá börn,
barnabörn og barnabarnabörn.
Hann var ríkur maður þegar horft er
til afkomendafjölda og naut hann ná-
lægðar margra þeirra. Hannes vissi
að hverju stefndi nokkrum mánuðum
áður en kallið kom og virtist kveðja
sáttur við sitt. Þetta er góð vissa.
Af mörgu er að taka og margs að
minnast, en hér skal staðar numið.
Lilja, ég vil sérstaklega votta þér
samúð mína, því ég veit að það verð-
ur skrítið fyrir þig að hafa ekki leng-
ur lífsförunaut þinn til u.þ.b. 60 ára,
þér við hlið.
Júlíana.
Enn syngur vornóttin vögguljóð sín,
veröldin ilmar, glitrar og skín.
(Tómas Guðm.)
Þessar ljóðlínur verða oft ofarlega
í huga mínum þegar ég geng út í næt-
urkyrrðina á hverju vori til að huga
að kindum við burð. Og margar eru
þar fagrar vornæturnar á Mýrunum,
enda nýt ég þess oft að staldra við á
hlaðinu í Hólabrekku og virða fyrir
mér fagurt útsýni til jöklanna sem
blasa við í nálægð og fjallahringsins
sem myndar fagra umgjörð um
Hornafjörðinn.
Það var köld vornótt 8. maí 1952
en falleg, a.m.k. í minningu fjölskyld-
unnar í Hólabrekku, sem átti þau
tímamót í lífi sínu að hafa fyrr um
daginn flutt þangað búferlum. Hann-
es Kristjánsson og Lilja Aradóttir
höfðu fest kaup á jörðinni og þar með
látið drauminn rætast um að eignast
sitt eigið býli.
Saga Hannesar hefst í Holtaseli á
Mýrum 25. janúar 1917 en þar fædd-
ist hann. Foreldrar hans flytja síðan
að Einholti í sömu sveit þar sem
hann ólst upp í stórum systkinahópi
en hann var tíundi í röðinni af fimm-
tán systkinum. Lífið var systkinun-
um ekkert auðvelt, því móður sína
misstu þau þegar Hannes var á ung-
lingsaldri. Einnig fór hann ekki var-
hluta af því fremur en önnur börn á
þeim tíma að þurfa að taka til hend-
inni um leið og hann gat. Mörg voru
handtökin á stóru heimili og þau
sjálfsögðu þægindi nútímans, eins og
t.d. sjálfrennandi vatn í húsum eða
rafmagn, var ekki um að tala í þá
daga. Sveitin var oft erfið yfirferðar
sökum vatnavaxta og afgirt straum-
þungum jökulám til beggja handa.
Fólk lærði að vera sjálfu sér nægt í
einu og öllu.
Hannes fór ungur að sækja vinnu
annað. Var hann til sjós á vertíðum.
Einnig vann hann við smíðar þegar
það bauðst, enda laginn til þeirra
verka. Hann var eitt sinn beðinn að
taka að sér smíðavinnu úti á Borg en
það var einmitt þar sem hann hitti
hana Lilju sína, sem varð förunautur
hans í meira en hálfa öld.
Þau hófu búskap á Höfn en þar
fæddust elstu börn þeirra, þau Stein-
unn, fædd 1944, og Sigurður Örn,
fæddur 1945. Þau flytja síðan að
Rauðabergi á Mýrum þar sem þau
bjuggu í fjögur ár. Þar fæddust þeim
synirnir Kristján Heiðar, fæddur
1949, og Sigmar Þór, fæddur 1951.
Frá Rauðabergi liggur síðan leiðin
að Hólabrekku, þar bjuggu þau í 40
ár og undu hag sínum vel. Verkefnin
voru næg við uppbyggingu býlisins
og eins og á öðrum bæjum hafði
vinnudagurinn ekki alltaf upphaf og
endi í samráði við klukkuna. Það
þurfti bara að hefja ákveðin verk og
ljúka þeim. Þar kom sér oft á tíðum
vel hve laginn verkmaður Hannes
var og vinnusamur. Fjölskyldan var
samhent og börnin tóku þátt í störf-
um fullorðna fólksins eins og algengt
er til sveita. Og þegar strákarnir
voru orðnir fullvinnandi skiptust þeir
feðgar gjarnan á að sækja vinnu ann-
að, þar sem Hannesi var ráðlagt að
skipta stundum um umhverfi af
heilsufarsástæðum. Hann fór
snemma að kenna sér sjúkdóms í
lungum er háði honum mikinn hluta
ævinnar. Eftir að þau fluttu í Hóla-
brekku bættust tveir strákar í hóp-
inn, Rannver Hólmsteinn, fæddur
1955, og Ari Guðni, fæddur 1960. Oft
var glatt á hjalla í fjörmiklum
krakkahópnum og á sumrin fjölgaði
enn meir, því algengt var að börnum
yrði komið þangað „í sveit“ eins og
sagt er. Veit ég að það hefur verið
eftirsóknarvert bæði fyrir börnin og
aðstandendur þeirra.
En það var því miður ekki alltaf
bara glaumur og gleði innan dyra í
Hólabrekku. Sorgin kvaddi sér
hljóðs þar einn illviðrisdag í apríl
1971 þegar Sigurfari fórst í Horna-
fjarðarós. Þar misstu þau Hannes og
Lilja ungan og efnilegan son sinn
Kristján Heiðar. Ekki þarf að orð-
lengja hvílíkt áfall það varð þeim og
fjölskyldunni allri. Þótt tíminn geti
grætt við aðstæður sem þessar er
gott að eiga til góða eiginleika og sál-
arstyrk svo að lífið haldi áfram í
sama farvegi, eins og Hannesi og
Lilju tókst að láta það gera.
Æðruleysi var ríkur þáttur í fari
Hannesar og var það eflaust honum
mikil hjálp við þær byrðar sem lífið
lagði honum á herðar. Hann var
heilsuveill í mörg ár og lítt vinnufær
langt um aldur fram. Hann lærði að
lifa með sjúkdómnum, stillti sig eftir
honum og virtist sætta sig við þau
takmörk sem heilsan setti honum.
Þau 13 ár sem ég þekkti Hannes
heyrði ég hann aldrei kvarta, né
heldur að hann hefði mörg orð um
veikindin, jafnvel ekki undir það
síðasta, þegar hann vissi í hvað
stefndi.
Hannes var líka glettinn og spaug-
samur og fylgdi sá eiginleiki honum
til síðustu stundar. Hann hafði gam-
an af að vera í góðra vina hópi, naut
þess að spila á spil. Það var því mikil
upplyfting fyrir hann að eiga þess
kost að sækja slíkan félagsskap hjá
félagi aldraðra á Höfn.
Hannes bar góðan hug til fólks og
það var sjaldgæft að heyra hann
halla orði á aðra og forðaðist hann að
taka þátt í slíkum umræðum. Enda
var oft gestkvæmt á heimili þeirra
Lilju, ekki síst meðan þau bjuggu í
Hólabrekku.
Ég þekki það af eigin reynslu
hvernig aðbúnað vinnufólk í Hóla-
brekku hafði en þangað var ég ráðinn
í mánaðartíma veturinn 1990. Hann-
es hafði þá verið lítt vinnufær um
nokkurra ára skeið og búið í félagi
við syni sína, fyrst þá Sigmar og Ara
og síðar Ara er Sigmar flutti búferl-
um. Móttökurnar og aðbúnaður allur
sem ég og Óli sonur minn, þá á sjötta
ári, urðum aðnjótandi voru með þeim
hætti að ég svaraði því til einhverju
sinni er ég var spurð út í veru mína
þar að margir vinnuveitendur mættu
taka fólkið í Hólabrekku sér til fyr-
irmyndar. Ég fékk t.d. að kynnast
því hversu góður kokkur Hannes var
og ég man sérstaklega eftir einni há-
degismáltíð þar sem Lilja og Ari
voru ekki heima. Þá steikti Hannes
handa mér fisk sem bragðaðist afar
vel.
Honum Óla mínum var tekið opn-
um örmum og engu til sparað af um-
hyggju við hann. Þeir náðu vel sam-
an, hann og Hannes. Þeir áttu
sameiginlegt áhugamál sem var
spilamennskan. Óli fylgdi Hannesi
gjarnan eftir er hann tók sér göngu-
túr og þeir eyddu dágóðum tíma í
spjall og spaug.
Það teygðist heldur betur úr þess-
um mánuði hjá mér því hann er orð-
inn að þrettán árum. Kynni mín og
Ara leiddu til þess að Hannes og
Lilja fluttu búferlum að Silfurbraut
21 á Höfn þar sem við höfðum fest
kaup á jörðinni. Ég og strákarnir
mínir fluttum frá Rauðabergi í Hóla-
brekku eins og Lilja og Hannes
höfðu gert forðum daga.
Áður en Hannes fór frá Hóla-
brekku bað hann Óla að ganga með
sér út í fjárhús í þeim tilgangi að gefa
honum fjármarkið sitt. Það var mikil
gleðistund í lífi stráksins sem þá
hafði öðlast mikinn áhuga á sauðfé og
dreymdi um að eiga stórt fjárbú þeg-
ar hann yrði stór. Ekki veit ég hvort
eða hvernig Óli þakkaði fyrir sig
þarna í fjárhúsinu en eitt veit ég að í
dag á Hannes hjá honum ómælt
þakklæti fyrir allar velgerðirnar og
samverustundirnar. Því er einnig
þannig farið með strákana mína alla
sem hann hefur ávallt talið til sinnar
fjölskyldu og fylgst með af umhyggju
og ræktarsemi.
Síðasta samverustund okkar
Hannesar var tveimur kvöldum fyrir
andlát hans. Þá glöddumst við yfir
mynd af henni Salvöru Döllu, ný-
fæddri sonardóttur minni.
Hannes lést á hjúkrunarheimilinu
á Höfn hinn 14. maí síðastliðinn. Það
var hlýr og fallegur dagur. Nóttin á
undan var falleg, lömbin léku sér á
hrímhvítri jörðinni og fuglarnir
sungu fallegu vorljóðin sín í nætur-
kyrrðinni. Í morgunsárið vék kulið
fyrir hlýjum geislum sólarinnar sem
hún útdeildi yfir fjöllin okkar og jökl-
ana.
Ég kveð Hannes með sorg og
söknuði í hjarta en líka með miklu
þakklæti fyrir allar góðar stundir og
bið góðan guð að styrkja hana Lilju
okkar, börnin þeirra og fjölskylduna
alla í sorginni.
Hvíl mig rótt, það hallar degi,
hvíl mig, ljúfa þögla nótt.
Vef mig þínum vinar örmum,
vagga mér í draumi í nótt.
Anna Egilsdóttir.
Þegar maður er barn dettur manni
ekki neitt annað í hug en að afi
manns verði alltaf til en samt kom
það okkur ekkert á óvart þegar
mamma hringdi til að segja frá því að
hann afi væri dáinn. Það kom bara á
óvart að hann skyldi deyja þá en ekki
einhvern tíma seinna. Það er betra að
búast við dauðanum en að þurfa að
horfast í augu við hann. En nú er
hann horfinn á vit feðra sinna og þó
það sé sorglegt fyrir okkur sem eftir
sitjum, grunar okkur að það fari vel
um hann þar sem hann er nú.
Afi var búinn að vera veikur lengi,
ekki alvarlega, en þó svoleiðis að síð-
ustu ár höfum við glaðst yfir hverri
þeirri stund sem við höfum átt með
honum. Allaf vitað að senn kæmi að
kveðjustund.
Stundum verður æði langt á milli
fólks þegar það býr ekki í sama
landshlutanum þrátt fyrir alla þá
tækni sem við búum við og kannski
gáfust okkur systkinum þess vegna
ekki margar stundir með afa sein-
ustu ár.
Í staðinn minnumst við afa eins og
við þekktum hann. Frá æskuárum
okkar í Hólabrekku, frá heimsóknum
okkar til Hafnar og síðast en ekki síst
af hetjusögum sem við vitum ekki
enn hvort eru sannar, lognar eða
hreinlega af einhverjum allt öðrum.
Afi var einhver mesti töffari sem
við þekktum. Með hattinn skásettan
á höfðinu var hann eins og klipptur út
úr mafíósamynd. Hann passaði alltaf
að líta vel út og okkur borgarbörn-
unum fannst hann sveipaður ævin-
týraljóma. Okkur fannst svo skrítið
að þessi mikli bóndi og sveitamaður
væri ekki alltaf í fjósagallanum Það
er t.d. til mynd af afa þegar hann var
ungur í steypuvinnu einhvers staðar
á Mýrunum. Á henni eru þrír menn,
tveir í vinnusamfesting og gúmmí-
stígvélum en einn í hvítri skyrtu með
hatt. Það var afi.
Svo átti hann líka alltaf mola sem
hann laumaði til okkar krakkanna í
Hólabrekku. Og fyrir okkur voru
molar gullsígildi. Þótt okkur hafi
stundum fundist þeir vera fáir, komu
þeir alltaf á hárréttum tíma.
Hann var líka dálítill sérvitringur,
tók til dæmis aldrei bílpróf og átti
heldur aldrei bíl, fór frekar bara á
Nallanum á milli bæja ef þess þurfti.
Það er svo margt sem við hefðum
viljað ræða frekar við afa, til dæmis
nýafstaðnar kosningar og pólitík yf-
irleitt en það bíður betri tíma. Því ef
hann afi okkar er kominn á annan
stað viljum við líka enda þar þegar
við kveðjum þennan heim og þá verð-
ur sko glatt á hjalla.
Það er með söknuði sem við kveðj-
um góðan mann og frábæran afa.
Elsku afi, við hlökkum til að sjá þig
og takk fyrir allt og allt.
Heiðrún og Ólafur Örn.
HANNES
KRISTJÁNSSON
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og vinar-
hug við andlát og útför elskulegrar móður
okkar, tengdamóður og ömmu,
SIGRÍÐAR SÓLEYJAR SVEINSDÓTTUR
frá Þykkvabæjarklaustri,
sem lést 7. maí sl.
Viðar Karlsson, Adda Ingvarsdóttir,
Svanhildur Karlsdóttir,
Hrafnhildur Karlsdóttir, Ómar Guðmundsson,
Guðmundur Karlsson, Sigrún K. Sigurjónsdóttir,
barnabörn, barnabarnabörn
og barnabarnabarnabarn.
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hlý-
hug við andlát og útför elskulegs eiginmanns
míns, föður, tengdaföður, sonar, bróður og
afa,
SIGHVATS JÓHANNSSONAR,
Litlabæjarvör 13,
Bessastaðahreppi.
Sigríður Tryggvadóttir,
Þórarinn Sighvatsson, Elísabet Sigtryggsdóttir,
Þórður Sighvatsson,
Ingvar Örn Svighvatsson, Kristín Heiða kristinsdóttir,
Jóhann Jónasson, Margrét Sigurðardóttir,
Elín Jóhannsdóttir,
Snorri Jóhannsson,
Sturla Jóhannsson,
Jónas Jóhannsson,
Sigrún Jóhannsdóttir
og afabörn.