Morgunblaðið - 31.07.2003, Page 24

Morgunblaðið - 31.07.2003, Page 24
LISTIR 24 FIMMTUDAGUR 31. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ BANDARÍSKA myndlistarkonan Roni Horn opnar í dag sýningu í i8 sem nefnist „This is Me, This is You“ (Þetta er ég, þetta ert þú). Um er að ræða 96 ljósmyndir af táningsstúlk- unni Georgiu Loy, systurdóttur listakonunnar, sem teknar voru 1999–2000. Myndirnar eru teknar í pörum eða samstæðum, en með nokkurra mínútna millibili og því má sjá undraverðar breytingar á svipbrigðum stúlkunnar og stemn- ingu myndanna. Samstæðunum er skipt í tvær 48 mynda seríur sem hengdar eru upp á sama hátt á sitt hvorum veggnum er standa and- spænis hvor öðrum. Við fyrstu sýn er engu líkara en verið sé að sýna sömu myndina tvisvar en þegar bet- ur er að gáð verður ljóst að töluverð- ur munur er oft á myndunum tveim- ur í hverju pari. „Í raun á maður ekki ekki að líta á myndirnar sem portrettmyndir, þetta snýst ekki um fyrirsætuna sem persónu heldur um breytileik- ann sjálfan og óendanlegu, fjöl- breyttu svipbrigði stúlkunnar. Svip- brigði sem breytast frá sekúndu til sekúndu,“ segir Dorothée Kirch rekstrarstjóri i8. „Manneskjan er náttúrulega jafn breytileg og lands- lagið sjálft,“ segir Edda Jónsdóttir eigandi i8. Að sögn Dorothée og Eddufylgja skýr fyrirmæli um hvernig myndunum skuli raðað upp. Þeim skal raðað upp sem tveim serí- um, annað hvort hvorri á móti ann- arri, líkt og gert er í i8, eða í sitt hvoru herberginu. „Það er til þess að áhorfandinn verði annað hvort sífellt að snúa sér við eða hlaupa milli her- bergja til þess að skoða myndirnar,“ segir Dorothée. Endalaus upplifun „Einhverjir gætu spurt hver til- gangurinn með verkinu sé, þar sem myndirnar í seríunum virðast næst- um því eins. Mér finnst hins vegar þessi fíni þráður svo spennandi í verkum hennar. Það er eitthvað leyndardómsfullt og eitthvað sem fólk þarf að velta fyrir sér,“ segir Edda. „Áhorfandinn verður stöðugt að fara fram og til baka milli mynd- anna og fyrir vikið verður reynsla hans af verkinu í raun endalaus,“ segir Dorothée. „Þannig gerir verk- ið töluverðar kröfur til áhorfand- ans,“ bætir Edda við. „Mér finnst verk Horn afar viðkvæm og þau krefjast þess að maður leggi sig fram við áhorfið. Ef maður gefur sér ekki tíma til þess að skoða mynd- irnar er auðveldlega hægt að draga þá ályktun að myndirnar á báðum veggjunum séu eins. En munurinn á myndunum í hverri samstæðu er svo fíngerður og það mótar skynjunar- hæfileika fólks, þ.e. ef það gefur sér tíma til þess að skoða verkið,“ segir Dorothée. „Í raun getur maður horft endalaust á þessi fjölbreyttu andlit Loy. Hún hefur svo ótrúlega sér- kennilegt andlit og virðist nánast tímalaus,“ segir Edda. „Þessi stelpa var tilvalin í þetta verkefni einmitt af því að hún hefur þúsund andlit. Þetta gætu verið 96 manneskjur,“ segir Dorothée. Að sögn Eddu er þetta þriðja sýn- ing i8 á verkum Roni Horn, en auk þess kynnir i8 hana á myndlistar- messum víða erlendis. „Ég met það mjög mikils að hún skuli treysta galleríi hér á Íslandi fyrir verkum sínum og leyfa okkur að kynna sig erlendis þar sem það eru í raun bara bestu gallerí í heimi sem fá að sýna verk hennar. Horn er mjög mikil- vægur listamaður fyrir i8. Hún teng- ist Íslandi mjög sterkum böndum og það er afar mikilvægt að einhver kynni hana hér á landi og sé alltaf í sambandi við hana,“ segir Edda. „Sýning hennar „Þetta er ég, þetta ert þú“ hefur bara verið sýnd á tveimur öðrum söfnum áður en hún kom hingað, þ.e. í Dia-listamiðstöð- inni í New York 2001 og Fotomuse- um í Winterthur í Sviss fyrr í sum- ar,“ segir Dorothée. „Þessi sýning, þar sem hin mörgu andlit manneskj- unnar eru til sýnis, á örugglega eftir að vekja töluverða athygli. Ég gæti vel trúað því að Íslendingar væru mjög forvitnir um þetta verk, enda hér um mjög gott verk að ræða,“ segir Edda og bendir á að von sé á nokkrum erlendum sýningarstjórum sem munu skoða sýninguna hér. „Auk þess er gott að geta sýnt svona sýningu að sumri til þegar mikið af ferðafólki er hér á ferð. Við fáum marga erlenda gesti til landsins sem fyrst hafa kynnst Íslandi í gegnum bækur Horn og því má segja að áhugi hennar dragi athygli að land- inu. Þannig virka verk hennar óbeint sem kynning fyrir landið, þó það sé aldrei markmiðið hjá henni. Raunar held ég að hún vilji kannski kynna landið sem minnst, svo Ísland fái að vera sem mest í friði,“ segir Edda. Sund Undir stiganum Í dag opnar jafnframt sýning í rýminu Undir stiganum. „Hlynur Hallsson mun opna sýningu sem hann nefnir „sund – schwimm – swim“. Yfirleitt eru það ungir og upprennandi listamenn sem sýna Undir stiganum, en rýmið heillaði Hlyn sem fannst skemmtilegt að hafa sýningu sína þar,“ segir Dorothée. Samkvæmt upplýsingum frá Hlyni mun hann m.a. ætla að spreyja texta á veggina og hengja upp innrammaða mynd af börnum sínum í sundi, auk þess sem finna má skilti með reglum um hvernig beri að þvo sér áður en farið er í sund. Báðar sýningarnar opna kl. 17 í dag og standa til 13. september nk. Mörg andlit manneskjunnar Morgunblaðið/Einar Falur Við uppsetningu verksins „Þetta er ég, þetta ert þú“ eftir Roni Horn í i8. Sýning á ljósmyndum Roni Horn af síbreytilegum svipbrigðum táningsfrænku sinnar opnar í i8 í dag. Silja Björk Huldu- dóttir ræddi við Eddu Jónsdóttur eiganda og Dorothée Kirch rekstrarstjóra i8. silja@mbl.is FYRIR skömmu gerði Fréttablað- ið almenna skoðanakönnun til að fá úr því skorið hverjir væru 10 fremstu listamenn þjóðarinnar í dag. Enginn myndlistarmaður komst á þennan lista og í efstu sætum sátu Björk Guðmundsdóttir og Birgitta Hauk- dal. Ætti slík niðurstaða að vera sjokk fyrir íslenskan myndlistar- heim, en þó fyrirsjáanleg þar sem al- menningi er yfirleitt ekki kunnugt um hvað er að gerast í samtímalist- um. Myndlistarmönnum hefur í raun aldrei tekist að koma myndlist inn í hugarfar íslensks samfélags og hefur hún heldur aldrei náð að festa sér sess í menningunni eins og t.d. bók- menntir hafa gert. Myndlistarsýn- ingar í viðurkenndum sýningarsölum fyrir samtímalistir eru afar illa sóttar og virðast ekki koma almenningi nokkuð við. Mörg myndlistin þarf þó á slíkum sölum að halda vegna þess að þeir eru á margan hátt verndað rými þar sem sýningargestir setja sig í sérstakar stellingar líkt og þegar gengið er inn í heilög hús þar sem menn eru reiðubúnir að vera einir með sjálfum sér og næra huga og anda. Nokkuð er þó um myndlistar- menn sem leita út fyrir hina viðteknu sýningarsali og inn í samfélagið með ýmiskonar uppákomum. Einn höfuð- smiður þessháttar hugsunar er þýski listamaðurinn Joseph Beuys, sem um miðja 20. öldina hóf að skapa „fé- lagslegan skúlptúr“ (Social sculpture). Beuys vildi gera mynd- listina að mótandi afli í samfélaginu og taldi að lýðræði byggt á félagsleg- um skilningi gæti ekki gengið nema allir tileinkuðu sér skapandi listræna hugsun. Trúarbrögð og pólitík Snorri Ásmundsson er listamaður sem gjarnan leitast við að hafa bein áhrif á samfélagið með opinberum uppákomum. Hann var einhver eftir- tektarverðasti myndlistarmaðurinn á Íslandi í fyrra en hélt þó enga mynd- listarsýningu í sýningarsal, heldur var hann með uppákomur sem fjöl- miðlar voru sérlega ginnkeyptir fyrir og notaði því ljósvaka og sjónvarps- stöðvar til að koma gjörningum sín- um til almennings. Fyrst var það stofnun VHS-flokksins (Vinstri hægri snú) og framboð Snorra til borgarstjóra Reykjavíkur. Slíkir gjörningar eru reyndar ekki óalgeng- ir og mörg furðuframboð hafa áður komið fram í kosningum hérlendis. Pólitískt framboð er þó leið til að tjá sig fyrir almenningi og koma skoð- unum sínum í umræðu. Joseph Beuys sem dæmi var einn af stofnendum græningjaflokksins í Þýskalandi, sem er virkur pólitískur flokkur umhverf- issinna. Hann stofnaði einnig póli- tískan flokk fyrir dýr til að leggja áherslu á dýravernd og reyndi að koma nokkrum dýrum á þing, en tókst ekki sem skyldi. Framboð Snorra snerist þó ekki um svo háleit markmið heldur snerist það frekar um Snorra sjálfan. Því var ekki tekið sérlega alvarlega á meðal almennings og má jafnframt velta því fyrir sér hverju listamaðurinn fékk áunnið með framboðinu. Uppátækið vakti þó athygli og kom listamanninum á milli tanna fólksins. Snorri hyggst nú halda áfram á sömu braut og hefur lýst sig forsetaefni. Mun hann þá tak- ast á við ástkæran forseta okkar, Ólaf Ragnar Grímsson, í kosningum á næsta ári. Snorri lætur fleiri þætti íslensks samfélags skipta sig máli en pólitík- ina. Trúmálin eru honum ofarlega í huga og segist hann vera í nánu sam- bandi við almættið. Hefur hann m.a. auglýst þjónustu sína undir slagorð- inu „Snorri leysir vandann“ þar sem þjáðir geta hringt í síma 9025010 og hlotið blessun frá Snorra sem með hjálp æðri máttarvalda, að eigin sögn, aðstoðar þá við að takast á við vandamál sín. Kann mörgum að hafa þótt þessi sjálfskipaði heiðursborgari Akureyrar fara yfir strikið með þeim gjörningi, en ekkert uppátæki lista- mannsins mætti þó jafnharkalegum viðbrögðum á síðasta ári og sala hans á aflátsbréfum skömmu fyrir jólin. Aflátsbréf eru syndaaflausnir sem hægt er að kaupa af listamanninum. Segist Snorri hafa leyfi frá almættinu til að létta syndugum byrðina gegn gjaldi sem miðaðist við umfang synd- anna. Fyrirmyndina fékk hann frá kaþólsku kirkjunni sem lengi vel seldi þessháttar bréf. Þykja mér af- látsbréfin þrælgott framtak hjá lista- manninum. Þau beinast að manni sjálfum þar sem þau eiga við um manns eigin duldu syndir og sektir, en minna jafnframt á græðgi og mis- notkun valds í Guðs nafni. Ekki hefur öllum verið ljóst til þessa að uppákomur Snorra eru gerðar í nafni myndlistar, en nú hefur Snorri aðlagað sig viðteknu sýningar- rými og sett saman einkasýningu í Kling & Bang galleríi undir yfir- skriftinni „Til þín“. Um er að ræða þriggja mínútna myndband sem var tekið af listamanninum krossfestum á Seltjarnarnesinu þar sem hann hangir vanmáttugur í Kristsstell- ingu, fyrst grátandi í „auðmýkt“ og síðan skellihlæjandi. Krossi hefur svo verið komið fyrir í enda sýningarsal- arins og á veggjum sitt hvorum meg- in við hann hanga bænir prentaðar á landslagsmyndir í anda Omega-kyrr- mynda. Bænirnar eru með óhefð- bundnu sniði eins og t.d. æðruleysis- bæn þar sem listamaðurinn biður Guð um að veita öðrum æðruleysi til að meðtaka sig (Snorra) eins og hann er og gefa þeim vísdóm til að kaupa þá list sem hann skapar. Hvernig svo sem fólk bregst við þessu uppátæki listamannsins þá er hann fyrst og fremst að ögra samfélagslegum og trúarlegum gildum. Hann leitar á mið sem kalla á snörp viðbrögð og kannar um leið mörk náungans og væntan- lega sín eigin. Gildi og siðfræði ís- lensks samfélags er eins og hjá öðr- um samfélögum mótað af trúarbrögðum og trúarbrögðin eru svo aftur löguð að samfélaginu. Sýn- ist mér Snorra vera ljóst þetta sam- spil samfélags og trúarbragða þar sem krossfestingarmynd hans hefur beina tilvísun í íslenska fánann, með bláan himininn að baki, hvítan kross og rautt lekandi blóðið. Fullt af fréttum Sýningin er einföld í sniðum, húm- orísk en tilleitin eins og önnur uppá- tæki hans hafa verið. Vekur afskipta- leysi fjölmiðla athygli mína. Ekkert á X-inu, engin fréttaskot í sjónvarpinu, eða viðtöl í Kastljósi, Íslandi í bítið o.s.frv. Snorri í augljósu samhengi við myndlist, þ.e. innan veggja gallerís, er bersýnilega ekki fréttaefni og því kem ég aftur að hugmyndinni um sýningarsalinn sem „verndað“ rými. Þetta er reyndar bæði kostur og ókostur við sýningarsali og listasöfn sem velta má fyrir sér varðandi sýn- inguna World Press Photo sem nú stendur yfir í Kringlunni. Sýningin samanstendur af verðlaunuðum fréttaljósmyndum í flokki tækni og vísinda, mannamynda, náttúru og umhverfis, lista, daglegs lífs, íþrótta, fréttasagna, almennra frétta og fólks í fréttum. Þúsundir ef ekki tugþús- undir manna koma til með að sjá sýn- inguna eða alltént hluta af henni er þeir fara í verslunarleiðangur í Kringluna. Kringlan er því ákjósan- leg staðsetning ef sóst er eftir mann- fjölda en sýningaraðstaðan er aftur á móti afleit. Myndunum er komið fyrir á milli útsölubása víðsvegar um versl- unarmiðstöðina á frístandandi veggj- um sem rétt ramma þær inn. Um- hverfið er iðandi, fólk þrammandi allt um kring, hávaði og skvaldur og eng- in leið að njóta myndanna í næði. Margar eru myndirnar hreint magn- aðar og kalla á að maður gefi sér stund til þess að upplifa myndefnið. Hér er því spurning hvort „verndað“ sýningarrými væri ekki ákjósanlegri kostur en verslunarmiðstöð fyrir þetta alþjóðlega mikils metna sýn- ingu. MYNDLIST Kling & Bang Snorri Ásmundsson Opið fimmtudaga til sunnudaga frá kl. 14–18. Sýningu lýkur 4. ágúst. BLÖNDUÐ TÆKNI Mátturinn og dýrðin Morgunblaðið/Arnaldur Michael Amedolia: Náttúran og umhverfi. World press photo í Kringlunni. Morgunblaðið/Jim Smart Kross Snorra Ásmundssonar. Jón B. K. Ransu Kringlan World Press Photo Sýningin er aðgengileg á afgreiðslutíma Kringlunnar. Henni lýkur 2. ágúst. FRÉTTALJÓSMYNDIR

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.