Morgunblaðið - 04.02.2005, Qupperneq 26

Morgunblaðið - 04.02.2005, Qupperneq 26
26 FÖSTUDAGUR 4. FEBRÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ MENNING * Koffín Eykur orku og fitubrennslu. * Hýdroxísítrussýra Minnkar framleiðslu fitu. * Sítrusárantíum Breytir fitu í orku. * Króm pikkólínat Jafnar blóðsykur og minnkar nart. * Eplapektín Minnkar lyst. * L-Carnitine Gengur á fituforða. BYLTING Í FITUBRENNSLU! - ÖFLUGAR BRENNSLUTÖFLUR Perfect bu rner töflu r 90 stk. Hagkvæm ustu kaup in! Söluaðilar: Hagkaupsverslanir, Heilsuhúsið, Hreysti, Lyfjuverslanir og helstu líkamsræktarstöðvar. Perfect burner er því lausnin á því að tapa þyngd á árangursríkan, skynsaman og endingagóðan hátt. Í Vestursal Kjarvalsstaða er verið að ljúka við að hengja upp fjölbreytileg verk sem spanna margbrotinn feril Harðar Ágústssonar. Í norðurend- anum eru fígúratíf málverk frá þeim árum er Hörður dvaldi í Frakklandi, þá birtast óhlutbundin verk, þarna eru formstúdíur og raðir af tímaritinu Birtingi; ljósmyndir af veggmálverkum, uppdrættir af íslenskum hús- um, málverk með kristnum þemum, hvers kon- ar hönnun á auglýsingum og húsbúnaði og loks í suðurendanum raðir af þessum bylting- arkenndu límbandsverkum sem eru enn í dag jafnfersk og þegar Hörður var að setja þau saman seint á áttunda áratugnum. Þetta eru þættir úr öllum þeim ólíku en þó á vissan hátt skyldu sviðum sem hann er löngu orðinn þekktur fyrir. Hörður er í salnum að líta sýn- inguna augum í fyrsta sinn og segist mjög ánægður. „Sýningin er sérlega vel upp sett,“ segir hann. „Hérna kemur fram megnið af þeim hugmyndum sem ég hef verið að setja fram í myndlist og arkitektúr.“ – En eru þessar hugmyndir ekki mikið til sprottnar af sömu rótum? „Þegar ég hugleiði það nú, í ró og spekt, þá er ótrúlegt hvað ég fékk snemma þessar hug- myndir. Þegar ég var strákur þá var ég ákveð- inn í því að verða arkitekt fyrir hádegi og myndlistarmaður eftir hádegi. Og ég stóð nú eiginlega við það. Því fyrri hluta ævinnar var ég myndlistarmaður og seinni hluta ævinnar, kannski ekki arkitekt, heldur byggingalist- arfræðingur – og áróðursmaður fyrir verndun sjónminja.“ Konur eiga stærsta hlutinn Hörður heldur áfram og segir frá sumum hugmyndum sínum um menningararfleifðina. „Ég er algjörlega að móti fullyrðingu Sig- urðar Nordals: Bókmenntirnar eru eina arf- leifð vor, segir hann. En ég segi, það er ekki rétt. Íslensk listaarfleifð er miklu fjölbreyttari en það. Og það eru konurnar sem hafa skapað myndlist frá því að Íslendingar settust að hér á þessu landi. Eins og norskur sendiherra sagði eitt sinn; myndlistin komið af hafi með öndveg- issúlunum. Ég er nú búinn að pæla mikið í þessu og get ekki séð annað en konurnar eigi stærstan hlut í myndlistararfleifð Íslendinga. En það hefur alltaf verið þagað um konurnar. Þetta liggur mér á hjarta og hefði ég verið yngri nú, þá hefði ég skrifað heila bók um þetta! Ég tek sem dæmi Ragnheiði Jónsdóttur, sem var seinasta kona Gísla biskups Þorláks- sonar. Eftir hana er altarisklæði á Þjóðminja- safninu sem ég álít að sé eins gott og mynd eft- ir Þorvald Skúlason. Svo eru það dætur hans Páls Vídalíns, með teppið um dyggðirnar. Gríðarstór mynd sem er hreint meistaraverk. Svo má minna á að Barði Guðmundsson var með kenningu, sem ég get ekki fullyrt að sé rétt, en það er gaman að veita henni athygli. Hann hélt því fram að Valþjófsstaðahurðin, sem er eitt mesta meistaraverk miðalda, ekki bara hér heldur á öllum Norðurlöndum, sé eft- ir konu.“ – Þú kallar þig áróðursmann fyrir verndun sjónminja, hefur ekki ýmislegt breyst á liðnum áratugum hvað varðar skilning fólks á þessum þáttum? „Ég ætla bara að þakka Guði fyrir að það hefur borið árangur. Það var til dæmis ákveðið að rífa Torfuna alla eins og hún lagði sig – hún stendur ennþá. Það er svo margt sem hefur lagast.“ – En ertu fullsáttur? „Nei, ég er nú gamall sósíalisti og mér finnst kapítalið ráða of miklu; það er að segja bygg- ingameistararnir. Ég skrifaði einu sinni grein um þessa skemmd sem varð á Skúlagötunni. Þar var danskur skipulagsfræðingur að hjálpa með skipulagið og hann vildi byggja húsin hægt við þau sem komin voru, en ekki eintóma „eiffelturna“, eins og raun varð á. Meðferðin á Skúlagötunni er rosalegur galli að mínu mati. Vissulega hefur orðið viðhorfsbreyting á síð- ustu 40 árum. En það er alltaf eitthvað, eins og hvernig farið var með Þjóðminjasafnið, meist- araverk eftir Sigurð Guðmundsson; það er allt saman tætt í sundur. Ég verð hins vegar að taka það fram að uppsetning á sýningunni þar núna finnst mér vera framúrstefna eins og hjá Nýlistasafninu í gamla daga. Erlendir safna- menn gætu komið hingað heim og séð hvernig ætti að traktera arfleifð hverrar þjóðar. “ Fjölbreytileiki sýningarinnar kemur skoð- andanum á óvart, og kannski ekki síst þættir eins og hönnun og auglýsingagerð Harðar. Þá eru þarna raðir af stílhreinum kápum tímarits- ins Birtings, en þar var hann einn forsvars- manna. Sagður litblindur „Það er nú hægt að kvarta undan ýmsu,“ segir Hörður. „Eins og með hann Dieter Roth.“ Þeir Hörður og Roth unnu talsvert saman eftir að Dieter flutti til Íslands árið 1957. „Hann kemur til landsins um það leyti þegar ég er að kenna formfræði og þá er hann alveg inni á sömu línu og ég. Það olli deilum við ritstjórn Birtings að ég skyldi leyfa honum að brjóta um eitt hefti. Svo er Dieter orðinn heimsfrægur maður núna.“ – Hefur nokkuð komið í staðinn fyrir Birting í menningarumræðunni síðan hann hætti að koma út 1968? „Nei. Ég var að líta á hann um daginn og var alveg bit hvað þetta var helvíti gott hjá okkur. Það var ekkert bara ég, heldur skáldin, Einar Bragi, Thor, Geir Kristjánsson, Jón Óskar – þetta er svo mikil upplýsing um tímann. Einar Bragi skúbbaði saman í Unuhúsi flokk af listamönnum og skáldum og með því að lesa þetta geturðu alveg komist inn í miljø tímans. Ég var bara núna að lesa samtal sem Jón Óskar hafði við Jón úr Vör, hvernig honum var tekið og hvernig honum reiddi af, þetta eru gríðarmiklar upplýsingar um listasögu Ís- lands.“ – Ég hef á tilfinningunni að menn hafi ekki alltaf getað fylgt þér eftir, í stefnum og straumum. Það má sjá í bókinni að gagnrýn- endur hafa til dæmis ekki alltaf áttað sig á því hvað þú varst að fara. Eins og þegar þú sýndir límbandsverkin. „Ég var í þessari formfræði með krökk- unum sem ég var að kenna, var búinn að koma mér niður á ákveðinn fílósófískan grundvöll. Þetta er allt þarna í svarthvítum myndum á veggnum: línur, þríhyrningar og ferningar. Síðan ætlaði ég að fara að mála þetta en óaði við að mála svona nákvæmlega,“ segir Hörður og hlær. „Svona stóra fleti og marga. Þá varð mér gengið framhjá Málaranum í Bankastræti og sá þar þessar límbandsrúllur. Þá kom hug- myndin: Þetta er auðvitað efnið sem ég á að nota! Ég keypti nokkrar rúllur. Læknir einn var búinn að segja að ég væri litblindur, svo ég taldi best að hafa þetta allt skipulagt: eina rauða rúllu, bláa, gula, svarta og svo fram- vegis. Þegar ég var að gera mér grein fyrir því hvernig ég ætti að gera þetta, þá keypti ég þessar spónaplötur og byrjaði mjög smátt. Svo varð þetta miklu auðveldara og smátt og smátt þróaði ég þessa hugmyndafræði – þetta sést allt hér í salnum.“ Á meira en hálfrar aldar ferli hefur Hörður Ágústsson skilað gríðarmiklu starfi sem myndlistarmaður, hönnuður, kennari, rithöfundur og brautryðjandi í rannsóknum á íslenskri húsagerðarsögu. Einar Falur Ingólfsson skoðaði yfirlitssýningu með verkum hans sem verður opnuð kl. 17 á Kjarvalsstöðum og ræddi við Hörð, sem er 83 ára í dag. Mikil upplýsing um tímann Morgunblaðið/Einar Falur „Ég get ekki séð annað en konurnar eigi stærstan hlut í myndlistararfleifð Íslendinga,“ segir Hörður Ágústsson. efi@mbl.is „Í SAMFÉLAGINU er alltaf til- hneiging til að hólfa hlutina af og það má segja að menningarfröm- uðurinn Hörður Ágústsson hafi liðið aðeins fyrir það hvað hann hefur verið að vinna á mörgum sviðum,“ segir Pétur H. Ármannsson arki- tekt. Pétur, sem er deildarstjóri byggingarlistardeildar Listasafns Reykjavíkur, er einn sýningarstjór- anna. „Hugmyndin er að sýna þessa þætti saman, fræðimennskuna og listina, og sýna hvernig þetta hefur haft gagnkvæm áhrif í einum og sama manninum. Það er heillandi við Hörð að hjá honum verður það að uppgötva eins og að skapa. Til þess að njóta myndlistar hans þarf maður að vita um fræðimanninn, og til þess að skilja fræðibækurnar þarf maður að vita að hann er myndlist- armaður, af ákveðinni kynslóð. Við höfum leyft okkur að kalla Hörð „endurreisnarmann íslenskra sjónmennta“. Endurreisnarmenn- irnir voru á sama tíma að skapa list og rannsaka heiminn. Og ekki bara það, því þeir reyndu líka að breyta heiminum til góðs með uppgötv- unum sínum og skrifum. Þeir drógu fram í dagsljósið þekkingu úr forn- öld, vegna þess að hún hafði gildi í samtímanum. Áhugi Harðar Ágústs- sonar á sögunni og fortíðinni er ekki fortíðarinnar vegna, heldur vegna þess að þekking fortíðar er lykill að skapandi hugsun í samtímanum. Síð- an er Hörður náttúrlega endurreisn- armaður í þeim skilningi að hann hefur gert meira en nokkur annar í að breyta viðhorfi íslensku þjóð- arinnar til síns menningararfs. Á einum stað segir hann að Íslend- ingar tali alltaf um að innihaldið skipti mestu máli, en hann segir þvert á móti, það eru umbúðirnar sem fela í sér menninguna; umbúð- irnar eru líka innihald. Menningin er líka í umbúðunum. Öll list og hönn- un er jú umbúnaður, ef út í það er farið. Öllu blandað saman Hjá þjóð þar sem orðsins list er metin meira en allt annað, þá er það djarft að halda því fram, eins og hann hefur gert, að menningararfur þjóðarinnar á sviði sjónmennta og formmótunar sé alveg jafnmerki- legur. En þetta hefur honum tekist að sýna fram á í sínu mikla ævi- starfi.“ Pétur segir að sumum kunni að finnast þessi yfirlitssýning þurfa meira pláss en það sé ein af grunn- hugmyndunum að blanda öllum þessum þáttum í ferli Harðar saman. „Ef við hefðum dregið fræðimennsk- una og byggingarsöguþáttinn frá hinum, eða haft hönnunina í sér sal, þá hefði þessi tenging ekki orðið jafnaugljós. Við vildum frekar sýna færri verk og alla þessa þætti sam- an.“ Hörður breytti viðhorfi þjóðarinnar
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.