Morgunblaðið - 02.04.2005, Blaðsíða 44

44 LAUGARDAGUR 2. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Stefán Jónssonfæddist í Sól-
heimum í Blönduhlíð
í Skagafirði 17.
ágúst 1931. Hann
lést á Heilbrigðis-
stofnuninni á Sauð-
árkróki mánudaginn
21. mars síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
Jón Þ. Stefánsson,
bóndi, f. 26.11. 1901,
d. 22.11. 1976, og
Gunnhildur Björns-
dóttir kona hans, f.
16.10. 1899, d. 24.5.
1987, búendur í
Grænumýri í Skagafirði. Eldri
bróðir Stefáns er Björn, f. 7.10.
1927.
Stefán ólst upp hjá foreldrum
sínum og var snemma mikilvirkur
þátttakandi í bústörfum heimilis-
ins með föður sínum. Á árunum
1951–1953 var hann við nám á
Héraðsskólanum á Laugum í
Reykjadal. Að öðru leyti var hann
eldra hans. Um 1970 tók Stefán
búskapinn í sínar hendur. Stór-
bætti hann jörðina og bjuggu þau
hjónin myndarbúi til leiðarloka. Í
sóknarnefnd Flugumýrarsóknar
átti Stefán sæti 1965–1971 og með-
hjálparastörfum við Flugumýrar-
kirkju gegndi hann í þrjú ár. Hann
tók virkan þátt í starfi Tónlistar-
félags Skagafjarðarsýslu og
gegndi þar formennsku 1981–
1983.
Stefán hafði mikinn áhuga á
tónlist og átti mikið og fágætlega
gott safn af hljómplötum, einkum
úr klassíska geiranum. Um all-
langt skeið sá hann um vikulegan
tónlistarþátt í Ríkisútvarpinu, sem
naut vinsælda meðal tónlistarunn-
enda.
Árið 1998 kenndi Stefán fyrst
þess sjúkdóms, sem nú hefir leitt
hann til lokadægurs. Hann virtist
um skeið hafa náð sér að fullu, en á
síðastliðnu sumri kom í ljós, að svo
var ekki. Sjálfur var hann lengi
bjartsýnn og hafði von um bata. En
fyrr en varði hlaut hann að lúta í
lægra haldi fyrir vágestinum ill-
víga, sem herjaði á heilsu hans.
Stefán verður jarðsunginn frá
Flugumýrarkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
lengst af heima og bjó
sig undir að taka við
búskapnum.
Stefán kvæntist 24.
desember 1960 Ingu
Ingólfsdóttur frá
Akranesi, f. 22.12.
1929. Þau eignuðust
þrjú börn. Elst þeirra
var drengur, f. 14.12.
1961. Hann lést í fæð-
ingu. Næst honum er
Gunnhildur, þýðandi,
f. 9.12. 1962, gift Ein-
ari Ólafssyni, og yngst
er Elínborg, hjúkrun-
arfræðingur, f. 3.3.
1964, gift Haraldi Þórissyni. Börn
Gunnhildar og Einars eru: Ás-
grímur, f. 23.11. 1988, og Svandís,
f. 3.6. 1994. Stjúpsonur Gunnhild-
ar er Bergur Einarsson, f. 15.6.
1981. Börn Elínborgar og Harald-
ar eru: Gígja, f. 31.8. 1981, og
Vignir, f. 29.5. 1997.
Fyrst eftir að Stefán og Inga
giftust voru þau í sambýli við for-
Elsku pabbi minn, mig langar til að
segja þér að undanfarið hefur verið
blíða og það er farið að grænka. Sólin
hækkar á lofti og nú hefur dagurinn
aftur betur en nóttin. Þú hlakkaðir
alltaf til þessara þáttaskila í árstíð-
unum, jafndægurs á vori. Brátt liði að
vorverkunum – þú færir að bera á
túnin í Grænumýri, sem þú hafðir
ræktað af kappsemi og dugnaði, og
sprettan yrði með afbrigðum góð eins
og ævinlega hjá þér. Fyrr en varði
kæmi að slætti – einhvern sólríkan
laugardaginn fyrri partinn í júní
renndir þú í sléttuna norðan við heim-
reiðina glaður og með tilhlökkun
gagnvart heyskapnum og þeim önn-
um sem honum fylgja.
En aldrei meir hefst þú handa við
vorverkin. Með ólýsanlegum og
óstjórnlegum trega hugsa ég til þess
að þú liggur nú kaldur nár sem unnir
birtunni, regninu, sólinni, storminum,
moldinni, lífinu. Hlýja þín, einlægni,
sanngirni er nú aðeins minning en
ekki gjöf frá þér til okkar sem eftir
lifa. Það var óvæginn sláttumaður
sem kom og beitti ljánum með slyng-
um hætti á líf þitt.
Þú áttir þér önnur hugðarefni en
landið og jörðina þótt þau skipuðu
fyrsta sætið. Áhugi þinn á heims-
styrjöldinni seinni kviknaði við upp-
haf hennar og þú og æskuvinur þinn,
Haukur, fylgdust með framvindu at-
burða af þrotlausri elju og athygli.
Þið færðuð dagbók eftir fréttum
hvern dag og náðuð ykkur í blaða-
úrklippur sem þið límduð inn. Af
stakri hugvitssemi bjugguð þið líka
til líkön af flugvélum, herskipum og
vígvélum Bandamanna og óvina
þeirra. Þú sagðir stundum kíminn frá
því að þúfurnar í Hjaltastaðakoti
hefðu breyst í vígvelli Evrópu og
tjarnirnar í Kyrrahafið og Atlants-
hafið þar sem þið vinirnir settuð á
svið stórorrustur hinna andstæðu
fylkinga. Eitt sinn höfðuð þið félagar
farið í skólaferð til Akureyrar ásamt
öðrum börnum úr Akrahreppi. Þið
sáuð að herskip lá við festar þar í
höfninni, tókuð ykkur út úr hópnum
og drifuð ykkur niður að skipinu. Það
fór svo að sjóliðarnir buðu ykkur um
borð, sýndu ykkur um allt skipið, ef
ég man rétt fenguð þið að snerta fall-
byssurnar, og gáfu ykkur að lokum
trakteringar. Þetta reyndist vera eft-
irminnileg ferð.
Þetta hugðarefni leiddi einnig til
áhuga þíns á alþjóðamálum og breyt-
ingum á heimsmyndinni. Þú fylgdist
grannt með hræringum í stjórnmál-
um heimsins og varst til dæmis mjög
áhugasamur um það hvernig landa-
mæri Evrópu tóku að breytast og
stjórnarhættir einnig, en þú kunnir
alla sögu álfunnar til hlítar.
Annað áhugamál þitt var tónlist.
Nú undanfarið höfum við mæðgur og
barnabörnin hlustað hljóðar á marg-
ar perlur og þá fundið sárt tómið sem
þú skilur eftir. Þú hlustar ekki leng-
ur. Það er svo margt undurfagurt að
finna á plötunum og diskunum þín-
um. Ég skil samt aldrei eftir hvaða
sérvisku þú raðaðir verkunum.
Nokkrum sinnum hef ég víst spurt
þig að því, ekki mjög ánægð, hvort
ekki mætti nota stafrófsröð, en þú
brostir í kampinn og sagðir á þá leið
að þér gengi ágætlega að finna það
sem þú þyrftir. Fyrir kom að glumdi
ansi hátt í sinfóníum Sjostakovíts og
Mahlers þannig að mamma og við
systurnar stundum við og lokuðum
dyrum. Aldrei skildum við heldur dá-
læti þitt á Gene Autry og glymur þá í
eyrum mínum þetta sérlega ómelód-
íska brokkgenga lag „Back in the
saddle again“. Ég sé þig fyrir mér
hrista höfuðið, brosa við og virða
þessa athugasemd ekki svars.
Elsku pabbi, þetta eru fátækleg
orð til þess sem gaf svo ríkulega. Ég
sagði þér víst aldrei hvað ég mat mik-
ils að eiga þig að föður, að hafa fengið
að læra af lífsskoðun þinni og það síg-
ur í sinni mitt nú. Með breytni þinni
hvern dag kenndir þú okkur systr-
unum að virða aðra þótt skoðanir
þeirra væru ekki þær sömu og okkar,
að beita sanngirni, jafnvel þótt sýnd
væri ósanngirni og óbilgirni, að sýna
umburðarlyndi þegar lífið bauð upp á
annað. Ævinlega brýndir þú fyrir
okkur að tala af gætni um náungann
og gæta tungu okkar. Við lærðum af
þrautseigju þinni og þrjósku að gef-
ast aldrei upp, að með bjartsýni bæri
hver dagur í skauti sér ný tækifæri.
Ég kveð þig með orðum Jónasar
Hallgrímssonar:
Krjúptu að fótum friðarboðans
og fljúgðu á vængjum morgunroðans
meira að starfa guðs um geim.
Þín
Gunnhildur.
Fyrst sá ég Stefán í Grænumýri á
mynd. Hann hélt á barni á armi og
innilegt samband þeirra tveggja
duldist engum. Hamingjan ljómaði af
þeim og barnið rétti út höndina eins
og til að sýna staðinn þeirra tveggja.
Myndin var tekin í fjósinu á Græn-
umýri og Stefán og Ásgrímur dótt-
ursonur hans áttu eftir að eiga þar
margar góðar stundir saman. Stefán
var fyrirmyndarbóndi sem húsaði vel
jörð sína og bætti. Hann vann hörð-
um höndum meðan stætt var og sýndi
seiglu og úthald langt umfram það
sem hægt var að ætlast til.
Stefán í Grænumýri var þekktur,
langt út fyrir sveit sína, sem bóndinn
sem unni sígildri tónlist. Hann átti
stórt og vandað safn þar sem eru
margar útgáfur af sumum verkum.
Einungis þeir sem hafa yndi af tónlist
geta sett sig í spor þeirra sem hlakka
til hvern einasta dag að hlusta á tón-
list. Tónlistarunnendur skilja hvað
það er að heyra tóna sem syngja
áfram í kollinum og hvernig það er að
vera ekki í rónni fyrr en maður veit
hver hefur samið og helst orðið sér
úti um verkið. Stefán var með tónlist-
arþætti í útvarpi. Þá kom það mörg-
um menntuðum tónlistarmönnum á
óvart hvað Stefán, sem hafði enga
formlega menntun í tónlist, var fróð-
ur um efnið. Sú saga gekk að hann
spilaði Mozart og Beethoven fyrir
kýrnar sem skýrði hve nytháar þær
væru.
Við Stefán tengdumst fjölskyldu-
böndum og urðum góðir vinir frá
fyrstu kynnum. Áður en við hittumst
kom það fyrir þegar ég gætti
barnanna að hann hringdi en kynnti
sig ekki. Ég sagði Gunnhildi að mað-
urinn með fallegu röddina hefði
hringt. Það gladdi hana að heyra að
fleiri en fjöskyldan tók eftir djúpu fal-
legu röddinni hans pabba hennar.
Auk barnabarnanna tengdi okkur
þessi ódrepandi áhugi á tónlist.
Barnabörnin hafa lagt rækt við tón-
listarnám, okkur öllum til ólýsanlegr-
ar ánægju. Þannig blómgast fræin
sem hann sáði í huga þeirra.
Stefán í Grænumýri var hamingju-
maður í einkalífi sínu. Hann kvæntist
frábærri konu, Ingu Ingólfsdóttur,
og þau eignuðust tvær dætur. Þau
hjónin héldu uppi mikilli gestrisni á
heimili sínu en bæði eiga stóra fjöl-
skyldu. Mér eru heimsóknir mínar í
Grænumýri mjög minnisstæðar. Æv-
inlega var gestum tekið opnum örm-
um og Stefán spilaði tónlist af nýjustu
geisladiskunum og gaf sér tíma til að
spjalla þótt um hásláttinn væri. Stef-
án var mikill fjölskyldumaður og
lagði mikla ást og alúð í uppeldi dætr-
anna og síðar barnabarnanna. Þegar
veikindastríðið hófst fyrir tæpum
tveimur árum beindist öll ástin og
umhyggjan til baka til hans. Gunn-
hildur, Elínborg og fjölskyldur þeirra
voru algjörlega tilbúnar að létta und-
ir með allt sem í mannlegu valdi stóð.
Það var oft dapurlegt að vita Stef-
án í sveitinni þegar einhver tónlistar-
viðburður var í Reykjavík. Víst var
það sorglegt að ekki fyrr en hann var
orðinn veikur og dvaldi á Rauða kross
hótelinu gafst okkur tækifæri til að
fara saman á sinfóníutónleika. Eftir
tónleikana beið veisla hjá Gunnhildi
með súkkulaðiköku af bestu tegund
eftir Ásgrím. Eitt sinn eftir tónleika
sýndu krakkarnir myndbandsupp-
töku. Upptakan sýndi barnabörnin í
fjósinu og sást að hér var valinn mað-
ur í hverju rúmi. Ekki bara gengu
þau öll ótrauð til starfa, heldur það
sem meira var um vert, þau sýndu öll
kúnum dæmafáa umhyggju. Þegar
krakkarnir voru búin í fjósinu fóru
þau að gefa hestunum. Þá heyrist
rödd Ásgríms segja: Eruð þið þarna,
blessaðir kallarnir mínir.“ Svona
framkomu við dýrin lærðu þau af afa
og ömmu í Grænumýri. Það er ómet-
anlegur fjársjóður fyrir börnin að
læra að umgangast dýrin með ástúð
og virðingu. Mikið þótti Stefáni vænt
um þessa sýningu sem sýndi m.a. að
börnin gjörþekktu hverja kú og kálf í
fjósinu.
Stefán var maður hógvær og lít-
illátur. Hann sómdi sér jafnt í spari-
fötum og fjósagalla. Hann var alla tíð
hafinn upp yfir dægurþras. Hjóna-
band þeirra Ingu var einstakt því þau
voru svo samrýnd að ég hugsa alltaf
um þau bæði í senn. Á meðan Stefán
dvaldi hér í Reykjavík gafst mér oftar
tækifæri til að heimsækja hann. Eitt
sinn í haust í úrhellisrigningu kom
enginn nema ég. Hann var oft slapp-
ur svo maður stansaði stutt en þenn-
an rigningardag virtist hann hress-
ari. Þá fór hann að segja mér frá
vinnu sinni suður með sjó, frá fólki
sem við bæði þekktum. Þá kom í ljós
að Suðurnesjamenn höfðu ætlað að
gera lítið úr sveitamanninum en Stef-
án vann alla á sitt band með kurteisi
og vinnusemi. Hann átti sér draum
um að gleðja Ingu með óvæntri gjöf.
Nú kemur það í hlut minn og barna-
barnanna að uppfylla þessa ósk Stef-
áns. Þetta sýnir að fárveikur var
hann vakinn og sofinn að huga að því
hvernig hann gæti glatt hana Ingu.
Stefán var tónviss með afbrigðum.
Þegar þau Inga voru í tilhugalífinu
fékk hann lykil að herberginu og kom
stundum á undan henni þegar hann
var að koma af sjónum. Alltaf þekkti
hann fótatakið hennar úr öllum hljóð-
unum sem bárust inn af götunni. Og
alla tíð voru þau samstiga í einu og
öllu.
Nú hljómar ekki lengur fótatakið
hans og fallega bassabaritónröddin
heyrist ekki lengur. Nú er komið að
því að þakka fyrir heillasporin hans
hér á jörð og fyrir samfylgdina. Stef-
án í Grænumýri var virtur og vamm-
laus maður sem margir sakna. Mest
sakna þau sem þekktu hann best. Nú
tengist minningin aftur mynd af Stef-
áni. Á henni sést að Stefán lifði í sam-
ræmi við orð Hávamála: „Glaður og
reifur, skyldi gumna hver, uns sinn
bíður bana.“ Þessi mynd fór norður
en fyrsta myndin kom að norðan frá
Ingu. Síðasta myndin sýndi okkur öll
glöð og ánægð í skírn Svandísar.
Stefán var uppáklæddur, jafnsæll og
hamingjusamur og á fyrstu mynd-
inni.
Ég minnist allra hátíðarstundanna,
brúðkaups Einars og Gunnhildar í
Miklabæjarkirkju á 100 ára afmæli
Gunnhildar móður hans. Ræðan sem
hann hélt í veislunni var hrein snilld.
Ég man að bræðurnir Björn og hann
voru eins og litlir strákar. Þeir voru
svo ánægðir með að verið væri að
heiðra minningu móður þeirra á þess-
um heiðursdegi hennar.
Ég lýk þessum fátæklegu orðum
með innilegum samúðarkveðjum til
Ingu, Gunnhildar og Elínborgar, eig-
inmanna og barna. Sérstakar samúð-
arkveðjur fylgja líka til Björns bróð-
ur hans, en þeir bræðurnir voru afar
samrýndir. Megi Guð blessa minn-
ingu Stefáns, hún lifir ekki aðeins í
hjörtum ástvina hans heldur einnig
þeirra sem hafa yndi af tónlist.
Erna Arngrímsdóttir.
Vorjafndægur var einn af uppá-
haldsdögunum hans Stefáns, mágs
míns. Náttúran er að vakna til lífsins
og í huga hans, sem yrkir jörðina, eru
þetta tímamót. Vetur að baki, vor og
sumar framundan, eins má segja um
minn góða mág og vin. Veikindi vetr-
arins tóku sinn toll, svo ekkert varð
við ráðið. Hann kvaddi inn í vorið og
gróandann sáttur við allt.
Kveðja mín til hans er úr Sólset-
ursljóði Jónasar Hallgrímssonar:
Hóglega, hæglega,
á hafsæng þýða
sólin sæla!
síg þú til viðar.
Nú er um heiðar
för þín farin
yfir frjófga jörð.
Vonin vorblíða,
vonin ylfrjófa
drjúpi, sem dögg,
af dýrðar hönd þinni,
döpur mannhjörtu
í dimmu sofandi
veki, sem vallblómin
vekur þú á morgni.
Hníg þú hóglega
í hafskautið mjúka
röðull rósfagur!
og rís að morgni,
frelsari, frjófgari,
fagur guðsdagur!
blessaður, blessandi,
blíður röðull þýður!
Svífðu svo sæll á söngvavængjum
helgra hljóma inn í sólardýrð þeirrar
nóttlausu voraldar veraldar, þar sem
víðsýnið ljómar og skín.
Sjöfn.
Meðan „Vötnin ólgandi“ að ósum sínum
renna,
iðgrænn breiðist gróður um sléttur, hæð og
laut,
geislar árdagssólar á bröttum tindum
brenna,
blessun Drottins ríkulega falli þér í skaut.
(Stefán Vagnsson.)
Elsku afi, þetta erindi er um
Skagafjörð, fjörðinn þinn og okkar.
Afi minn, nú vantar þig í Grænumýri
sem þú hefur deilt með okkur – sveit-
in og afi voru eitt! Nú hefur þú kvatt
okkur en skilið eftir allar óteljandi
góðu minningarnar.
Gígja Haraldsdóttir.
Elsku afi. Nú hefur þú verið tekinn
frá okkur, þú sem áttir ekkert nema
gott skilið. Ég vona að þér líði vel þar
sem þú ert núna. Einskis gætum við
saknað meira en þín enda varstu okk-
ur svo góður. Ég mun alltaf muna
STEFÁN
JÓNSSON
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma og
langamma,
INGIBJÖRG SVEINBJÖRNSDÓTTIR
frá Möðruvöllum
í Kjós,
verður jarðsungin frá Reynivallakirkju í Kjós
laugardaginn 2. apríl kl. 14.00.
Kári Jakobsson, Elín Sæunn Ingimundardóttir,
Eygló Þorgeirsdóttir, Reynir Pálmason,
Ólöf Þorgeirsdóttir, Sigurður Ásgeirsson,
Jón Þorgeirsson, Orapin Chaksukheuw,
Hugrún Þorgeirsdóttir, Einar Guðbjörnsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
Innilegar þakkir fyrir sýnda samúð og vináttu
við andlát og útför móður okkar,
GUÐRÍÐAR UNNAR SALÓMONSDÓTTUR,
Mýrarbraut 12,
Vík í Mýrdal.
Sérstakar þakkir til starfsfólks líknardeildar
Landspítalans í Kópavogi fyrir einstakan hlý-
hug og umönnun.
Kristín Sigrún Ragnarsdóttir,
Karl Friðrik Ragnarsson,
Jón Þór Ragnarsson
og fjölskyldur.