Morgunblaðið - 24.02.2004, Síða 25

Morgunblaðið - 24.02.2004, Síða 25
LISTIR MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. FEBRÚAR 2004 25 Úr söluskrá 1. Lítið og þægilegt innrömmunarfyrirtæki. 2. Skemmtilegar verslanir í Smáralind. 3. Þekkt sportvöruverslun í 101 Reykjavík. 4. Heildverslun með landsþekkt merki. Góð álagning. 5. Ein fallegasta hársnyrtistofa borgarinnar. 6. Stórt bílaverkstæði á Norðausturlandi. 7. Skemmtileg föndurverslun á höfuðborgarsvæðinu. 8, Einstök íþróttavöruverslun í góðu hverfi. 9. Sólbaðstofa á gjafverði. Höfum trausta kaupendur fyrirtækja á bilinu frá 100 millj. til 3 milljarða. Fullur trúnaður fyrirtaeki.is Nánari upplýsingar aðeins á skrifstofunni. Einar Örn Reynisson, lögg. fasteignasali. EKKERT viðfangsefni dregur eins fram natúralistana í íslensku leikhúsfólki og sjómannslífið. Í verk- um Kristjáns Kristjánssonar með Skagaleikflokknum höfum við séð lúkar með rennandi vatni og virkri eldavél til viðbótar við hin lögboðnu þrengsli, og svo dugði sama hópi ekkert minna en árabátur á hvolfi í ískaldri sundlaug til að túlka ör- væntingu manna í sjávarháska. Í Brimi er stigið enn eitt skrefið þar sem veltingurinn bætist við þrengsl- in og ómannlegan hráslagann sem lykilatriði í framvindunni. Frábær- lega hugvitssamleg leikmynd Bark- ar Jónssonar og Hlyns Kristjáns- sonar setur svo sannarlega svip sinn á ferð leikaranna gegnum verkið þar sem hinn óhrjálegi lúkar hangir í vírum innan í stálbúri og bregst af miskunnarleysi náttúruaflanna við minnstu hreyfingum áhafnarinnar á ömurlegu línuskipinu sem er vett- vangur verksins. Í landi eru flestir skipverja undir- málsmenn. Sumir eru beinlínis á mörkum greindarskerðingar en aðr- ir ramba á brún annarra viður- kenndra viðmiða um hvað telst í lagi: berja konuna sína, geta ekki hamið kynhvötina, eða glíma við sálrænan fortíðarvanda. Um borð tekst alla jafnan að viðhalda einhvers konar ógnarjafnvægi, og hversu ömurlega mynd sem Jón Atli dregur upp af líf- inu um borð er ævinlega skýrt að þessir menn eru enn ráðvilltari í landi. Verkið er næsta framvindulaust. Sterkustu þættir þess eru smá- smyglisleg samtöl skipverjanna um ekki neitt og nokkur eintalanna sem brjóta upp myndina af lífinu um borð. Þau eru þó vissulega misjöfn að gæðum og talsverður munur á hversu miklu lífi leikurunum tekst að gæða persónurnar. Formið, hin framvindulitla lýsing aðstæðna, rýr- ir líka nokkuð möguleika Jóns Atla til að koma áhorfendum á óvart og halda þeim við efnið. Það litla sem finnst af atburðarás og þróun í verk- inu er lítilfjörlegt og illa byggt. Það er í lýsingu aðstæðna og persóna sem styrk höfundarins er að finna. Jón Atli hefur þrátt fyrir allt eitt- hvað að segja og hæfileikarnir til að skila því í texta eru ótvíræðir, þótt ef til vill hafi hann ekki náð tökum á öllum tækjunum í brúnni á þeim flókna listræna frystitogara sem leikhúsið er. Mest blómstra þeir leikaranna sem fá að skapa gróteskustu persón- urnar. Stjarna sýningarinnar er tví- mælalaust Ólafur Egill Egilsson sem hinn félagslega fatlaði Kiddi. Frábær mannlýsing bæði frá hendi höfundar og leikara, sem nær þeim skýrleika í túlkun að vera samtímis fullkomlega raunsæisleg og glæsi- lega stílfærð. Gísli Örn Garðarsson er bæði aumkunarverður og bráð- hlægilegur sem hinn treggáfaði Benni kokkur. Af þeim hinum jarð- bundnari persónum á Ingvar E. Sig- urðsson einna bestan dag, og nýtur þar myndugleika síns á sviði sem vélstjórinn. Björn Hlynur Haralds- son og Víkingur Kristjánsson eru á sömu raunsæismiðunum og Ingvar en ná hvorki að ljá persónum sínum nægilegan kraft né nægilega skýr einkenni til að blómstra við hlið Gísla og Ólafs. Hlutverk Nínu Dagg- ar Filippusdóttur er eiginlega frekar vandræðalegt í verkinu og þótt hún fari lýtalaust með það tekst henni ekki að breiða yfir hve óþarft það er. Hafliði Arngrímsson sest í nýjan stól að þessu sinni, og leikstýrir sinni fyrstu sýningu í íslensku at- vinnuleikhúsi. Hann fer að mínu viti hárrétta leið að verkefninu, leggur áherslu á sterkan og dálítið grót- eskan stíl, vinnur vel með klisjuleg sjómannalög sem varpa skemmti- legu ljósi á nöturlegan raunveruleik- ann, og stýrir umferðinni um erfitt rýmið af næmri tilfinningu fyrir myndmáli og orkuflæði. Hafliði er vonandi kominn á bragðið því það er ljóst að þar fer maður með sterkar skoðanir og afgerandi leikhússmekk sem á betur heima á leiksviði en sem álit á verkum annarra. Sú ákvörðun Vesturports að frumsýna Brim utan höfuðborgar- svæðisins og stefna síðan á leikferð um landið er aðdáunarverð ný- breytni í vinnulagi frjálsra leikhópa, ekki sú fyrsta sem þetta magnaða leikhús stendur fyrir. Viðbrögð frumsýningargesta í Vestmannaeyj- um ættu að staðfesta að það er hungur eftir slíkum viðburðum og ekki síður eftir því að lífi íslensks al- mennings séu gerð skil á leiksviðum þjóðarinnar. Hér er þörf sem öll leikhús – og leikskáld – landsins verða að uppfylla. Annars er eins gott að pakka bara saman og fara á sjóinn. Herbergi í skipi „Hér er þörf sem öll leikhús – og leikskáld – landsins verða að upp- fylla,“ segir m.a. í umsögninni. LEIKLIST Vesturport Höfundur: Jón Atli Jónasson, leikstjóri: Hafliði Arngrímsson, leikmynd: Börkur Jónsson og Hlynur Kristjánsson, lýsing: Björn Kristjánsson, hljóðmynd: Björn Kristjánsson og Sigurjón Brink. Leikendur: Björn Hlynur Haraldsson, Gísli Örn Garð- arsson, Ingvar E. Sigurðsson, Nína Dögg Filippusdóttir, Ólafur Egill Egilsson og Vík- ingur Kristjánsson. Vélarsalnum í Vest- mannaeyjum föstudaginn 20. febrúar. BRIM Þorgeir Tryggvason MÖRG tónskáld hafa sótt inn- blástur í svokallaða heimstónlist, þ.e. þjóðlög og tónlistarhefðir fram- andi menningarsvæða. Íslenski tón- listararfurinn varð Jóni Leifs að yrkisefni og í seinni tíð hefur orðið vart við svipaðar tilhneigingar hjá mörgum tónskáldum af yngri kyn- slóðinni. Samstarf ýmissa tónskálda og Collegium musicum í Skálholti hefur getið af sér spennandi tónverk og mér eru ofarlega í huga nokkrar tónsmíðar Áskels Mássonar, sem eru ekki aðeins litaðar af þjóðlögum heldur einnig ásláttartónlist fram- andi landa. Í heimi dægurtónlistarinnar hér á landi kemur forn menningarafur við sögu af og til; skemmst er að minn- ast rímnarapps Hilmars Arnar Hilmarssonar, Steindórs Andersen og Erps Eyvindarsonar. Margt tón- listarfólk erlendis hefur sömuleiðis tekist að bræða skemmtilega saman ýmiskonar tónlistarstefnur; þar á meðal er hljómsveit Elias Meiri og Timnu Brauer, en þau hafa vakið töluverða athygli fyrir verkefni sem nefnist Voices for Peace. Þar er um að ræða tónlist sem grundvallast á gyðinglegum arfi, en við hana er bætt músík múslíma og kristinna manna. Tónlistin er sungin af tveim- ur kórum og samanstendur annar af gyðingum en hinn af Palestínumönn- um. Á tónleikum í Listasafni Reykjavíkur um helgina gat að heyra nokkurs konar vasaútgáfu verkefnisins þar sem Brauer, Meiri og hljóðfæraleikarar frá Trinidad og Tyrklandi fluttu þjóðlega tónlist frá ólíkum menningarsvæðum með vænum skammti af djassi, flamingó og öðru. Óhætt er að segja að út- koman hafi komið verulega á óvart, eins og fram kemur hér fyrir neðan. Ólíkir straumar einkenna líka tón- list samísku söngkonunnar Mari Boine, en hún hélt einnig tónleika hér á landi um helgina. Tónlist henn- ar byggðist á samísku joiki og sálmasöng, og var krydduð með suð- ur-amerískum flautuleik, afrískum ryþma og ýmsu öðru. Sennilega var rokkið samt mest áberandi hluti dagskrárinnar. Þó ég hafi ekki verið hrifinn af tónleikum Boine var engu að síður gaman að boðið skyldi vera upp á svona „öðruvísi“ tónlist hér. Óneit- anlega var það tilbreyting frá því sem verið hefur í gangi í tónlistarlíf- inu undanfarnar vikur. Ég er viss um að ég er ekki sá eini sem þráir meira slíkt – helst í allra nánustu framtíð! Unaðsfagur söngur Tónleikar Voices for Peace voru haldnir í porti Listasafns Reykjavík- ur á föstudagskvöldið, en fyrir ofan portið hefur nýlega verið strengdur dúkur sem er hið ágætasta þak. Auk Timnu Brauer sem söng, sló trommu og dansaði, komu fram Elias Meiri píanóleikari, Yldirim Fakilar slag- verksleikari og Courtney Jones, en hann spilaði á hefðbundið trommu- sett. Þau voru öll klædd í litríka bún- inga, en Brauer klæddi sig úr og í gervalla tónleikana og var í viðeig- andi yfirhöfn þess lands sem tónlist- in var frá hverju sinni. Eftir hvert lag klæddi hún gínu á sviðinu í þessi föt og í lok tónleikanna var gínan komin í búninga margra mismun- andi landa. Var það táknrænt fyrir friðarboðskapinn sem þau Brauer og Meiri flytja með tónlist sinni. Nú kunna einhverjir að ætla að tónleikarnir hafi bara verið sundur- laus hrærigrautur og furðufatasýn- ing, en það var öðru nær. Samruni glitrandi djasspíanóleiks Elias Meiri, líflegs slagverksleiks Fakilar og Jones, sönglaga frá Ísrael, Pal- estínu og úr kristnu handriti frá þrettándu öld var ótrúlega sannfær- andi; þrátt fyrir þessar ólíku tónlist- arstefnur var heildarsvipurinn ein- staklega sterkur og var útkoman eftir því frumleg og hrífandi. Oftar en ekki voru lögin hæg til að byrja með, en síðan jókst hraðinn meir og meir uns alger tryllingur náði yfirhöndinni. Það er gamalt trix sem hér virkaði vegna þess hversu samspilið var nákvæmt og söngur- inn öruggur. Brauer hefur einhverja fegurstu söngrödd sem ég hef heyrt í og Meiri er píanósnillingur er lék sér að hverju sem var. Útsetning hans á hinu þekkta gyðingalagi Hava Nagira var með þvílíkum en- demum að það var eins og Franz Liszt væri risinn til lífsins á ný sem djasspíanóleikari, og kristna lagið sem Brauer söng undir brjálæðis- legum trommuleik allra á sviðinu mun aldrei líða mér úr minni. Lag Súfí-arabanna, sem eru íslamskir dulhyggjumenn, var sömuleiðis stór- kostlegt og þegar Brauer dansaði of- an á einni trommunni í brúðkaups- lagi frá Úsbekiztan var það svo tilgerðarlaust, eðlilegt og umfram allt glæsilegt að áheyrendur tóku andköf af hrifningu. Ekki er hægt að ljúka þessari um- fjöllun án þess að minnast á hljóð- blöndunina, sem var svo vel heppnuð að sjaldan hefur annað eins heyrst. Þetta voru yfirgengilegir tónleikar og einhverjir þeir bestu sem ég hef farið á í mörg ár. Andleg fátækt Kvöldið eftir var komið að Mari Boine, sem hélt tónleika í Salnum í Kópavogi ásamt hljómsveit. Tónmál- ið var talsvert hefðbundnara en hjá Brauer og félögum, aðeins einfaldar laglínur sem voru kryddaðar með hljómsveitarundirleik. Hljóðfæra- leikurinn var óttalega ferkantaður, sömu hendingar og hrynbrot voru endurtekin aftur og aftur án þess að nokkur úrvinnsla ætti sér stað, auk þess sem þreytandi var að heyra hvert lagið á fætur öðru í moll. Ekk- ert kom á óvart í músíkinni; stíg- andin var framkölluð með því að spila það sama aftur og aftur æ sterkar, og ef það er ekki andleg fá- tækt þá veit ég ekki hvað hún er. Þrátt fyrir þessar takmarkanir get ég ekki neitað því að tónlistin var áheyrileg í sjálfu sér; laglínurnar voru grípandi og Boine söng ágæt- lega. Hljómsveitarleikurinn var líka fagmannlegur, fínleg blæbrigði í ró- legum lögum voru prýðilega útfærð og mismunandi hljóðfærasamsetn- ingar komu vel út. Suður-amerískur flautuleikur, sem kryddaði músíkina á stöku stað, jaðraði reyndar við að vera væminn, en kraftmeiri kaflar tónlistarinnar voru spilaðir af öryggi og vöktu greinilega aðdáun tónleika- gesta. Sjálfsagt fer það eftir smekk hvort tónlistin „virkaði“ eða ekki. Persónulega fannst mér hún tilgerð- arleg, tilbreytingarlaus og drepleið- inleg, en ef marka má viðtökur áheyrenda þá var ég greinilega í miklum minnihluta á tónleikunum, kannski sá eini sem ekki froðufelldi af hrifningu þegar rokkið lét sem hæst. Og þó, gömul hjón á næsta bekk fyrir framan mig héldu fyrir eyrun og gengu út áður en tónleik- arnir voru búnir; sennilega hefði ég átt að gera slíkt hið sama. Dansað á trommunni TÓNLIST Listasafn Reykjavíkur Timna Brauer, Elias Meiri og fleiri. Lög frá ýmsum menningarsvæðum. Föstudagur, 20. febrúar. VOICES FOR PEACE Morgunblaðið/Sverrir Söngkona Voices for Peace, Timna Brauer. Ljósmynd/Ola Røe Samíska söngkonan Mari Boine. Jónas Sen Salurinn í Kópavogi Hljómsveitina skipa Roger Ludvigsen, gítar og slagverk, Svein Schultz, bassi, Richard Thomas, saxófónn, flauta, slag- verk og Carlos Zamata Quispe, flauta og órafmagnaður gítar. Laugardagur, 21. febrúar. MARI BOINE ÁSAMT HLJÓMSVEIT

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.