Morgunblaðið - 31.05.2003, Blaðsíða 26

ÁRBORGARSVÆÐIÐ
26 LAUGARDAGUR 31. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÍTREKAÐ hefur verið haft samband
við Umhverfisstofnun vegna malar-
náms í Ingólfsfjalli en stækkandi sár-
ið eftir jarðvegstökuna blasir við þeim
sem um þjóðveg eitt fara. Jarðýtur
sem sótt hafa möl þarna vestarlega í
hlíðum Ingólfsfjalls þar sem heitir í
Stóruskriðu hafa smám saman fikrað
sig upp sjálft fjallið og á fjallsbrúnina.
Á þessum stað er eða var einna auð-
veldust gönguleið upp á Ingólfsfjall.
Efnistakan í Þórustaðanámu er í
landi sveitarfélagsins Ölfuss en lengst
til austurs nær það nálega að vatns-
verndarsvæði Árborgar. Malarnámið
í Ingólfsfjalli er þó í einkalandi en
ekki í eignarlandi sveitarfélaganna og
hófst það fyrir tíma breytinga sem
gerðar voru á náttúruverndarlögum
árið 1999. Þannig þurfti malarnámið í
Ingólfsfjalli ekki að fara í umhverf-
ismat eða uppfylla ákveðin skilyrði
líkt og nú er lögboðið og sá sem stend-
ur að malartöku í Ingólfsfjalli gerir
það í fullum rétti svo fremi sem ekki
komi til sérstök lagasetning af hálfu
Alþingis.
Hendur sveitarfélagsins eða sveit-
arfélaganna eru því að mörgu leyti
bundnar í málinu, og sama gildir um
Umhverfisstofnun að sögn talsmanna
hennar.
Svigrúm til aðgerða lítið
Ólafur Áki Ragnarsson, bæjar-
stjóri í Ölfusi, tekur fram að námu-
vinnslan í Ingólfsfjalli fari fram í landi
í einkaeign. Þarna hafi námuvinnsla
hafist fyrir tíma lagabreytinganna
þannig að svigrúm sveitarfélagsins til
aðgerða sé takmarkað.
„Við höfum rætt þetta mál þótt
ekki hafi það verið með formlegum
hætti. Það er verið að vinna aðal-
skipulag fyrir sveitarfélagið í heild og
þetta hefur verið rætt í tengslum við
það og þá hvernig skuli haldið á þess-
um málum í framtíðinni. Við höfum
sett okkur markmið í þeim efnum að
fyrir árið 2006 verði allir búnir að
skila inn deiliskipulagi fyrir stærri
námur sem eru í sveitarfélaginu.
Þetta er komið inn í drög okkar að að-
alskipulagi.“
Spurður um önnur úrræði segir
Ólafur þetta verða fyrsta skref sveit-
Óheft malarnám í fjallinu
byggist á gömlum lögum
Jarðýtur nær
komnar upp á
sjálft fjallið og
farnar að ýta
skriðum niður
Morgunblaðið/RAX
Jarðýtur hafa að undanförnu verið að störfum langt uppi í brekkum Ingólfsfjalls og rutt þar niður efni.
Ingólfsfjall
Stórvirkar vinnuvélar taka möl neðarlega í fjallinu og setja á vörubíla.
arfélagsins. „Þá þarf umræddur aðili
að greina frá stærð námunnar og
hvernig þeir hyggjast vinna hana og
ganga frá henni í lok vinnslutíma.“
Sumar gömlu námurnar virðast
vaxa algerlega óáreittar
Tryggvi Felixson, framkvæmda-
stjóri Landverndar, segir að námið í
Ingólfsfjalli trufli ekki einasta fegurð-
arskyn margra heldur sé einnig verið
að eyðileggja einu góðu uppgöngu-
leiðina á Ingólfsfjall sunnan megin frá
þannig að námið sé líka farið að hafa
áhrif á útivistarmöguleika.
Tryggvi bendir á að þótt nýjum
námum séu nú settar fastar skorður
og margt hafi færst til betri vegar sé
eins og hinar gömlu námur fái að
stækka óáreittar enda gildi svokölluð
50 þúsund rúmmetra regla ekki um
þær.
„Hið sorglega er að við höfum svo
marga valkosti í malarnámi að það
væri hægt að gera þetta með mun
betri hætti ef menn gæfu sér tíma til
þess, eins og við sjáum raunar víða í
nýrri námum. Þar þarf mat á um-
hverfisáhrifum ef menn ætla að taka
meira en 50 þúsund rúmmetra, og það
er fljótt að ná þeirri stærð ef einhver
malartaka er að ráði. Auk þess verða
menn að vera undir tilteknu skipu-
lagi. Það er því í raun tvenns konar
hindranir sem menn verða að komast
yfir ætli þeir að taka efni núna.“
Tryggvi segir Landvernd hafa bent
á að eðlilegt sé að setja eldri námum
einhver sólarlagsákvæði, þ.e. að
menn þurfi að gera áætlun um það
hversu mikið efni menn ætli sér að
taka, hvernig þeir ætli sér að ganga
frá námunni og hvernig þeir ætli að
setja til hliðar fjármagn sem dugi fyr-
ir frágangi.
Tryggvi bendir á að slíkt sólarlags-
ákvæði hafi verið inni í tillögum sem
umhverfisnefnd skilaði vegna breyt-
inga á náttúruverndarlögunum á sín-
um tíma; það hefði þýtt að gömlu
námurnar hefðu nú þurft að starfa við
sömu skilyrði og þær nýju. Í meðför-
um þings og ríkisstjórnar hafi ákvæð-
ið því miður verið fellt burt. Hefði það
ekki gerst væru menn ekki að glíma
við vandamál af þeim toga sem blasi
við í Ingólfsfjalli.
„Við í Landvernd skorum auðvitað
á Alþingi og ríkisstjórn að gera þær
breytingar á lögunum svo að taka
megi á máli sem þessu,“ segir
Tryggvi.
MIKIL gróska er í hvers konar
listsköpun í Árborg um þessar
mundir. Málverkasýningar, hand-
verk, ljósmyndir og önnur mynd-
verk eru til sýnis á líklegum jafnt
sem ólíklegum stöðum.
Halda mætti að þorpin tvö á
strönd Árborgar séu að verða það
sem lágreistu þorpin á Skagen
voru Dönum á fyrri hluta nýlið-
innar aldar. Hingað virðast mynd-
listarmenn sækja og er það vel.
Einn þessara myndlistarmanna
er Sjöfn Har. Í fimm ár hefur hún
dvalið lengur eða skemur hér á
ströndinni við iðkun listar sinnar.
Nú loks telur hún sig hafa fund-
ið sér stað með sál og vingjarnlegt
andrúmsloft.
Gamla rafstöðin á Eyrarbakka,
sem síðar varð Slökkvistöð og síð-
ast áhaldahús Árborgar á staðn-
um, hefur fangað hug hennar og
þar hefur hún sett upp sínar mál-
aratrönur og málar af hjartans
list.
Um síðastliðna helgi, þegar vor-
ið var í algleymingi í Árborg, sóttu
vinnustofu hennar rúmlega fimm-
hundruð gestir, nutu verka hennar
og þáðu kaffi og kex.
Framvegis hyggst Sjöfn hafa
vinnustofu sína opna á sunnudög-
um frá kl. 14 til 18. Þá hafa þau
Sjöfn og Ingi í Rauðahúsinu látið
sér til hugar koma að tengja sam-
an myndlistog sunnudagskaffið í
sumar.
Sjöfn stefnir að því að opna gall-
erí í Reykjavík, á Skólavörðustíg
25A, á sjálfan kvenfrelsisdaginn,
hinn 19. júní næstkomandi.
Vor og
myndlist
Eyrarbakki
Morgunblaðið/Óskar Magnússon
Sjöfn Har, Auðbjörg Guðmundsdóttir og Heiðdís Gunnarsdóttir slá á létta strengi fyrir gestina.
YNGSTI kórinn sem starfræktur er
í Hveragerði setti upp söngleikinn
Litla Ljót nú á vordögum. Kór-
félagar eru á aldrinum 6–9 ára og
er stjórnandi þeirra Kristín Sigfús-
dóttir. Svo skemmtilega vill til að í
vetur var kór yngsta stigs Hjalla-
skóla einnig að setja upp þennan
sama söngleik undir stjórn Guð-
rúnar Magnúsdóttur.
Stjórnendur kóranna ákváðu því
skella kórunum saman og syngja
fyrir áheyrendur á báðum stöðum.
Kórinn héðan fór í heimsókn í
Hjallaskóla og saman sungu kór-
arnir í Hjallakirkju. Nýlega komu
svo stelpurnar úr Hjallaskóla og
sungu kórarnir fyrir gesti í Hvera-
gerði. Svona samvinna er skemmti-
leg og hefur mikið að segja fyrir
krakkana sem eignast nýja vini og
fá tækifæri til að fara í annan skóla
í heimsókn.
Á sýningunni hér í Hveragerði
var drengjakórinn einnig með
söngleik, sem nefnist Karlakórinn
Hekla. Drengjakórinn er sam-
ansettur af 6–9 ára strákum og fóru
þeir á kostum, þar sem leik- og
sönghæfileikar þeirra nýttust til
fulls. Söngleikurinn Karlakórinn
Hekla er saminn af Sigurði Blöndal
kennara við Grunnskólann, sem
samdi leikinn eftir pöntun Kristínar
kórstjóra fyrir nokkrum árum. Það
var því kominn tími til að sýna
þennan bráðskemmtilega söngleik í
annað sinn.
Morgunblaðið/Margret Ísaksdóttir
Katla Sigurðardóttir lék Litlu Ljót.
Litla Ljót
í tveimur
kórum
Hveragerði
FÉLAG opinberra starfsmanna á
Suðurlandi hélt upp á 30 ára afmæli
sitt með veglegum aðalfundi 6. maí.
Félagssvæði FOSS nær frá Þorláks-
höfn til Hafnar í Hornafirði og eru
félagsmenn 600 talsins. Félagið
starfrækir skrifstofu í eigin húsnæði
á Eyravegi 27 á Selfossi.
Á fundinum var farið yfir starf-
semi undangengins árs ásamt því að
rifjaðir voru upp þættir úr sögu fé-
lagsins. Í tilefni afmælisins var ný
heimasíða félagsins opnuð og í lok
dagskrárinnar var flutt brot úr leik-
verkinu Sellófoni við mjög góðar
undirtektir.
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson
Elín Björg Jónsdóttir, formaður
Foss ,og Guðfinna Ólafsdóttir ritari
opnuðu nýja heimasíðu félagsins.
Ný heima-
síða í tilefni
afmælis
Selfoss