Morgunblaðið - 08.07.2003, Side 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 8. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
MJÖG margir ferðamenn koma til
landsins með þann fararskjóta sem
unnt er að hafa með sér nánast hvert
á land sem er. Er þar átt við reiðhjólið
sem er sá farakostur sem mest reynir
á áræði og úthald. En jafnframt er
þetta langskemmtilegasti ferðahátt-
urinn þó að seinlegt sé að fara um
landið á þennan hátt. Einhverra hluta
vegna hefur þessi tegund ferða-
mennsku gleymst, hvers vegna sem
það kann að vera. Oftast er um ungt
fólk að ræða sem ekki hefur mikil
auraráð, er enn í námi og vill gjarnan
nota sem minnsta peninga til að
ferðast og láta farareyrinn duga sem
best. En þetta unga fólk er sá hópur
sem á ábyggilega eftir að koma marg-
sinnis aftur og auglýsa landið fyrir
öðrum væntanlegum Íslandsförum.
Mér er oft hugsað til þessara hug-
uðu ferðamanna sem fara vítt og
breitt um landið á þennan hátt. Marg-
ir ökumenn líta því miður fjandsam-
legum augum á þá meðan flestir sem
betur fer, taka fullt tillit til þeirra.
Hvernig skyldi upplýsingamiðlun
vera háttað til þessa ferðafólks og
hvernig mætti bæta aðstæður þess?
Við skulum reyna að setja okkur í
spor þessa hjólreiðafólks. Það byrjar
á því að undirbúa ferð sína sem best
áður en lagt er af stað, útvega sér
bestu fyrirliggjandi upplýsingar um
leiðir, fagra staði, tjaldsvæði, jafnvel
gististaði og þar eftir götunum.
Hvaða kort yfir góðar hjólreiðaleiðir
eru fyrirliggjandi á Íslandi? Þau eru
nánast engin þrátt fyrir að hér sé
unnt að hjóla yst frá Seltjarnarnesi
og allt upp að Gljúfrasteini í Mosfells-
dal án þess að þurfa að leggja líf sitt í
hættu þó fara þurfi yfir nokkrar göt-
ur. Þetta er nálægt 35 km löng leið og
væri til mikils unnið ef unnt væri að
forðast slæmt umferðaslys, t.d. í
Elliðaárbrekkunni og Vesturlands-
veginum þar sem oft má sjá hjólandi
ferðamenn á ferð í mikilli hættu
vegna umferðarinnar.
Þá eru umferðarmerkin eða öllu
heldur merki til leiðbeiningar og
verndar hjólreiðafólki. Mér vitanlega
eru umferðarmerki tengd hjólreiðum
allsendis óþekkt á gjörvöllu Íslandi
með einni undantekningu þar sem al-
farið er lagt bann við hjólreiðum. Það
merki er t.d. í Laugardal en harð-
bannað er að hjóla í Grasagarðinum
og ástæðan er auðvitað sú, að verið er
að vernda gagnvart óþarfa hættum
þá sem eru með hugann við að skoða
jurtir og njóta náttúrufegurðar
garðsins.
Við Íslendingar verðum að breyta
þessu. Í ferðasögum þessa hugaða
fólks sem leggur líf sitt í hættu að
hjóla út frá Reykjavík og á móts við
ævintýri íslenskrar náttúrufegurðar,
er oft vikið að því hve erfitt það hafi
verið að komast út úr þessum skelfi-
legu umferðarmartröðum. Hvar-
vetna erlendis er harðbannað að hjóla
á hraðbrautum og hvers vegna ekki
hér? Ég vona að við séum ekki að bíða
eftir alvarlegu umferðaslysi þar sem
ekið er á hjólreiðamann. Við eigum
fremur að greiða fyrir leiðum þessa
fólks en að leggja líf þess í hættu að
óþörfu.
Megi hjólreiðar verða meira not-
aðar á Íslandi sem öllum er holl og
góð hreyfing!
GUÐJÓN JENSSON,
bókasafnsfræðingur
og leiðsögumaður.
Erlent ferðafólk
á reiðhjólum
Frá Guðjóni Jenssyni:
Á 18. ÖLD tóku bresk yfirvöld upp á
því að skattleggja glugga. Hug-
myndin á bak við það var að stuðla að
tekjujöfnun þar sem þeir ríkari voru
taldir hafa fleiri og stærri glugga í
sínum húsum. Í kjölfarið var múrað
upp í fjöldann allan af gluggum og
byggður fjöldinn allur af gluggalaus-
um húsum.
Þetta fræga dæmi sýnir vel þá
staðreynd að yfirvöld hafa áhrif á
hegðun fólks með þeim reglum sem
þau setja. Það á við á öllum sviðum
þjóðfélagsins.
Nú er litlum hluta veiða við Ísland
stjórnað með sóknarmarki, sem tak-
markar þann tíma sem bátum er
heimilt að vera á sjó. Áhrif þess eru
þó þegar orðin sýnileg á þeim hluta
flotans sem er í kerfinu. Bátar í sókn-
armarki verða sífellt hraðskreiðari
og eru dæmi um að þeir séu komnir
með jafnkraftmiklar vélar og 20
sinnum stærri bátar voru með. Þessi
þróun mun halda áfram ef sóknar-
mark festir sig í sessi og munu menn
sífellt reyna að veiða sem mest magn
á sem stystum tíma með hrað-
skreiðari bátum og hraðvirkari veið-
arfærum. Breytir þar engu þótt
sóknardagar verði framseljanlegir.
Jafnvel þótt svo sérkennilega vildi
til að hagkvæmt væri fyrir útgerð-
armenn að vera á eins hraðskreiðum
bátum og mögulegt er og með eins
hraðvirk veiðarfæri og mögulegt er,
þá eru það ekki gild rök fyrir sókn-
armarki. Útgerðarmenn eru bestu
mennirnir til þess að haga sínum
veiðum á hagkvæman hátt og þurfa
ekki leiðbeiningar frá yfirvöldum.
Hlutverk sjórnvalda er þvert á
móti að hámarka afrakstur fiski-
stofnanna og verða stuðningsmenn
sóknarmarks að sýna fram á að hrað-
skreiðari bátar og hraðvirkari veið-
arfæri geri það. Þ.e.a.s. að afrakst-
urinn sé því meiri því færri skip séu á
sjó.
Ef afrakstur fiskistofnanna er aft-
ur á móti háður því magni sem tekið
er úr sjó og þeim tegundum veiðar-
færa sem notuð eru við veiðarnar,
eiga stjórnvöld eingöngu að stjórna
því. Það er gert t.d. með kvótum og
línuívilnun.
Stuðningsmenn sóknarmarks
verða á næstu misserum að sann-
færa landsmenn, virta hagfræðinga,
alþjóðastofnanir og stjórnmálamenn
að kostir sóknarmarks yfirgnæfi
galla þess. Ef þeim tekst það ekki
ber þeim að fylkja sér um þá stefnu
sem flestir þessarra aðila aðhyllast
nú, fyrningarleið, ef þeir á annað
borð vilja afnema óhagkvæmni og
óréttlæti gjafakvótans í næstu kosn-
ingum.
GUÐMUNDUR ÖRN JÓNSSON,
verkfræðingur MBA,
Laugalind 1, Kópavogi.
Gluggar og sóknarmark
Frá Guðmundi Erni Jónssyni: