Morgunblaðið - 14.01.2005, Blaðsíða 28

28 FÖSTUDAGUR 14. JANÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
TALSMENN stjórnarflokkanna
láta sér fátt um finnast þegar lagt
er til að Íslendingar gangi úr
Bandalagi hinna staðföstu þjóða.
Þeir segja að innrás-
inni í Írak sé nú lokið
og aðild Íslendinga að
þessu óformlega
bandalagi snúi ekki
lengur að stuðningi
við árásina heldur við
uppbyggingarstarf í
landinu.
Sennilega vilja
flestir Íslendingar
leggja hinni stríðs-
hrjáðu írösku þjóð lið.
Menn greinir hins
vegar á um hvernig
það verði best gert.
Stjórnarliðar láta í
það skína að nauðsynlegt skilyrði
þess að við tökum þátt í uppbygg-
ingu Íraks sé að við styðjum allar
aðgerðir hernámsliðsins í landinu.
Réttara mun vera að við getum
bæði stutt írösku þjóðina og hafn-
að blóðugum hernaðaraðgerðum.
Fyrir nokkru réðust bandarísk-
ar hersveitir inn í borgina Fall-
ujah þar sem andstæðingar stjórn-
arinnar í Bagdað höfðu hreiðrað
um sig. Eftir blóðuga bardaga
lágu fleiri en þúsund Írakar í
valnum. Fyrir átökin bjuggu um
300.000 manns í borginni en flestir
þeirra lentu á vergangi og heimili
margra voru eyðilögð. Fyrirfram
var sagt að margir forsprakkar
andspyrnunnar hefðu
bækistöðvar í borg-
inni en innrásarsveit-
unum tókst ekki að
handsama neinn
þeirra. Munu þeir
hafa flutt sig til ann-
arra svæða til að ráð-
gera nýjar atlögur.
Árangur af hernaðar-
aðgerðum á borð við
þessa er vafasamur
og Íslendingum ber
engin skylda til að
styðja þær.
Heillavænlegra er
að styrkja borg-
aralegt hjálparstarf í landinu.
Írakar hafa mikla þörf fyrir hreint
vatn, áreiðanlegt raforkukerfi og
heilbrigðisþjónustu. Þeir hafa litla
þörf fyrir sprengjusérfræðinga í
skollaleik. Uppbygging á nauðsyn-
legri almannaþjónustu ætti að
ganga fyrir hernaðaruppbyggingu.
Best er að heimamenn taki mál-
in sem fyrst í eigin hendur. Þann-
ig ættum við að hvetja til þess að
írösk verktakafyrirtæki fremur en
erlend fái samninga um uppbygg-
ingarstarf. Með því nýtast þeir
fjármunir betur sem veitt er til
endurreisnar í landinu en auk þess
er atvinnuleysi þar mikið.
Margar þjóðir sem studdu ekki
upphaflegu innrásina leggja nú
hönd á plóginn við endurreisnina.
Nágrannalönd Íraks eru þar
fremst í flokki.
Sumar þær þjóðir sem upp-
haflega studdu hernaðaraðgerðir í
Írak hafa einnig afturkallað stuðn-
ing sinn. Í því felst engin söguföls-
un, aðeins stefnubreyting.
Höfnum því ofbeldisverkum og
vafasömum forsendum stríðsins en
styðjum borgaralegt uppbygging-
arstarf í Írak.
Styðjum írösku þjóðina
Haukur Þorgeirsson skrifar
um uppbyggingarstarf í Írak ’Höfnum því ofbeld-isverkum og vafasömum
forsendum stríðsins en
styðjum borgaralegt
uppbyggingarstarf í
Írak. ‘
Haukur
Þorgeirsson
Höfundur situr í miðnefnd
Samtaka herstöðvaandstæðinga.
ÞAÐ ER kunnara en frá þurfi
að segja að jólagjafir R-listans til
borgarbúa, í formi
skattahækkana,
munu kosta reykvísk-
ar fjölskyldur tugi
þúsunda á næsta ári.
Enn hafa forsvars-
menn þessa stjórn-
málaafls gengið á
bak orða sinna því
lofað var í stefnuskrá
R-listans fyrir síð-
ustu borgarstjórn-
arkosningar lækkun
holræsagjalds,
óbreyttu útsvarshlut-
falli og óbreyttum
fasteignasköttum. En
hví þarf fólk að láta
svona lagað koma sér
á óvart? R-listinn
hefur sýnt sig vera
óábyrgt og ótraust
stjórnmálaafl sem í
besta falli er vett-
vangur þess ósættis
og þeirrar tortryggni
sem ríkir á milli
þeirra aðila sem að
honum standa.
En það vita færri
að við Graf-
arvogsbúar fengum
sérstakar jólagjafir
frá borgaryfirvöldum,
alveg umfram aðra
borgarbúa og rétt að
geta þeirra með
kæru þakklæti.
Óviðunandi subbuskapur
Mikið hefur verið talað um hreins-
un strandlengjunnar og fyrir síð-
ustu borgarstjórnarkosningar
barði R-listafólk sér á brjóst og
miklaðist af því að nú væri því
verki næstum lokið.
Þar sem ég þekki til hefur það
aldrei verið ástæða til sjálfhælni
að vera næstum búinn að ljúka
einhverju því verki sem fyrir
löngu var búið að lofa að ætti að
vera lokið. Því er nefnilega þannig
varið að enn vellur skólp upp rétt
undan ströndinni hérna í Graf-
arvogi og síst hefur subbuskap-
urinn minnkað við það að byggð
er risin í Grafarholti og hefur
skólpi þaðan einnig verið veitt út í
sömu rás og úr Grafarvogs-
hverfum. Sjórinn er grár af úr-
gangi rétt undan Bryggjuhverfi og
Hamrahverfi, mávager
vomir yfir og strendur
okkar Grafarvogsbúa
eru víða vel yfir
hættumörkum hvað
varðar skólpmengun.
Það var því fagn-
aðarefni þegar for-
maður Hverfisráðs
Grafarvogs lofaði
stjórn Íbúasamtaka
Grafarvogs snemma
árs 2004 að á komandi
sumri yrði bætt úr
betur og áætluð dælu-
stöð tekin í gagnið.
Leið nú og beið og
ekkert gerðist. Ekki
fyrr en á borgarafundi
með borgarstjóra í
október sl. að formað-
ur Hverfisráðsins
nefndi það að fyrra
bragði við setningu
fundar að of lengi
hefði dregist að taka í
gagnið margumrædda
skólpdælustöð og lof-
aði hann íbúum Graf-
arvogshverfa því nú
að hún yrði komin í
gagnið fyrir áramót.
Var honum klappað
lof í lófa og bros lék
um andlit fund-
armanna.
Nú eru áramótin
liðin og enn er ekki
byrjað að dæla frá
okkur skólpinu. En þarf nokkurn
að undra? Eins og áður sagði þá
er R-listinn ekki þekktur fyrir að
standa við loforðin sín.
Sorpu lokað
Og þetta var ekki eina jólagjöfin
sem R-listinn sá ástæðu til að gefa
okkur Grafarvogsbúum umfram
aðra borgarbúa. Við höfum nú
notið þess um árabil að eiga flokk-
unarstöð fyrir sorp hérna við Bæj-
arflöt.
Hún er ekki sú stærsta í borg-
inni en hefur þjónað sínu hlutverki
vel og verið mönnuð hressu og
þægilegu starfsfólki. Þessari stöð
létu borgaryfirvöld loka núna um
áramótin og er Grafarvogsbúum
nú bent á að fara með sorp sitt til
flokkunar í flokkunarstöðinni við
Sævarhöfða. Þetta verður manni
óskiljanlegt í ljósi þess að í stefnu-
skrá R-listans segir á einum stað
undir kaflanum „Umhverfisborgin
Reykjavík“, þar sem einnig er
rætt um hreinsun strandlengj-
unnar: Stefna á að því að draga úr
sorpi.
Endurskipuleggja á sorphirðu,
fjölga flokkunarstöðvum þannig að
þær séu í göngufæri frá flestum
heimilum og efla endurvinnslu.
Það telst varla í samhengi við
yfirlýsta stefnu að loka einu flokk-
unarstöðinni í fjölmennasta hverfi
borgarinnar og reyndar er hvorug
þessara jólagjafa í samræmi við
það markmið R-listans að Reykja-
vík verði meðal hreinustu höf-
uðborga heims. Enn og aftur, það
þarf samt engan að undra. Það
sem menn hlýtur hinsvegar að
undra er hvernig á því getur stað-
ið, í lýðræðisþjóðfélagi, að fram-
boð eins og R-listinn, sem æ ofan í
æ hefur sannað vanhæfni sína,
skuli enn sitja við völd?
Nú er aðeins rúmt ár til næstu
borgarstjórnarkosninga. Er ekki
tímabært, kæru Reykvíkingar að
við förum að hugsa okkar gang og
láta ábyrgari öflum eftir stjórn
borgarinnar okkar áður en í meira
óefni er komið?
Jólagjafir
R-listans
Emil Örn Kristjánsson fjallar
um hvernig Reykjavíkurborg
hækkar álögur
Emil Örn
Kristjánsson
’Þessari stöðlétu borgaryf-
irvöld loka
núna um ára-
mótin og er
Grafarvogsbú-
um nú bent á
að fara með
sorp sitt til
flokkunar í
flokkunarstöð-
inni við
Sævarhöfða. ‘
Höfundur er leiðsögumaður
og býr í Grafarvogi.
ÞAÐ ER brýnt verkefni að auka
hagræðingu í rekstri heilbrigð-
iskerfisins og mæta þeim auknu
kröfum sem bíða okkar með nýrri
tækni og hækkandi aldri þjóð-
arinnar. Hagkvæmt húsnæði, sem
mætir nútímaþörfum viðskiptavina
og starfsfólks, þarf að koma í stað
eldra húsnæðis.
Árið 1998 skrifaði ég grein í
Viðskiptablaðið um stjórnun heil-
brigðismála og vakti meðal annars
athygli á nokkrum at-
riðum sem enn eru að
mörgu leyti í fullu
gildi.
Stefnumótun og
langtímaáætlanir
vantar um þróun og
uppbyggingu heil-
brigðisþjónustu í
landinu.
Ekki fer fram
nægileg umræða um
það hvað þjóðin vill
verja sameiginlega
miklu fé til þessa
málaflokks og hver
forgangsröðunin á að
vera.
Ganga þarf hraðar fram í því að
breyta heilbrigðiskerfinu, bæta
stjórnun og þjónustu og nýta nú-
tímalega tækni m.a. upplýs-
ingatækni.
Uppbygging heilbrigðiskerfisins
þarf að taka mið af eða spila með
stefnumótun í byggðamálum.
Hagkvæmast væri að byggja
upp nýtt hátæknisjúkrahús enda
er núverandi húsnæði bæði úrelt
og kostnaðarsamt í rekstri og við-
haldi.
Síðan þetta var skrifað hefur
starfshópur um framtíðarupp-
byggingu háskólasjúkrahúss lagt
til við Jón Kristjánsson heilbrigð-
isráðherra að öll starfsemi Land-
spítalans verði á einum stað í
framtíðinni við Hringbrautina, og
aðaluppbyggingin fari fram sunn-
an brautarinnar.
Heildarkostnaður við uppbygg-
ingu við Hringbraut var áætlaður
árið 2002 um 30 milljarðar króna
og framkvæmdatími talinn 14–17
ár. Líklega mun þessi upphæð
verða nær 40 milljörðum þegar
upp er staðið. Reynsla okkar af
löngum byggingartíma er afleit
hvort sem það er Þjóðarbók-
hlaðan, Þjóðminjasafnið eða nátt-
úrufræðihúsið Askja svo dæmi séu
tekin. Þess vegna ber að fagna
hugmynd Davíðs Oddssonar að
verja miklu af fjármunum sem
fást við sölu Landsímans í að ljúka
hratt uppbyggingu nýs hátækni-
sjúkrahúss.
Heilbrigðistækni og þekking
sem útflutningsgrein
Stundum hefur verið rætt um að
við getum selt útlend-
ingum heilbrigð-
isþjónustu á íslensk-
um heilbrigðis-
stofnunum. En við
getum ekki síður selt
þeim ýmsa þekkingu
og tækni sem byggist
á útflutningi á heil-
brigðistengdum þátt-
um. Sem dæmi má
nefna árangur fyr-
irtækja eins og Acta-
vis, Össurar, Tölvu-
Mynda, Íslenskrar
erfðagreiningar,
Medcare Flögu og
Taugagreiningar. Heilbrigðistækni
nær yfir svið sem tengist tækja-
búnaði, hugbúnaði og margvíslegri
tækniþekkingu sem notuð er í
rekstri heilbrigðisstofnana og
starfsemi tengdri líftækni, lyfja-
fræði, heilsuvernd og læknavís-
indum.
Það eru góðir möguleikar á því
að gera útflutning á þekkingu á
sviði lýðheilsu, heilbrigðismála og
heilbrigðistækni að mikilvægri at-
vinnugrein. Fullkomið hátækni-
sjúkrahús, fyrirtæki, rannsókn-
arstofnanir og háskólar eiga í
samstarfi að geta náð góðum ár-
angri á þessu sviði. Sem dæmi má
nefna að sameinaður háskóli Há-
skólans í Reykjavík og Tæknihá-
skóla Íslands ætlar að taka upp
nám í heilbrigðisverkfræði. Heil-
brigðisverkfræði (Medical eng-
ineering) er spennandi svið þar
sem fengist er við verkefni sem
tengist lækningum, t.d. þróun
gerviliða, gervilíffæra, upplýs-
ingakerfa mannslíkamans, upplýs-
ingakerfa fyrir heilbrigðiskerfið,
rekstur heilbrigðisstofnana o.fl.
Þeir sem stunda þetta nám öðlast
bæði þekkingu á verkfræði, líf-
fræði og öðrum þáttum sem snúa
að þessum málaflokki.
Stærsta orkuver landsins
Í Vatnsmýrinni í Reykjavík er
hægt að þróa orkuver hugvits, þar
sem virkjuð er þekking háskóla-
samfélagsins, fyrirtækja eins og
Íslenskrar erfðagreiningar og ann-
arra hátæknifyrirtækja og Land-
spítala – háskólasjúkrahúss auk
þess sem íbúðarbyggð og önnur
þjónustustarfsemi yrði á svæðinu.
Að þessu var m.a. vikið í sjón-
varpsþætti á RÚV um skipulags-
mál Reykjavíkur 11. janúar. Það
verður aftur á móti erfitt að virkja
þessa krafta ef flugvöllur er á
svæðinu. Í stað flugvallar ætti að
byggja upp í Vatnsmýrinni nú-
tímalega atvinnustarfsemi og íbúa-
byggð sem skapar störf þúsunda
manna í nálægð við hina einu
sönnu miðborg okkar Íslendinga.
Húsnæði skiptir máli
Húsnæði og staðarval skiptir
miklu við að skapa umgjörð, innri
samskipti og vinnuferla, hag-
kvæmni og þjónustu sem nauðsyn-
leg er hverju fyrirtæki og stofnun.
Það þekki ég af eigin raun vegna
þeirra umskipta sem urðu í rekstri
Marel eftir að fyrirtækið tók í
notkun nýtt framleiðslu- og skrif-
stofuhúsnæði í Garðabæ árið 2002.
Það gildir hið sama um háskóla og
háskólasjúkrahús að húsnæðið
skiptir miklu máli. Við þurfum
nýtt hátæknisjúkrahús og að nýta
jafnframt nútímalega heilbrigð-
istækni til að ná meiri árangri fyr-
ir Íslendinga og til útflutnings.
Gott heilbrigðiskerfi er einn af
hornsteinum okkar velferðarþjóð-
félags.
Með yfirlýsingu Davíðs Odds-
sonar um hátæknispítala var sleg-
inn nýr tónn, sem vonandi mun
skapa þjóðareiningu um þetta
verðuga og tímabæra verkefni.
Þörf fyrir nýtt há-
tæknisjúkrahús
Þorkell Sigurlaugsson fjallar
um byggingu nýs sjúkrahúss
’Hagkvæmast væri aðbyggja upp nýtt há-
tæknisjúkrahús enda er
núverandi húsnæði bæði
úrelt og kostnaðarsamt í
rekstri og viðhaldi.‘
Þorkell
Sigurlaugsson
Höfundur er framkvæmdastjóri
þróunarsviðs Háskólans í Reykjavík
og stjórnarformaður Marel hf. og
TölvuMynda hf.
Mikið úrval af
fallegum
rúmfatnaði
Skólavörðustíg 21, Reykjavík, sími 551 4050
ER NEFIÐ STÍFLAÐ?
Fæst í apótekum
og lyfjaverslunum
STERIMAR
Skemmir ekki slímhimnu
er náttúrulegur
nefúði sem losar stíflur
og léttir öndun.
Fyrir 0-99 ára.