Morgunblaðið - 11.05.2005, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913 126. TBL. 93. ÁRG. MIÐVIKUDAGUR 11. MAÍ 2005 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS mbl.is
Af hverju ekkert
tónlistarhús?
Ashkenazy skilur ekkert í Íslend-
ingum en segist bjartsýnn | Menning
Úr verinu, Íþróttir, Kópavogur
Úr Verinu| Aflakóngurinn Gunnlaugur á Erling KE Íþróttir | Eiður
skoraði á Old Trafford
Ólafi Víði sagt upp hjá HK Kópavogur
Blaðauki í tilefni af 50 ára afmæli bæjarins
EGYPSKA þingið samþykkti í gær með mikl-
um meirihluta stjórnarskrárbreytingu sem
ætlað er að gera stjórnarandstæðingum kleift
að bjóða sig fram til forseta. En sett eru
ströng skilyrði, meðal annars verður stjórn-
málaflokkur forsetaefnis að hafa stuðning
minnst 5% fulltrúa í báðum þingdeildum;
stjórnarflokkurinn ræður nú þorra sætanna.
Flokkur verður að hafa starfað í minnst fimm
ár til að geta boðið fram forsetaefni.
Vilji óháður borgari bjóða sig fram verður
hann að fá meðmæli alls 250 kjörinna fulltrúa
í efri og neðri deild þingsins eða héraðsstjórn-
um. Breytingin verður fljótlega lögð í þjóð-
aratkvæði en sumir stjórnarandstæðingar
hvetja almenning til að hunsa atkvæða-
greiðsluna. Andstaðan gagnrýndi harðlega
neytisins, Tom Casey, sagði í gær að frum-
kvæði Mubaraks að því að leyfa fleiri
mönnum að bjóða sig fram væri fagnaðarefni.
En fara yrði vandlega yfir tillöguna og vildi
Casey því ekki tjá sig um hana að svo stöddu.
Þjóðlegi lýðræðisflokkurinn (NDP), flokk-
ur Mubaraks, er í reynd einráður í Egypta-
landi þótt fáeinum fulltrúum annarra flokka
sé leyft að starfa á þingi. Margir höfðu spáð
því að stjórnarsinnar myndu ekki gefa einok-
unaraðstöðu sína upp á bátinn baráttulaust
en reyna að útvatna tillögurnar, ef til vill með
þegjandi samþykki Mubaraks forseta.
Shaaban Hafez el-Shafaie, þingmaður fyrir
stjórnarflokkinn, var hreinskilinn í gær þegar
hann var spurður álits á gremju stjórnarand-
stæðinga. „Fólk verður að hugsa rökrétt. Þið
skuluð ekki ímynda ykkur að ég muni gefa
ykkur vopnið sem þið munuð nota til að drepa
mig,“ sagði el-Shafaie.
skilyrðin fyrir framboði.
„Þeir [ráðamenn] vilja
ekki lýðræði, þeir vilja
ekki frjálsar kosningar,
þeir vilja sitja til eilífðar-
nóns,“ sagði George Is-
hak, talsmaður hreyfing-
arinnar Kefayah [Nóg
komið] sem berst gegn því
að Hosni Mubarak forseti
verði endurkjörinn. Hann
hefur verið við völd í 24 ár en sagði óvænt í
ræðu í febrúar að leyfa bæri fleiri frambjóð-
endum að gefa kost á sér.
Mubarak hefur verið undir þrýstingi frá
George W. Bush Bandaríkjaforseta sem hef-
ur hvatt til lýðræðisumbóta. En einnig hafa
flokkar stjórnarandstöðunnar, sem alls eru
15, efnt til mótmæla á götum úti síðustu mán-
uði. Talsmaður bandaríska utanríkisráðu-
Leyft að bjóða sig
fram gegn Mubarak
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Hosni Mubarak
METÞÁTTTAKA er í fjallgöngu á hæsta tind lands-
ins um hvítasunnuna á vegum Ferðafélags Íslands.
Um 100 manns eru á leið á Hvannadalshnúk í Öræfa-
jökli sem enn heldur tign sinni sem hæsti tindur
landsins þrátt fyrir að hafa lækkað um fáeina metra
samkvæmt nýjustu mælingum í fyrra. Hann er 2.111
metrar á hæð og verður ekki efast um aðdráttarafl
hans.
Að sögn Haralds Arnar Ólafssonar fararstjóra eiga
margir sér þann draum að komast á hæsta tind lands-
ins og segist hann finna fyrir gríðarlegum fjallgöngu-
áhuga um þessar mundir. „Hér er um að ræða fólk á
öllum aldri, allt frá unglingum upp í fólk á áttræð-
isaldri,“ segir hann. „Fólk þarf að vera í nokkuð góðri
þjálfun fyrir ferð af þessu tagi. Besta æfingin felst í
að ganga á fjöll og það er ágætt til viðmiðunar að
geta gengið á Þverfellshorn Esjunnar á klukkustund
þótt enginn skuli örvænta þótt honum takist það ekki.
Ferðafélagið leggur mikið upp úr öryggismálum
og setur það skilyrði að allir hafi meðferðis mann-
brodda með ísöxi og klifurbelti. Það má búast við opn-
um sprungum og því verða öryggislínur notaðar.“
Hundrað manns
á Hvannadalshnúk
UMDEILT minnismerki um Helförina, útrýmingarherferð nasista
gegn gyðingum, var vígt í Berlín í gær. Bandaríkjamaðurinn Peter
Eisenman hannaði minnismerkið sem er gert úr 2.711 stein-
steypublokkum, sem mynda eins konar völundarhús á svæði á stærð
við þrjá knattspyrnuvelli. Minnismerkið er við Brandenborgarhliðið í
miðri borginni, skammt frá staðnum þar sem áður stóð kanslarahöll
Adolfs Hitlers og byrgið þar sem hann svipti sig lífi vorið 1945.
Gagnrýnt hefur verið að minnismerkið sé of abstrakt, engin nöfn
eru á steinblokkunum. Þá er bent á að minnismerkið hefði átt að helga
einnig öðrum þjóðum, t.d. sígaunum, sem nasistar sendu í gasklefana.
Viðstaddir vígsluna voru auk allmargra gyðinga sem lifðu af Helför-
ina þeir Gerhard Schröder Þýskalandskanslari og Wolfgang Thierse,
forseti þýska þingsins. Sabina van der Linden, sem lifði af þegar Þjóð-
verjar tóku þorp hennar í Póllandi og myrtu aðra úr fjölskyldunni, tal-
aði fyrir hönd fórnarlambanna. „Kúgarar okkar hafa horfið og við lifð-
um af. Það er sigur fyrir þjóð gyðinga og fyrir allar þjóðir,“ sagði hún.
Reuters
Minnismerki um Helförina vígt
FORSJÁRNEFND leggur til í
lokaskýrslu sinni til dómsmálaráð-
herra að lögfest verði að sameig-
inleg forsjá barna verði megin-
regla við skilnað og sambúðarslit
foreldra.
Fram kemur í skýrslunni að
hraðar breytingar hafi orðið á
þessum málum á seinustu fjórum
árum, þar sem í ljós hafi komið að
foreldrar semji í sívaxandi mæli
um sameiginlega forsjá. Þessi þró-
un sýni að reynslan af sameig-
inlegri forsjá sé góð og því beri að
taka af skarið og lögfesta sameig-
inlega forsjá sem meginreglu.
Einnig verði lögfest að dómarar
geti dæmt sameiginlega forsjá. Þá
leggur nefndin til í skýrslunni að
skýrt verði kveðið á um fyrir-
komulag umgengni barns og þess
foreldris sem það býr ekki hjá
þegar gengið er frá sambúðarslit-
um eða hjónaskilnaði hjá sýslu-
mannsembættum.
Nefndin lagði fram tillögur í
áfangaskýrslu árið 1999 og var
ýmsum þeirra hrundið í fram-
kvæmd við setningu barnalaga
2003. Í lokaskýrslu sinni nú ítrek-
ar nefndin nokkrar fyrri tillögur
sínar m.a. um hugsanleg viðbrögð
við ólögmætum umgengnistálmun-
um foreldris sem barn býr hjá.
Segir nefndin m.a. að frysting
meðlags og niðurfelling barnabóta
geti verið áhrifarík úrræði. „Um-
gengnistálmanir eru þau mál sem
heitast brenna á foreldrum barna
sem fyrir slíkum tálmunum verða.
Úrræðaleysi opinberra aðila virð-
ist vera algjört í þessum tilvikum,
ekki síst þegar svo háttar til að
sýslumaður hefur úrskurðað um
umgengni en forsjárforeldri hefur
kært úrskurðinn til dómsmála-
ráðuneytis,“ segir í skýrslunni.
Uppeldi er á sameiginlega
ábyrgð foreldra
Garðar Baldvinsson, formaður
Félags ábyrgra feðra, tekur heils
hugar undir tillögur nefndarinnar.
„Það er okkar stefnumið að sam-
eiginleg forsjá eigi að vera meg-
inregla,“ segir hann. Garðar bend-
ir einnig á að tillögur um frystingu
meðlags og barnabóta þegar um
ólögmætar umgengnistálmanir er
að ræða, sé gamalt baráttumál fé-
lagsins. Slíkt myndi senda skýr
skilaboð um að uppeldi barna sé á
sameiginlega ábyrgð foreldranna,
óháð því hvort þau búa saman eða
ekki.
Sameiginleg forsjá barna verði meginregla
Eftir Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
 Kveðið/4
Andermatt í Sviss. AFP. | Eigendur Andermatt Gott-
hard Sportbahnen SA, skíðalyftustöðvar í Sviss,
hafa gripið til óvenjulegs ráðs til að verja hluta
Gurschen-jökuls við Andermatt. Hann hefur á und-
anförnum 15 árum hopað um 20 metra frá einni af
bækistöðvum fyrirtækisins sem hefur nú látið klæða
um 2.500 fermetra af jöklinum með dúk sem á að
draga úr bráðnun.
Um er að ræða trefjaefni sem er 3,8 millimetrar
að þykkt og á að hindra útfjólubláa sólargeisla í að
bræða ísinn. Verður efnið síðan fjarlægt í haust.
Talsmenn umhverfissamtakanna WWF gagnrýna
framtakið og segja að ekki sé hægt að „leysa vanda-
mál hnattrænnar hlýnunar með því að breiða yfir
jökla“. Átta liðsmenn Greenpeace-samtakanna settu
upp skilti á jöklinum þar sem hvatt var til þess að
andrúmsloftið yrði verndað í stað þess að takast á
við einkenni hlýnunar.
Reuters
Hvítur dúkur breiddur yfir Gurschen-jökul til að
hindra bráðnun íssins í sumar.
Taka jökul í fóstur
♦♦♦