Morgunblaðið - 08.06.2004, Síða 28

28 ÞRIÐJUDAGUR 8. JÚNÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
LJÓSMYNDARI Morgunblaðsins
festi í gærmorgun á filmu þann
einstæða viðburð er urta í Fjöl-
skyldu- og húsdýragarðinum kæpti
í selalauginni.
Stal senunni
Ljósmyndari var staddur í garð-
inum um ellefuleytið í þeim er-
indagjörðum að mynda annan sel-
kóp, sem kom í heiminn á
sunnudag – undan Særúnu, þegar
sá sem hér sést „stal senunni“.
Kópurinn er afkvæmi urtunnar
Kobbu og brimilsins Snorra og eru
báðir kóparnir raunar afkvæmi
hans.
Að sögn Unnar Sigþórsdóttur,
deildarstjóra fræðsludeildar í Fjöl-
skyldu- og húsdýragarðinum,
gengur kæping hratt fyrir sig og
sjaldgæft að fólk sjái hana með
eigin augum. Þar fyrir utan er hún
ákaflega sjaldgæf í dýragörðum.
Selunum í Fjölskyldu- og hús-
dýragarðinum líkar þó augljóslega
vel vistin því þar hafa urtur kæpt
á hverju ári undanfarin 6–7 ár.
Nærast á móðurmjólk
Landselir kæpa á landi en kóp-
arnir fara strax á sund með
mæðrum sínum. Landselskópar
eru mjög sprækir við fæðingu
þrátt fyrir að vera mjög horaðir.
Fyrstu fjórar vikurnar nærast
þeir á móðurmjólkinni en að þeim
tíma liðnum yfirgefur urtan kóp-
inn sem þarf að sjá um sig sjálfur.
Verja ungviðið af hörku
Ekki er vitað hvers kyns kóp-
arnir eru þar eð urturnar verja
ungviðið af mikilli hörku fyrstu
vikurnar. Sem dæmi sló Kobba
ákaft til hinna selanna í lauginni í
gær til að bægja þeim frá sér og
kópnum, og veittist að dýrahirð-
inum þegar hann hugðist veiða
fylgjuna upp úr lauginni.
Einstæður atburður var festur á filmu í gæ
Kópurinn syndir fast við hlið móður sinnar.
Urta kæpir í se
Kópurinn fór á bólakaf í la
NOKKRAR umræður hafa orð-
ið í fjölmiðlum um þessa klausu,
sem birtist á vefsíðu minni bjorn.-
is fimmtudaginn 3.
júní síðastliðinn:
„Guðni Ágústsson
minnti á það í Ís-
landi í dag á Stöð 2
fimmtudaginn 3.
júní, að R-listinn
hefði sett það sem
skilyrði fyrir bind-
andi niðurstöðu í at-
kvæðagreiðslu um
flugvöllinn, að ¾
kjósenda tækju þátt
í kosningunni. Þetta
er ívið lægra hlutfall
en almennt gerist
hér í þingskosningum og því virð-
ist ekki ósanngjarnt að miða við
það.“
Þessi orð mín hafa verið túlkuð
á þann veg, að ég hafi gert til-
lögu um 75% þátttöku í vænt-
anlegri þjóðaratkvæðagreiðslu og
síðan lagt út af því á
ýmsan hátt. Ein-
kennilegast þótti mér
að hlusta á Jónatan
Þórmundsson, pró-
fessor við lagadeild
Háskóla Íslands, sem
sagði í viðtali við
Arnþrúði Karlsdóttur
á Bylgjunni vegna
ofangreindra orða
minna:
„Og þar satt að
segja gruna ég
stjórnarherrana um
græsku, ég held
nefnilega að þeir séu, ja ég veit
ekki hvort viljandi, kannski
óvart, að reyna að ræna þjóðina
þessum rétti sem að hún hefur
hlotið núna eftir ákvörðu
ans.“
Sannast sagna er óske
að fá slíka kveðju frá pró
sem er sérfróður um refs
það er að í orðum mínum
annaðhvort ásetningur eð
verk í því skyni, að „ræn
ina rétti til að segja hug
Hvernig pófessorinn dreg
þessa ályktun af orðum m
er mér óskiljanlegt. Það
vegar nokkur léttir að he
þessi orð frá Jónatan: „E
það er heimilt að setja ei
mark það er annað mál,
það væri best að það vær
lægst og helst þannig að
flokkarnir komist nokkur
að samkomulagi um það.
atan telur sem sé heimilt
mark, þótt honum finnist
hátt mark.
75%-markið og R
Björn Bjarnasson
eftir Björn Bjarnason
TÓNLISTARVERÐLAUN
NORÐURLANDARÁÐS
Tilkynnt var í gær að HaukurTómasson hefði hlotið Tónlist-arverðlaun Norðurlandaráðs
árið 2004, fyrir óperuna Fjórða söng
Guðrúnar, sem frumflutt var í Kaup-
mannahöfn árið 1996. Borgin var þá
menningarhöfuðborg Evrópu og
hlaut óperan afar lofsamlega dóma.
Haukur er fjórði Íslendingurinn til að
njóta þessarar viðurkenningar, en
aðrir Íslendingar sem verðlaunin
hafa fallið í skaut eru þau Atli Heimir
Sveinsson, Hafliði Hallgrímsson og
Björk Guðmundsdóttir.
Það er einstaklega ánægjulegt þeg-
ar einstaklingar sem hafa kosið sér
þá einmanalegu braut sem listræn
sköpun getur verið, skara fram úr
með verkum sínum og vekja þannig
eftirtekt umheimsins. Ekki síst þegar
sú eftirtekt er vakin fyrir sköpunar-
verk sem álitið er sýna „mikla list-
ræna og faglega færni“, eins og það
er orðað í skilgreiningu Norðurlanda-
ráðs á markmiðum verðlaunaveiting-
arinnar.
Fjórði söngur Guðrúnar er verk
sem Haukur byggir á fornum textum
Eddukvæðanna og segir í umfjöllun
dómnefndar að tónskáldinu takist að
byggja upp spennu á „milli nútíma,
nýsköpunar, tjáningar og gömlu
Eddukvæðanna“. Sjálfur hefur Hauk-
ur bent á það af þessu tilefni að „sag-
an hafi mikla þýðingu fyrir okkur Ís-
lendinga“ og jafnframt að hér sé ekki
úr miklu öðru að moða í menning-
arlegu samhengi. „Við eigum engar
sögulegar byggingar, barokktónlist
eða gömul málverk. Fornsögurnar og
Eddukvæðin eru menningararfur
okkar, það eina sem við eigum.“
Hann telur að líf þjóðarinnar og um-
gengni okkar hvert við annað sé mun
mótaðra af þessari arfleifð en flestir
geri sér grein fyrir frá degi til dags.
Í ljósi þessara orða hans er það
mikils virði hversu vel Hauki hefur
tekist að miðla þessum arfi fortíðar
til samtíðarinnar í gegnum tónverk
sitt; ekki einungis hér á landi heldur
einnig utan landsteinanna. Með þeim
hætti tekst honum að brúa það bil ís-
lenskrar menningarsögu sem oft og
tíðum hefur óneitanlega verið breitt,
vegna þess hversu lítil áþreifanleg
samfella hefur verið í þróun hennar í
gegnum aldirnar. Slíkur ávinningur
er ekki einungis mikilvægur fyrir
persónulegan feril Hauks Tómasson-
ar tónskálds, heldur einnig fyrir ís-
lenska tónlistarsögu.
Ávinningur á borð við þennan leiðir
þó óhjákvæmilega hugann að mikil-
vægi þess að góðar hljóðritanir og út-
gáfur séu til af helstu verkum ís-
lenskra tónskálda. Verk sem krefjast
mikils mannafla í flutningi eru óneit-
anlega stór framkvæmd hér á landi,
en nauðsynleg eigi að síður. Ef verk
íslenskra tónskálda eiga að lifa af og
ná fótfestu í tónlistarheiminum hér
heima og erlendis verður að skrá tón-
listarsöguna með því að gefa hana út.
Með þeim frábæru tónlistarmönnum
sem þjóðin býr nú yfir ætti slíkt að
vera vel mögulegt og raunar álitið
bráðnauðsynlegt.
BROTTFLUTNINGUR FRÁ GAZA
Vonandi gefur samþykkt Ísr-aelsstjórnar á málamiðlunartil-
lögu vegna áætlunar Ariels Sharons
forsætisráðherra um að leggja niður
landnemabyggðir gyðinga á Gaza-
svæðinu og hlutum Vesturbakkans
ástæðu til aukinnar bjartsýni um að
skriður geti komist á ný á friðarumleit-
anir í Mið-Austurlöndum.
Á Gaza-svæðinu búa 1,3 milljónir
Palestínumanna og 7.500 ísraelskir
landnemar, sem ráða hlutfallslega yfir
mun meira landi og búa við mun betri
kjör. Ariel Sharon, sem um áratuga-
skeið hvatti til uppbyggingar land-
nemabyggða gyðinga, hefur nú snúið
við blaðinu og hefur undanfarna mán-
uði reynt að sannfæra eigin flokks-
menn og harðlínusinnaða samstarfs-
flokka sína í ríkisstjórn um að
Ísraelum sé ekki stætt á því að við-
halda landnemabyggðunum. Upphaf-
leg áætlun Sharons gerði ráð fyrir að
allar landnemabyggðirnar 21 á Gaza-
svæðinu, og fjórar að auki á Vestur-
bakkanum, yrðu aflagðar í einu skrefi,
en samflokksmenn hans í Likud felldu
hana í atkvæðagreiðslu í síðasta mán-
uði. Samkvæmt málamiðlunarsam-
komulagi Ísraelsstjórnar frá því á
sunnudag mun brottflutningurinn fara
fram í nokkrum þrepum, sem greiða
verður atkvæði um hvert um sig, og
ekki er gert ráð fyrir að honum ljúki
fyrr en í árslok 2005.
Sitthvað er til í gagnrýni sem komið
hefur fram á það að áætlun Sharons sé
einhliða og ekki liður í víðtækara frið-
arsamkomulagi við Palestínumenn.
Vitaskuld væri æskilegra að Ísraelum
og Palestínumönnum tækist í samein-
ingu að semja um deilumál sín. En
verði raunverulega af brottflutningn-
um hlýtur það engu að síður að teljast
skref í rétta átt. Enda fagnaði Ahmed
Qurei, forsætisráðherra Palestínu-
manna, niðurstöðu Ísraelsstjórnar, að
því gefnu að brottflutningurinn yrði al-
gjör og afdráttarlaus. Bandaríkja-
stjórn lýsti jafnframt ánægju með
samkomulagið.
Ef farið verður eftir áætluninni
verður það í fyrsta sinn í sögu Ísraels
sem landnemabyggðir gyðinga eru
lagðar niður á Gaza-svæðinu og Vest-
urbakkanum. Áður hefur verið horfið
frá landnemabyggðum á Sínaí-skaga,
sem Ísraelar náðu á sitt vald í sex daga
stríðinu árið 1967 en skiluðu Egyptum
árið 1982 samkvæmt Camp David-
samkomulaginu. Sharon hafði raunar
umsjón með brottflutningnum þá, sem
varnarmálaráðherra.
Ariel Sharon verður vissulega seint
talinn sérstakur friðarsinni, en ef áætl-
un hans um brottflutning ísraelskra
landnema frá Gaza og hlutum Vestur-
bakkans verður að veruleika mun hann
þó hafa gengið lengra í þá átt en aðrir
leiðtogar Ísraels. Sagan hefur sýnt að
svokölluðum haukum í utanríkismálum
getur tekist vel að stuðla að friði, og má
í því samhengi nefna Richard Nixon
Bandaríkjaforseta, sem dró úr stríðs-
rekstrinum í Víetnam og beitti sér fyr-
ir þíðu í samskiptum við Kína. Þess er
óskandi að það megi í framtíðinni segja
um Sharon.