Morgunblaðið - 09.12.2004, Síða 10

Morgunblaðið - 09.12.2004, Síða 10
10 FIMMTUDAGUR 9. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ FRÉTTIR Í STEFNUNNI eru helstu atvik sem stefnandi telur að skipti máli rakin í tímaröð. Þessar upp- lýsingar byggjast eingöngu á stefnunni, grein- argerð kirkjunnar verður lögð fram eftir ára- mót: 2002 Ágúst – Karl Sigurbjörnsson setti sr. Sigurð Arnarson, tengdason sinn, til að gegna embætti sendiráðsprests í Lundúnum í námsleyfi skip- aðs prests. Ekki var sérstaklega auglýst eftir afleysingarpresti í Lundúnum heldur var stað- an auglýst ásamt 4–5 ótilgreindum afleysing- arstöðum. 2003 Mars – Skipaður sendiráðsprestur, sr. Jón A. Baldvinsson, var kjörinn vígslubiskup á Hólum og við það losnaði embætti sendiráðsprests. Í lok mars vísiteraði biskup Íslands söfnuðinn í Lundúnum og í framhaldi af því fylgdi sr. Sig- urður Arnarson honum í vísitasíu til Lúx- emborgar. 11. maí – Í stefnunni segir að þennan dag muni biskup Íslands hafa óskað bréflega eftir tilnefn- ingum utanríkisráðuneytis og Tryggingastofn- unar í hæfisnefndina sem átti að meta hæfi um- sækjenda og mæla með einum. 4. júní – Auglýsing um embættið birt á vef bisk- upsstofu. Samdægurs sendi sr. Sigurður Arn- arson umsókn sína til biskups Íslands. Sig- urður hafði aflað meðmælabréfs Þorsteins Pálssonar, þáverandi sendiherra í Kaupmanna- höfn, dagsett 31. mars 2003 auk tveggja ann- arra meðmælabréfa, dags. 22. apríl og 31. maí 2003. 5. júní – Biskup Íslands ritar sr. Jóni Bjarman bréf og tilnefndi hann sem formann hæf- isnefndar. Í bréfinu sagði að niðurstaða nefnd- arinnar skyldi vera bindandi. 6. júní – Auglýsing um starfið birtist í Lögbirt- ingablaðinu. Hún birtist síðar í Morgunblaðinu. 12. júní – Sr. Sigríður Guðmarsdóttir, sem þá var skipaður sóknarprestur í Ólafsfirði og stundaði doktorsnám í Bandaríkjunum í launa- lausu leyfi, sótti um embættið. Með umsókn hennar fylgdi starfsferilsskrá hennar. Henni var gefinn kostur á að senda inn meðmælabréf og gerði hún það, auk þess sem hún gerði grein fyrir meistaraprófsgráðu er hún lauk eftir að umsóknarfrestur rann út og sendi yfirlit dokt- orsverkefnis. Endurbætti hún umsókn sína með bréfi til hæfisnefndar 4. nóvember 2003. 4. júlí – Umsóknarfrestur rann út. Aðeins Sig- ríður og Sigurður sóttu um starfið. 8. júlí – Biskup Íslands skipaði sr. Jón Bjarm- an, Sverri Hauk Gunnlaugsson, sendiherra í Lundúnum, og Unu Björk Ómarsdóttur, lög- fræðing í Tryggingastofnun, í hina sérstöku hæfisnefnd. 9. júlí – Biskup vék sæti í málinu vegna van- hæfis síns og kvaddi sr. Sigurð Sigurðarson vígslubiskup til að skipa í stöðuna og greindi honum jafnframt frá því að niðurstaða hæf- isnefndar yrði bindandi fyrir hann. Júlí – Deilur risu milli kirkjunnar, Trygg- ingastofnunar ríkisins og utanríkisráðuneyt- isins um fjárframlög til embættisins. Nýr sam- starfssamningur mun hafa verið undirritaður í október 2003. Biskup Íslands framlengdi setn- ingu sr. Sigurðar frá 1. júlí til 1. september 2003. September – Biskup ákvað að sr. Sigurður og sr. Jón A. Baldvinsson skyldu skiptast á að fara til London einu sinni í mánuði til að messa þar til búið væri að skipa í embættið. Vegna mót- mæla formanns Prestafélagsins féllst biskup á að sr. Sigríður messaði þar í eitt skipti og gerði hún það í nóvember 2003. 18. nóvember – Eftir þrjá fundi í hæfisnefnd voru umsækjendur boðaðir til viðtals. Þá kom í ljós að viðbótargögn sem sr. Sigríður sendi með ábyrgðarpósti frá Bandaríkjunum 4. nóvember höfðu ekki öll borist. 19. nóvember – Sr. Sigríði tilkynnt að meirihluti hæfisnefndar hefði ákveðið að mæla með sr. Sigurði. 20. nóvember – Sr. Sigríður óskar eftir rök- stuðningi nefndarinnar. 25. nóvember – Staðgengill biskups skipaði sr. Sigurð í embætti sendiráðsprests. Skip- unartíminn er til fimm ára og lýkur 1. mars 2009. 1. desember – Hæfisnefndin veitir rökstuðning. Þar kom m.a. fram að einn nefndarmanna hafi setið hjá. 2. desember – Sr. Sigríður leitar til jafnrétt- isnefndar þjóðkirkjunnar. 2004 20. janúar – Jafnréttisnefnd þjóðkirkjunnar kemst að þeirri niðurstöðu að við valið á sendi- ráðspresti hefði jafnréttisáætlun kirkjunnar ekki verið virt, og vísaði að auki til laga um jafna stöðu og jafnan rétt kvenna og karla sem og til leiðbeinandi reglna biskups um máls- meðferð fyrir valnefnd og umsækjendur. 30. apríl – Lögmaður sr. Sigríðar sendi biskupi Íslands og sr. Sigurði Sigurðarsyni vígslubisk- upi bréf þar sem skipuninni var mótmælt á þeim grundvelli að ákvörðunin hefði brotið gegn stjórnsýslulögum, lögum um stöðu, stjórn og starfshætti þjóðkirkjunnar, reglum settum á grundvelli þeirra og jafnréttislögum. Óskað var eftir afstöðu til þessara sjónarmiða og boðið til sáttaviðræðna, jafnframt því sem áskilinn var réttur til að leita til dómstóla með málið. Með bréfi sem var undirritað f.h. biskups var því hafnað að þeir annmarkar hefðu verið á máls- meðferðinni að sköpuðu stefnanda einhvern rétt. Þá lægi ekki fyrir úrlausn „lögbærs aðila“ um það hvort jafnréttislög hefðu verið brotin. 1. júlí – Sr. Sigríður skipaður sóknarprestur í hinu nýja Grafarholtsprestakalli. 7. desember – Stefna sr. Sigríðar gegn bisk- upi Íslands fyrir hönd íslensku þjóðkirkjunnar þingfest í Héraðsdómi Reykjavíkur. Hún krefst 500.000 króna í miskabætur. Gegndi stöðunni í tæpt ár áður en hún var auglýst Í MÁLINU sem sr. Sigríður Guð- marsdóttir hefur höfðað gegn Karli Sigurbjörnssyni biskupi Íslands vegna skipunar tengdasonar hans, sr. Sigurðar Arnarsonar, í stöðu sendi- ráðsprests í Lundúnum, er því haldið fram að biskup hafi brotið ákvæði stjórnsýslulaga og ýmis önnur lög og reglur. Málið snýst einna helst um að biskup hafi haft veruleg afskipti af málinu þrátt fyrir að hann væri van- hæfur til þess vegna fjölskyldu- tengsla. Það virðist óumdeilt í málinu að skipunin falli undir stjórnsýslulög, sóknarpresturinn byggir málsóknina m.a. á því og þegar biskup sagði sig frá málinu gerði hann það með vísan til stjórnsýslulaga. Sóknarpresturinn, sr. Sigríður Guðmarsdóttir, krefst þess að ákvörðunin verði dæmd ólögmæt og að henni verði dæmdar 500.000 krón- ur í skaðabætur. Af tilliti til hags- muna þess sem situr í embættinu er þess ekki krafist að ákvörðunin verði ógild. Morgunblaðið hefur ekki upplýs- ingar um að mál hafi áður verið höfð- að gegn biskupi Íslands á þessum grundvelli. Hér fyrir neðan verður farið yfir helstu atriði sem stefnandinn, þ.e. séra Sigríður, byggir á. Meint vanhæfi biskupsins Samkvæmt stjórnsýslulögum valda náin fjölskyldutengsl vanhæfi. Þar segir jafnframt að sá sem sé van- hæfur til meðferðar máls megi ekki taka þátt í undirbúningi, meðferð eða úrlausn þess. Honum sé þó heimilt að gera nauðsynlegar ráðstafanir „til að halda máli í réttu horfi“ á meðan stað- gengill sé ekki til staðar. Fram kemur að biskup byggi á því að umsókn tengdasonar hans hafi ekki borist fyrr en 23. júní 2003 og honum ekki orðið ljóst að umsóknin hefði borist fyrr en 8. júlí. Þá fyrst hefði honum orðið „formlega“ ljóst að hann væri vanhæfur í málinu. Þá hafi hann fram til 8. júlí einungis haldið málinu í horfinu, líkt og honum er heimilt samkvæmt stjórnsýslulögum. Gera má ráð fyrir því að tekist verði á um það hvenær biskupi hafi í raun orðið ljóst að tengdasonur hans hugðist sækja um og hvort hann telj- ist einungis vanhæfur frá þeim degi sem umsókn hans barst honum í hendur, eða frá þeim degi sem hann fékk vitneskju um að hann ætlaði að sækja um starfið. Í stefnunni er byggt á því að Karl Sigurbjörnsson biskup hafi orðið van- hæfur um leið og það lá fyrir að tengdasonur hans hefði hug á að sækja um embættið. Gögn málsins og náin fjölskyldutengls, auk þess sem sr. Sigurður hafi setið í embætti sendiráðsprests, bendi eindregið til þess að biskupi hafi verið ljóst að hann ætlaði að sækja um þegar bisk- up óskaði eftir tilnefningum í hæfis- nefndina 11. maí 2003, og einnig þeg- ar hann sendi inn auglýsingu um embættið í Lögbirtingablaðið rúm- lega hálfum mánuði síðar. Í gögnum málsins komi fram að tengdasonur hans hafi þegar á þessum tíma hafið undirbúning að umsókn sinni eins og fram kemur hér til hliðar. Þegar biskup hafi skipað staðgeng- il hafi hann þegar verið búinn að skipa í hæfisnefndina og jafnframt mæla fyrir um að niðurstaða hennar skyldi vera bindandi. Stefnandi telur að með þessu hafi biskup brotið gegn vanhæfireglum stjórnsýslulaga og þeim ákvæðum laga um stjórn og starfshætti kirkj- unnar sem fjalla um tilkvaðningu staðgengils. Samkvæmt stefnunni var það ekki einungis biskup sem var vanhæfur því stefnandi telur að tveir af þremur nefndarmönnum í hæfisnefndinni hafi einnig verið vanhæfir skv. stjórn- sýslulögum. Sr. Jón Bjarman hafi verið vanhæf- ur vegna þess að biskup, sem tilnefndi hann og skipaði sem formann hæfis- nefndar, hafi verið vanhæfur til að fjalla um málið. Þá muni sr. Jón vera náinn vinur biskups og fjölskyldu hans. Sverrir Haukur Gunnlaugsson sendiherra, sem tilnefndur var af ut- anríkisráðuneytinu, hafi verið van- hæfur vegna tengsla sinna við sr. Sig- urð en þeir hafi starfað saman í sendiráðinu í Lundúnum í ellefu mán- uði þegar hæfisnefndin komst að nið- urstöðu. Atkvæði hans hafi ráðið úr- slitum í málinu þar sem einn nefndarmanna kaus að sitja hjá en hún taldi sr. Sigríði hæfari til starf- ans. Bindandi niðurstaða Stefnandi telur að biskup hafi ekki haft heimild, hvorki í lögum né reglum, til að kveða á um að niður- staða hæfisnefndar skyldi vera bind- andi. Enga slíka heimild sé að finna í ákvæðum um hæfisnefnd fyrir sér- þjónustupresta. Biskup hafi heldur enga heimild haft í lögum til að ákveða að niðurstaða nefndarinnar yrði bindandi enda kveði lög um stjórn og starfshætti kirkjunnar á um að biskup skipi í embætti sendiráðs- presta. Ákvæði um að valnefnd geti valið sóknarpresta með bindandi hætti eigi ekki við. Þá brjóti það gegn jafnræðisreglu að biskup hafi í þetta eina sinn ákveð- ið að sá sem skipi í stöðuna skuli bundinn af niðurstöðu nefndarinnar. „Ljóst má vera að hér var biskupinn að binda hendur staðgengils síns við niðurstöðu hæfisnefndar, sem hann skipaði alla nefndarmenn í sjálfur og tilnefndi auk þess formann í, allt eftir að tengdasonur hans hafði sent inn umsókn um embættið,“ segir í stefn- unni. Rýr rökstuðningur Þá telur stefnandi að hæfisnefndin hafi ekki valið hæfari einstaklinginn og rökstuðningur hennar fyrir valinu sé rýr. Bent er að óumdeilt sé að velja beri hæfasta umsækjandann í lausa stöðu. Menntun og reynsla sr. Sigríð- ar hafi verið mun meiri en sr. Sig- urðar. Hann hafi t.a.m. aldrei verið sóknarprestur þótt hann hafi verið prestur í Grafarvogi en sr. Sigríður hafi verið sóknarprestur í 11 ár á Ís- landi og auk þess starfað sem sókn- arprestur í Bandaríkjunum. Þá hafi enginn raunverulegur samanburður verið gerður á inntaki og eðli starfs- reynslu umsækjendanna. Með þessu hafi nefndin farið á svig við reglur kirkjunnar um val í störf og ekki metið jafnréttissjónarmið til jafns við önnur sjónarmið, eins og kveðið sé á um í jafnréttisáætlun kirkjunnar. Varakrafa um jafnrétti Verði ekki fallist á að um ólögmæta stjórnsýsluákvörðun hafi verið að ræða er því haldið fram að biskup hafi brotið gegn lögum um jafna stöðu og jafnan rétt kynjanna. Í auglýsingu um embættið hafi sér- staklega verið vísað til jafnréttislaga og þar að auki hafi kirkjan sett sér sérstaka jafnréttisáætlun þar sem megináhersla sé lögð á að rétta hlut kvenna innan kirkjunnar. Þá hafi jafnréttinefnd sem kosin er innan kirkjunnar það hlutverk að skera úr um ef ágreiningur er um túlkun eða framkvæmd jafnréttisáætlunarinnar. Í áætluninni segi að í auglýsingum skuli koma fram hvatning til þess kyns sem sé í minnihluta í viðkomandi starfsgrein en slík hvatning hafi ekki verið í auglýsingunni. Þá hafi biskup neitað að hlíta áliti jafnréttisnefndar um að skipun sr. Sigurðar hafi brotið gegn jafnréttisáætlun. Bent er á að aðeins karlmenn skipi fjórar stöður sendiráðspresta og að kona hafi aldr- ei gegnt þeirri stöðu. Telur biskup Íslands hafa brotið stjórnsýslulög vegna skipunar sendiráðsprests Hvenær vissi biskup að hann væri vanhæfur? Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson Aðsetur sendiráðsprestsins í London er í sendiráði Íslands í borginni. Samkvæmt stjórn- sýslulögum valda náin fjölskyldutengsl van- hæfi. Í máli sem sókn- arprestur hefur höfðað gegn biskupi Íslands verður væntanlega tek- ist á um hvenær biskup vissi að tengdasonur hans ætlaði að sækja um starf sendiráðsprests og hvort hann teljist aðeins vanhæfur frá og með þeim tíma sem umsókn- in barst honum form- lega í hendur.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.