Morgunblaðið - 08.06.2004, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 ÞRIÐJUDAGUR 8. JÚNÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
GUÐMUNDUR
Ágústsson hagfræð-
ingur lést að heimili
sínu í Reykjavík 5. júní
sl. Guðmundur fæddist
2. febrúar 1939 í Bol-
ungarvík. Foreldrar
Guðmundar voru Sig-
urður Ágúst Elíasson,
kaupmaður og yfirfisk-
matsmaður á Vest-
fjörðum og síðar á
Norðurlandi, og Val-
gerður Kristjánsdóttir,
húsfreyja. Guðmundur
ólst upp á Ísafirði og
Æðey í Ísafjarðardjúpi
en fór ungur að árum til Akureyrar
þar sem hann lauk gagnfræðaskóla.
Hann flutti til Reykjavíkur og út-
skrifaðist sem stúdent frá Mennta-
skólanum í Reykjavík árið 1959.
Sama ár hélt hann til Berlínar til
náms og lauk diplom-prófi í þjóðhag-
fræði við Hochschule für Ökonomie
árið 1964.
Eftir heimkomu að loknu háskóla-
námi starfaði Guðmundur hjá Al-
þýðusambandi Íslands árin 1965-71.
Á þeim tíma sinnti hann einnig störf-
um stundakennara í stærðfræði við
Kennaraskóla Íslands 1967-70 og við
framhaldsdeild Samvinnuskólans
1975-78. Frá 1970 til 1985 var hann
stærðfræðikennari við Menntaskól-
ann við Hamrahlíð, aðallega við öld-
ungadeild.
Árið 1985 réðst hann
sem aðstoðarbanka-
stjóri Alþýðubankans
og gegndi þeirri stöðu
til ársins 1989. Árin
1990 til 1996 var hann
útibússtjóri hjá Ís-
landsbanka. Fyrstu
þrjú árin í útibúi bank-
ans við Laugaveg 31 og
seinni þrjú árin við Dal-
braut. Síðustu starfsár
sín vann hann hjá
Lánaeftirliti Íslands-
banka á Kirkjusandi.
Hann lét af störfum
vorið 2003.
Guðmundur gegndi ýmsum fé-
lags- og trúnaðarstörfum. Hann var í
vinnumálanefnd ríkisins 1973-1988, í
stjórn Iðnaðarbankans hf 1972-1975,
stjórn KRON 1973-1976, í í stjórn
Norðurstjörnunnar hf 1973-75 og
Glits hf 1976-80. Einnig gegndi hann
stöðu endurskoðanda Sparisjóðs vél-
stjóra 1975-79. Guðmundur var for-
maður Alþýðubandalagsins í
Reykjavík 1967-1969 og 1977-1978,
og gegndi ýmsum störfum á vegum
þess.
Guðmundur bjó alla sína starfsævi
í Reykjavík með eiginkonu sinni,
Moníku Maríu Karlsdóttur, sem
starfar við endurhæfingardeild
Landspítalans. Guðmundur og Mon-
íka eignuðust 3 börn, Kristján, Stef-
án Ásgeir og Katrínu.
Andlát
GUÐMUNDUR
ÁGÚSTSSON
DAVÍÐ Oddsson, forsætisráðherra
og formaður Sjálfstæðisflokksins,
sagði aðspurður að loknum þing-
flokksfundi sjálfstæðismanna síðdeg-
is í gær að engar ákvarðanir hefðu
verið teknar um það hvenær þing yrði
kallað saman vegna fjölmiðlamálsins.
„Nei, það er ekki búið að taka neina
ákvörðun um það,“ sagði hann við
blaðamenn.
Fundurinn fór fram í Valhöll, húsa-
kynnum Sjálfstæðisflokksins, og stóð
hann yfir í rúma tvo tíma. Á fundinum
var farið yfir stöðu mála eftir að for-
seti Íslands, Ólafur Ragnar Gríms-
son, ákvað að staðfesta ekki fjölmiðla-
lögin í síðustu viku. Davíð sagði að
þetta hefði verið góður umræðufund-
ur þar sem farið var yfir stöðuna.
Engar ályktanir hefðu verið gerðar.
„Það var bara farið yfir þessa stöðu,
hvernig málin stæðu, og horft fram á
veginn. Það var engin ástæða til að
taka sérstaka ákvörðun,“ sagði hann.
Þegar hann var spurður hvort
ákvarðanir hefðu verið teknar um
nefnd sérfræðinga, sem ætti að vera
ríkisstjórninni til ráðgjafar um fram-
kvæmd þjóðaratkvæðagreiðslu,
ítrekaði hann að þeir Halldór Ás-
grímsson hefðu tekið ákvörðun um að
setja saman slíka nefnd. Hún yrði
kynnt síðar um daginn eða í dag,
þriðjudag. Inntur eftir því hvort fram
væru komnar sérstakar óskir um
menn í nefndina sagði hann: „Bara
einhverja vel meinandi menn sem vel
eru að sér.“
Hörð regla
Þegar Davíð var spurður hvort
rætt hefði verið um tiltekna lág-
marksþátttöku í þjóðaratkvæða-
greiðslu sagði hann að engar álykt-
anir hefðu verið gerðar á fundinum.
Síðan sagði hann: „Einu þekktu dæm-
in eru þessi hugmynd sem R-listinn
kom með og Ingibjörg Sólrún [Gísla-
dóttir] um að það yrðu að vera þrír
fjórðu – sem var út af flugvellinum –
sem er að vísu minna mál heldur en
þetta mál.“ Hann sagði að reyndar
hefði verið miðað við þessa sömu pró-
sentu þegar kosið var um sam-
bandslagafrumvarpið 1918. „Þar var
gert ráð fyrir þremur fjórðu og að
þrír fjórðu yrðu einnig að samþykkja.
Þannig að það er mjög hörð regla.“
Geir H. Haarde, varaformaður
Sjálfstæðisflokksins, sagðist í samtali
við blaðamenn eftir fundinn ekki hafa
gert það upp við sig hve margir þyrftu
að taka þátt í þjóðaratkvæðagreiðslu
um fjölmiðlalögin svo atkvæða-
greiðslan myndi teljast gild. Hann
kvaðst þó telja eðlilegt að sett yrðu
skilyrði um ákveðna lágmarksþátt-
töku.
Spurður um 75% þátttökuskilyrði
sagði Geir að það kæmi vel til greina.
„Ég tel að það komi alveg til greina
enda eru fordæmi fyrir því hér á
landi,“ sagði hann og bætti við: „Það
má ekki rugla okkar kerfi saman við
kerfi í löndum þar sem kosningaþátt-
taka almennt er mjög lítil.“ Hann
sagði að sem betur fer væri hér
háþróað lýðræðisríki, þar sem kosn-
ingaþátttaka væri almennt mikil.
Menn þyrftu því ekkert að óttast skil-
yrði um lágmarksþátttöku. „Það læð-
ist að manni sá grunur að þeir sem
óttast slík skilyrði séu ekkert alltof
öryggir með sinn málstað í málinu.“
Geir sagði síðar að þetta væri mál
sem menn þyrftu að fara yfir og lög-
fróðir menn að skoða. Aðspurður taldi
hann eðlilegt að halda þjóðarat-
kvæðagreiðslu um fjölmiðlalögin sem
fyrst, enda væri kveðið á um það í
stjórnarskránni. „Ég teldi eðlilegast
að ljúka henni af sem fyrst, enda
stendur í stjórnarskránni að það eigi
að gera eins fljótt og kostur er. En
það er annað ákvæði í stjórnar-
skránni um þjóðaratkvæði,“ sagði
Geir enn fremur og vísaði til 11. grein-
ar stjórnarskrárinnar. „Ef þingið kýs
að víkja forseta frá, þá segir þar
hreint út að það eigi að gera innan
tveggja mánaða. Þannig að það er
ákveðin viðmiðun sem má hafa í
huga.“
Dauður bókstafur
Inntur álits á 26. grein stjórnar-
skrárinnar kvaðst Geir alltaf hafa
verið þeirrar skoðunar að ákvæðið
um synjunarrétt forseta Íslands væri
dauður bókstafur. „Mér hefur aldrei
dottið í hug að þessu ákvæði yrði beitt
nema í ítrustu neyð. Það er engu slíku
til að dreifa í þessu máli. Þannig að
þetta kemur auðvitað fullkomlega á
óvart.“
Geir sagði það sína skoðun að
breyta þyrfti umræddri grein stjórn-
arskrárinnar. „Ég tel að ef það er í
rauninni þannig að hinn pólítíski
meirihluti á Alþingi, sem er kosinn í
þingkosningum, megi búa sig undir
það í hvert skipti sem lög eru sam-
þykkt á þinginu að þau sæti persónu-
legri endurskoðun af hálfu Ólafs
Ragnars Grímssonar eða þess forseta
sem situr hverju sinni, sé komin upp
allt önnur staða en menn hafa hingað
til skilið að gilti um stjórnskipan
landsins.“ Sagði hann að þess vegna
þyrfti að breyta umræddu ákvæði.
Þingflokkur sjálfstæðismanna á fyrsta fundi eftir að forseti synjaði staðfestingar
Staðan rædd
en engin
ályktun gerð
Morgunblaðið/Sverrir
Þingflokkur sjálfstæðismanna fundaði í Valhöll í gær um þá stöðu sem upp er komin eftir synjun forseta.
Vikurflutningaskipið Hernes var
dregið af stað til Gdansk í Póllandi í
gærmorgun þar sem skipið fer í við-
gerð. Hernes strandaði í mynni Þor-
lákshafnar 26. maí sl. og var dregið
af strandstað til Hafnarfjarðar þar
sem unnið var að bráðabirgðarvið-
gerð skipsins. Slippurinn í Hafnar-
firði er hins vegar ekki nógu stór til
að geta séð um heildarviðgerð skips-
ins og því var ákveðið að fara með
það til Póllands.
Guðmundur Ásgeirsson, stjórnar-
formaður Nesskipa, sem gerir út
Hernes, segist reikna með að drátt-
urinn til Gdansk taki um sjö til átta
daga. Danski dráttarbáturinn
Stevns Ocean dregur Hernesið og
búist er við að viðgerðin úti taki um
þrjár vikur.
Hernes dregið til Póllands
PRÓFESSOR við næringarfræði-
deild Kaliforníuháskóla, David A.
McCarron, hélt því fram í fyrirlestri á
Norræna mjólkuriðnaðarþinginu á
Hótel Nordica í gær, að ef Banda-
ríkjamenn myndu auka neyslu á
mjólkurvörum upp í þrjá til fjóra
skammta á dag væri á fyrsta ári hægt
að spara 26 milljarða dollara í banda-
ríska heilbrigðiskerfinu og á fimmta
ári um 200 milljarða dollara, eða
14.400 milljarða íslenskra króna.
Miðað við höfðatölu hér á landi
benda aðstandendur þingsins á að
þetta geti þýtt sparnað í íslenska heil-
brigðiskerfinu upp á 3–4 milljarða
króna á fyrsta ári og 24 milljarða
króna eftir fimm ár.
McCarron og samstarfsmenn hans
hafa unnið að viðamiklum rannsókn-
um á áhrifum mjólkurneyslu. Benda
niðurstöður þeirra rannsókna til þess
að mjólkurvörur geti skilað miklum
árangri í baráttu við helstu sjúkdóma
samtímans eins og til dæmis offitu,
hjarta- og æðasjúkdóma, háþrýsting,
áunna sykursýki og vissar tegundir
krabbameins. Í tilkynningu frá að-
standendum þingsins segir m.a. að
rannsóknirnar hafi miðað að því að
safna saman niðurstöðum sem allar
styrkja heilsubætandi langtímaáhrif
mjólkurvöru, prófa niðurstöðurnar
með samanburðarrannsóknum og
tengja ætluð heilsuáhrif við kostnað
samfélagsins af einstökum tegundum
sjúkdóma og kvilla.
Samkvæmt fyrirlestri McCarrons
telur hann að í stað þess að bandarísk
heilbrigðisyfirvöld haldi sig við tvo til
þrjá skammta af magurri mjólkur-
vöru í daglegu mataræði þá eigi að
auka ráðlagðan dagskammt í þrjá til
fjóra skammta og ekki miða eingöngu
við fituskertar mjólkurafurðir. Telur
hann alla efnaflóru mjólkurinnar mik-
ilvæga þegar heilsubætandi áhrif séu
metin. Í mjólk eru sögð 14 af 18 mik-
ilvægustu vítamínum og steinefnum
sem líkaminn þarf daglega.
Mjólk verði aðgengileg
Niðurstöður McCarrons og sam-
starfsmanna í Kaliforníuháskóla hafa
vakið athygli á Bandaríkjaþingi og
eru þar til umfjöllunar tillögur um að
mjólk verði alls staðar gerð aðgengi-
leg fyrir börn og unglinga í skólum
landsins og hvatt til aukinnar neyslu
hennar með ýmsum ráðum.
Segja aukna mjólkur-
neyslu spara stórfé
Í ÁLYKTUN miðstjórnar og
þingflokks Frjálslynda flokks-
ins vegna fyrirhugaðrar þjóð-
aratkvæðagreiðslu um svoköll-
uð fjölmiðlalög segir að sama
regla eigi að gilda og almennt
í kosningum, að einfaldur
meirihluti þeirra sem greiða
atkvæði ráði úrslitum.
Miðstjórn og þingflokkurinn
telja mikilvægt að virða
stjórnarskrána og hafna hug-
myndum um að málskotsrétt-
ur forseta verði numinn brott
úr stjórnarskránni. Verði ráð-
ist í breytingar á stjórnar-
skránni er nauðsyn á víðtækri
sátt um þær og ætla til þess
þann tíma sem þarf. Eðlilegt
er að landið verði þá gert að
einu kjördæmi.
Einfaldur
meirihluti
ráði úrslitum