Morgunblaðið - 18.12.2003, Blaðsíða 10

„SÚ afstaða ríkisskattstjóra að skipa
endurskoðendum og lögmönnum á
svipaðan bekk og glæpamönnum
verður í besta falli að teljast fráleit.
Þessi afstaða stefnir trúverðugleika
embættis ríkisskattstjóra í hættu þar
sem ekki verður annað lesið úr full-
yrðingum hans en að sjálfkrafa geti
vaknað grunsemdir um að þeir sem
njóta skattaráðgjafar og hagsmuna-
gæslu sérfræðinga verði stimplaðir á
þann hátt að þeir séu að reyna að
komast hjá „eðlilegri“ skattlagn-
ingu.“
Þetta segir Jón Elvar Guðmunds-
son, lögmaður hjá Taxis Lögmönn-
um, um þá skoðun Indriða H. Þor-
lákssonar ríkisskattstjóra sem greint
var frá í Morgunblaðinu í gær að
skattalögin séu sniðgengin í fleiri til-
vikum en áður. Telur Jón Elvar með
ólíkindum að æðsti embættismaður
skattkerfisins vaði í svo mikilli villu
að hann úthúði ónafngreindum ráð-
gjöfum án þess að færa fyrir því rök.
Brot gegn siðareglum að gæta
ekki hagsmuna umbjóðenda
Jón Elvar bendir á að erfitt sé að
gera sér grein fyrir hvað ríkisskatt-
stjóri telji vera eðlilega skattlagn-
ingu. „Ég myndi t.d. hiklaust ráð-
leggja umbjóðendum mínum að telja
fram og greiða skatta í fullu sam-
ræmi við sett lög og reglur. En ég
myndi ekki ráðleggja þeim að greiða
eins mikla skatta og þeir möguleg
gætu innan marka laganna, það væri
gróft brot gegn siðareglum lög-
manna að gæta ekki hagsmuna um-
bjóðenda eins og hægt er. Telur rík-
isskattstjóri kannski siðareglur
lögmannastéttarinnar heyra undir
siðleysi?“
Jón Elvar bendir í þessu sambandi
á að hann versli nær undantekninga-
laust í lágvöruverðsverslunum með
þeim afleiðingum að hann greiði
lægri virðisaukaskatt en ella jafn-
framt því að greiða viðbótarsparnað í
lífeyrisjóð sem sé þá utan seilingar
skattayfirvalda í bili. „Ætla menn að
halda því fram að ég hegði mér ósið-
lega með þessu?“
Jón Elvar segir alveg ljóst að
hvorki sé hægt að áfellast einstak-
linga né fyrirtæki fyrir það eitt að
hagræði þeirra stangist á við hug-
myndir ríkisskattstjóra um „eðlileg-
ar“ skattgreiðslur og siðferði.
„Að mínu viti,“ segir Jón Elvar,
„ber að fagna því að skattþegnar
landsins hafi möguleika á því að
hegða sér með mismunandi hætti eft-
ir mismunandi aðstæðum, með mis-
munandi niðurstöðu. Það ber vott um
að við lifum í frjálsu samfélagi, lausu
undan oki embættismanna sem ann-
arra. Það ber aftur á móti að leggja
áherslu á það að virða ber leikregl-
urnar sem settar eru í samfélaginu,
að öðrum kosti er stutt í að komið sé í
óefni. Aldalöng reynsla hefur hins
vegar sýnt það að ef einungis sá sem
valdið hefur þekkir reglurnar, beitir
þeim og notar, þá er stutt í að brotið
sé gegn rétti þegnanna. Það getur
verið að ríkisskattstjóri aðhyllist ein-
hvers konar aðhaldslaust einræði
embættis síns í skattamálum, laus
við aðhald frá þegnum og ráðgjöfum
þeirr. En öllum ætti þó að vera ljóst
að slíkt kann ekki góðri lukku að
stýra,“ segir Jón Elvar.
Afstaða ríkisskattstjóra fráleit
Gagnrýni vegna fjölgunar tilfella þar sem skattalög eru sniðgengin
FRÉTTIR
10 FIMMTUDAGUR 18. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
JÓN Ólafsson hefur höfðað mál
gegn Davíð Oddssyni forsætisráð-
herra, þar sem gerð er krafa til þess
að tiltekin ummæli hans í fjölmiðlum
verði dæmd dauð og ómerk. Hér á
eftir birtist fréttatilkynning Jóns
Ólafssonar af þessu tilefni í heild:
„Jón Ólafsson hefur höfðað mál
gegn Davíð Oddssyni forsætisráð-
herra vegna ummæla sem hann hef-
ur látið falla í fjölmiðlum um sölu
Jóns á eigum sínum á Íslandi. Gerð-
ar eru kröfur um að tiltekin ummæli
forsætisráðherrans verði dæmd
dauð og ómerk, að stefndi verði
dæmdur til greiðslu sektar í ríkis-
sjóð og greiðslu miskabóta auk þess
sem hann verði dæmdur til að greiða
málskostnað stefnanda og kostnað
við birtingu dómsins í auglýsingum.
Stefna í málinu var birt forsætisráð-
herra í morgun og verður málið
þingfest í Héraðsdómi Reykjavíkur
þann 13. janúar nk. Lögmenn stefn-
anda eru Ragnar Aðalsteinsson hrl.
og Sigríður Rut Júlíusdóttir hdl.
Í dómkröfum er þess krafist að
eftirgreind ummæli forsætisráð-
herrans verði dæmd dauð og ómerk:
a)
Ummæli stefnda í viðtali við Rík-
isútvarpið þann 21. nóvember 2003:
„Og maður hefur þá tilfinningu að
þar með sé auðvelt að skjóta undan
fjármunum þannig að ríkisvaldið
eigi miklu erfiðara ef að skatta-
álagning verður í samræmi við
skattrannsókn að ná til sín þeim
fjármunum sem þarna eru á ferð-
inni. Þetta hafði allt þann brag að
þarna væri verið að kaupa og selja
þýfi í mínum huga.“
b)
Ummæli stefnda í viðtali við
Morgunblaðið þann 22. nóvember
2003: „Þann sama dag sem skatt-
rannsóknarstjóri skilar af sér rann-
sókn sem snýst um grunsemdir um
að það blasi við að maður nokkur sé
mesti skattsvikari Íslandssögunnar
stendur þessi banki fyrir því að losa
hans eignir héðan.“
Í dómkröfum er þess einnig kraf-
ist að stefndi verði dæmdur til
greiðslu sektar í ríkissjóð fyrir ofan-
greind ummæli og þær aðdróttanir
um skattsvik og þjófnað sem í ofan-
greindum ummælum felast. Þá er
þess krafist að stefndi verði dæmdur
til að greiða kr. 3.000.000,- í miska-
bætur. Jafnframt er farið fram á að
stefndi verði dæmdur til að greiða
stefnanda kr. 350.000,- til að kosta
birtingu dóms í málinu, það er for-
sendna og dómsorðs, í þremur dag-
blöðum. Að síðustu er þess krafist að
stefndi verði dæmdur til að greiða
stefnanda málskostnað.
Vegið að mannorði
og sjálfsvirðingu
Í rökstuðningi með stefnunni seg-
ir m.a.:
“…Árið 1998 fluttist stefnandi bú-
ferlum með fjölskyldu sína til Eng-
lands og hefur búið þar síðan.
…Skattyfirvöld á Íslandi hafa nú um
nokkurt skeið haft skattaleg málefni
stefnanda til skoðunar en um það
stendur deila hvort stefnandi eigi að
telja fram og greiða skatta af tekjum
og eignum sínum á Íslandi eða er-
lendis. Sú deila hefur hvorki verið
leidd til lykta af skattayfirvöldum né
heldur dómstólum og ekki hefur ver-
ið gefin út ákæra á hendur stefn-
anda. …Stefnandi hefur hvorki verið
ákærður fyrir skattsvik né þjófnað,
hvað þá að hann hafi verið dæmdur
fyrir slíka háttsemi, enda sé hann
hvorki skattsvikari né þjófur. Um-
mælin eru því ósannar og tilhæfu-
lausar ásakanir og án nokkurs til-
efnis af hálfu stefnanda. Er stefndi
með ummælunum að vega að mann-
orði og sjálfsvirðingu stefnda. Um-
mæli stefnda eru rakalaus ósannindi
og hefur stefndi þau í frammi annað
hvort gegn betri vitund eða að
minnsta kosti af fullkomnu skeyting-
arleysi um réttmæti þeirra. Stefndi
hefur með ummælum sínum um
stefnanda tekið að sér hlutverk
sögubera ósannra fullyrðinga og
kjaftagangs. Í ljósi menntunar
stefnda og stöðu stefnda og áhrifa í
íslensku samfélagi verður að gera
ríkari kröfur til hans um að hann
gæti að sannleik orða sinna.
Forsætisráðherra flutti ræðu á
Hólahátíð í ágúst árið 1999 þar sem
hann gerði að umtalsefni „blóðpen-
inga glæpalýðs og eiturlyfjabaróna“
í Rússlandi og mikilvægi þess að Ís-
lendingar yrðu ekki leiksoppur
slíkra afla. Í fjölmiðlum var ítrekað
fjallað um að þar hefði ráðherrann í
raun verið að dylgja um fjárhags-
legan bakgrunn Jóns Ólafssonar og
sá Davíð Oddsson aldrei ástæðu til
að eyða slíkum grunsemdum. Oft-
sinnis síðan hefur ráðherrann
höggvið undir rós í sama knérunn.
Vegna eignarhalds síns í Norður-
ljósum og um leið í sterkum fjöl-
miðlum á Íslandi hefur Jón ekki fyrr
en nú, þegar hann tengist ekki leng-
ur fjölmiðlun í landinu, viljað leita
réttar síns gagnvart dylgjum for-
sætisráðherra.
Ekki hægt að sitja
þegjandi lengur
Jón Ólafsson segir eftirfarandi um
málshöfðunina: „Það er einfaldlega
ekki hægt að sitja þegjandi lengur
undir þessum málflutningi og það
sýnir einnig einkennilegan skilning á
viðskiptum að halda því fram að sala
á eignum dragi úr hugsanlegri
greiðslugetu. Verði niðurstaða í deil-
um mínum við skattayfirvöld sú að
mér beri að greiða aukna skatta á Ís-
landi mun ég að sjálfsögðu hlíta
þeim úrskurði. Af minni hálfu hefur
enginn þjófnaður átt sér stað og ég
hef hvorki verið ákærður né dæmd-
ur fyrir skattalagabrot af neinu tagi.
Forsætisráðherra má einfaldlega
ekki komast upp með orðbragð og
framkomu af þessu tagi.““
Jón Ólafsson höfðar mál á
hendur forsætisráðherra
VÍÐA tíðkast það á heimilum landsmanna að fjöl-
skyldur koma saman fyrir jól til að skera laufabrauð.
Margir hafa náð góðum tökum á að skera mynstur í
laufabrauðið, en það má segja að Brynja Björk Hinriks-
dóttir sé einsklega listræn í þessu sambandi. Þessi
hringur sem hún skar í laufabrauðið er handskorinn
með samtals 32 laufum, og í raun synd að einhverntím-
ann verði þetta laufabrauð borðað. Hún bætti síðan um
betur og skar út köku með 64 laufum þótt ekki hafi það
verið skjalfest á mynd.
Ljósmynd/Hinrik Árni Bóasson
Laufabrauðsskurður
ÞÓR Sigfússon, framkvæmdastjóri
Verslunarráðs, segir í grein á heima-
síðu Verslunarráðsins að skrif ríkis-
skattstjóra séu vísbending um að
gamla embættismannakerfið sem oft
hafi beinlínis starfað gegn viðskipta-
lífinu og sýnt því hroka sé að vakna til
lífsins aftur. Mörg áföll sem skaðað
hafi viðskiptalífið hafi reyndar gefið
þessum draugum tækifæri til þess að
lifna við en það réttlæti þó ekki stór-
yrði Indriða.
„Í grein sinni gefur Indriði í skyn
að fyrirtæki og ráðgjafar þeirra reyni
allt til að komast hjá eðlilegum skatt-
greiðslum. Þá veður hann úr einu í
annað og fjallar m.a. um það hvernig
blásnauðir menn verði milljarðamær-
ingar á einni nóttu í viðskiptalífinu!
Íslenska embættiskerfið hefur að
mörgu leyti batnað á undanförnum
árum. Ástæðan er án efa sú að síðustu
ríkisstjórnir hafa sýnt skilning á mik-
ilvægi frjálsra viðskipta og bætts
rekstrarumhverfis fyrirtækja. Í kjöl-
farið hefur embættismannakerfið
batnað. Gamla kerfið sem starfaði oft
beinlínis gegn viðskiptalífinu hafði
vikið fyrir faglegri og jákvæðari sjón-
armiðum.
Með grein Indriða má þó segja að
vísbendingar séu um að gamla kerfið
sé að vakna til lífsins að nýju og
hlakki til þess að taka upp gamla siði
sem einkenndust af hroka gagnvart
fyrirtækjastarfseminni. Vissulega má
segja að viðskiptalífið hafi gefið þess-
um draugum í kerfinu tækifæri til
þess að lifna þar sem hvert áfallið hef-
ur dunið yfir sem skaðað hefur ímynd
viðskiptalífsins. Það réttlætir þó eng-
an veginn slík stóryrði ríkisskatt-
stjóra gagnvart fyrirtækjum,“ segir
Þór í grein sinni.
Engin réttlæting
fyrir stóryrðum
NÝ þjónustustöð Olíufélagsins
verður opnuð í dag í Mos-
fellsbæ, að Háholti 11, á mótum
Vesturlandsvegar og Þver-
holts. Þar er í boði öll almenn
eldsneytisafgreiðsla, verslun
Nestis, Subway veitingastaður
og Löður þvottastöð. Stöðin
verður opin allan sólarhring-
inn.
Fyrsta skóflustunga stöðvar-
innar var tekin í apríl í ár. Boð-
ið verður til opnunarhátíðar á
laugardaginn og munu Ragn-
heiður Ríkharðsdóttir bæjar-
stjóri og Hjörleifur Jakobsson,
forstjóri Olíufélagsins, opna
hana formlega kl. 13.
Ný þjón-
ustustöð
Esso í
Mosfellsbæ
ÞINGRÉTTURINN í Lófót í Noregi
hefur komist að þeirri niðurstöðu að
björgunarfélagið Seløy Undervanns-
service fái ekki veð í flaki Guðrúnar
Gísladóttur KE vegna kröfu um
greiðslu fyrir björgunarstörfin, sam-
kvæmt frétt af skip.is. Rétturinn seg-
ir Festi ehf. ekki vera aðila málsins og
kröfunum verði að beina gegn Íshúsi
Njarðvíkur og GGKE 15 hópnum.
Björgunarfélagið stefndi Festi ehf.,
útgerðarfélagi Guðrúnar Gísladóttur
KE í von um að rétturinn veitti því
heimild til lögveðs í skipinu vegna
kröfu um milljóna tugi íslenskra
króna vegna vinnunnar. Dómurinn
segir Seløy hafa samið við milliliði og
það bakaði útgerðinni ekki ábyrgð í
þótt hún hafi leyst skipið til sín.
Fær ekki veð í
flaki Guðrún-
ar Gísladóttur
♦ ♦ ♦