Morgunblaðið - 08.07.2003, Blaðsíða 28

MINNINGAR
28 ÞRIÐJUDAGUR 8. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Þ
egar ég sat á hvíta
plaststólnum í hvítum
sandinum – og þetta
hefur marg oft komið
fyrir – þá áttaði ég
mig á því að þetta væri eitt af
augnablikunum sem ég þyrfti að
fanga og geyma í líkama mínum,
að ég þyrfti að ná taki á tímanum,
einmitt þetta andartak á hvíta
stólnum í hvíta sandinum með
bókina á lærunum að horfa á börn-
in leika sér í flæðarmálinu, fólkið
mara í hálfu
kafi eins og
dularfulla seli,
suma flatmaga
í sólinni, aðra
á stanslausu
iði – að þetta
augnablik þyrfti ég að geta teygt á
langinn og munað, ekki saknað
heldur lifað aftur og aftur, að ég
þyrfti að geta framkallað þessa
stundartilfinningu aftur og aftur í
líkamanum eins og raunverulega
minningu, vegna þess að þarna
leið mér vel, þarna var eins og
heimurinn hefði þjappast saman
utan um mig til þess að búa til
þetta eina fullkomna augnablik.
En eins og ég sagði áður, þetta
hefur marg oft komið fyrir. Þegar
ég sat til dæmis á klukkutorginu
að fylgjast með fólkinu ganga hjá í
hægðum sínum eða drekka kaffi
með heitri mjólk eins og það væri
enginn dagur eftir þennan, þá átt-
aði ég mig á því að þetta væri eitt
af þessum augnablikum sem inni-
héldu kjarnann í tilverunni, að
þetta væri lífið – ég var ekki og
þurfti ekki að hugsa um neitt, bara
njóta þess að vera, njóta þess að
sitja og horfa, samlagast umhverf-
inu sem ætlaðist ekki til neins af
mér, tók varla eftir mér frekar en
stólnum sem ég sat á; ég hafði
ekkert hlutverk, engan tilgang,
ekkert markmið annað en að vera,
sitja og horfa og láta hugann
reika.
En þessi augnablik runnu mér
úr greipum, þau liðu án þess ég
næði taki á þeim, án þess ég kæmi
höndum yfir tímann, næði að
stöðva hann og njóta stund-
arinnar.
Augnablikið rennur manni alltaf
úr greipum.
Maður annaðhvort hlakkar til
eða saknar.
Á stund fullnægjunnar ríkir al-
gleymi, og hún líður hjá eins og
sársaukinn þegar maður klemmdi
fingur milli stafs og hurðar og
öskraði og hljóp til pabba að fá
huggun og hann sagði þessari yf-
irveguðu röddu að þetta liði hjá.
Og það var satt, það var sann-
leikur sem ég aldrei gleymi því að
nú man ég atburðinn eins og hann
hefði gerst í gær, allar aðstæður,
alla viðstadda, öll viðbrögð, skelf-
ingarsvipinn á andliti vinar míns
og ó-ið í Jóni gamla sem hafði opn-
að dyrnar í sakleysi sínu, en ég
man ekki sársaukann sem hlýtur
að hafa verið svakalegur þetta
augnablik þegar níðþung útidyra-
hurðin skall aftur og fingurinn
varð á milli eins og fyrir fyrir-
framákveðna tilviljun (eða hvers
vegna ætti það annars að hafa
gerst, ég sem var annars aldrei
með puttann á þessum stað).
Sársaukinn leið bara hjá – þetta
hræðilega augnablik þegar hurð-
inn kramdi fingurinn í falsinu og
ég öskraði með uppglennt, brjál-
æðisleg augun leið hjá svo kyrfi-
lega að ég get engan veginn fram-
kallað það aftur, munað eða fundið
sársaukann.
Þetta augnablik er runnið sam-
an við öll hin augnablikin í lang-
dregna ævisögu sem aldrei verður
sögð af neinu viti því að kjarni
hennar er fyrir löngu skriðinn
undan, fyrir löngu liðinn hjá og
gleymdur.
En hvert er þá svarið við þessu
eilífa og óafturkræfa flæði sem
engu eirir?
Kannski er svarið að finna sinn
stað – hvíta stólinn í hvíta sand-
inum þar sem börnin leika sér við
drullumall á meðan maður les bók
eða horfir á öldurnar og fólkið fara
hjá eins og í kvikmynd – og vera á
þessum stað nægilega lengi til
þess að augnablikið renni saman
við blóðið í æðunum.
En sennilega eru augnablikin
ekki endilega bundin stað því að
svo virðist sem þau geti vitjað
manns hvar sem er. Hversdags-
legustu aðstæður, eins og þær sem
lýst var hér að framan, geta kallað
fram þessa djúpu tilfinningu fyrir
stund og stað sem allir vilja ná að
höndla. Og þótt maður hverfi aftur
á þann stað sem augnablikið vitj-
aði manns síðast þá er ekki víst að
það komi aftur, að minnsta kosti
kemur sama augnablikið aldrei
aftur þótt það kunni að koma í
endurskapaðri mynd líkt og í
minningu eða draumi.
Stórkostlegar tilraunir hafa
verið gerðar í bókmenntum og list-
um til að grípa andartakið á lofti.
Marcel Proust leitaði að glötuðum
augnablikum í einu frægasta bók-
menntaverki síðustu aldar, Í leit
að glötuðum tíma, og magnaði þau
upp í ævisögulegar stærðir.
Proust lagði einmitt upp með þá
hugmynd að augnablik væru aft-
urkræf. Það þyrfti í raun ekki ann-
að en óvænta örvun skynfæranna
til að vekja minningar um glat-
aðan tíma. Frægasta dæmi
Prousts tengdist lykt af magða-
lenuköku. Og afraksturinn varð
sannfærandi, á fjórða þúsund síð-
ur af endurnýjuðum stundum úr
ævi höfundar.
En tilraun Prousts fjallaði um
liðin augnablik, ekki líðandi stund,
en það er hún sem við viljum
fanga, þennan brennipunkt tilvist-
arinnar. Vandinn er að í honum
virðist vitundin fuðra upp. Við vit-
um ekki það sem við vitum fyrr en
eftir á. Við reynum ekki það sem
við reynum fyrr en allt er um garð
gengið. Í augnablikinu erum við
algerlega blönk. Á eftir kunnum
við að eiga allan heiminn.
Í minningu
augna-
blikanna
En tilraun Prousts fjallaði um
liðin augnablik, ekki líðandi stund.
Og það er hún sem við viljum fanga,
þennan brennipunkt tilvistarinnar.
Vandamálið er að í honum virðist
vitundin fuðra upp.
VIÐHORF
Eftir Þröst
Helgason
throstur@mbl.is
✝ Halldóra Jóns-dóttir fæddist í
Reykjavík hinn 18.
júní 1937. Hún andað-
ist á heimili sínu
þriðjudaginn 1. júlí
síðastliðinn 2003. For-
eldrar hennar voru
Jón Sigurðsson rakari
og síðar verkstjóri á
Melavellinum, f. 9.3.
1913, d. 26.6. 1977. og
Guðrún Einarsdóttir
húsmóðir, f. 3.10.
1913, d 17.11. 1984.
Bræður Halldóru eru
Gunnar dúklagninga-
meistari, f. 26.11. 1940, maki Ríta
Ágústsdóttir, og Sigurður forstjóri,
f. 31.3. 1947, maki Ágústa Kristin
Magnúsdóttir.
Halldóra giftist hinn 5.7. 1958
Hilmari S.R. Karlssyni sjómanni,
síðar bílstjóra, f. 19.5. 1929. For-
eldrar hans voru Karl Stefán Daní-
elsson prentari, f. 8.4. 1902, d.
21.12. 1951, og Þuríður Jónasdóttir
húsmóðir, f. 18.3. 1901, d. 4.11.
1994. Halldóra og Hilmar eignuðust
fimm börn, þau eru: 1) Jón hús-
gagnasmiður, f. 28.12. 1956, maki
Guðrún Helga Theodórsdóttir, f.
7.5. 1958. Börn þeirra eru: Halldóra
1.7. 1980, maki Gunnar Hafliðason,
Theodór 12.6. 1983, og Elín 27.3.
1992. 2) Guðrún vist-
maður á Skálatúns-
heimili, f. 3.7. 1959. 3)
Reynir Halldór sjó-
maður, f. 21.7. 1961,
börn hans eru; Jóney
Rún, f. 3.12. 1981,
Karen, f. 10.6. 1984,
og Anna Jóna, f. 12.7.
1991. 4) Berglind
förðunarfræðingur, f.
11.2. 1967, sambýlis-
maður Unnsteinn
Ólafsson, f. 7.7. 1966,
barn; Arna Björk, f.
14.1. 1994. 5) Svanur
Pálmar bílstjóri, f.
30.3. 1971, börn; Anita Lísa, f.
23.11. 1989, Hilmar Rafn, f. 4. 5.
1996, og Kristófer Aron, f. 23.10.
2002. Fyrir átti Hilmar Dagbjörtu
Bergmann deildarstjóra, f. 14.12.
1947, maki Hjálmar Þ. Diego, f. 2.8.
1943, börn; Bjarki, f. 19.3. 1968
maki Svanhvít B. Hrólfsdóttir börn:
Davíð Jóhann, f. 14.11. 2001, og
drengur, f. 12.5. 2003. Þorkell, f.
5.1. 1971, maki Sigríður J. Sigurð-
ardóttir, börn; Þórunn, f. 25.3. 1998,
og Hjálmar Tumi, f. 10.1. 2002.
Dagbjört Ágústa, f. 19.8. 1979, sam-
býlismaður Oscar Bjarnason.
Útför Halldóru verður gerð frá
Fríkirkjunni í Reykjavík í dag og
hefst athöfnin klukkan 13.30.
Elsku mamma.
Ég sakna þín svo mikið að það er
erfitt að anda. Ég hugsa mikið um
þig og allt sem þú kenndir mér. Ég
og þú töluðum mikið saman um allt
sem var að gerast í lífi okkar. Ég kom
oft heim um það leiti sem þú varst að
horfa á þína konuþætti í sjónvarpinu,
ef ég kom ekki þá hringdir þú daginn
eftir og vildir vita hvað ég var að gera
fyrst ég kom ekki. Það var notaleg og
gott hvað þú vildir allt vita um allt
sem eg var að gera, en nú veit ég ekki
í hvorn fótinn ég á að stíga eftir að þú
fórst mér frá svo mikla sorg vissi ég
ekki að ég mundi upplifa, hjarta mitt
er kramið af sorg. En elsku mamma,
ég veit að þú ert á góðum stað og að
þér líöur vel á himnum, ég veit að afi
og amma hafa tekið vel á móti þér, ég
bið að heiísa þeim.
Elsku, elsku mamma ég þakka þér
fyrir allt sen þú kenntir mér kær-
leikan vonina og trúna. Ég hugsa um
þig daglega og tala við þig í gegnum
bænir mínar .
Svanur P. Hilmarsson.
Á svona stund streyma minningar
um ömmu Lóló, og það margar og
góðar. Ég og amma áttum margar
góðar stundir saman. Sögurnar sem
þú sagðir mér þegar ég var lítil og þú
varst að passa mig, „alnöfnu þína“ og
þegar Lubbi og Bangsi pössuðu upp
á að ég færi ekki út af teppinu, þeir
geltu og létu þig vita ef ég hreyfði
mig.
Amma, það er svo sárt að missa
þig og það svona snöggt á sjálfan af-
mælisdaginn minn. En nú ertu kom-
in á góðan stað til Guðrúnar ömmu
og Jóns afa, sem þú talaðir svo mikið
um. Þér fannst svo gaman að ég
lærði hárgreiðslu eins og pabbi þinn
og mamma. Það voru skemmtilegar
sögurnar sem þú sagðir þegar þú
varst að hjálpa mömmu þinni að setja
permanent og rúllur í konurnar og í
hana. Þetta sagðir þú mér þegar ég
var að dúlla við þig, þér fannst það
svo gaman, en ég fékk að heyra það
þegar ég var að rúlla upp permanent-
inu hvað þér fannst það leiðinlegt. En
þegar ég var búin að leggja á þér
hárið sagðirðu alltaf „afi sjáðu hvað
ég er orðin fín“. Og daginn eftir fékk
ég símtal frá þér og þú sagðir: Ó,
Halldóra mín, ég er svo ánægð og afa
finnst ég svo fín. Þú vildir alltaf vera
svo fín eins og þegar við Gunnar gift-
um okkur þá sagðir þú við mömmu að
þú yrðir að vera óaðfinnanlega, það
væri nú verði að gifta hana nöfnu
þína. En nú er ekki hringt í talhólfið,
Halldóra, þetta er amma, hringdu.
Það var orðið svo stutt á milli okkar
eftir að þið fluttuð í Austurbergið,
það tók mig bara 25 mínútur að
labba. Og þegar ég var í skólanum
niðri í bæ var gott að koma til þin í
frímó, amma alltaf heima og alltaf fór
ég allveg pakksödd, því alltaf var nóg
til.
Elsku amma ég þakka þér þær
stundir sem við áttum saman. Við
pössum afa fyrir þig.
Þar sem englarnir syngja sefur þú
sefur í djúpinu væra.
Við hin sem lifum í trú
á að ljósið bjarta skæra
veki þig með sól að morgni
veki þig með sól að morgni.
Farðu í friði vinur minn kær
faðirinn mun þig geyma.
Um aldur og ævi þú verður mér nær
aldrei ég skal þér gleyma.
Svo vöknum við með sól að morgni
HALLDÓRA
JÓNSDÓTTIR
✝ Soffía GuðrúnGuðmundsdóttir
fæddist á Akureyri
3. júní 1961 en ólst
upp á Ærlæk í Öx-
arfirði. Hún varð
bráðkvödd á heimili
sínu 1. júlí síðastlið-
inn. Foreldrar
hennar eru Guð-
mundur S. Jónsson,
bóndi á Ærlæk, f. 8.
júní 1927, og Guðný
Jóna Tryggvadóttir,
húsmóðir frá Garði
á Húsavík, f. 3.
október 1927.
Systkini Soffíu eru Guðrún, f. 7.
maí 1951, Jón Halldór, f. 1. sept-
ember 1958, og
Tryggvi Arnsteinn,
f. 28. janúar 1964.
Eftirlifandi eigin-
maður Soffíu er
Kristján Þráinsson,
fiskverkamaður frá
Húsavík, f. 9. des-
ember 1956. Þau
eignuðust tvö börn:
Guðnýju Jónu, f. 26.
janúar 1982, og
Guðmund Þráin, f.
21. júní 1983.
Útför Soffíu fer
fram frá Skinna-
staðarkirkju í Öx-
arfirði í dag og hefst athöfnin
klukkan 14.
Elsku Soffía mín. Það var sól og
sumar þegar sorgin bankaði upp á á
Brávöllum 9. Nú var Guð að kalla á
þig. Ég varð reið: „Hvað er hann að
hugsa, þú ert allt of ung, aðeins 42
ára.“ Við áttum eftir að hlæja svo mik-
ið saman, tala og styrkja hvor aðra, en
ég veit að þú verður nálægt mér.
Ég er þakklát fyrir að hafa fengið að
kynnast þér og við áttum margar góð-
ar stundir saman. Við vorum í góðu fé-
lagi, bílafélaginu. Þar var góður fé-
lagsandi og mikið prjónað og hlegið að
okkar góðu eiginmönnum og Síó vini
okkar. Þeir klifruðu fjöll en við vorum
svo góðar að keyra þá og hugsa um
börnin.
Soffía mín, ég er frek. Ég hefði vilj-
að fleiri stundir með þér, við áttum eft-
ir að gera svo margt.
Þú varst góð móðir og eiginkona,
alltaf til staðar með hlýja hjartað þitt.
Dætur mínar syrgja þig mjög, þú
varst þeim svo góð.
Elsku Lilli minn. Þú hefur misst
mikið, ég á ekki orð til að lýsa því. Hún
Soffía þín var svo stolt af þér. Þið eigið
yndisleg börn sem þið hugsuðuð svo
vel um að það var einsdæmi. Elsku
vinur, þú verður að reyna að vera
sterkur fyrir Soffíu þína.
Elsku Guðný Jóna og Gummi.
Mamma ykkar var svo ánægð með
ykkur. Ég sagði henni að hún mætti
vera það og hún ætti stóran þátt í því
hvernig þið eruð.
Kæru vinir, við verðum að vera
sterk og góð hvert við annað.
Kæru Guðmundur og Guðný á Ær-
læk, dóttur ykkar þótti afar vænt um
ykkur. Ég vona að Guð gefi ykkur öll-
um styrk og skýringu á þessu kalli
sínu.
Elsku Soffía mín, nú get ég ekki
skrifað meira, tárin blinda mig. Vertu
nálægt okkur.
Þínir vinir,
Heiða Tryggvadóttir, Þráinn,
Selmdís, Elma Rún og Árdís Rún.
Snemma dags 1. júlí fékk ég símtal
frá bróður mínum um að Soffía mág-
kona mín væri dáin. Ég trúði því ekki,
ung kona sem var engan veginn tilbúin
til að fara. Hún hafði svo mikið dálæti á
manni sínum og börnum. Alltaf þegar
ég hringdi í hana þá talaði hún svo
mikið um fjölskylduna sína, hún hafði
svo gaman af því.
Elsku Soffía, við eigum eftir að
sakna þín mikið.
Elsku Lilli bróðir, Guðný Jóna og
Gummi, megi guð vera með ykkur.
Ástar- og saknaðarkveðjur.
Valgerður Þ. Shamsudin, Ár-
mann Salim Shamsudin, Elias
Shamsudin, Jónas Shamsudin,
Ómar Shamsudin.
Hans vegur
er væng
haf
og geiminn
þér guð
gaf
um eilífð
sem einn
dag
hans frelsi
er faðm
lag
(Ingimar Erlendur Sig.)
Hjarta okkar er fullt af harmi vegna
skyndilegs fráfalls Soffíu Guðmunds-
dóttur. Við komum til með að sakna
þessarar elskulegu og góðu mágkonu
og vinar.
Við biðjum góðan Guð að gæta og
styrkja eiginmann, börn, foreldra og
systkini.
Jakobína Þráinsdóttir.
Það er ákaflega þungbært og sárt
að trúa því að svo snemma á ævinni
skuli lífi vera lokið.
Við Soffía vorum æskuvinkonur,
aldar upp í sömu sveit, í Öxarfirði, og
aðeins um fjórir km á milli bæjanna,
vorum jafnöldrur og skólasystur.
Minningar frá bernsku okkar
streyma fram, og þá fyrstu kynni er
SOFFÍA GUÐRÚN
GUÐMUNDSDÓTTIR