Morgunblaðið - 24.02.2004, Qupperneq 10

FRÉTTIR
10 ÞRIÐJUDAGUR 24. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
HALLDÓR Ásgrímsson, utanríkis-
ráðherra og starfandi forsætisráð-
herra, sagði á Alþingi í gær að ekki
væri tímabært að greina frá því eða
ákveða með hvaða hætti ríkisstjórnin
kæmi endanlega inn í gerð þeirra
kjarasamninga, sem nú væri verið að
semja um. „Samskipti ríkisstjórnar-
innar og aðila vinnumarkaðarins eru
í fullkomlega eðlilegum farvegi,“
sagði hann. „Sem betur fer hafa ekki
borist nema jákvæðar fréttir af
gangi samninganna og eftir því sem
ég best veit eru þessir samningar í
ágætum farvegi. Það er hins vegar
ekki tímabært að greina frá því eða
ákveða með hvaða hætti ríkisstjórnin
kemur endanlega inn í þessa samn-
ingsgerð. Línur þurfa að skýrast bet-
ur áður en kemur að því.“
Kom þetta fram í umræðum utan
dagskrár um aðkomu ríkisstjórnar-
innar að kjarasamningum. Geir H.
Haarde fjármálaráðherra ítrekaði í
þeim umræðum að það væri stefna
ríkisstjórnarinnar að lögfesta hér
skattalækkanir að loknum kjara-
samningunum. „Ef það liggur núna
fyrir að þeir [kjarasamningarnir] séu
að takast á næstu dögum eða vikum
verður komið að ríkisstjórninni að
skila sínu í þeim efnum en auðvitað
verður ekki um þau mál samið við
samningaborðið í kjarasamningum,
ekkert frekar en ríkisstjórnin getur
beitt sér fyrir tiltekinni hækkun
lægstu launa. Úr því verða aðilar
vinnumarkaðarins sjálfir að greiða
þó að ríkisstjórnin fagni því að sjálf-
sögðu ef tekst að koma málum þann-
ig fyrir að þeir sem minnst bera úr
býtum fái mestu kjarabótina í þess-
um kjarasamningi.“
Stuðli að friði á vinnumarkaði
Atli Gíslason, varaþingmaður
Vinstrihreyfingarinnar – græns
framboðs, var málshefjandi umræð-
unnar. Hann sagði að færa mætti rök
fyrir því að ríkisstjórnin hefði með
ýmsum aðgerðum gert samningsað-
ilum erfitt fyrir um að ná landi í við-
ræðum sínum. „Ýmsar álögur hafa
verið hækkaðar, nú síðast við af-
greiðslu fjárlaga fyrir áramót og
oddvitar ríkisstjórnarinnar hafa
ítrekað tengt loforð sín um skatta-
lækkanir frá því fyrir kosningar við
væntanlega kjarasamninga. Ríkis-
stjórninni ber að skýra stefnu sína
þannig að samningsaðilar viti að
hverju þeir ganga,“ sagði hann.
Atli sagði m.a. brýnt að ríkis-
stjórnin gerði grein fyrir afstöðu
sinni til hækkunar lægstu launa, þar
með talin atvinnuleysislaun og lífeyr-
islaun aldraðra og öryrkja frá
Tryggingastofnun ríkisins. Þá sagði
hann verkalýðshreyfinguna hljóta að
vilja fá skýr svör við því hvað rík-
isstjórnin hygðist fyrir í skattamál-
um. „Ríkisstjórnin hefur til þessa
lagt áherslu á að lækka skatta stór-
eigna- og hátekjumanna með niður-
fellingu sérstaks eignarskatts, lækk-
un eignarskatts og nú síðast með
niðurfellingu hátekjuskatts í áföng-
um og boðar lækkun erfðafjárskatts.
Á sama tíma eru tekjur undir fátækt-
armörkum skattlagðar, svo sem at-
vinnuleysislaun og lágmarkslífeyris-
tekjur aldraðra og öryrkja svo dæmi
séu nefnd. Skattleysismörk við
álagningu á tekjur árið 2003 miðast
við 69.585 kr. mánaðarlaun og hvorki
persónuafsláttur né tekjumörk
barnabóta og vaxtabóta hafa fylgt
verðlagsþróun.“
Halldór Ásgrímsson var til and-
svara og sagði í upphafi máls síns að
ríkisstjórnin vildi að sjálfsögðu
stuðla að því að hér yrði friður á
vinnumarkaði og að kjarasamningar
myndu nást þannig að stöðugleiki
yrði í þjóðfélaginu. „Það er öllum
mikilvægt að viðhalda þeim stöðug-
leika sem hefur verið hér á undan-
förnum árum og aðilar vinnumark-
aðarins eru núna að semja um kjör á
launamarkaði,“ sagði hann. „Og af
því að háttvirtur þingmaður spurði
um hækkun lægstu launa er það að
sjálfsögðu viðfangsefni aðila vinnu-
markaðarins að takast á um hver
verður hækkun lægstu launa. Mér er
hins vegar fullkunnugt um að á þetta
atriði er lögð mikil áhersla sem ég
fagna og ég vænti þess að hægt sé að
semja um viðsættanlegar tölur í
þessu sambandi.“
Ráðherra sagði um skattamál að
það væri stefna ríkisstjórnarinnar að
afnema hinn svokallaða hátekju-
skatt. „Það er jafnframt stefna rík-
isstjórnarinnar að eignarskattur
verði afnuminn og það er jafnframt
stefna ríkisstjórnarinnar að lækka
skattprósentuna verulega og undir-
búningur þess máls er í fullum
gangi.“ Halldór sagði að Alþýðusam-
band Íslands og fulltrúar ríkisstjórn-
arinnar hefðu, að ósk ASÍ, átt tvo
fundi vegna kjarasamninganna. „Þar
hefur fyrst og fremst verið rætt um
tvö mál, þ.e. um jöfnun lífeyrisrétt-
inda og um atvinnuleysisbætur. Það
hafa átt sér stað ágætar viðræður
milli fulltrúa ríkisstjórnarinnar og
fulltrúa ASÍ um þessi mál og alveg
ljóst að ríkisstjórnin fyrir sitt leyti er
tilbúin að koma að málum þegar efni
standa til, það er ekki komið að því,
og reyna að leysa mál eftir því sem
svigrúm er til innan marka fjárlaga
og stuðla þannig að kjarasamningum
sem tryggja vinnufrið í landinu og
stöðugleika í efnahagsmálum.“
Verðskuldar ekki
traust launamanna
Össur Skarphéðinsson, formaður
Samfylkingarinnar, sagði að ríkis-
stjórnin verðskuldaði ekki traust
launamanna. „Hún hefur þegar svik-
ið mörg þau loforð sem hún gaf og
skiptu launamenn ákaflega miklu.
Hún lofaði að ná niður atvinnuleysi
en ekkert hefur dregið úr því. Hún
lofaði að hjálpa efnalitlu fólki með því
að hækka húsnæðislánin upp í 18
milljónir króna en hún hefur ekki
gert það. Hún lofaði að bæta kjör at-
vinnulausra en hún sveik það. Hún
lofaði auknum fjárveitingum til ör-
yrkja í kosningabaráttunni en hún
stóð ekki við þær. Og hún lofaði að
lækka skatta um 25 milljarða eins og
hæstvirtur utanríkisráðherra og sitj-
andi forsætisráðherra var að rifja
hér upp en hún efndi það með því að
hækka skattana strax í haust.“ Össur
sagði í lok ræðunnar að þetta væri
ríkisstjórn hinna sviknu loforða.
Geir H. Haarde tók næstur til
máls og sagði að það lægi í hlutarins
eðli að ríkisstjórnin myndi reyna að
greiða fyrir gerð kjarasamninga eft-
ir því sem í hennar valdi stæði.
„Þetta mál er hins vegar það skammt
á veg komið að enn hefur ekki á það
reynt með hvaða hætti best verður
fyrir komið aðkomu ríkisstjórnarinn-
ar að því. Vonandi tekst þó að ljúka
þessum kjarasamningum innan til-
tölulega skamms tíma og þá mun
koma í ljós hver aðkoma ríkisstjórn-
arinnar verður.“
Guðjón A. Kristjánsson, formaður
Frjálslynda flokksins, sagði það al-
veg ljóst að stefna ríkisstjórnarinnar
á undanförnum árum hefði orðið til
þess að auka álögur á þá sem hefðu
lægstu launin. „Persónuafslátturinn
hefur ekki fylgt raungildi launanna
sem hefur orðið til þess að þeir sem
lægst hafa launin greiða hærri skatta
en ella hefði verið. Þarna mun vanta
a.m.k. yfir 10 þúsund kr. svo per-
sónuafslátturinn haldi því raungildi
sem lagt var upp með þegar stað-
greiðslukerfið var tekið upp.“ Þing-
maður Sjálfstæðisflokks, Einar Odd-
ur Kristjánsson, sagðist undir lok
umræðunnar taka undir áhyggjur
um þróun örorkubóta. „Ég vil taka
undir áhyggjur málshefjanda um
þróun örorkubótanna og hvernig
hinir frjálsu lífeyrissjóðir standa
gagnvart henni. Þetta er mjög alvar-
legur hlutur og okkur ber að horfast í
augu við hann. Enginn má undan líta.
Því fyrr sem við horfum til þess, því
betra. Þetta er hlutur sem ég held að
ríkisvaldið gæti hjálpað til með. Við
eigum að skoða það alvarlega.“
Umræður utan dagskrár um aðkomu ríkisstjórnarinnar að kjarasamningunum
Skattalækkanir
lögfestar að
loknum kjara-
samningum
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Atli Gíslason, VG, segir að ríkisvaldið þyrfti að koma inn í kjaraviðræðurnar með frumkvæði og hugmyndir.
ÞINGMENN gagnrýndu, margir
hverjir, á Alþingi í gær bráða-
birgðaákvæði í frumvarpi um
verndun Mývatns og Láxár í Suð-
ur-Þingeyjarsýslu. Umhverfisráð-
herra, Siv Friðleifsdóttir, mælti
fyrir frumvarpinu síðdegis í gær. Í
bráðabirgðaákvæðinu er Umhverf-
isstofnun heimilað að veita leyfi fyr-
ir hækkun á núverandi stíflu við
Laxárvirkjun náist um það sam-
komulag milli Landsvirkjunar og
Landeigendafélags Laxár og Mý-
vatns, að því gefnu að mat á um-
hverfisáhrifum hafi farið fram.
Steingrímur J. Sigfússon, for-
maður Vinstrihreyfingarinnar –
græns framboðs, og Rannveig Guð-
mundsdóttir, þingmaður Samfylk-
ingarinnar, voru meðal þeirra þing-
manna sem gagnrýndu
bráðabirgðaákvæðið.
Rannveig sagði ákvæðið koma á
óvart. „Með þessu er Alþingi í raun
og veru að vísa frá sér frekari
ákvarðanatöku á því hvort stíflan
verður hækkuð eður ei og setja það
í hendur Umhverfisstofnunar. Sam-
fylkingin leggst gegn þessu bráða-
birgðaákvæði. Við vörum við því að
rasað sé um ráð fram með þessum
hætti.“ Þá sagði Steingrímur að öll
helstu náttúruverndarsamtök á
svæðinu sem og á landinu öllu
hefðu ályktað gegn bráðabirgða-
ákvæðinu.
Krafðist hann þess að það yrði
tekið úr frumvarpinu.
Kristinn gegn ákvæðinu
Siv Friðleifsdóttir sagði að
bráðabirgðaákvæðið tæki mið af
sáttagjörðinni sem ríkisstjórnin
gerði við Landeigendafélagið með
lögum um vernd Mývatns og Laxár
frá árinu 1974. Hún sagði alrangt
að halda því fram að frumvarpið
bryti gegn þeirri sáttagjörð. „Það
er einmitt verið að halda því til
haga að ekki er hægt að fara í
framkvæmdina nema Landeigend-
afélagið fallist á hana,“ ítrekaði ráð-
herra.
Kristinn H. Gunnarsson, þing-
maður Framsóknarflokksins, er
meðal þeirra sem eru andvígir
ákvæðinu. Hann sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær að áform væru
uppi um það hjá Landsvirkjun að
hækka stífluna um tíu til tólf metra.
Tilgangur ákvæðisins væri að opna
fyrir þá möguleika. „Það þýðir bara
mikið lón sem fyllist af sandi. Þetta
verður stærsti sandkassi á Íslandi,“
segir hann og ítrekar að náttúru-
verndarsjónarmið ráði afstöðu sinni
í þessu máli. Hann sagði að Lands-
virkjun þyrfti ekki á þessu afli að
halda – nóg væri til af rafmagni.
„Ég tel að það eigi ekki að hreyfa
við Laxárvirkjun heldur leyfa henni
að renna sitt skeið.“
Mælt fyrir frumvarpi um verndun Mývatns og Laxár
Bráðabirgðaákvæðið
harðlega gagnrýnt
ALÞINGISMENN minntust
Svövu Jakobsdóttur, rithöfund-
ar og fyrrverandi alþingis-
manns, í upphafi þingfundar á
Alþingi í gær. Hún andaðist sl.
laugardag, 73 ára að aldri.
„Trúnaðarstörf þau, sem Svövu
Jakobsdóttur voru falin, eru
vísbending um þau mál sem
hún lét sig miklu skipta á þeim
tæpa áratug sem hún sat á Al-
þingi. Það voru jafnréttismál
og önnur velferðarmál og mál
sem vörðuðu menningu, bók-
menntir og listir,“ sagði Hall-
dór Blöndal, forseti Alþingis,
m.a. í minningarorðum sínum.
Að loknum þeim orðum risu al-
þingismenn úr sætum og
minntust Svövu Jakobsdóttur.
Svövu
Jakobs-
dóttur
minnst
ÞINGFUNDUR hefst kl. 13.30 í
dag. Hefjast þá umræður utan dag-
skrár um úthald hafrannsókn-
arskipa og hafrannsóknir. Guðjón
A. Kristjánsson, Frjálslynda flokkn-
um, er málshefjandi. Árni M. Mat-
hiesen sjávarútvegsráðherra verð-
ur til andsvara. Að þeirri umræðu
lokinni heldur áfram umræða um
verndun Mývatns og Laxár.