Morgunblaðið - 08.07.2003, Blaðsíða 23

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 8. JÚLÍ 2003 23
FÁAR flugferðir yfir höfðum okk-
ar sem búum á Skólavörðuholti og í
Þingholtum hafa vakið meiri athygli
en villuflug tveggja
flugmanna frá
Litháen sunnudag-
inn 29. júní. Ég var
að elda kvöldmatinn
þegar ískyggilegt
vélarhljóð færðist
nær og nær og út um
eldhúsgluggann sá ég skelfingu lost-
inn vegfaranda hörfa afturábak
mænandi upp í loftið. Hann var á
svipinn eins og maðurinn sem sagði
„Holy shit“ þegar hann horfði á þot-
urnar fljúga á turnana í New York.
Fyrir tæpu ári, eða þann 10. júlí í
fyrrasumar, olli lágflug risaþotu af
gerðinni Boeing 747 enn meiri skelf-
ingu hér á holtinu, enda um margfalt
stærra loftfar að ræða og drunurnar
eftir því. Báðar þessar vélar voru ut-
an hefðbundinna flugleiða en þó í
stefnu á Reykjavíkurflugvöll. Hvor-
ug vélanna var í innanlandsflugi.
Litháíska vélin var í ferjuflugi milli
landa, Boeing-747 þotan reyndist
vera í útsýnisflugi rétt vestan við
Hallgrímskirkjuturn og frá jörðu
séð vart nema í seilingarhæð yfir
húsþökunum.
Yfir litlu að kvarta
Tilvikið frá 29. júní verður skoðað
af Rannsóknarnefnd flugslysa, því
það telst alvarlegt, en lágflug risa-
þotunnar í fyrra mun hafa átt sér
stað með leyfi flugmálayfirvalda.
Vegna kvartana íbúanna óskaði
borgarstjórinn í Reykjavík eftir
skýringu Flugmálastjórnar á atvik-
inu og í svari, dagsettu 27. ág. 2002,
kemur fram að Flugmálastjórn telur
ekki að öryggi borgaranna hafi verið
skert með umræddu flugi. Bent er á
að fólki á jörðu niðri geti virst svo
stórar vélar fljúga bæði hægar og
neðar en raun sé á og tekið fram að
hljóðmælir á Hljómskálanum hafi
ekki sýnt hávaða yfir eðlilegum
mörkum. Af svarinu mátti skilja að
íbúar á Skólavörðuholtinu hefðu yfir
litlu að kvarta og ættu að sýna þá
þjóðhollustu að gleðjast yfir glæst-
um flugflota landsmanna.
Hættumat að neðan
Það dylst fáum að flug flugvéla er
stórkostlegt ævintýri og eyþjóð eins
og við eigum gríðarlega mikið undir
því komið. En því fylgja bæði hættur
og óþægindi og af þeim höfum við
jafnlanga reynslu og af fluginu
sjálfu. Það er alveg sama hversu
óhræddir og öruggir flugmenn og
flugliðar kunna að vera, flughræddir
farþegar eru eftir sem áður stað-
reynd og á jörðu niðri verður fólk í
nágrenni flugvalla fyrir marghátt-
uðum óþægindum vegna hávaða og
mengunar. Bráður dauði er næsta
vís ef eitthvað ber út af. Við sem bú-
um á Skólavörðuholtinu teljum okk-
ur því hafa haft fulla ástæðu til ótta
vegna glæfraflugs tveggja flugvéla
með tæplega árs millibili. Við vorum
vissulega ekki með sírita við hendina
þegar atvikin áttu sér stað, sem
mældu aukinn hjartslátt, svitaút-
slátt eða önnur algeng viðbrögð
fólks við yfirvofandi hættu. Hættu-
mat okkar á jörðu niðri byggist þó á
slíkum viðbrögðum og fyrirliggjandi
reynslu annarra af flugslysum í þétt-
býli.
Flugið allt til Keflavíkur
Reykjavíkurflugvöllur í hjarta
mesta þéttbýlis á landinu er tíma-
skekkja, bæði út frá öryggissjón-
armiðum og af skipulagsástæðum.
Vonandi þarf ekki stórslys af völdum
villtra útlendinga eða áhættufíkinna
Íslendinga til þess að koma yfirvöld-
um í skilning um það. Með tvöföldun
Reykjanesbrautar og fyrirsjáan-
legum brottflutningi herliðsins af
Miðnesheiði eru að skapast aug-
ljósar forsendur fyrir því að sameina
miðstöð innanlandsflugsins höf-
uðstöðvum millilandaflugsins á
Keflavíkurflugvelli. Þar bætist hag-
kvæmnisjónarmið við önnur rök.
Hikum ekki lengur. Flytjum flugið.
Hættumat
frá jörðu
Eftir Steinunni Jóhannesdóttur
Höfundur er rithöfundur.
ÞJÓÐHÁTÍÐARDAGUR Íslend-
inga er táknrænn dagur. Þá minnast
Íslendingar þjóðfrelsisbaráttunnar og
þeirra einstaklinga
sem lögðu grunn að
því að þjóðin stofnaði
lýðveldi hinn 17. júní
1944 á sögufrægasta
stað hennar, Þing-
völlum. Allt frá þeim
degi hefur Reykja-
víkurborg, af miklum myndarskap,
haldið daginn hátíðlegan og var engin
undantekning á því að þessu sinni. Þó
bar nokkurn skugga á þegar mark-
aðsöflin gengu of langt í að yfirgnæfa
hin táknrænu gildi hátíðarinnar. En
sökin var ekki þeirra. Þjóðhátíð-
arnefnd hafði selt þjóðhátíðardaginn
og var ástæðan sögð að borgarstjórn
skammtaði hátíðarnefndinni of lítið
fjármagn. Fljótt á litið virðist ekki um
stórt mál að ræða en þegar að er gáð
þá er það nokkuð alvarlegt þegar ís-
lenski fáninn hverfur fyrir erlendu
vörumerki og það á sjálfan þjóðhátíð-
ardaginn. Hér verða borgaryfirvöld
að bregðast við.
Þjóðfrelsið
Þó íslensk þjóð hafi verið fullvalda
í tæp 30 ár áður en lýðveldið var
stofnað þá er miklu dýpri merking í
þeim tímamótum þjóðarinnar og há-
tíðleikinn allur annar og meiri. Ef við
fórnum minningunni fyrir nokkrar
krónur þá verður engin hátíð. Þá
þarf ekki að flagga íslenska fán-
anum, þá þarf fjallkonan ekki að
flytja ættjarðarljóð og þá þarf ekki
að minnast á frelsishetjurnar, vegna
þess að það verður engin þjóðhátíð,
það verður einhver auglýsingahátíð
og sú hátíð á ekkert skylt við lýðveld-
ishátíð Íslendinga. Það er eitt að
leyfa smáuglýsingar á sölutjöldum
en allt annað að merkja daginn einu
fyrirtæki eins og nú var gert.
Eins og fram hefur komið er
ástæðan fyrir þessu uppátæki borg-
arinnar sögð vera fátækt þjóðhátíða-
nefndar. Varla er borgarsjóður það
illa staddur að hann geti ekki með
sóma fjármagnað stærsta hátíðardag
borgarbúa. Því ef svo er þá er fokið í
flest skjól þar á bæ. Formaður
þjóðhátíðarnefndar og borgarstjóri
hafa fagnað þessari sölumennsku og
haft orð á því hve ánægjulegt það sé
að fyrirtæki hafi áhuga á stærri við-
burðum borgarinnar. Það kann að
vera rétt þegar það á við en ekki þeg-
ar þjóðhátíðardagurinn er annars
vegar. Þá gilda önnur viðhorf með
hliðsjón af sögu, menningu og tungu
þjóðarinnar.
Frá íslensku þjóðinni og …
Miðað við ummæli ýmissa núver-
andi ráðamanna borgarinnar má
frekar búast við því að þessi lítils-
virðing við þjóðina haldi áfram. Ekki
er því ólíklegt að þegar lagður verð-
ur blómsveigur við styttu Jóns Sig-
urðssonar á næsta 17. júní muni
standa á borðanum „Frá íslensku
þjóðinni og …?“
Varla getur þetta talist heppileg
þróun og því full ástæða fyrir borg-
arstjórn að setja þjóðhátíðarnefnd
vinnureglur þar sem sölumennska af
þesari tegun er ekki leyfð.
Frá íslensku þjóð-
inni Og Vodafone
Eftir Júlíus Hafstein
Höfundur er fyrrverandi borgarfulltrúi.