Morgunblaðið - 18.12.2003, Blaðsíða 41

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. DESEMBER 2003 41
Amma við píanóið að spila „Litlu
fluguna“ hans Fúsa og hún trillaði
eftir nótnaborðinu af mikilli fingra-
fimi.
Stolt hennar yfir fallegu brúnu
hári og stolt okkar að kynna ömmu
fyrir vinum og segja þeim hvað hún
væri gömul.
Amma var alltaf svo fín og á 90 ára
afmælinu var hún í gullskóm, sem
hún hafði keypt í Englandi. Eitthvað
fannst henni skórnir lausir og bað
mömmu okkar að líma sig inní
skóna. Þetta var og gert og þótti
mikið grín. Þegar fólk í Bretlandi
frétti að amma væri dáin, spurðu all-
ir: „Var það konan sem límdi á sig
skóna?“ Hún amma var víðfræg.
Það var alltaf eitthvað skoplegt í
kringum ömmu, eins og þegar við
leituðum dyrum og dyngjum að
heyrnartækjunum hennar. Loksins
fundust þau í skinku-kassanum inni í
ísskáp. Og að sjálfsögðu var þetta
Halli að stríða okkur.
Heimsóknir ömmu til Englands
voru bæði hugljúfar og fjörugar.
Rannveig á trommum, Stefán á gít-
ar, amma á píanói og Imba, Sigrún,
mamma og pabbi syngjandi og dans-
andi.
Heimsóknir í sjúkrabíl á slysa-
varðstofu bæjarins, ýmist með fisk-
bein í hálsinum eða gat á höfðinu.
Svo rúllaði hún niður brekkurnar í
Vatnahéruðunum og alltaf hló
amma.
Heimsóknir til ömmu á hennar fal-
lega heimili í Reykjavík. Pönnuköku-
ilmurinn laðaði okkur inn frá garð-
inum, draumaterturnar og
fiskibollurnar voru alveg spes. Hún
var mikill gestgjafi enda eldhúsið
hennar kallað Hótel Martröð.
Elsku amma, minningarnar eru
margar og góðar og við munum
sakna þín af öllu hjarta. Hvíldu í
friði, biðjum að heilsa afa Halla.
Rannveig og Stefán Smith.
Elskulega föðursystur mína og
ættarhöfðingja Barkarstaðaættar-
innar, Þórunni Mörtu Tómasdóttur,
kveð ég með nokkrum trega og eft-
irsjá, en líka þakklæti fyrir allar góð-
ar stundir, sem við áttum saman, því
hún var mikil vinkona mín og félagi.
Hún var ellefta og yngsta barn
hjónanna Tómasar Sigurðssonar,
bónda og hreppstjóra á Barkarstöð-
um í Fljótshlíð, og seinni konu hans,
Margrétar Árnadóttur. Og er síðust
þeirra systkina og maka þeirra til að
kveðja þetta jarðlíf. Fyrri kona Tóm-
asar var Guðríður Þóra, sem hann
missti eftir stutta sambúð. Hún var
eldri systir Margrétar, þær voru frá
Reynifelli á Rangárvöllum. Tómas
eignaðist eina dóttur með Guðríði
Þóru, fyrri konu sinni.
Marta ólst upp í foreldrahúsum á
mannmörgu menningarheimili, þar
sem gestagangur var mikill og bæði
skyldir og vandalausir dvöldu þar í
lengri eða skemmri tíma. Þar var
lestur góðra bóka og tónlist í háveg-
um höfð. Móðir þeirra lék á gítar og
allar lærðu þær systur á orgelharm-
oníum. Léku þær hvort tveggja af
nótum og eftir eyranu. Oft var glatt
og kátt þegar þær komu saman og
var samheldni þeirra systkina til fyr-
irmyndar. Umræður og skoðana-
skipti heiðarleg og hreinskiptin. Ung
létti hún heimdraganum og fór í
kvennaskóla. Giftist 13. október 1934
Haraldi Guðmundssyni fasteigna-
sala og flutti til Reykjavíkur. Þau
voru samhent, rötuðu saman hinn
gullna meðalveg, áttu fallegt og gott
heimili. Eignuðust þrjú mannvænleg
börn. Marta vann alla tíð innan
veggja heimilisins og fann sér alltaf
næg verkefni. Þar var oft gest-
kvæmt, því bæði löðuðu þau að vini
og vandamenn með gestrisni sinni
og góðvild. Harald missti hún fyrir
17 árum og eftir það bjó hún ein.
Hún var heilsuhraust og hélt fullri
reisn til síðasta dags. Það þakkaði
hún meðal annars að sex daga vik-
unnar fór hún árum saman í sund-
laugarnar og synti 200–800 metra,
hitti þar skemmtilegt fólk og það gaf
henni þrek og uppörvun til líkama og
sálar.
Marta lagði mikla rækt við frænd-
garð sinn og gilti þar einu hvort það
voru börn og ungmenni eða þeir sem
eldri voru. Ávallt var hún tilbúin með
skömmum fyrirvara er vinir eða ætt-
ingjar buðu henni eitthvað með sér
eða til sín. Og alltaf fannst henni
gaman. Hún var hláturmild, jákvæð
og glöð, en þó formföst og ákveðin,
vel og viðeigandi klædd í skærum lit-
um og kunni þá list að raða þeim
saman og láta fara vel. Návist henn-
ar var okkur Einari gleðiefni og
heimsóknir til hennar ekki farnar af
skyldurækni heldur af því að okkur
langaði til að hitta hana og hafa hana
með. Þakklæti hennar var innilegt
hvað lítið sem fyrir hana var gert.
Minningin um frænku mína er
mér dýrmæt. Við Einar vottum
börnum hennar, barnabörnum og
öðrum ástvinum dýpstu samúð okk-
ar.
Blessuð sé minning Mörtu Tóm-
asdóttur.
Margrét Sigurðardóttir.
Hún Marta er dáin. Fréttin var
óvænt. Vissulega má vænta þess að
nírætt fólk fari að kveðja þennan
heim en þessi fyrirvaralausa brott-
för hennar Mörtu hlaut að koma
manni að óvörum.
Hún var á fullri ferð að skrifa jóla-
kortin, baka smákökurnar, láta
sauma á sig pils og setja upp jólaeld-
húsgardínurnar. Tveimur dögum áð-
ur hafði hún bakað nokkrar drauma-
tertur og farið með í kirkjukaffið til
að minnast afmælis móður sinnar,
sem var fædd 5. desember, en það
reyndist svo verða dánardagur
Mörtu.
Þórunn Marta Tómasdóttir var há
og beinvaxin og bar sig vel; hárið
þykkt, dökkjarpt og hélt vel lit sín-
um. Hún var röggsöm, skoðanaföst
og kraftmikil og fylgdist vel með
þjóðmálunum alla tíð. Hún var mús-
íkölsk og söngelsk og spilaði jafnt
sálma sem dægurlög á píanó allt til
síns síðasta dags. En það sem ein-
kenndi hana mest var glettnin og
hláturinn, þessi smitandi hlátur sem
aldrei var langt undan; hún sá alltaf
björtu hliðarnar á tilverunni, nánast
hló í gegnum tárin.
Hennar verður ekki minnst án
þess að nefna eiginmann hennar,
Harald Guðmundsson fasteignasala,
en hann lést 1986. Þau lifðu í farsælu
hjónabandi í yfir 40 ár og reistu sér
heimili um þjóðbraut þvera, gestris-
in svo af bar. Oftar en ekki voru
óvæntir gestir við matborðið og séð
til þess að þeir kæmust ekki þaðan
fyrr en fullsaddir. Börnin mín
nefndu eldhús ömmu sinnar hótel
Martröð og þar var þeirra sælureit-
ur. „Hvað, bauðstu manninum ekki
kaffi?“ sagði hún við mig, hneyksluð,
þegar ég á mínum fyrstu búskapar-
árum hafði fengið viðgerðarmann til
þess að gera við þvottavélina mína.
Ég varð að játa þessa yfirsjón fyrir
þáverandi tengdamóður minni; fleiri
urðu aðfinnslurnar ekki en kynni
okkar stóðu í 50 ár, óhögguð vinátta í
gegnum þykkt og þunnt.
Ein frásögn Mörtu frá æskuárum
hennar er mér sérstaklega í minni.
Þegar alþingishátíðin var haldin á
Þingvöllum árið 1930 fjölmennti
þjóðin þangað, þar á meðal flest
heimilisfólk á Barkarstöðum. Marta
fékk ekki að fara; hún sagðist hafa
setið heima ásamt móður sinni, og
líkað illa. „Fyrst ég fæ ekki að fara
núna skal ég svo sannarlega fara á
kristnitökuhátíðina árið 2000,“ varð
henni að orði. „Heldurðu að þér end-
ist aldur til þess, Marta mín?“ spurði
móðir hennar. Marta stóð við heit
sitt, fór á hátíðina á Þingvöllum og
naut dagsins út í ystu æsar. Hvort
æðri máttarvöld réðu þar einhverju
um veit ég ekki en óneitanlega hefur
skapgerð hennar haft eitthvað um
málið að segja.
Nú að leiðarlokum er mér efst í
huga þakklæti til þessara heiðurs-
hjóna sem vörpuðu lit á tilveru allra
sem þau náðu til með rausn sinni og
lífsgleði, og ég þakka kærri vinkonu
minni samfylgdina.
Blessuð sé minning Mörtu Tóm-
asdóttur.
Dóra Hafsteinsdóttir.
Nú er sál þín rós
í rósagarði guðs
kysst af englum
döggvuð af bænum
þeirra sem þú elskaðir.
Aldrei framar mun þessi rós
blikna að hausti.
(Ragnhildur Pála Ófeigsdóttir.)
Látin er góð vinkona okkar í öldr-
unarstarfi Bústaðakirkju, Marta
Tómasdóttir, hún Marta okkar eins
og hún var gjarnan nefnd.
Það verður tómlegt að sjá hana
ekki við spilaborðið, þar sem hún
hefur setið alla miðvikudaga í ára-
raðir.
Þær eru ekki margar 90 ára kon-
urnar, sem koma með tertur fyrir 70
manna hóp á hverju ári, en það gerði
Marta. Hún kom einnig með smá-
kökur á fyrstu samveru okkar eftir
áramót. Marta var ekki venjuleg
kona, hún var skörungur sem lét að
sér kveða.
Marta var alltaf svo fín og vel til-
höfð, það hefði engum sem ekki vissi
hvað hún var gömul komið til hugar
aldur hennar.
Þegar ég kvaddi hana í dyrum
safnaðarheimilisins hinn 3. desem-
ber, var hún glöð og kát og sátt við
allt og alla. Marta kvaddi lífið á sinn
hljóðláta hátt, eins og ég get hugsað
mér að hún hefði helst viljað. Að fá
að vera heima og hugsa um sig sjálfa
til hinstu stundar, það var hennar
háttur. Lífsklukkan hennar var út
gengin.
Oss héðan klukkur kalla,
svo kallar Guð oss alla
til sín úr heimi hér,
þá söfnuð hans vér sjáum
og saman vera fáum
í húsi því, sem eilíft er.
(V. Briem.)
Við, sem hittum hana vikulega í
öldrunarstarfinu, þökkum yndisleg-
ar samverustundir og vottum að-
standendum hennar okkar innileg-
ustu samúð.
Hafðu hjartans þökk,
mér horfin stund er kær.
Í minni mínu klökku
er minning hrein og skær.
Þú gengur um gleðilönd,
þá glampar sólin heið
og við herrans hönd
þú heldur heim á leið.
(P. J. Þ.)
Mér þótti vænt um Mörtu, minn-
ingarnar eru fallegar, ljúfar og hlýj-
ar.
Blessuð sé minning hennar.
Sigrún Sturludóttir.
Marta var mikill gleðigjafi, til
hennar var gaman að koma frá því að
við munum fyrst eftir okkur, alltaf lá
vel á henni og hún hafði alltaf eitt-
hvað skemmtilegt að segja.
Móðir okkar, Sigríður Jafetsdótt-
ir, Marta og Halli stunduðu sund
saman í áratugi, fyrst í gömlu laug-
unum í Laugardalnum og síðan í
þeirri nýju sem flestir þekkja og
stundum fylgdum við bræður þeim í
sund. Það var farið í sund alla
morgna nema á sunnudögum, á eftir
var farið í kaffi til Mörtu og þá var
alltaf eitthvað girnilegt á borðum.
Böndin milli móður okkar og
Mörtu voru afar sterk og Marta
fylgdist vel með uppvexti okkar og
síðar barna okkar. Móðir okkar féll
frá fyrir nær 23 árum og þá má segja
að Marta hafi að nokkru leyti fyllt
hennar skarð í afmælum barnanna
og uppákomum í fjölskyldunni. Hún
var ánægjulegur hluti af tilverunni.
Fyrr á árum vorum við tíðir gestir
á heimili Mörtu, enda ekki langt að
fara, fyrst á Skeggjagötu, síðan í
Eskihlíðina og svo í Mávahlíðina en
við ólumst upp í sömu götu.
Marta var glæsileg kona, með
smitandi hlátur og góða nærveru.
Hún var hvers manns hugljúfi. Það
þurfti ekki mikið til að slá upp veislu,
Marta vildi hafa partí sem oftast og
fjör í kringum sig. Þó að gestirnir
yrðu margir óx það henni aldrei í
augum. Vandamál voru ekki til í
hennar orðaforða. Hún var afbragðs-
kokkur og betri bananarúllutertur
höfum við ekki smakkað um ævina.
Um mitt þetta ár hélt Marta upp á
90 ára afmælið og það var „partí með
meiru í“ eins segir í kvæðinu. Stór-
kostleg veisla, ræðuhöld, söngur,
hljóðfæraleikur, skemmtiatriði og
endað með dúndurballi fram á nótt.
Hvað annað, lítið mál að slá upp veg-
legri veislu með aðstoð ættingjanna
og ekki þurfti að sækja tónlistina,
sönginn og skemmtiatriðin langt, allt
kom þetta frá ættmennum. Þessi
veisla og margar fleiri skemmtilegar
stundir með Mörtu lifa í minning-
unni.
Nú er hún farin frá okkur, kvaddi
snögglega, á þann hátt sem hún ósk-
aði sér. En eftir situr söknuðurinn að
fá ekki lengur að njóta félagsskapar
hennar, engin heimsókn um hátíð-
irnar.
Eftir lifir minningin um stórkost-
lega skemmtilega konu, sem var
okkur afar kær.
Við og fjölskyldur okkar kveðjum
Mörtu með virðingu og þökk.
Jafet og Magnús.
Brot minninga, myndir, koma upp
í hugann.
Marta glaðvær og hlæjandi. – Í
saumaklúbb með Imbu, Sigrúnu og
Línu. – Akstur um bæinn á við Am-
eríkuferð. – Hrókur alls fagnaðar á
mannamótum. – Fer til messu hjá
séra Pálma. – Samkoma í kirkjunni
alla miðvikudaga. – Fiskibollur í
febrúar á afmælisdegi Halla. – Er
stolt af börnum sínum, barnabörnum
og barnabarnabörnum. – Spilar á pí-
anó í stórveislum í Snælandi. –
Hlustar hugfangin á söng Magneu. –
Dansar og hlær á 90 ára afmæli sínu.
– Gantast og grettir sig með Sigga,
Ingudís og Grétari. – Segir sögur úr
bernsku sinni. Barkarstaðir. – Fer í
laugar með Ingu og Jóni. – Drekkur
kaffi í búðinni hjá Sollu. – Prjónar
lopapeysur og lopaskó á alla. – Bak-
ar draumatertur í allar veislur. – Fer
utan, Bretland, Grænland, Þýska-
land, Svíþjóð. – Fingurbjargir. –
Grátið af hlátri yfir atviki í Bret-
landi. – Diskar fullir af Mörtu-smá-
kökum handa öllum í jólagjöf. – Set-
ur upp jólaskraut með Margréti Sig.
– Ræðin og réttsýn. – Greind og
skemmtileg.
Marta Tómasdóttir er látin en
ekki farin. Ég er þakklát fyrir að
leiðir okkar lágu saman. Hún auðgar
líf mitt. Mörtu minnist ég með virð-
ingu og hlýju.
Lísbet Grímsdóttir.
Vertu, Guð faðir, faðir minn,
í frelsarans Jesú nafni,
hönd þín leiði mig út og inn,
svo allri synd ég hafni.
(Hallgr. Pétursson.)
Í dag kveðjum við kæra vinkonu.
Vinátta okkar nær yfir meira en 60
ár. Marta, þú varst gleðigjafi með
sérlega góða nærveru sem aldrei
gleymist. Við viljum þakka þér fyrir
allt og allt. Marta, fjölskyldu þinni
vottum við innilega samúð og þökk-
um vináttu þeirra.
Minning þín lifir.
Þínar vinkonur,
Sigrún og Ingibjörg.
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengda-
faðir og afi,
VÍGLUNDUR HALLDÓRSSON
húsasmíðameistari,
Heiðarbýli,
Mosfellsbæ,
lést á Landspítalanum við Hringbraut mánu-
daginn 15. desember.
Jarðarförin fer fram frá Háteigskirkju mánudaginn
22. desember kl. 13:30.
Auður Sveinsdóttir,
Lilja Víglundsdóttir, Snorri Ómarsson,
Halldór Víglundsson, Harpa Ýr Erlendsdóttir,
Auður Anna Snorradóttir.
Ástkær bróðir okkar og mágur,
ÁSGEIR GÍSLI FREDERIKSEN,
andaðist á hjúkrunarheimilinu Ási, Hveragerði, laugardaginn 13. desember.
Ágústa Frederiksen,
Gunnar Frederiksen.
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, amma og
langamma,
MARGRÉT J. FREDERIKSEN,
f. 1. mars 1917,
lést miðvikudaginn 17. desember.
Þeim, sem vilja minnast hennar, er bent á
hjúkrunarheimilið Holtsbúð, Garðabæ.
Ólafur Frederiksen,
Guðrún Frederiksen, Halldór Hróarr Sigurðsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
Ástkær móðir okkar, amma, tengdamóðir
og systir,
SIGRÍÐUR HARALDSDÓTTIR
hússtjórnarkennari,
verður jarðsungin frá Laugarneskirkju föstu
daginn 19. desember kl. 13.30. Þeir sem vilja
minnast hennar eru beðnir um að láta líknarfé-
lög njóta þess.
Haraldur Arnljótsson,
Margrét Arnljótsdóttir, Anni G. Haugen,
Halla Sigríður Margrétardóttir, Jón Hjörtur Þrastarson,
Elísabet Haraldsdóttir.