Morgunblaðið - 10.09.2003, Blaðsíða 2

FRÉTTIR
2 MIÐVIKUDAGUR 10. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
FÉ Í TÓNLISTARHÚS
Borgarráð samþykkti í gær að
veita lánsheimild upp á 150 milljónir
króna til að fjármagna hlut Reykja-
víkurborgar í undirbúnings- og fjár-
festingarkostnaði vegna byggingar
tónlistar- og ráðstefnuhúss við
Reykjavíkurhöfn. Féð kemur í hlut
Austurhafnar TR, einkahlutafélags
um byggingu tónlistar- og ráð-
stefnuhúss, sem stofnað var í vor.
Mannskæð tilræði í Ísrael
Gerðar voru tvær sjálfsmorðs-
árásir með stuttu millibili í Ísrael í
gær. Karlmaður sprengdi sig síð-
degis á biðstöð í Tel Aviv og er talið
að auk hans hafi minnst sjö manns
látið lífið, flestir þeirra hermenn. Í
gærkvöldi fórust sex auk tilræðis-
manns er sprengdi sig við kaffihús í
Jerúsalem. Hamas-samtökin eru
sögð hafa staðið fyrir árásunum.
Ólögmæt lög um lækna
Evrópudómstóllinn, æðsti dóm-
stóll Evrópusambandsins, úrskurð-
aði í gær að þýzk löggjöf, sem skil-
greinir bakvaktir lækna á
sjúkrahúsum ekki sem fullan vinnu-
tíma, bryti í bága við vinnutíma-
tilskipun sambandsins. Reglur þess-
arar tilskipunar voru innleiddar
hérlendis en þær hafa áður orðið til-
efni deilna um vinnutíma íslenzkra
lækna. Sigurbjörn Sveinsson, for-
maður Læknafélagsins, segir vinnu-
veitendur lækna hafa fram að þessu
daufheyrzt við því að laga vinnutíma
lækna að þessum Evrópureglum.
Grunur um HABL-tilfelli
Um 50 manns eru nú í sóttkví í
Singapúr eftir að grunur vaknaði um
að nemi í borginni væri með veiruna
sem veldur HABL-lungnabólgunni.
Flest þótti samt benda til að um ein-
angrað tilfelli væri að ræða.
„Merkilegasta lífsreynslan“
Flosi Arnórsson sjómaður er loks-
ins kominn heim eftir rúmlega fjög-
urra mánaða dvöl í Sameinuðu arab-
ísku furstadæmunum, þar sem hann
sat í fangelsi fyrir ólöglegan vopna-
burð. Flosi hefur stundað sjó-
mennsku í 25 ár og „reynt ýmislegt“
eins og hann orðar það en bætir því
við að fljótt á litið sé reynslan í Sam-
einuðu arabísku furstadæmunum þó
„merkilegasta lífsreynslan“.
Þjónustuaðili fyrir öryggis- og
þjófavarnarbúnað frá DIRECTED.
VIPER á Íslandi
FLATAHRAUNI 31 • HAFNARFIRÐI
SÍMI 555 6025 • www.kia.is
K IA ÍSLAND
Bílar sem borga sig!
S u ð u r l a n d s b r a u t 2 2
S í m i 5 4 0 1 5 0 0
w w w. l y s i n g . i s
LÝSING
Alhliða
lausn í
bílafjármögnun

JAWA-MÓTORHJÓL

NÝR MUSSO-PALLBÍLL

LJÓSABÚNAÐUR
FORMÚLA-1 Í MONZA

LANCER REYNSLUEKIÐ

GÆÐAKÖNNUN BÍLA

FRUMSÝNING BÍLA Í FRANKFURT
Ofursportbíllinn Mercedes-Benz
SLR var frumsýndur í Frankfurt
Yf ir l i t
Í dag
Sigmund 8 Viðhorf 30
Viðskipti 12/13 Minningar 30/35
Erlent 14/16 Kirkjustarf 36
Höfuðborgin 17 Staksteinar 38
Akureyri 18 Bréf 38/39
Suðurnes 19 Dagbók 40/41
Landið 20 Fólk 46/49
Listir 21/23 Bíó 47/49
Umræðan 24/25 Ljósvakamiðlar 50
Forystugrein 26 Veður 51
* * *
VÍSINDAMENN við háskólann í
Edinborg hafa að undanförnu unnið
að rannsóknum, sem hugsanlega
munu geta bjargað þúsundum líf-
færaþega frá því að verða krabba-
meini að bráð. Felst aðferðin í því að
sprauta sjúklingana með „ofuröflug-
um“ ónæmisfrumum, sem leita
krabbameinsfrumurnar eða æxlin
uppi og eyða þeim. Í forsvari fyrir
rannsókninni er dr. Ingólfur Johann-
essen en hann starfar við eina deild
Edinborgarháskóla, School of Bio-
medical and Clinical Laboratory
Sciences, að því er fram kemur í
skoska dagblaðinu The Scotsman.
Ofurfrumurnar eru heilbrigðar
blóðfrumur úr sjálfboðaliðum en
þeim er komið í kynni við eða látnar
verða fyrir áhrifum frá próteinum í
veirunni, sem krabbameininu veldur.
Er um að ræða eitlakrabbamein, sem
stundum kemur upp eftir líffæra-
flutning. Hafa fyrstu tilraunir gefið
góða raun og benda til, að aðferðin
stórauki líkur á, að ónæmiskerfi sjúk-
linganna ráði niðurlögum krabba-
meinsins.
Líffæraflutningar í Bretlandi
skipta þúsundum á ári hverju en í
kjölfarið fær einn af hverjum tíu
eitlakrabbamein. Allt að helmingur
þeirra deyr af þess völdum.
Áður hefur verið unnið að rann-
sóknum á þessu sviði við Edinborgar-
háskóla en núverandi rannsókna-
áætlun á að standa í þrjú ár og hefur
fengið til þess um 20 millj. ísl. kr.
styrk frá skosku heimastjórninni.
„Við vonum, að þessi aðferð muni
auðvelda okkur baráttuna við
krabbameinsæxlin og gera okkur
kleift að bjarga lífi fleiri sjúklinga en
áður,“ sagði Ingólfur í viðtali við
skoska dagblaðið The Scotsman.
Eitlakrabbameinið, sem um ræðir,
er mjög sjaldgæfur sjúkdómur og
eru mikil tengsl milli hans og Ep-
stein-Barr-veirunnar, sem er herpes-
veira. Er hana að finna í flestu full-
orðnu fólki, í níu af hverjum tíu, og
ber fólk hana ævilangt. Yfirleitt kem-
ur ónæmiskerfið í veg fyrir, að hún
valdi krabbameini, en ónæmiskerfi
líffæraþega er hins vegar mjög veikl-
að fyrst eftir flutninginn og þá er
hætt við, að veiran geti valdið skaða.
„Við tókum blóðfrumur úr heil-
brigðum sjálfboðaliðum og komum
þeim í rækileg kynni við prótein úr
veirunni. Það gerir þeim kleift að
þekkja þessi prótein eða veiruna í
æxlum og ráðast gegn þeim,“ sagði
Ingólfur.
Ef tilraunir með þessa nýju aðferð
ganga vel getur hún hugsanlega
komið að góðu gagni í baráttunni við
annað krabbamein, sem veirur valda,
en þær eiga sök á meira en 15% allra
krabbameinstilfella.
Dr. Ingólfur Johannessen stýrir rannsóknum á nýrri krabbameinsmeðferð
Meðferðin getur bjargað
lífi margra líffæraþega
DR. INGÓLFUR Johannessen hefur verið lektor í klín-
ískri veirufræði við læknadeild Edinborgarháskóla í
Skotlandi síðan í ársbyrjun 2002. Ingólfur er fæddur 17.
febrúar 1964 og lauk stúdentsprófi frá Menntaskólanum í
Reykjavík 1983. Hann lauk embættisprófi í læknisfræði
frá læknadeild Háskóla Íslands árið 1992 og fór þegar að
námi loknu til framhaldsnáms við læknadeild Lundúna-
háskóla. Hann lauk M.Sc.-prófi í sýklafræði frá London
School of Hygiene and Tropical Medicine árið 1993. Ing-
ólfur hóf doktorsnám í veirufræði við sama skóla það
haust undir leiðsögn dr. Dorothy H. Crawford, prófess-
ors í sýklafræði, en doktorsverkefnið fjallaði um samband Epstein-Barr-
herpesveirunnar og eitlakrabbameins í ónæmisbældum sjúklingum. Ing-
ólfur lauk verkefninu og Ph.D.-prófi í veirufræði árið 1997. Hann hafði þá
hlotið fimm ára rannsóknarstyrk frá bresku Wellcome-stofnuninni til
framhaldsrannsókna á herpesveirutengdu krabbameini við læknadeild Ed-
inborgarháskóla um haustið sama ár og hefur Ingólfur starfað þar síðan.
Dr. Ingólfur Johannessen
ÞAÐ ER ýmislegt á sig lagt til að komast í náðina hjá
eldri nemendum við upphaf skólagöngu í framhalds-
skólum landsins. Nýnemar við Kvennaskólann létu sig
hafa það að skríða á fjórum fótum fyrir eldri nem-
endum skólans sem tóku sig svo til og rennbleyttu þá í
þokkabót. Allt er þetta þó til gamans gert og þegar upp
er staðið hefur þessi vígsla inn í skólann vafalaust þau
áhrif að þjappa nemendum saman við upphaf skólaárs.
Busar votta eldri nemum virðingu
Morgunblaðið/Ásdís
HVÍT krækiber eru tiltölulega sjald-
gæf sjón og sama gildir um aðrar
plöntur í náttúrunni sem skortir nátt-
úruleg litarefni, en í Morgunblaðinu í
gær var sagt frá krækiberjalyngi í
Ásahrauni með hvítum berjum.
Hörður Kristinsson, fléttufræðingur
á Akureyrarsetri Náttúrufræðistofn-
unar Íslands, segir hvít afbrigði
plantna vera afleiðingu stökkbreyt-
ingar sem eyðileggi á tilteknum tíma-
punkti það ferli sem þarf til að fram-
leiða litarefni í plöntum eða berjum.
Breytingin sé yfirleitt arfgeng en erf-
iðara sé að segja til um hvar á vaxtar-
skeiðinu hún eigi sér stað.
Hvítt blóðberg, ljósberi
og smjörgras
Hörður segist einkum hafa heyrt
getið um hvít krækiber á Vest-
fjörðum en þau geti í raun sprottið
hvar sem er á landinu. „Ég segi fyrir
mitt leyti ég er búinn að tína kræki-
ber í nokkra áratugi og hef aldrei
rekist á þau.“ Blóm plantna, einkum
plantna sem bera bleik og rauð blóm,
geta í einstaka tilfellum verið hvít.
„Mér finnst svona samkvæmt reynsl-
unni að þetta sé algengara með rauð
blóm en til dæmis blá og að þeim mun
meira sem komið er út í blátt þeim
mun sjaldgæfara virðist það vera.“
Hann nefnir sem dæmi hvítt lamba-
gras, blóðberg og hvítan ljósbera.
Meðal blárra blóma hefur einstaka
sinnum fundist blátt smjörgras og
fjalladepla.
Svört aðalbláber algeng á
Norðurlandi og Vestfjörðum
Annað fyrirbæri sem er þekkt hér
á landi en engin skýring hefur fundist
á eru, að sögn Harðar, svört aðal-
bláber. „Þau eru nefnilega ýmist blá
eða svört og maður veit ekkert um
ástæðu þess aðra en að blái liturinn á
þessum berjum stafar yfirleitt af
vaxhúð sem er utan á þannig að ef
maður kemur við plöntuna koma
svartir dökkir blettir undan. En svo
virðast vera ákveðnir stofnar af að-
albláberjum sem ekki mynda þessa
vaxhúð þannig að þau verða alveg
svört.“
Að sögn Harðar eru svört aðal-
bláber algildar plöntur sem annað-
hvort eru aðskildir stofnar eða hafa
arfgenga eiginleika. Svört aðalbláber
eru útbreidd um Norðurland og Vest-
firði og að sögn Harðar hafa þau til-
hneigingu til að vera minni en þau
bláu og eru „betri á bragðið“, að hans
mati.
Stökkbreyting or-
sakar hvít krækiber
FORSETI Hæstaréttar hitti
Luo Gan, æðsta yfirmann ör-
yggis- og dómsmála í Kína, í
gærmorgun og ræddi við
hann réttarfar og dómstóla
hér og í Kína.
Fundur Luo Gan með Guð-
rúnu Erlendsdóttur, forseta
Hæstaréttar, var hluti af Ís-
landsheimsókn hans. Guðrún
segir að einkum hafi verið
rætt um réttarfar og dóm-
stóla. „Hann hafði mikinn
áhuga á skipun og menntun
dómara.“ Guðrún segir að á
fundinum hafi Luo Gan sagt
henni að einungis fjórði hver
dómari í Kína hafi lokið fjög-
urra ára háskólanámi. „Hann
sagði að þeir væru með herför
í gangi til að bæta bæði
menntun dómara og réttar-
farið í landinu.“
Luo Gan hitti for-
seta Hæstaréttar
Ræddu
réttarfar
og dóm-
stóla