Morgunblaðið - 26.11.2003, Blaðsíða 25

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 26. NÓVEMBER 2003 25
UMRÆÐU um fólk á miðjum aldri
hefur af einhverjum ástæðum ekki
borið hátt í íslenzkri bókaflóru eða
manna á meðal. Það er helzt grár fiðr-
ingur hjá karlmönnum og breytinga-
skeið kvenna sem vakið hafa áhuga
almennings. Heilsa karla sem sér-
stakt viðfangsefni hefur þó verið að
skjóta upp kollinum á læknaráð-
stefnum undanfarin misseri og aug-
ljóslega er þörf á að gefa henni gaum.
Þeir sem eru á miðjum aldri hafa
gjarnan náð hámarksstarfsframa og
eru betur settir fjárhagslega en fyrr á
ævinni. Flestir áhrifamenn í þjóð-
félaginu eru á miðjum aldri. Börnin
eru oftar en ekki flutt að heiman og
meiri tími gefst til að sinna fé-
lagsstörfum, hugðarefnum og öðru
fólki. Á þessum tímapunkti ævinnar
ætti fólk að geta haft meiri áhrif á eig-
in lífshamingju. Það hefur öðlazt
verðmæta reynslu og þekkingu en
miðaldra fólk er ef til vill of upptekið
af vegferð sinni til að staldra við? Það
lítur ef til vill svo á að úr því yngri árin
séu að baki hljóti að fara að halla und-
an fæti og brátt hilli í Elli kerlingu.
Það er nauðsynlegt að geta lifað í nú-
tíðinni og notið þess að vera til en
samt óþarfi að stinga höfðinu í sand-
inn því það er svo margt hægt að gera
til að bæta líf sitt og annarra.
Í nýrri bók sem sálfræðingarnir
Álfheiður Steinþórsdóttir og Guð-
finna Eydal hafa skrifað og gefið hið
fallega nafn Í blóma lífsins segjast
þær oft hafa tekið mið af því í bókum
sínum hvar á lífsferlinum þær sjálfar
hafa verið staddar. Sem dæmi má
nefna Nútímafólk (1986) um sálarlíf
fullorðinna og Sálfræði einkalífsins
(2001) um líf fólks á fullorðinsárum.
Margar af fyrri bókum þeirra hafa
byggst á eigin vinnu og rannsóknum
en í nýju bókinni fara þær yfir rann-
sóknir annarra svo og það sem skrifað
hefur verið um líf og líðan miðaldra
fólks beggja vegna Atlantshafs. Þær
styðjast þannig við beztu manna yf-
irsýn og gefa lesandanum gott yfirlit
yfir það athyglisverðasta sem birzt
hefur um þetta æviskeið.
Misjafnt er hvað kallast að vera
miðaldra. Í nýrri grein um miðjan ald-
ur segir Rebecca A. Clay til dæmis að
hann nái yfir árin 30–70 ára, með
áherzlu á árin milli 40 og 60 ára. Álf-
heiður og Guðfinna skilgreina hins
vegar miðjan aldur líkt og sálfræðing-
urinn Gail Sheehy, eða sem árin milli
45 og 65 ára (bls.15).
Bókinni er skipt í níu kafla þar sem
tekin eru fyrir margvísleg viðfangs-
efni í lífi miðaldra karla og kvenna.
Margt miðaldra fólk hefur hlaðið á sig
verkefnum, ekki sízt konur sem þurfa
að standa undir kröfum á mörgum
sviðum. Þær eru í vinnu, sinna um
aldraða foreldra ef þeirra nýtur enn
við, og heimanaðflutt börn og barna-
börn þurfa sinn tíma. Ein rannsókn
frá Svíþjóð sýnir að bæði konur og
karlar verði fyrir streitu í vinnu. Þeg-
ar vinnu lýkur lækkar streita karla en
hún eykst hjá konum eftir að heim er
komið og fjölskyldumálin taka við
(bls. 85).
Sérstakur kafli er um karla á
miðjum aldri og er mikill fengur að
honum að mínu áliti, ekki sízt í ljósi
umræðunnar um heilsu karla sem ég
vitnaði til hér að ofan. Margar rann-
sóknir sýna að karlmenn eiga erfitt
með að ræða við konur sínar um líðan
sína, en þar að auki ræða þeir ekki um
einkamál við aðra karlmenn. Þeir eiga
sjaldan trúnaðarvini en oft kunningja
(bls. 105). Karlmenn geta þó lent í sál-
arkreppu ekki síður en konur og
þurfa því að skapa sér farveg til að
takast á við hana. Þeir búa yfir eig-
inleikum á borð við rökhyggju og
skynsemi sem þeir geta nýtt í eigin
þágu. Á miðjum aldri vaknar meiri
þörf fyrir hlýju og nánd við aðra en
karlmenn virðast ekki geta deilt per-
sónulegum málum eða vandamálum
með öðrum körlum. Þeir deila þeim
oftar með konum. Karlar geta t.d.
haft miklar áhyggjur af hjónabandi
sínu, heilsu sinni eða verið illa farnir
af þunglyndi án þess að hafa deilt því
með vinum sínum (bls. 112–113).
Höfundar fjalla á líflegan og upp-
örvandi hátt um mismunandi aðferðir
kynjanna til að leysa vandamál og
segja að kynin þurfi að nálgast og
læra meira af styrkleika hins kynsins
(bls. 109).
Öll er þessi nýja bók Guðfinnu og
Álfheiðar bæði fróðleg og læsileg.
Mér finnst hún vera sérstaklega vel
skrifuð, á góðu máli og vel til hennar
vandað.
Karlar og konur
á miðjum aldri
BÆKUR
Fræði
Álfheiður Steinþórsdóttir og Guðfinna Ey-
dal. Almenna bókafélagið. Prentsmiðjan
Oddi hf. Reykjavík 2003. 197 bls.
Í BLÓMA LÍFSINS
Katrín Fjeldsted
Guðfinna
Eydal
Álfheiður
Steinþórsdóttir
TVÆR íslenskar listakonur taka nú
þátt í samsýningum í Bandaríkj-
unum og á Spáni: Valgerður
Hauksdóttur sýnir, ásamt Kate
Leonard, verk í Coburn Gallery,
Colorado Springs í Bandaríkjunum.
Sýningin nefnist Dyr/Portal og er
framhald á sýningu Valgerðar og
Kate í listasafni ASÍ í júlí 2002.
Sýningin fjallar um upplifun lista-
mannanna af Íslandi annars vegar
og Colorado hins vegar. Báðir lista-
mennirnir hafa bætt nýjum verkum
við sýninguna sem haldin var í ASÍ
fyrir ári. Ný verk Valgerðar eru
hluti af innsetningu sem eru bæði
mynd- og hljóðverk og nefnist
Euphony.
Þá tekur Ingibjörg Böðvarsdóttir
myndlistarmaður þátt í samsýning-
unni „Desmontaje“ í Menningar-
miðstöðinni Centro Cultural Torito
í Madrid á Spáni. Á sýningunni eru
málverk, ljósmyndir, innsetningar
og gjörningar. Ingibjörg lauk B.A.
gráðu í myndlist frá Listaháskóla
Íslands 2001 og er nú búsett á
Spáni. Hún hefur áður sýnt bæði
hér á landi og erlendis. Sýningunni
lýkur 28. nóvember.
Sýna í Bandaríkj-
unum og á Spáni
Frá sýningu Valgerðar Hauksdóttur og Kate Leonard.
Hótel Höfn, Hornafirði, kl. 20.30
Ómar Guðjónsson heldur útgáfu-
tónleika en nýverið gaf hann út sína
fyrstu sólóplötu, Varma land. Með
honum leika bróðir hans, Óskar
Guðjónsson, á saxófóna, Þórður
Högnason á bassa og Helgi Svavar
Helgason á trommur. Á tónleik-
unum mun Ómar kynna diskinn
ásamt Óskari, Helga og Jóhanni Ás-
mundssyni sem mun spila á kontra-
bassa.
Ýmir kl. 20 Strætókórinn fagnar
nýútkomnum geisladisk með útgáfu-
tónleikum.
Kórinn var stofnaður 5. maí 1958 af
átta starfsmönnum Strætisvagna
Reykjavíkur og hét þá Söngfélagar
SVR. Kórinn hefur notið leiðsagnar
margra söngstjóra á bráðum 50 ára
ferli. Núverandi söngstjóri er Guð-
mundur Ómar Óskarsson.
Árið 2001 breyttist nafn kórsins í
Strætókórinn vegna breytinga á
nafni fyrirtækisins. Kórinn er í
NSSF sem er samband stræt-
isvagna og sporvagnsstjóra á Norð-
urlöndum. Formaður kórsins er
Guðmundur Sigurjónsson.
Undirleikari á útgáfutónleikunum er
Davíð Ásgeirsson.
Í DAG
 Sjá einnig Staður og stund á mbl.is
ÍS
LE
NS
KA
A
UG
LÝ
SI
NG
AS
TO
FA
N/
SI
A.
IS
M
OR
2
27
64
1
1/
20
03
Smáauglýsing
á aðeins 500 kr.*
Alla daga
Sími 569 1111 eða augl@mbl.is
*5 línur; tilboðið gildir til 31. des.