Morgunblaðið - 15.11.2003, Page 12

FRÉTTIR
12 LAUGARDAGUR 15. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
GUNNAR Páll Pálsson, formaður
Verzlunarmannafélags Reykjavíkur,
sagði á fundi Landssambands ís-
lenskra verslunarmanna í gær að í
komandi kjaraviðræðum ættu versl-
unarmenn að leggja áherslu á að
auka valfrelsi launþega þannig að
fólk geti t.d. valið um hvort það vill
fleiri orlofsdaga gegn minni launa-
breytingum.
Gunnar Páll sagði að tölur sýndu
að árangur af síðustu kjarasamning-
um væri mjög góður. Lægstu laun
hefðu hækkað um 70% á síðustu sjö
árum. Hann sagði að í sínum huga
væri enginn efi um að halda ætti
áfram á sömu braut. Hann vakti þó
jafnframt athygli á því að viðhorfs-
könnun Gallup, sem unnin var fyrir
verslunarmenn, sýndi að það væru
ekki allir ánægðir með síðustu samn-
inga og margir væru tilbúnir að
fylgja kröfum sínum eftir með því að
fara í verkfall.
Gunnar Páll sagði að halda yrði
áfram að hækka lægstu laun sérstak-
lega og jafnframt yrði að tryggja að
þær almennu launahækkanir sem
samið yrði um skiluðu fólki kaup-
máttaraukningu.
Skattalækkanir
ekki skiptimynt
Gunnar Páll undirstrikaði á fund-
inum að skattalækkanir sem rýra
velferðarkerfið yrðu ekki skiptimynt
í komandi kjarasamningum. Þvert á
móti væri nauðsynlegt að styrkja vel-
ferðarkerfið.
„Markmið kjarasamninga hlýtur
að vera að tryggja viðunandi starfs-
kjör fyrir hóflegan vinnutíma og
auka þannig lífsgæði fólks. Sveigjan-
leiki á vinnumarkaði þarf að vera til
staðar til hagsbóta fyrir alla aðila og
miðast við þarfir hvers og eins.
Kjarabarátta á næstu árum mun því
mótast meira en áður af hagsmunum
og þörfum einstaklingsins. Af þeim
sökum þarf að taka aukið tillit til
þátta eins og fjölskyldu, menntunar,
hæfni, ábyrgð og aldurs. Launþegar
líta mjög mismunandi augum á sam-
setningu launa sinna og byggist það
að stórum hluta á aldri viðkomandi.
Ég tel að við verðum að gefa laun-
þegum aukinn möguleika á því að
velja með hvaða hætti þeir taka
kjarabætur sínar hverju sinni með
hvaða hætti þeir taka kjarabætur
sínar hverju sinni með auknum
sveigjanleika, t.d. er varðar laun, or-
lof og lífeyri.“
Gunnar Páll varpaði einnig fram á
fundinum hugmyndum um valfrjáls-
an sparnað, þ.e.a.s. að fólki verði
skapaður sá möguleiki að leggja auk-
ið fé í viðbótarsparnað og að hann
verði t.d. notaður í að kosta náms-
leyfi eða til að taka út aukið orlof.
Ingibjörg R. Guðmundsdóttir, for-
maður Landssambands íslenskra
verslunarmanna (LÍV), gerði á fund-
inum grein fyrir undirbúningi versl-
unarmanna undir komandi kjaravið-
ræður. Hún sagði að forystumenn
verslunarmanna hefðu m.a. kynnt
sér samninga verslunarmanna í Dan-
mörku, Bandaríkjunum, Englandi og
Svíþjóð. Hún sagði að launakannanir
sýndu að vinnutími verslunarmanna
hefði styst um tvær klukkustundir
frá árinu 1999, en starfsfólk í smá-
sölu ynni að jafnaði lengstan vinnu-
tíma eða 46 klukkustundir á viku.
Þar að auki væri þetta sama fólk með
lægsta tímakaupið. Þá væru fleiri og
fleiri með yfirvinnu innifalda í laun-
um.
Ingibjörg sagði á fundinum frá
fyrstu niðurstöðum viðhorfskönnun-
ar meðal félagsmanna. Hún sýnir að
40% félaga í landssambandinu eru
frekar eða mjög ánægðir með síðustu
samninga, en þar af eru 50% VR-fé-
laga ánægðir með samninganna. Um
30% félaga í LÍV eru óánægðir með
síðustu samninga (24% VR-félaga).
Samkvæmt könnuninni vilja 60% fé-
laga í LÍV krónutöluhækkun, en 70%
VR-félaga vilja prósentutöluhækk-
un. Þá telja um 40% félaga kjör sín
almennt betri en þau voru árið 2000.
Fundi Landssambands verslunar-
manna lýkur í dag.
Gunnar Páll Pálsson, formaður VR, á fundi Landssambands íslenskra verslunarmanna
Árangur af síð-
ustu samning-
um mjög góður
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Á fundi LÍV var fjallað um undirbúning kjarasamninga. Lengst til hægri á
myndinni er Ingibjörg R. Guðmundsdóttir, formaður sambandsins.
FYRRVERANDI umboðsmaður DV
á Selfossi hefur þurft að greiða úr eig-
in vasa rúmar tvö hundruð þúsund
krónur í laun til blaðburðarbarna og í
virðisaukaskatt. Að sögn Líneyjar
Tómasdóttur, sem verið hefur um-
boðsmaður DV á Selfossi, er hún í
raun verktaki með blaðburðarbörnin
á eigin snærum og því hafi henni ekki
verið stætt á öðru en greiða þeim
laun, líkt og aðrir umboðsmenn DV
þurfi að gera.
„Ég ráðfærði mig við lögfræðing
sem sagði að ekki væri hægt að
standa á öðru. Við höfum verið að
ræða saman, umboðsmenn hér á Suð-
urlandi og fyrir norðan, og erum ekk-
ert of viss um að fá það sem við eig-
um,“ segir Líney.
Að sögn Líneyjar hefur nýr útgáfu-
aðili DV boðið henni að halda áfram
starfinu og fá í mánaðarlaun 96.075
krónur. Hún segir það ótrúlegt að fyr-
irtækið skuli leyfa sér að bjóða annað
eins. „Þeir vilja ekki umboðsmenn,
þeir eru bara að flæma okkur burt.
Ég borgaði 100.000 krónur í laun í síð-
asta mánuði til blaðburðarbarnanna
og þeir buðu mér í laun 96.075 krónur
og af því átti ég að borga blaðberum.
Ég átti einnig að vera launþegi og
borga skatt af því, þá var ég kominn í
52.000 krónur. Lágmarkslaun blað-
bera voru 63.000 krónur, þannig að ég
hefði þá þurft að borga 10.000 krónur
með starfinu. Mér finnst ótrúlegt að
þeir skuli geta leyft sér að bjóða fólki
þetta.“
Líney segir flesta umboðsmennina
hafa hafnað þessu tilboði, nema hvað
einn atvinnulaus umboðsmaður hafi
ákveðið að þiggja boðið og bera öll
blöðin út sjálfur.
Margir haft samband við VR
Tvö hundruð blaðberar, sem störf-
uðu hjá DV, hafa haft samband við
Verslunarmannafélag Reykjavíkur
síðustu daga, en VR ákvað að annast
mál blaðberanna sem fengu uppsagn-
arbréf við gjaldþrot DV. Tæplega 400
blaðberar fengu ekki greidd laun fyr-
ir október og þurfa því að lýsa kröfu í
þrotabú DV og hefur um helmingur
þeirra haft samband við VR, að því er
fram kemur á heimasíðu VR. Félagið
hvetur blaðberana eða forráðamenn
þeirra að hafa samband við félagið.
Fyrrverandi umboðs-
aðili DV á Selfossi
Greiðir blað-
burðarbörn-
um laun úr
eigin vasa
„HELSTA vandamálið er það að atvinnuleysi fatl-
aðra er að minnsta kosti tvisvar til þrisvar sinnum
meira en hjá ófötluðum,“ segir dr. Arthur
O’Reilly, sálfræðingur og ráðgjafi hjá Alþjóða-
vinnumálastofnuninni.
Landsskrifstofa Leonardó á Íslandi og félags-
málaráðuneytið stóðu fyrir evrópskri ráðstefnu
um menntun og atvinnutækifæri fatlaðra undir yf-
irskriftinni Education and Vocational Opportun-
ities for All á Radisson SAS hótel Sögu í gær og
var ráðstefnan hluti af ári fatlaðra. María Kristín
Gylfadóttir, verkefnisstjóri, segir að markmiðið
með ráðstefnunni hafi verið að koma Leonardó-
verkefnum á framfæri, en þau miðuðu öll að þróun
námsefnis og aðferða við notkun upplýsingatækni
í starfsmenntun sem og þróunaraðferða við starfs-
þjálfun í þeim tilgangi að skapa tækifæri til að
auka þátttöku fatlaðra á vinnumarkaði.
„Markmiðið var fyrst og fremst að vekja athygli
á menntunarskilyrðum fatlaðs fólks og raunveru-
legum tækifærum sem fatlaðir hafa til atvinnu-
þátttöku.“
Misræmi
Írinn Arthur O’Reilly er höfundur nýlegrar
skýrslu, sem Alþjóðavinnumálastofnunin gaf út
um réttindi fatlaðra til sómasamlegra starfa, en
skýrslan verður innlegg stofnunarinnar til Sam-
einuðu þjóðanna sem taka atvinnuhorfur fatlaðra
fyrir á næstunni. Hann benti á það misræmi, sem
ríkti á milli laga og reglugerða í málefnum fatlaðra
og raunveruleikans, og lagði til ýmsar úrbætur.
Aðalatriðið væri að horfa ekki á reglugerðirnar
heldur það sem kæmist í framkvæmd.
Í máli Arthurs O’Reillys kom meðal annars
fram að atvinnuleysi fatlaðra í Frakklandi hefði
verið þrisvar sinnum meira en atvinnuleysi ófatl-
aðra árið 1996 og á nýliðnum 10 árum hefði al-
mennt atvinnuleysi í Frakklandi aukist um 23% en
atvinnuleysi fatlaðra hefði aukist um 194% á sama
tíma. Fatlaðir væru um 20% vinnubærra manna í
Bretlandi en aðeins 12% þeirra sem hefðu atvinnu.
Fatlað fólk væri sex sinnum líklegra til að vera án
atvinnu en ófatlað fólk. Á Írlandi hefðu um 40%
fatlaðra, vinnubærra manna verið með atvinnu í
fyrra en meira en 68% ófatlaðra.
„Staðan hefur ekki batnað mikið í langan tíma,“
segir O’Reilly og vísar m.a. til þess að svonefnd
kvótakerfi virki ekki lengur. Í því sambandi nefnir
hann að í Þýskalandi verði a.m.k. 6% starfsmanna
að vera úr röðum fatlaðra, þar sem eru 16 eða fleiri
starfsmenn, en 1997 hafi 3,9% starfsmanna að
meðaltali verið fötluð á viðkomandi stöðum.
„Atvinnurekendur vilja frekar borga sekt en
ráða fatlaða í vinnu,“ segir hann og bendir á að
með þessu sé verið að senda út röng skilaboð.
Kvótakerfið gefi til kynna að ákveðið hlutfall
vinnuaflsins fullnægi ekki vinnuskyldum og at-
vinnurekendur vilji ekki ráða fólk sem geti ekki
sinnt starfinu. „Þetta kerfi byrjaði í Þýskalandi
1974 og var mjög gott í byrjun, en kominn er tími
til að setja spurningarmerki við það og spyrja um
viðhorf, fordóma og fleira.“
O’Reilly segir að margt hafi áhrif á stöðu mála.
Tilfellið sé að þó að flestir viti af fötluðum ein-
staklingum þekki tiltölulega fáir ófatlaðir fatlaða
manneskju. Þessu megi breyta með því að hafa
fatlaða með ófötluðum í sama skólabekk og á það
hafi verið bent fyrir áratugum en ekki hafi verið
tekið vel á vandamálinu.
„Fyrir 25 árum töluðum við um óaðgengilegar
byggingar fyrir fatlaða, óaðgengilega strætis-
vagna og svo framvegis, en við búum enn við óað-
gengilega hluti fyrir fatlaða,“ segir hann og bætir
við að verið sé að vinna í því að fá SÞ til að taka
upp atvinnumál fatlaðra og mikilvægt sé að aðild-
arþjóðirnar styðji framtakið.
Leonardó-verkefni kynnt á ráðstefnu um tækifæri til atvinnu og menntunar
Mun meira atvinnuleysi hjá
fötluðum en ófötluðum
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Arthur O’Reilly, sálfræðingur og ráðgjafi hjá Al-
þjóðavinnumálastofnuninni, á ráðstefnunni í gær.
BISKUP Íslands, hr. Karl Sig-
urbjörnsson, fór í broddi fylkingar
vígslubiskups Hólastiftis, prófasta
og presta um virkjunarsvæðið við
Kárahnjúka í gærdag. Voru vinnu-
búðir og einstök hús á svæðinu
blessuð og framkvæmdirnar skoð-
aðar.
Auk biskups og vígslubiskups
Hólastiftis, sr. Jóns Aðalsteins
Baldvinssonar, voru á ferð Sigfús
J. Árnason, prófastur Múlaprófast-
dæmis, sr. Vigfús Ingvarsson og sr.
Lára G. Oddsdóttir, sóknarprestar
á Fljótsdalshéraði, og sr. Patrick
Breen, prestur kaþólska safnaðar-
ins á Akureyri. Jóhannes Geir Sig-
urgeirsson, stjórnarformaður
Landsvirkjunar, og Guðmundur
Pétursson, yfirverkefnisstjóri
Kárahnjúkavirkjunar, fylgdu hinu
geistlega valdi í skoðunarferð um
svæðið í gær í fallegu veðri.
Nýtt mötuneyti Impregilo í að-
albúðum þeirra, Laugarási, var
blessað, auk nýrra búða Lands-
virkjunar við Laugarásþorpið og
vinnubúða Fosskrafts í Fljótsdal.
Að sögn Hrannar Hjálm-
arsdóttur, upplýsingafulltrúa
Landsvirkjunar við Kára-
hnjúkavirkjun, er ítalska aðstaðan
orðin til fyrirmyndar. „Mötuneyt-
ið, sem tekur 350 manns í sæti, er
hið glæsilegasta. Þar er til dæmis
fullkomið bakarí. Í næstu viku
verður svo opnað formlega félags-
heimili í húsnæði til hliðar við
mötuneytið og vikuna á eftir verð-
ur opnuð kjörbúð hér efra. Ítal-
arnir segjast núna vera að athuga
að flytja í mötuneytið stóran ítalsk-
an pizzaofn.“
Lárus Bjarnason, sýslumaður á
Seyðisfirði, var einnig með í för og
kynnti sér nýja aðstöðu sem lög-
reglu hefur verið úthlutuð í hús-
næði Landsvirkjunar við Laug-
arás. Um er að ræða lítið
skrifstofuhúsnæði og hvíldarað-
stöðu.
Morgunblaðið/Hrönn
Karl Sigurbjörnsson biskup blessar mötuneyti Fosskraft.
Búðir blessaðar í blíðskaparveðri
Kárahnjúkavirkjun. Morgunblaðið.