Morgunblaðið - 04.10.2003, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 LAUGARDAGUR 4. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÞINGMENN stjórnarandstöðu-
flokkanna sögðu m.a. í umræðum um
fjárlagafrumvarp fyrir árið 2004, á
Alþingi í gær, að með frumvarpinu
væri verið að auka álögur á heimili
landsins. Þá sögðu þeir að þrátt fyrir
loforð stjórnarflokkanna um skatta-
lækkanir í kosningabaráttunni væri
ekki gert ráð fyrir almennum skatta-
lækkunum á næsta ári. Geir H.
Haarde fjármálaráðherra sagði
þessa gagnrýni hins vegar vera deilu
um keisarans
skegg því gert
væri ráð fyrir
lækkun skatta um
20 milljarða á
kjörtímabilinu.
„Við ætlum að
geyma okkur að
ganga frá því máli
þangað til fyrir
liggur hvað kem-
ur út úr kjara-
samningum á
komandi vetri,“ útskýrði hann.
Fyrsta umræða um frumvarp til
fjárlaga hófst á Alþingi í gærmorgun
og lauk á sjöunda tímanum í gær-
kvöld. Stefnt er að því að afgreiða
frumvarpið sem lög frá Alþingi í
byrjun desember.
Einar Már Sigurðarson, þingmað-
ur Samfylkingarinnar, sagði m.a. að
með frumvarpinu væri verið að auka
álögur á ákveðna hópa í samfélaginu.
Vísaði hann m.a. til þess að skv.
frumvarpinu ættu sjúkratryggingar
að lækka um 740 milljónir; þar af
lyfjakostnaður um 450 milljónir,
hjálpartæki um 150 milljónir og sér-
fræðilæknisaðstoð um 140 milljónir.
Þingmenn Samfylkingarinnar
gagnrýndu einnig að ekki væri gert
ráð fyrir skattalækkunum í frum-
varpinu, en þeim hefði verið lofað í
kosningabaráttunni. Birkir J. Jóns-
son, þingmaður Framsóknarflokks-
ins, sagði hins vegar að framsóknar-
menn hefðu ávallt sagt að skatta-
lækkanir myndu koma til fram-
kvæmda á síðari hluta kjörtíma-
bilsins.
Jón Bjarnason, þingmaður
Vinstrihreyfingarinnar – græns
framboðs, gagnrýndi það m.a. að á
næsta ári ætti að auka komugjöld á
heilsugæslustöðvum um samtals
fjörutíu til fimmtíu milljónir kr.
Hann sagði ennfremur að VG liti svo
á að skapa þyrfti svigrúm til að
styrkja velferðarþjónustuna. Þá
sagði hann að skattastefna ríkis-
stjórnarinnar fælist í raun í því að
„hundelta almennt launafólk,“ eins
og hann orðaði það. Sagði hann að
það væri hundelt með tekjutengingu
lífeyris, barnabóta, námslána og
vaxtabóta.
Jón gerði skattalækkanir einnig að
umtalsefni og
sagði að yrðu
skattar lækkaðir
myndi það þýða
niðurskurð á vel-
ferðarþjónust-
unni. „Boðaðar
stórfelldar
skattalækkanir
geta ekki annað
en komið niður á
velferðarkerfinu.
Að óbreyttu mun
stefna þessarar ríkisstjórnar verða
til þess að treysta velferð hinna ríku
en auka ójöfnuð í samfélaginu.“
Guðjón A. Kristjánsson, formaður
Frjálslynda flokksins, sagði m.a. að
ríkisstjórnin ætti að byrja á því að
lækka skatta þeirra sem hefðu
minnstu tekjurnar en ekki þeirra
sem hefðu hæstu tekjurnar. Ríkis-
stjórnin væri því að byrja á öfugum
enda með því að lækka hátekjuskatt-
inn.
Vill halda hátekjuskatti
Kristinn H. Gunnarsson, þingmað-
ur Framsóknarflokksins, gerði há-
tekjuskattinn m.a. að umtalsefni og
sagðist þeirrar skoðunar að þeir sem
hefðu hærri tekjur ættu að borga
hærri skatta. „Ég er því eindregið á
þeirri skoðun að hátekjuskattur eigi
að vera áfram. Ég er út af fyrir sig
sammála þeirri niðurstöðu ríkis-
stjórnarinnar að framlengja núver-
andi hátekjuskatti, en ég tel óskyn-
samlegt að lækka hann frekar frá því
sem þegar hefur verið gert.“
Ríkisstjórnin stefnir að því að
lækka hátekjuskatt um 4% árið 2004,
um 2% árið 2005 og að afnema hann
árið 2006, að því er fram kemur m.a. í
þjóðhagsáætlun forsætisráðuneytis-
ins.
Fyrsta umræða um frumvarp til fjárlaga fór fram á Alþingi í gær
Morgunblaðið/Kristinn
Kolbrún Halldórsdóttir, VG, Birgir Ármannsson, Sjálfstæðisflokki, og Pét-
ur Blöndal, Sjálfstæðisflokki, fylgjast með umræðum á Alþingi.
Segja ríkis-
stjórnina ekki
standa við
gefin loforð
Full ástæða er til að taka undir
væntingar margra um að umræður á
því haustþingi sem sett var í vikunni
verði snarpar og skemmtilegar.
Stutt er frá þingkosningum og víst
að þingmenn eru margir hverjir enn
í „kosningaham“; þeim er vænt-
anlega umhugað um að fylgja þeim
yfirlýsingum eftir sem gefnar voru í
kosningabaráttunni í vor. Þá hafa
átján nýir þingmenn tekið sæti á
þingi og líklegt að þeir reyni að láta
á sér bera og „stimpla sig inn“ eins
og það var orðað í fréttaskýringu
hér í blaðinu í vikunni.
Þingsetning þessa 130. löggjaf-
arþings fór fram með hefðbundnum
hætti en athöfnin í kringum þing-
setninguna hefur í stórum dráttum
farið eins fram allt frá því Alþingi
var endurreist árið 1845. Stærstu
breytingarnar felast í því að þá setti
fulltrúi Danakonungs þingið en nú
er það hlutverk í höndum forseta Ís-
lands. Konungur var þá hylltur á
þingsetningarfundi með níföldu
húrrahrópi en nú segir forsætisráð-
herra: ,,Heill forseta vorum og fóst-
urjörð. Ísland lifi.“ Og þingmenn
taka undir það með ferföldu húrra-
hrópi. Húrrahrópunum hefur semsé
fækkað um fimm.
***
Fyrstu fundir Alþingis minna
undirritaða ávallt á fyrstu skóladag-
ana eftir sumarfrí. Þingmenn eru
kátir og heilsa hver öðrum; sumir
hafa kannski ekki sést frá því þingi
var slitið fyrr um vorið. Þá er æv-
inlega ákveðin spenna í loftinu þegar
hlutað er um sæti þingmanna í upp-
hafi þings. Sú athöfn fer þannig
fram að nafn hvers þingmanns er
kallað upp; þeir ganga síðan að borði
þingforsetans og draga númer á því
sæti í þingsalnum sem þeir eiga að
hafa til umráða.
Eitt sinn var mér tjáð að sum sæti
væru vinsælli en önnur. Til dæmis
þætti betra að sitja nær ræðupúlt-
inu, því þar væri líklegra að viðkom-
andi þingmenn sæjust í sjónvarpinu,
þegar verið væri að taka upp um-
ræður á þingi.
Ég geri ráð fyrir að þingmenn hafi
verið misánægðir með sín sæti að
þessu sinni. Jón Bjarnason, þing-
maður Vinstri grænna, var þó einn
þeirra sem voru harla ánægðir.
Hann fékk nefnilega sæti númer
sex. Það þótti honum skemmtilegt í
ljósi þess að hann á sex börn; eitt
þeirra er fætt 6.6. 1966.
***
Forsætisráðherra, Davíð Odds-
son, flutti sína síðustu stefnuræðu í
„þessum áfanga“ eins og hann orð-
aði það á fimmtudagskvöld, en í kjöl-
farið fóru fram umræður um hana. Í
lok ræðunnar sagði ráðherra: „Einn
háttvirtur þingmaður stjórnarand-
stöðunnar hefur sagt í hvert eitt sinn
þegar ég hef lokið flutningi stefnu-
ræðu að hann verði því miður að
segja að þetta sé einhver sú ,,snaut-
legasta“ stefnuræða sem hann hafi
heyrt. Ég vonast til að háttvirtur
þingmaður breyti ekki vana sínum
nú því ég get ekki neitað því að
svona staðfesta og íhaldssemi snert-
ir viðkvæman streng í brjósti mínu.“
Þessi ummæli vöktu kátínu í þing-
salnum, en þarna var Davíð að vísa
til Steingríms J. Sigfússonar, for-
manns VG. Davíð varð þó ekki að
ósk sinni að þessu sinni; Steingrímur
minntist hvergi á „snautlega ræðu“ í
framsögu sinni, sem hann hélt stuttu
síðar. Á hinn bóginn þakkaði hann
Davíð fyrir marga góða snerruna.
Og bætti við: „Það vil ég segja að
heilmikið hafa pússast hornin á
hæstvirtum forsætisráðherra frá því
hann kom hér inn úr stóli borg-
arstjóra og hugðist vera á þingi ekki
síður kóngur í ríki sínu heldur en
hérna handan við Vonarstrætið.“
Það var reyndar fleira sem vakti
athygli undirritaðrar í umræðum um
stefnuræðuna. Til dæmis þótti
Steingrími J. ástæða til að taka fram
að þingmenn VG væru ekki hættir í
stjórnarandstöðu „þó einhverjir aðr-
ir kynnu að vera það“, eins og hann
orðaði það. Er hann væntanlega að
vísa til Samfylkingarinnar, með
þessari ádrepu, en talsmenn hennar
hafa gefið í skyn að þingflokkurinn
hyggist beita sér á annan hátt á
þessu kjörtímabili en áður þar sem
þingflokkurinn sé nú hinn næst-
stærsti á þingi, þ.e. með tuttugu
þingmenn. Því fylgi m.ö.o. önnur og
meiri ábyrgðarstaða; minna verði
því um „upphlaup“ og aðrar aðgerðir
til að vekja athygli á málstað sínum.
Það verður því m.a. fróðlegt að fylgj-
ast með því hvort eitthvert samstarf
verður milli stjórnarandstöðuflokk-
anna í vetur.

  



Af snautlegum ræðum og fleiru …
EFTIR ÖRNU SCHRAM
ÞINGFRÉTTAMANN
arna@mbl.is
SNÖRP orðasenna varð milli þing-
mannanna og borgarfulltrúanna
Guðlaugs Þórs Þórðarsonar og
Helga Hjörvar í umræðum um
fjárlagafrumvarpið á Alþingi í
gær. Helgi Hjörvar, þingmaður
Samfylkingarinnar og varaborgar-
fulltrúi Reykjavíkurlistans, gagn-
rýndi það m.a. í ræðu sinni að eng-
ar almennar skattalækkunar-
tillögur væru í frumvarpinu, þrátt
fyrir að stjórnarflokkarnir hefðu
lofað skattalækkunum í kosninga-
baráttunni sl. vor. Guðlaugur Þór,
þingmaður Sjálfstæðisflokksins og
fulltrúi sjálfstæðismanna í borg-
arstjórn, benti á hinn bóginn á að
gert væri ráð fyrir lækkun skatta
á kjörtímabilinu um 20 milljarða.
Hann sagði að allt það sem stjórn-
arflokkarnir hefðu sagt í skatta-
málum fyrir kosningarnar í vor
myndi standa.
Helgi sagði að Guðlaugur Þór
væri „að skauta út og austur“ um
allt annað en það sem væri til um-
fjöllunar á þingfundinum. „Það
sem er til umfjöllunar og af-
greiðslu á þessum fundi er frum-
varp til fjárlaga fyrir árið 2004,“
sagði hann. „Hér er ekki verið að
ræða vonir manna um það hvað
kannski verður hægt að gera árið
2007.“ Helgi sagði að í frumvarp-
inu fyrir næsta ár væri ekkert
fjallað um skattalækkanir. Á þessu
stigi væru því skattalækkanir ekk-
ert annað en óskhyggja. „Það
frumvarp sem hér liggur fyrir er
frumvarp upp á skattahækkanir
um liðlega fjóra milljarða ef tekið
er tillit til þess að persónuafsláttur
er ekki látinn fylgja launavísitölu.
Þannig eru skattbyrðar hinna
lægst launuðu þyngdar.“
Frábær byrjun
Guðlaugur Þór benti á, eins og
áður sagði, að áætlað væri að
skattar myndu lækka um 20 millj-
arða á kjörtímabilinu. Hann sagði
að slíkar skattalækkanir væru ekki
einungis „góð byrjun,“ heldur „frá-
bær byrjun“, eins og hann orðaði
það. „Þegar háttvirtur þingmaður,
Helgi Hjörvar, talar hér um að um
óskhyggju sé að ræða er hann að
tala út frá ákveðnum reynsluheimi,
þar sem hann er vanur því að vera
í framboði fyrir stjórnmálaafl sem
stendur ekki við það sem það seg-
ir.“ Guðlaugur Þór bætti því við að
það væri afskaplega gaman að
vera í meirihluta og taka þátt í
langmestu skattalækkun sögunn-
ar.
Guðlaugur Þór og
Helgi Hjörvar
Orðasenna
um skatta-
lækkanir
MAGNÚS Stefánsson, þingmaður
Framsóknarflokksins og formað-
ur fjárlaganefndar Alþingis,
sagði í umræðum um fjárlaga-
frumvarp næsta árs á þingi í
gær, að mikill þrýstingur væri á
nefndina um að auka útgjöld rík-
issjóðs umfram það sem frum-
varpið gerði ráð fyrir.
„Ég hef orðið mjög var við
þetta, bæði í störfum mínum sem
formaður fjárlaganefndar og eins
hefur þetta komið fram í þeirri
umfjöllun sem orðið hefur í
nefndinni að undanförnu. Ég þyk-
ist viss um að einstakir fulltrúar í
nefndinni hafi einnig orðið varir
við þetta,“ sagði hann.
Magnús sagði að það væri ljóst
að mörg þeirra erinda sem þegar
hefðu borist nefndinni og myndu
berast á næstunni og gengju út á
aukin útgjöld væru ágætlega rök-
studd. „Og það er alveg ljóst að
lítið mál er að ráðstafa mun
meiri fjármunum en til ráðstöf-
unar eru,“ bætti hann við. „Hins
vegar verðum við að hafa það
meginsjónarmið ríkjandi að halda
vel utan um og vinna að þeim
markmiðum um niðurstöðu fjár-
laga sem lagt er upp með.“
Mikill þrýstingur
um að auka útgjöld