Morgunblaðið - 18.12.2003, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 FIMMTUDAGUR 18. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Takið hinni postullegu kveðju.
Bók á ensku um veiðar á Íslandi
Uppgjör geng-
ins Íslandsvinar
Um mitt árið kom útbók í Bretlandisem heitir Fishing
in Iceland – In the steps of
Eiríkur the Red. Bókin er
eftir Mike Savage sem lést
nokkrum vikum áður en
hún kom út. Fjölskylda og
vinir sáu um lokahnykkinn,
en þar í hópi er Sigurður
Helgason, fyrrverandi for-
stjóri Flugleiða, og stór-
vinur Mike til fjölda ára.
Sigurði „rann blóðið til
skyldunnar“ að svara
nokkrum spurningum sem
Morgunblaðið lagði fyrir
hann.
– Hver var Mike
Savage?
„Mike var Englendingur
og að ævistarfi var hann
heildsali. Hann var einkum
í hrísgrjónum og einn sá
stærsti. Hann verslaði ekki í nein-
um smáskömmtum, heldur í tug-
þúsundum tonna og var með við-
skipti um allan heim. Hann var
afar snjall í viðskiptum.“
– Hvað dró Mike fyrst til Ís-
lands … og hvenær?
„Mike Savage kom hingað til
lands í fyrsta skipti árið 1958 og
var þá hér á vegum Peters Scotts,
hins þekkta breska fuglafræðings
sem setti Þjórsárverin á kortið.
Mike fór með leiðangri Scotts til
gæsamerkinga. Síðan fór hann
einnig víða um landið og merkti
ýmsar tegundir anda. Ísland snart
hann í þessari ferð og hann var
ákveðinn í að koma hingað aftur.
Hann gerði það síðan árið 1964 og
þá til að veiða. Frá 1964 má segja
að hann hafi veitt hér á landi
sleitulaust næstu áratugina og til
dauðadags. Hann veiddi meira eða
minna í yfir 35 laxveiðiám og
stundaði einnig silungsveiðar, m.a.
sjóbirtingsveiðar í Skaftafells-
sýslum og urriðaveiði í Laxá í Suð-
ur-Þingeyjarsýslu ofan virkjun-
ar.“
– Hvernig eru kynni ykkar til-
komin?
„Helgi sonur minn var leiðsögu-
maður erlendra laxveiðimanna á
sínum yngri árum og þegar hann
var 17 ára var hann við Haffjarð-
ará. Þá var Mike þar að veiðum
með fjölskyldu sinni, m.a. 17 ára
syni sínum og varð strákunum
okkar vel til vina. Það þróaðist yfir
í að vinartengsl færðust yfir á fjöl-
skyldurnar. Við veiddum svo sam-
an til fjölda ára, bæði hér á landi
og víðar, t.d. í sjóbirtingsám í
Chile og Argentínu og laxveiðiám í
Rússlandi. Síðustu átta árin sam-
fleytt vorum við saman í Suður-
Ameríku.“
– En hvernig fæddist bókin?
„Þannig er að Mike var ákaflega
nákvæmur maður. Hann færði
dagbækur úr veiðiferðum sínum
alla tíð og hann skráði jafnframt
nákvæmlega alla veiði, bæði eigin
fiska og annarra í hópnum. Hann
skráði meira að segja sérstaklega
fiska sem tóku en sluppu! Fyrir
2–3 árum vorum við saman í Arg-
entínu og þá sagði ég við hann að
það væri svo langt síð-
an skrifuð hefði verið
bók um veiðiskap á Ís-
landi að hann ætti að
skella sér í verkið, því
fáir væru betur í stakk
búnir í ljósi reynslu hans og gagna
sem voru til taks. Honum leist afar
vel á hugmyndina og hellti sér í
verkið. Því miður entist honum þó
ekki ævin, því hann lést úr hvít-
blæði nokkrum vikum áður en
bókin var fullbúin fyrr á þessu
ári.“
– Hvað er í bókinni?
Það eru persónulegar lýsingar
hans á landi og þjóð og öllum þeim
ám sem hann veiddi í. Hver frá-
sögn er full af hinni óviðjafnanlegu
bresku kímnigáfu og mögnuðum
veiðisögum sem gefa sterklega til
kynna hvað margt hefur breyst í
veiðiskap á Íslandi á þó ekki svo
löngum tíma. Ég var honum nokk-
uð innan handar, bætti við lýsing-
um á ám sem hann þekkti minna
til, þannig að í bókinni er að finna
lýsingar á svo að segja öllum ís-
lenskum laxveiðiám. Bókin er líka
ríkulega myndskreytt og öll í lit.
Hún er afar eiguleg.“
– Og hann gaf bókina út sjálfur
eða hvað?
„Já, hann fékk ekki útgefanda
en lét það ekki stöðva sig. Hann
sló 30 þúsund punda lán út á húsið
sitt til að ljúka verkinu. Það þarf
að borga af því og því rann mér
blóðið til skyldunnar að reyna að
kynna bókina hér á landi. Vinir
hans um allt eru einmitt að vinna í
því. Bókin hefur fengið mjög lof-
samlega dóma bæði í Bretlandi og
í Bandaríkjunum. Ég hef sjálfur
séð þá dóma. Hún hefur selst vel í
Bretlandi, en salan er rétt að hefj-
ast í Bandaríkjunum og lofar
góðu.“
– Hvernig nálgast menn þessa
bók?
„Ég gat nú samið við hann
frænda minn Gunnar Dungal hjá
Pennanum að hafa hana til sölu í
verslunum hans. Þessi bók átti
aldrei að verða gróðafyrirtæki fyr-
ir Mike. Að kostnaði greiddum var
það ætlun hans að tekjur rynnu í
Verndarsjóð villtra laxa, sjóðinn
hans Orra Vigfússonar. Sú fyrir-
ætlan stendur sem fyrr.
Bókin fæst ennfremur
hjá Íslenskum markaði
í Leifsstöð.“
– Hver var eftir-
lætisstaður Mikes á Ís-
landi?
„Það gæti hafa verið Laxá í
Dölum, en þar veiddi hann í
áraraðir og átti margar af sínum
bestu stundum. Hann hætti þar þó
um síðir, áin stighækkaði í verði
og veiði dalaði, væntanlega vegna
ótæpilegrar maðakveiði seint á
veiðitíma ár eftir ár. Hann fann þá
nýja staði, t.d. voru bæði Selá og
Hofsá honum mjög kærar.“
Sigurður Helgason

Sigurður Helgason er fæddur í
Reykjavík 20. júlí 1921. Nám í
„Buisiness administration“ frá
Colombia-háskóla 1944–46.
Framkvæmdastjóri Orku hf. og
Steypustöðvarinnar 1948–61,
framkvæmdastjóri Loftleiða hf. í
NY 1961–74, forstjóri og síðan
stjórnarformaður Flugleiða
1974–1991. Hefur og setið í
fjölda nefnda og ráða, m.a. í
stjórn Cargolux. Eiginkona,
Unnur Hafdís Einarsdóttir og
eiga þau fjögur uppkomin börn.
Mike var ákaf-
lega nákvæm-
ur maður