Morgunblaðið - 03.04.2004, Blaðsíða 47

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. APRÍL 2004 47
með dvölina forðum á Íslandi og
ræktarsemi við Ísland að hann festi
kaup á íbúð í Reykjavík og dvaldist
þar öll sumur og oft á vetrum kæmi
hann því við. Það var ánægjulegt að
eiga þess vísan kost að hitta hann
þegar hann dvaldist hér. Hlýtt við-
mót hans og mild röddin var í ætt
við sumarið. Honum var það átak
helsjúkum að selja íbúð sína hér síð-
astliðið haust en jafnframt léttir að
vita að kona hans þyrfti ekki að hafa
áhyggjur af sölu hennar þegar hann
væri allur. Svo æðrulaus gekk hann
á vit hins ókomna að ég trúði því
þegar ég kvaddi hann þá að ég ætti
enn eftir að sjá hann hér og geta
hýst hann og konu hans á Stofnun
Sigurðar Nordals um mörg ókomin
ár eins og hann óskaði að skilnaði.
Þrátt fyrir að þess verði nú ekki
kostur vona ég að andi hans verði
með okkur.
Ég kveð Robert Kellogg með orð-
um Sturlunguhöfundar um læriföð-
ur sinn Sturlu Þórðarson sagnrit-
ara:
„Láti guð honum nú raun lofi
betri.“
Úlfar Bragason.
Það er autt sæti við fundarborð
okkar í fámennum félagskap sem
hefur haft fyrir venju um nokkurt
árabil að hittast reglulega yfir bjór-
glasi og gamna sér við umræður um
landsmál, heimsmál og lífsins lysti-
semdir. Sætið átti Robert Kellogg
þegar hann var staddur hérlendis og
voru þeir fundir jafnan sérstakir
sem hann gat sótt og lagt til mál-
anna af sinni stöku hæversku og
kímni, þekkingu og innsæi. Hann
var kennari af guðs náð og einhver
nemandi hans mun hafa haft á því
orð að hann minnti einna helst á
Gandálf hinn hvíta úr ævintýrum
Tolkiens og er það ekki fjarri lagi að
okkar mati ef frá eru taldir galdrar
og ófreski.
Robert Kellogg er allur en hann
lifir áfram í minningu okkar og
áhrifa hans gætir enn í samræðum
okkar og viðhorfum til samferða-
manna í þessu lífi. Við erum auðugri
af því að hafa notið samvista við
hann.
Konu hans, Joan, og fjölskyldu
vottum við samúð okkar.
Andrew Wawn, Jón
Skaptason, Michael
Corgan, Nick Hannigan,
Robert Cook,
Terry Gunnell.
Vorið 1999 bauðst framhaldsnem-
um í hugvísindum við Háskóla Ís-
lands það tækifæri að sækja nám-
skeið um James Joyce hjá kennara
hvers nafn flestir nemendur þekktu
af kjölum lykilrita í bókmennta-
fræði. Kennarinn sem um ræðir, Ro-
bert Kellogg, var virtur prófessor
við Virginíu-háskóla og hafði kennt
þar um áratugaskeið en var nú kom-
inn á eftirlaun og ákvað að verja
hluta af tíma sínum við að miðla há-
skólanemum á Íslandi af þekkingu
sinni.
Ég var meðal þeirra M.A. nema
úr ólíkum greinum sem sóttu nám-
skeiðið um Joyce sem kennt var í
enskudeildinni. Tvennt sat eftir að
námskeiðinu loknu, innsýn í marg-
flókinn og heillandi skáldskapar-
heim James Joyce og kynni af ein-
stökum kennara. Verk Joyce,
einkum stórvirki hans Ulysses
(Ódysseifur), mun seint þykja lamb
að leika við og var ég þakklátur að fá
síðbúið tækifæri til að takast á hend-
ur það skylduverk hvers bók-
menntafræðings að vinna mig í
gegnum skáldsöguna, eftir að hafa
látið það undir höfuð leggjast að
sækja þau ágætu námskeið sem boð-
ið hafði verið upp á um Joyce á B.A.
stigi í Bókmenntafræðiskorinni.
Ég var greinilega ekki einn um þá
ákvörðun en fljótlega varð okkur
nemendunum sem tekið höfðu
áskoruninni ljóst að við vorum í
öruggum höndum í ferðalaginu um
stræti Dyflinnar. Það er án efa mik-
ið vandaverk að kenna Ulysses, ekki
síst þeim sem eru að lesa bókina í
fyrsta sinn, en Kellogg hafði lag á að
gera lesturinn að sameiginlegu
verkefni kennara og nemenda, hann
kveikti innilegan áhuga allra á við-
fangsefninu, en þegar í ógöngur var
ratað liðsinnti hann og útskýrði þol-
inmóður og hvatti okkur þannig
áfram í ferðinni. Nabokov sagði eitt
sinn að ekkert væri til sem heitir
lestur, aðeins endurlestur. Þetta var
fyrsta lesning margra okkar á
Ulysses og veitti Kellogg okkur
nægilegt veganesti til að gera fleiri
atlögur að verkinu að eftirvænting-
arefni.
Tveimur árum síðar hafði ég sam-
band við Kellogg. Ég var að vinna að
umsóknum í doktorsnám við banda-
ríska háskóla og leitaði til hans um
að veita mér meðmæli. Ég sendi
honum varfærnislegan tölvupóst,
óviss um hver viðbrögðin yrðu.
Svarið kom um hæl, jú auðvitað
mundi hann eftir mér, og brást hann
betur við eftirleitan minni en ég
hafði þorað að vona. Það sem kom
mér mest á óvart í þessum sam-
skiptum var hversu vel hann hafði
sett sig inn í vinnu mína og nemend-
anna á námskeiðinu, enda þótt tvö
ár væru um liðin hafði hann á hrað-
bergi þau verkefni sem ég vann og
það sem farið hafði okkur á milli.
Það var ekki að finna að ég væri
einn af þúsundum nemenda sem
hann hafði kennt á löngum og fram-
úrskarandi fræðimannsferli. Þegar
ég spurði hann nokkru síðar hvernig
ég gæti þakkað honum hjálpsemina
stakk hann upp á að ég byði upp á
kaffibolla á Mokka næst þegar við
hittumst á Íslandi. Robert Kellogg
hafði þá kosti að líta á það sem hlut-
verk sitt, samhliða eigin framlagi, að
veita nýjum kynslóðum brautar-
gengi, fylgjast með þeim og liðsinna
eftir fremsta mætti. Að því leyti
skilur hann ekki aðeins eftir sig auð-
legð á fræðasviðinu heldur einnig í
hugum og hjörtum þeirra sem voru
svo lánsöm að nema af honum.
Björn Þór Vilhjálmsson.
Í janúar síðastliðnum lést vestur í
Bandaríkjunum prófessor Robert
Kellogg, mikill Íslandsvinur og
merkur fræðimaður á sviði íslenskra
fornbókmennta.
Í fyrrahaust þegar hann fór héðan
af landi var hann búinn að selja litla,
snotra bakhúsið við Baldursgötu,
sem hann hafði átt um árabil og
hafði hentað honum svo vel, enda í
þægilegu göngufæri frá Árnastofn-
un.
Hann kom hingað til lands í fyrsta
sinn, ásamt konu sinni Joan, nokkru
eftir miðja síðustu öld og kynntumst
við þá þeim hjónum, en Agnar Þórð-
arson, eiginmaður minn, starfaði í
Landsbókasafninu við Hverfisgötu
og þangað leituðu margir erlendir
fræðimenn. Kynnin við þessi hjón
þróuðust í einlæga vináttu, enda
bókmenntir kvikan í lífi beggja þess-
ara manna. Róbert þýddi á ensku
bók Agnars: Kallaður heim. Hann
var jafnvígur á nútíma íslensku og
tungutak fornbókmenntanna.
Í Bandaríkjunum kenndi Robert
ensku og enskar bókmenntir um
árabil við Virginíuháskóla, en kom
jafnan þegar kostur var, því hér
vildi hann helst vera öllum stundum.
Kellogghjónin heimsóttu okkur
oft í litla kofann við Helluvatn. Þar
gróðursetti Robert eitt sinn reyni-
hríslu sem hefur dafnað og vaxið þar
síðan og teygir greinar sínar út yfir
vatnið.
Veglegur minnisvarði um góðan
vin.
Hildigunnur Hjálmarsdóttir.
Það er með sárum söknuði að við
sem höfum heimsótt Ísland mörg
undanfarin ár sem farfuglar frá
ýmsum löndum – fuglar sem gistu
Reykjavík flest sumur (og höfðu
stundum vetursetu þar líka) – minn-
umst samferðamanns okkar, Ro-
berts Kelloggs, sem nú er fallinn frá.
Ég kynntist Robert og konu hans
Joan fyrst þegar við hittumst á Ís-
landi fyrir mörgum árum. Robert
Kellogg hafði þá þegar öðlast alþjóð-
lega viðurkenningu sem sérfræðing-
ur í bókmenntum, og ég var, satt að
segja, hálfkvíðinn við að hitta þenn-
an fræga mann sem ég hafði dáðst
að síðan ég var í námi á sjöunda ára-
tugnum. En ég komst hins vegar
fljótlega að því að sameiginlegur
áhugi okkar á íslenskum málefnum
var nægur til að yfirvinna alla
feimni.
Eftir þessi fyrstu kynni áttum við
margar samverustundir. Robert var
frábær sögumaður og kunni margt
að segja frá námi sínu við Háskóla
Íslands á sjötta áratugnum – fyrir
daga þotualdar – þegar íslenskar
farþegavélar þurftu að æja viðlíka
oft á leið sinni yfir hafið og Leifur
Eiríksson hafði orðið að gera þús-
und árum áður. Robert var einnig
alla tíð greiðvikinn maður, við mig
sem aðra. Hann var jafnan fús til að
lesa yfir uppköst að ritgerðum sem
ég var með í smíðum, og allar at-
hugasemdir sem hann hafði fram að
færa voru mótaður af góðgirni og
innsæi – meira að segja þegar mér
varð nýlega á að segja eitthvað mis-
jafnt um enska listamanninn og
skáldið William Morris, sem Robert
hafði sérstakt dálæti á. Robert Kell-
ogg hafði einnig yndi af garðyrkju
bæði í Charlottesville í Virginíu, þar
sem þau hjónin bjuggu, og á Bald-
ursgötu í Reykjavík, þar sem þau
stofnuðu sitt annað heimili. Þangað
gerði Robert sér ferð á hverju
hausti til að gróðursetja lauka í
garðinum sínum. Og væru vélar yf-
irbókaðar á almennu farrými á þess-
um ferðum hans til Íslands var hann
ósjaldan settur meðal höfðingjanna
á því fyrsta, þ. e. Saga Class, en við
hinir sátum eftir fullir öfundar og
skildum ekki hvers vegna hann fékk
þessa sérstöku þjónustu en við ekki!
Robert Kellogg var sérstakur
maður. Í starfi sínu sem háskóla-
kennari, þar sem ekki er óþekkt að
fræðimenn verji drjúgum hluta ævi
sinnar í að auglýsa sig og halda sér
fram, var hann hæglátur og lítt gef-
inn fyrir sjálfsupphafningu. Engu að
síður skilur hann eftir sig mikilvæg
fræðirit sem bera vandvirkni hans
glöggt vitni, en af þeim verkum er
bókin The Nature of Narrative [Eðli
frásagnarlistar], sem hann samdi
ásamt Robert Scholes og kom út
1966, en það verk hafði líklega mest
áhrif meðal fræðimanna. Ég var enn
í námi þegar ég las þetta mikla verk
sem átti eftir að valda straumhvörf-
um á sínu sviði. Ég varð fyrir mikl-
um áhrifum þegar ég las þessa bók.
Hér var allt tekið til umfjöllunar:
fornir textar jafnt sem nútímabók-
menntir, munnlegar frásagnir og
hefðbundin höfundarverk, nýklass-
ísk sem póstmódernísk. Þar hélt Ro-
bert ákveðið fram þeirri skoðun
sinni að mikilvægi Íslendingasagna
yrði seint metið til fulls í þróun vest-
rænnar frásagnarlistar. The Nature
of Narrative einkennist – eins og
Robert Kellogg sjálfur – af þekk-
ingu, fróðleiksfýsn og manngæsku.
Ég gantaðist stundum við hann að
svona bók mundi enginn fást til að
gefa út nú til dags.
Robert hafði til að bera góðlátlega
kímnigáfu sem létti honum margt í
fáránleika þessa lífs – hvort sem það
var í heimalandi hans, á meginlandi
Evrópu eða jafnvel – þótt ég veigri
mér við að segja frá því – hér á Ís-
landi. Þessari sýn á hið skoplega í
lífinu deildu hann og kona hans oft
og einatt með okkur – ásamt öðrum
gestum sínum og kunningjum á
laugardögum yfir hádegisverði á
ýmsum veitingastöðum í Reykjavík,
og var það hin besta skemmtun þótt
aðrir matargestir ættu til að líta
okkur hornauga á stundum.
Við sem urðum þessarar skemmt-
unar aðnjótandi munum sakna Ro-
bert Kelloggs, og það munu fjöl-
margir aðrir vinir hans á Íslandi og
erlendis einnig gera. Mér er sönn
ánægja að hafa kynnst Robert Kel-
logg og ég minnist hans með hlýhug
nú þegar hann er allur. Ég votta
ekkju hans, Joan, og fjölskyldu
þeirra mínar innilegustu samúðar-
óskir á þessari kveðjustundu.
Andrew Wawn.
Minningarkort
Hjartaverndar
535 1825
Gíró- og greiðslukortaþjónusta
Ástkær móðir mín, tengdamóðir, amma, lang-
amma og langalangamma,
LÁRA JÓNSDÓTTIR,
Kringlumýri 29,
Akureyri,
sem lést á dvalarheimilinu Hlíð, Akureyri, föstu-
daginn 26. mars, verður jarðsungin frá Akur-
eyrarkirkju þriðjudaginn 6. apríl kl. 13.30.
Blóm vinsamlegast afþökkuð, en þeim, sem vilja minnast hennar, er bent
á líknarstofnanir.
Guðbjörg Einars Þórisdóttir, Tryggvi Gestsson,
Þórir Ólafur Tryggvason, Kristín Hallgrímsdóttir,
Lára Hólmfríður Tryggvadóttir, Ómar Ólafsson,
langömmubörn og langalangömmubarn.
Innilegar þakkir sendum við öllum þeim, sem
sýndu okkur vináttu og hlýju við andlát og útför
elskulegrar eiginkonu minnar, móður okkar,
tengdamóður, ömmu og langömmu,
SIGRÍÐAR JÓNSDÓTTUR,
Heinabergi 24,
Þorlákshöfn.
Sérstakar þakkir til starfsfólks gjörgæsludeildar
Landspítala við Hringbraut.
Karl Elías Karlsson,
Ástríður Karlsdóttir,
Guðfinnur Karlsson, Jóna Kristín Engilbertsdóttir,
Karl Sigmar Karlsson, Guðrún Sigríks Sigurðardóttir,
Jón Karlsson,
Lára Helgadóttir,
Erla Karlsdóttir, Þórður Eiríksson,
Kolbrún Karlsdóttir,
Sigríður Karlsdóttir, Jóhann Magnússon,
Halldóra Ólöf Karlsdóttir, Svavar Gíslason,
Jóna Svava Karlsdóttir, Sveinn Jónsson,
barnabörn og langömmubörn.
Móðir okkar, fósturmóðir, tengdamóðir,
amma og langamma,
SIGRÍÐUR GUÐJÓNSDÓTTIR,
Lindargötu 18,
verður jarðsungin frá Siglufjarðarkirkju mið-
vikudaginn 7. apríl kl. 14.00.
Sólrún Magnúsdóttir, Erling Jónsson,
Guðjón B. Magnússon, Jóhanna Stefánsdóttir,
Sigurlaug Magnúsdóttir, Guðmundur J. Guðmundsson,
Emil H. Pétursson, Ragna Ragnarsdóttir
og fjölskyldur.
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir, afi og langafi,
RAGNAR BJÖRNSSON
húsgagnabólstrari,
Ölduslóð 26,
Hafnarfirði,
lést á Landspítalanum í Fossvogi fimmtu-
daginn 1. apríl.
Útförin fer fram frá Hafnarfjarðarkirkju miðvikudaginn 7. apríl kl. 13.30.
Ólafía Helgadóttir,
Helga Þóra Ragnarsdóttir, Magnús Pálsson,
Birna Katrín Ragnarsdóttir, Björn Ingþór Hilmarsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma og
langamma,
JÚLÍA GUÐRÚN JÓNSDÓTTIR,
Vestri-Tungu,
Vestri-Landeyjum,
lést á Landspítalanum miðvikudaginn
31. mars.
Árni Ólafur Guðjónsson,
Guðrún Stefanía Guðjóndóttir,
Erla Guðjónsdóttir, Jón Jónsson,
barnabörn og barnabarnabörn.