Morgunblaðið - 11.05.2005, Blaðsíða 4

4 MIÐVIKUDAGUR 11. MAÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
FORSJÁRNEFND sem skipuð var af dómsmála-
ráðherra til að kanna atriði varðandi sameiginlega
forsjá og umgengni barna eftir skilnað eða sam-
búðarslit, ítrekar í lokaskýrslu sinni til ráðherra
fyrri tillögu sína um að sameiginleg forsjá verði
meginregla við skilnað og sambúðarslit.
Meðal annarra tillagna sem nefndin setur fram
er að tryggt verði með skýrari hætti en verið hefur
hvernig haga eigi umgengni barns og þess for-
eldris sem það býr ekki hjá. Kveðið verði á um fyr-
irkomulag slíkrar umgengni í sambúðarslita- og
skilnaðarsamningum.
Afgreiðslutími ekki viðunandi
Nefndin var upphaflega skipuð 1997og skilaði
áfangaskýrslu árið 1999. Ýmsum tillögum hennar
var hrundið í framkvæmd við samþykkt barnalaga
árið 2003. Í lokaskýrslu sinni bendir nefndin á að
við endurskoðun barnalaga hafi engin breyting
verið gerð á því að forsenda sameiginlegrar for-
sjár sé ætíð samkomulag aðila. Setur nefndin á
nýjan leik fram tillögu sína um að sameiginleg
forsjá verði meginregla.
Bent er á að tölur sýni að foreldrar hafi á síð-
ustu fjórum árum í sívaxandi mæli samið um sam-
eiginlega forsjá. „Forsjárnefnd telur [...] að taka
eigi af skarið og lögfesta sameiginlega forsjá sem
meginreglu og jafnframt að lögfesta að dómarar
geti dæmt sameiginlega forsjá. Með því væru for-
eldrum send skýr skilaboð af hálfu löggjafans um
það að forsjá barna sé sameiginlegt verkefni
beggja foreldra sem þeir eigi að axla sameiginlega
þótt sambúð eða hjúskap þeirra sé lokið.“
Að mati nefndarinnar hefur m.a. komið í ljós að
afgreiðslutími umgengnismála, bæði hjá embætt-
um sýslumanna og hjá dóms- og kirkjumálaráðu-
neytinu, er lengri en viðunandi er. „Þá hefur starf
nefndarinnar og sýnt að það mál sem heitast
brennur á forsjárlausum foreldrum eru þau tilvik
þegar umgengni er tálmað. Þrátt fyrir breytingar
á barnalögum árið 2003 virðast úrræði fá þegar
forsjárforeldri grípur til umgengnistálmana og sá
langi tími sem meðferð umgengnismála tekur
verður til þess að umgengnistálmanir geta staðið
svo mánuðum skiptir án þess að nokkurra úrræða
sé völ,“ segir í niðurstöðum nefndarinnar.
Einnig eru ítrekaðar fyrri tillögur um hugsan-
leg viðbrögð við ólögmætum umgengnistálmunum
þess foreldris sem barn býr hjá. Að mati nefnd-
arinnar virðist úrræðaleysi opinberra aðila vera
algjört þegar um umgengnistálmanir er að ræða,
„ekki síst þegar svo háttar til að sýslumaður hefur
úrskurðað um umgengni en forsjárforeldrið hefur
kært úrskurðinn til dómsmálaráðuneytis. Þegar
forsjárforeldrið beitir umgengnistálmunum í
þessari stöðu eru engin úrræði til því barnalögin
leyfa ekki álagningu dagsekta fyrr en kærufrestur
er liðinn eða dómsmálaráðuneytið hefur kveðið
upp sinn úrskurð í kærumálinu. Á meðan fær for-
sjárforeldrið, ef því svo þóknast, átölulaust að
tálma umgengni svo vikum og mánuðum skiptir.
Hér telur forsjárnefnd að frysting meðlags og
barnabóta gætu verið áhrifamikið úrræði sem
sýndi foreldri sem beitir umgengnistálmunum að
það sé háttsemi sem ekki er liðin,“ segir í skýrsl-
unni. Lagt er sérstaklega til að sambúðarslita- og
skilnaðarsamningar geymi ákvæði um fyrirkomu-
lag umgengni. Tryggja verði að skýrar sé gengið
frá málum þannig að ekki verði gengið frá sam-
búðarslitum eða hjónaskilnaði hjá sýslumanns-
embættum nema skýrt liggi fyrir hvernig haga
eigi umgengni barns og foreldris sem það býr ekki
hjá.
Þá telur nefndin nauðsynlegt að skoðað verði
hvort ekki sé ástæða til að barnabætur skiptist á
milli foreldra, jafnvel þótt foreldrar skilji eða slíti
sambúð. Bent er á ýmis tilvik sem kalla á útgjöld
þess foreldris sem barn býr ekki hjá. Mikilvægt er
að gefið verði út kynningarefni um sameiginlega
forsjá að mati nefndarinnar og að lögð verði
áhersla á hraðari afgreiðslu forsjármála.
Nefndina skipuðu Dögg Pálsdóttir, hrl. formað-
ur, Ólafur Þ. Stephensen aðstoðarritstjóri, til-
nefndur af karlanefnd Jafnréttisráðs og Oddný
Vilhjálmsdóttir skrifstofustjóri, tilnefnd af Kven-
réttindafélagi Íslands.
Forsjárnefnd skilar dómsmálaráðherra tillögum um sameiginlega forsjá og umgengni barna og foreldra
Kveðið verði á um umgengni
þegar gengið er frá skilnaði
Frysting meðlags og
barnabóta geta verið
áhrifamikil úrræði
TENGLAR
........................................................................
www.mbl.is/itarefni
omfr@mbl.is
ÞRISTURINN, DC-3 flugvélin Páll
Sveinsson, leikur eitt aðalhlutverkið í
sumar í hátíðahöldum þegar þess
verður minnst að 60 ár eru liðin frá
því að millilandaflug Íslendinga hófst.
Icelandair skipuleggur dagskrá í
Skotlandi, Danmörku og Noregi og
verður vélinni flogið til þessara landa
í júlí, auk þess sem hún verður á flug-
sýningu í Duxford við London.
Þristavinafélagið sér um sjálft flugið
og verður vélin máluð í litum Ice-
landair í tilefni þessara hátíðahalda.
Jón Karl Ólafsson, sem er að taka
við sem forstjóri Icelandair, segir að
tilvalið hafi þótt að fá Þristinn til að
fljúga til Skotlands af þessu tilefni.
Vélin hafi leikið stórt hlutverk í sam-
göngusögu Íslendinga og þjónað
landsmönnum í farþegaflugi og síðan
í landgræðslu. Segir Jón Karl að sam-
ið hafi verið við Þristavinafélagið um
að annast flugið og muni flugmenn,
sem m.a. hafi sinnt áburðarfluginu
síðustu árin, fljúga vélinni.
Aðaldagskrá í Glasgow
Fyrsta flugferðin var milli Reykja-
víkur og Largs Bay í Skotlandi og var
flogið út á Catalina-flugbáti 11. júlí
1945 og til baka daginn eftir, sex tíma
flug hvora leið. Flugstjóri var Jó-
hannes R. Snorrason, Smári Karls-
son flugmaður, Sigurður Ingólfsson
vélamaður og Jóhann Gíslason loft-
skeytamaður. Farþegar voru fjórir á
útleiðinni.
Þristinum verður flogið til London
fyrstu dagana í júlí og verður hann á
flugsýningu í Duxford helgina 9. og
10. júlí. Aðalhátíðahöldin fara síðan
fram á flugvellinum í Glasgow að
morgni þriðjudagsins 12. júlí en þá
verður einnig á vellinum B757-þota
Icelandair. Eftir það er ætlunin að
fljúga bæði til Kaupmannahafnar og
Óslóar en þangað var einnig flogið
sumarið 1945.
Tómas Dagur Helgason, formaður
Þristavinafélagsins og flugstjóri hjá
Icelandair, segir að ekki verði vanda-
mál að manna vélina í verkefnið.
Áætlað sé að halda til London þegar
vel viðrar kringum 6.–8. júlí. Flugið
muni taka um 7 tíma. Hann segir
þristinn Pál Sveinsson án efa eiga eft-
ir að vekja athygli í Duxford. Fáar
slíkar vélar séu í notkun og sérstaða
íslensku vélarinnar sé sú að hún hafi
alltaf verið í verkefnum en ekki ein-
ungis til sýningarflugs eins og flestar
hafa verið síðustu árin.
Sextíu ár í sumar frá því Íslendingar hófu millilandaflug
Þristurinn í hátíðar-
dagskrá í Glasgow
Morgunblaðið/RAX
Landgræðsluvélin Páll Sveinsson á flugi við Þingvallavatn í gær, en þá
hófst áburðarflugið.
FRAMKVÆMDIR við breikkun og
færslu hringvegarins í Svínahrauni
eru á áætlun, að sögn Sigurðar Ósk-
arssonar, framkvæmdastjóra hjá
verktakafyrirtækinu KNH ehf., sem
er aðalverktaki. Þær ná yfir 5 kíló-
metra kafla á hringveginum í Svína-
hrauni, breikkun og nýbyggingu
ásamt mislægum vegamótum við
Þrengslaveg. Framkvæmdir hófust í
vor og eru áætluð verklok í sept-
emberlok.
Að sögn Sigurðar er búið að
leggja vegstæðið í gegnum hraunið,
en framundan er að ná veginum í
rétta hæð, áður en malbiks-
framkvæmdir hefjast síðar í sumar.
Þá er vinna við breikkun vegarins
niður að Litlu kaffistofunni vel á veg
komin og er áformað að malbika
þann hluta fljótlega eftir hvíta-
sunnu. Um 30 manns starfa við
verkið.
Samkvæmt verklýsingunni verður
Suðurlandsvegur breikkaður á
þriggja kílómetra kafla frá Litlu
kaffistofunni til austurs og síðan
verður nýr vegur lagður norðar í
Svínahrauni og styttir hann hring-
veginn örlítið. Þá verða mislæg
vegamót byggð við Þrengslaveg og
verða þau nokkru vestar en núver-
andi vegamót, auk stefnugreindra
vegamóta við nýjan Hamragilsveg
og einnig verða gerðar lagfæringar
á aðkomu að Litlu kaffistofunni. Að
sögn Sigurðar Óskarssonar er
jarðefni sem notað verður að stærst-
um hluta fengið úr Lambafelli.
Kostnaðaráætlun verksins hljóð-
aði upp á 361 milljón króna og bauð
KNH ehf. lægst, eða 277,5 milljónir
króna.
Framkvæmdum við breikkun og flutning hringvegarins í Svínahrauni miðar vel
Nýr vegur tekinn í notkun í lok september
Morgunblaðið/RAX
Búið er að leggja vegstæðið í gegnum hraunið, en malbiksframkvæmdir eru áformaðar síðar í sumar.
GARÐAR Baldvinsson, formaður
Félags ábyrgra feðra, tekur heils
hugar undir tillögur for-
sjárnefndar og segir þær sam-
hljóða stefnu félagsins. „Við höf-
um barist fyrir
þessu á okkar
vettvangi. Það
er okkar stefnu-
mið að sameig-
inleg forsjá eigi
að vera meg-
inregla,“ segir
hann og bendir
einnig á að til-
laga um fryst-
ingu meðlags og
barnabóta-
greiðslna sé gamalt baráttumál
félagsins. Slík aðgerð myndi
senda skýr skilaboð um að upp-
eldi barna sé sameiginleg ábyrgð
foreldranna, óháð því hvort for-
eldrar barna búa saman eða ekki.
Garðar minnir á að flestar til-
lögurnar komu einnig fram í
áfangaskýrslu nefndarinnar árið
1999 en aðeins nokkur atriði úr
þeim hafi verið lögfest við setn-
ingu barnalaga 2003. „Við von-
umst til að það verði tekið tillit
til þessara tillagna og að ekki
verði staðið að málum eins og var
gert við setningu barnalaga þeg-
ar tekin voru nokkur atriði og
þau samþykkt en meginatrið-
unum var stungið undir stól.“
Nauðsynlegt að taka
á öllum þessum þáttum
Hann segir að í barnalögunum
sé að finna langan kafla um með-
lagsmál og hvernig standa eigi að
innheimtu meðlagsins en hins
vegar var orðið við tillögu félags-
ins um að lögfesta ákveðna lág-
marksumgengni milli barns og
foreldris. „Því svaraði sifjalaga-
nefndin í greinargerð við barna-
lögin á þá leið að lágmarks-
umgengni væri of mikil afskipti
af einkalífi fólks. Við teljum mjög
nauðsynlegt að tekið verði á öll-
um þessum þáttum; meðlaginu,
barnabótunum og umgengnismál-
unum, til þess að tryggja að
börnin hafi það sem best. Börnin
geta ekki haft það gott ef ein-
göngu annað foreldri þeirra vinn-
ur uppeldi þeirra og útilokar
hitt,“ segir hann.
Tekur
heils hugar
undir til-
lögurnar
Garðar
Baldvinsson
HÉRAÐSDÓMUR Reykjaness
dæmdi í gær rúmlega fertugan karl-
mann í fimm mánaða skilorðsbundið
fangelsi fyrir húsbrot og líkamsárás í
Hafnarfirði í fyrrasumar. Hann var
dæmdur til að borga konu, sem fyrir
barðinu á honum varð, 168 þúsund
krónur í bætur.
Ákærði fór í heimildarleysi inn um
opnar svaladyr á heimili fyrrverandi
sambýliskonu sinnar og sló hana í
andlitið er inn var komið. Hann játaði
brot sitt skýlaust og fyrir dómi sagð-
ist hann iðrast gjörða sinna.
Með brotinu rauf ákærði skilorð
Hæstaréttardóms frá í október 2002
þar sem hann var dæmdur í fjögurra
mánaða fangelsi fyrir hegningarlaga-
brot. Sveinn Sigurkarlsson héraðs-
dómari dæmdi málið. Verjandi var
Jóhannes Rúnar Jóhannesson hdl. og
sækjandi Arnþrúður Þórarinsdóttir,
fulltrúi sýslumannsins í Hafnarfirði.
Fimm mán-
aða fangelsi
fyrir árás
og húsbrot