Morgunblaðið - 24.02.2004, Page 24

Morgunblaðið - 24.02.2004, Page 24
LISTIR 24 ÞRIÐJUDAGUR 24. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ ÞAÐ líður að því að dagskrá Listahátíðar verði kynnt formlega, en hátíðin verður haldin frá 14.– 31. maí í vor. Listahátíð hefur í áranna rás verið einkennd með táknum, eða myndum, sem hafa birst á veggspjöldum og í auglýsingum hátíð- arinnar. Sebrahestar voru einkenni hátíðarinnar eitt árið – smáfuglar annað, og síðast voru það loftfimleikamennirnir sem skemmtu lands- mönnum með bumbuslætti og sprelli hangandi úr óróa hátt yfir Austurvelli. Í ár eru það tvær ungar listakonur sem ljá Listahátíð andlit með verkum sínum. Þetta eru þær Erna Ómarsdóttir dansari og Gabríela Frið- riksdóttir myndlistarmaður. Gabríela gerir víd- eóverk með dansi Ernu, en myndir úr því prýða veggspjöld og auglýsingar hátíðarinnar í ár. Erna hefur starfað erlendis undanfarin ár og vakið mikla athygli fyrir list sína, bæði sem dans- ari og danshöfundur. Viðtöl við hana hafa ratað í helstu danstímarit Evrópu og fjölmargar myndir af henni hafa birst þar með lofsamlegum umsögn- um. Í fyrra var hún í forsíðuviðtali í einu virtasta danstímaritinu, Ballettanz, þar sem fjallað var sérstaklega um dans hennar í kvikmyndinni Les Guerriers de la beauté eftir Pierre Coulibeuf. Í ár- bók sama tímarits fyrir árið 2003 var Erna til- nefnd í mörgum flokkum, meðal annars sem fram- úrskarandi dansari, ungur athyglisverður dansari og ungur athyglisverður danshöfundur. Dansverk sem hún tók þátt í fengu líka tilnefningar sem það besta sem gerðist á árinu. Það er athyglisvert að lesa þessa úttekt – því meðal annarra tilnefndra eru heimsþekkt nöfn á borð við Mikhaíl Baryshni- kov og Helga Tómasson, sem er tilnefndur fyrir eitt markverðasta og merkilegasta ævistarf sem um getur í danslistinni. Þá hefur verið sagt hér í blaðinu frá samstarfi Ernu við Jóhann Jóhanns- son tónlistarmann, en verk þeirra, IBM 1401- Notendahandbók, hefur vakið gríðarlega athygli og hlotið framúrskarandi dóma þar sem þau hafa sýnt það – meðal annars á Inpultanz danshátíðinni í Vínarborg og á danshátíð í Mílanó. Þeim hefur verið boðið að sýna verkið víða – meðal annars í Rennes og Caen í Frakklandi, í Madríd og á Listahátíð í Reykjavík. Erna býr nú í Brüssel í Belgíu og starfar með einum af stærri danshópum Evrópu, Ballet C de la be. Undanfarin misseri hefur hópurinn haft nóg að gera með aðeins eitt verk, sem hefur verið sýnt víða um heim og notið mikillar hylli. Syngur meðan hún dansar Aðspurð segist Erna ekki viss um hvor eigi meiri ítök í henni dansarinn eða danshöfundurinn. „Ég veit ekki hvort ég er týpan til að stjórna stórum dansverkum, ég hef lagt meiri áherslu á að finna eigin stíl og spyrja mig að því hvað ég geti gert við það sem ég hef. En kannski er einmitt kominn tími til þess núna að ég reyni að semja stærri dansverk fyrir aðra. Hingað til hef ég bara verið að semja minni verk, eins og til dæmis fyrir Dansleikhús með ekka. En dansinn sjálfur á auð- vitað alltaf sterk ítök í mér,“ segir Erna. Verkið sem Erna hefur verið að sýna með belg- íska danshópnum heitir Foi, og er unnið í sam- vinnu danshöfundarins Sidi Larbi Cherkaoui og dansaranna í hópnum. „Þetta er dansleikhús með lifandi tónlist, og það eru fjórir söngvarar og þrír hljóðfæraleikarar sem taka þátt í þessu með okk- ur. Við dansararnir syngjum þó líka, bæða gamla ítalska tónlist og nýja tónlist. Það hefur verið gaman að fá að syngja með dansinum og blanda þessu saman, og núna hef ég fengið tækifæri til að læra svolítið að beita röddinni; – áður var ég bara að góla eitthvað út í loftið.“ Erna vann áður með hinum þekkta danshöfundi Jan Fabre og flokki hans, og fékk ekki síðri at- hygli evrópskra dansspekúlanta þar – en sam- starfið við Ballet C de la be er þó betra. „Já, þetta er góð breyting. Hjá Jan Fabre var okkur meira leikstýrt og stjórnað. Nú er ég í mun meiri sam- vinnu, og við erum öll á sama plani. Ég lærði mik- ið hjá Jan Fabre, en fjögur ár þar voru alveg nóg.“ Verkið sem Erna hefur unnið með Jóhanni Jó- hannssyni er innblásið af sögunni af fyrstu tölv- unni sem kom til Íslands, IBM 1401. „Tölvan lærði að syngja; – og þegar hætt var að nota hana og hún tekin úr sambandi, héldu starfsmennirnir sem unnu við hana kveðjuathöfn – eins konar út- för og starfsmennirnir sorgmæddir. Lögin hennar voru auðvitað spiluð. Tölvan var þannig persónu- gerð, og okkur Jóhanni fannst þetta falleg saga um samskipti manna og véla. Feður okkar Jó- hanns unnu báðir við þessa tölvu, og Jóhann komst yfir upptökurnar með „söng“ hennar. Jó- hann bjó til tónlist úr hljóðum hennar og söng – meðal annars lagið Ísland ögrum skorið. Þetta sýnum við í vor á Listahátíð.“ Enn eitt verkefni Ernu er aðild að hljómsveit, eða fjöllistahópi, sem kærasti hennar er líka í. „Við áttum að gera eitthvað fyrir uppákomu á listakvöldi, og langaði til að gera eitthvað sem væri ekki of listrænt, þannig að við söfnuðum fólki saman í band – langaði hálfpartinn að gera eitt- hvað death-metal, en nú erum við með perform- ansa sem eru einhvers staðar mitt á milli þess að vera tónleikar og danssýningar – það má eiginlega kalla þetta hvað sem er. Við höfum verið að spila á tónleikum, og það er alveg nýtt fyrir mér. Ég fæ mjög mikið út úr þessu, enda hef ég ekki gert neitt þessu líkt áður. Ég er frjálsari í þessari túlk- un, og mér finnst gaman að syngja. Það er gaman að blanda þessu öllu saman.“ Að takast á við angrið Við tölum um samrunann og samvinnuna, og í því að Erna fer að tala um nýjasta samstarfið – við Gabríelu Friðriksdóttur, gengur Gabríela inn á kaffihúsið þar sem við sitjum og spjöllum. Og þá er hægt að beina athyglinni að því sem þær hafa verið að vinna fyrir Listahátíð. Samvinna þeirra er einmitt dæmi um samvinnu listgreina, sem Erna segir að eigi sér lengri sögu í Evrópu en hér á landi, og sé mjög frjótt afl ytra um þessar mund- ir. Gabríela segir að í upphafi hafi sér þótt hug- myndin um að gera vídeó við nútímadans frekar ömurleg. „En ef það er eitthvað sem angrar mann þarf maður að takast á við það,“ segir hún, og ljóst má vera að það hefur hún gert af krafti og með já- kvæðum hug. „Ég fór að velta því fyrir mér hvernig ég gæti gert dansvídeó og fór að dansa sjálf. Ég sá fram á að ég gæti það ekki öðru vísi en að hella í mig þremur vodkaflöskum í hvert sinn – enda var ég nýbúin að beinbrjóta mig. En þá bauð Erna mér á sýningu hjá sér. Ég hafði aldrei séð hana dansa – hafði bara heyrt að hún væri frábær. Og þar dansaði hún bara dansinn sem ég var ein- mitt búin að hugsa mér. Við erum ágætar saman, og erum búnar að þekkjast síðan í MR, og við vinnum vel saman – og búum báðar í Brüssel.“ Vídeóverk Gabríelu og Ernu verður frumsýnt við opnun Listahátíðar og það er nánast fullbúið. „Vídeóið verður vel notað. Myndir úr því verða notaðar í allri kynningu á hátíðinni. Verkið sjálft fjallar svolítið um það að fara út úr eigin líkama. Ég gerði skúlptúra og búninga sem Erna dansar inn í og við tókum þetta upp í gömlum kastala sem er mjög flottur.“ Gabríela hefur ekki síður en Erna í mörgu að snúast í listinni, og í fyrra var tilkynnt að hún yrði fulltrúi Íslands á Feneyjatvíæringnum næst þeg- ar hann verður haldinn, sumarið 2005. „Ég er að byrja að undirbúa þetta, og fullt af hugmyndum að mótast. Ég vinn að þessu jafnt og þétt, og hug- myndirnar koma í leiðinni. Ég er með nokkrar hugmyndir sem eru líklegar til þess að verða um- gjörð um verkið. Annars verð ég bara eins og ég er – ég held bara mínu striki og breytist ekkert þótt ég fari á Tvíæringinn. Ég ætla ekki að vera með neinar pólitískar yfirlýsingar eða svoleiðis.“ Gabríela Friðriksdóttir og Erna Ómarsdóttir semja verk fyrir Listahátíð Samvinna listgreina er mjög frjótt afl Úr vídeóverki Gabríelu og Ernu, sem verður notað til kynningar á Listahátíð í Reykjavík. Morgunblaðið/Þorkell „Við vinnum vel saman.“ Listakonurnar Erna Ómarsdóttir og Gabríela Friðriksdóttir. GUÐRÚN Auðunsdóttir opnar sýningu í sal SÍM-hússins að Hafnarstræti 16, kl. 13 í dag, þriðjudag. Guðrún dvelur núna í febrúarmánuði í gestavinnustofu SÍM. Á sýningunni sem nefnist „Úr vinnustofunni“ eru myndir unnar á síðustu árum í Kaupmannahöfn og verk unnin á meðan dvölinni hér stendur. Guðrún hefur búið í Kaup- mannahöfn síðan 1997 og segir hún m.a. um sýninguna: „Ég raða saman á einn vegginn alveg eins og ég er vön á vinnustofunni minni í Kaupmannahöfn: Stórar og litlar myndir af kjólnum hennar mömmu. Gamlar myndir og skiss- ur. Raðað saman með gömlu dóti úr fortíðinni. Myndir og skissur af búningum. Íslensk fjöll. Búningur með vængi. Jesúmyndin hennar ömmu. Pappírsrifrildi. Þessi myndasamsetning sýnir smáatriði og heild. Verkin tala saman og mynda rými sem var þar ekki áð- ur. Veggurinn verður að heild.“ Guðrún stundaði nám við Mynd- lista- og handíðaskóla Íslands, textíldeild, árin 1973–77. Þá var hún í Arkitektaskóla Listaaka- demíunnar í Kaupmannahöfn með leiktjöld og búninga fyrir leikhús og „Produktion Design“ árin 1990– 92. Hún hefur unnið leikmyndir og/eða búninga við Þjóðleikhúsið, Alþýðuleikhúsið, Leikfélag Akur- eyrar og Leikfélag Selfoss. Guðrún hefur haldið eina einka- sýningu og tekið þátt í fjölda sam- sýninga á Íslandi, Norðurlöndun- um og Englandi. Sýningin stendur til mánaðamóta. Opin virka daga kl. 9–16, um helgar kl. 13–17. Úr vinnu- stofu lista- manns ASTRID Saalbach frá Danmörku hlýtur Norrænu leikskáldaverðlaun- in í ár. Þetta var tilkynnt eftir fund dómnefndar Norræna dansráðsins í Stokkhólmi seint í fyrradag. Fjögur leikskáld voru tilnefnd auk Astridar Saalbach: Margareta Garpe frá Svíþjóð, Finn Inuker frá Noregi, Pirkko Saiso frá Finnlandi og Íslendingurinn Þorvaldur Þor- steinsson. Verðlaunin nema um 580 þúsund- um íslenskra króna og eru veitt fyrir nýjasta verk Astridar Saalbach, Heimsendi, sem frumsýnt var í Hus- ets Teater í Kaupmannahöfn í haust. Í umsögn dönsku dómnefndarinnar, sem tilnefndi verkið, sagði meðal annars: „Heimsendir Astridar Saal- bach opinberast sem himnesk ver- öld, – hálfvegis raunsæ, að hluta draumur og umfaðmar þá sérkenni- lega margslungnu reynslu mann- eskjunnar að vera stödd miðja vegu í lífinu.“ Verðlaunin verða afhent við at- höfn á Norrænum leiklistardögum í Ósló í júní. Danir hljóta leikskálda- verðlaunin Listasafn Íslands kl. 12.10–12.40 Rakel Pétursdóttur safnfræðingur verður með leiðsögn um yfirlitssýn- inguna á Flúxusverkum: Löng og margþætt saga. Jón forseti, Aðalstræti kl. 21 Ljóðakvöld sem ljóð.is stendur fyrir. Eftirtalin skáld lesa úr verkum sín- um: Árni Ibsen, Garðar Baldvinsson, Gerður Kristný, Kristín Svava Tóm- asdóttir, Ómar Sigurjónsson og Sig- urbjörn Þorkelsson. Í DAG  Sjá einnig Staður og stund á mbl.is ♦♦♦

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.