Morgunblaðið - 26.06.2005, Qupperneq 8

8 SUNNUDAGUR 26. JÚNÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Umhverfisstofnunrekur þrjá þjóð-garða, Skafta-
fellsþjóðgarð, þjóðgarðinn
í Jökulsárgljúfrum og
þjóðgarðinn Snæfellsjök-
ul. Þjóðgarðurinn á Þing-
völlum er fjórði þjóðgarð-
ur landsins og heyrir beint
undir forsætisráðuneytið
og Þingvallanefnd. Í
hverjum þjóðgarðanna
eru sérstakir þjóðgarðs-
verðir, fastir starfsmenn
og ráðnir eru landverðir
og verkamenn yfir sumar-
ið.
Helstu verkefni landvarða í
þjóðgörðunum tengjast móttöku
gesta. Meðal verkefna eru fræðsla
um náttúrufar og sögu svæða, al-
menn upplýsingagjöf um leiðir og
aðstöðu innan þjóðgarðsins og ut-
an, en einnig hafa þeir eftirlit með
því að náttúru- og menningar-
minjum sé ekki spillt af gáleysi og
umhirðu með svæðinu. Mikil
áhersla er lögð á fræðslu til al-
mennings og eru börn þar ekki
undanskilin.
Davíð Egilson, forstöðumaður
Umhverfisstofnunar, segir að sé
horft til verkefna varðandi þjóð-
garðana sé mikil áhersla lögð á
framkvæmd Náttúruverndar-
áætlunar. „Þá er vinna við stækk-
un Skaftafellsþjóðgarðs mikilvæg.
Nú standa einnig yfir fram-
kvæmdir við Gljúfrastofu í Jökuls-
árgljúfrum og við vonumst til að
komast langt með fyrsta áfangann
í ár. Gestastofurnar eru aðalatriði
í því sem koma skal og nauðsyn
þeirra hefur sýnt sig. Við höfum
jafnframt verið að koma upp raf-
rænum upplýsingaveitum á vefn-
um og á hverjum stað fyrir sig.“
Gestastofur eru nú í Skaftafelli
og á Hellnum í Snæfellsþjóðgarði.
Miklar annir í þjóðgörðum
Skaftafellsþjóðgarður var
stofnaður árið 1967 og stækkaður
til muna í október á síðasta ári, en
flatarmál hans er nú 480.700 ha.
Hann spannar nú Lakagígasvæðið
ásamt drjúgum hluta Vatnajökuls.
Svæðið er afar fjölbreytt að nátt-
úrufari og hefur verið lögð áhersla
á vandaðar fræðsluferðir og fjöl-
breyttar gönguleiðir í garðinum.
Þjóðgarðsvörður í Skaftafelli er
Ragnar Frank Kristjánsson.
Þjóðgarðurinn í Jökulsár-
gljúfrum var stofnaður árið 1973.
Sigþrúður Stella Jóhannsdóttir
þjóðgarðsvörður segir að liðlega
100 þúsund gestir sæki Jökulsár-
gljúfur heim árlega og gistinætur í
fyrra hafi verið tæplega 20 þúsund
talsins. „Það er verið að bæta sal-
ernismál við Dettifoss að austan
og koma þar upp vatnssalernum“
segir Sigþrúður Stella um helstu
viðfangsefni sumarsins. „Stefnt er
að því að framkvæma fyrsta
áfanga við Gljúfrastofu, gesta-
stofu og upplýsingamiðstöð þjóð-
garðsins, sem verður í Ásbyrgi.
Talsvert verður líka unnið á
gönguleiðum í þjóðgarðinum, í
viðhaldi og þess háttar. Tveir hóp-
ar frá bresku sjálfboðaliðasamtök-
unum BTCV verða að vinna á
göngustígum á svæðinu í sumar.“
Langtímaverkefni eru áfram-
haldandi skipulag og uppbygging
á þjónustusvæðum og stækkun
þjóðgarðsins miðað við hugmynd-
ir í Náttúruverndaráætlun og um
þjóðgarð norðan Vatnajökuls.
Þjóðgarðurinn Snæfellsjökull
var stofnaður fyrir fjórum árum.
„Þetta er eini þjóðgarðurinn sem
liggur að sjó þannig að við erum
með gönguferðir meðfram sjónum
og reynum að stíla inn á tengslin á
milli sjávar, umhverfis og fólksins
sem bjó hér áður fyrr,“ segir Guð-
björg Gunnarsdóttir þjóðgarðs-
vörður. Nú eru fjórir landverðir í
þjóðgarðinum og hún vildi gjarn-
an hafa þá fleiri þar sem svæðið sé
víðfeðmt. „Við erum hér í viðhaldi
og að leggja göngustíga, ásamt
fræðslunni. BTCV hefur líka unn-
ið hér gott starf í göngustígagerð
ásamt Sjálfboðaliðasamtökum um
náttúruvernd. Við erum núna að
setja upp skilti, þrífa rusl og sal-
erni og síðast en ekki síst er mönn-
uð hér gestastofa sem er mikið
notuð af ferðafólki, ekki síst ný
vefsjá sem þar er.“
Hálf milljón um Þingvelli
Á Þingvöllum eru ferðir með
fólk af skemmtiferðaskipum að
verða æ meira áberandi í gesta-
flórunni. Í þjóðgarðinn koma nú
yfir 300 þúsund gestir árlega og sé
annarri umferð í gegnum garðinn
bætt við er talið að um hálf milljón
manna fari þar um hvert ár. Boðið
er upp á metnaðarfulla fræðslu-
dagskrá í sumar og nýbreytni hjá
þjóðgarðinum er
Fornleifaskóli fyrir börn, en þar
geta krakkar á aldrinum 8–12 ára
reynt fyrir sér í hlutverki forn-
leifafræðinga á bakka Öxarár.
Einar E. Sæmundsen, fræðslu-
stjóri þjóðgarðsins, segir um 1.500
skólabörn hafa komið í fræðslu-
ferðir í vor og nú sé lögð áhersla á
endurnýjun snyrtihúsa og aðstöðu
tjaldgesta. Þjóðgarðurinn var tek-
inn á heimsminjaskrá UNESCO í
fyrra í kjölfar stefnumótunar-
vinnu fyrir Þingvelli til framtíðar.
Nú er unnið að stofnun Vatna-
jökulsþjóðgarðs og er stækkun
Skaftafellsþjóðgarðs liður í því. Þá
er einnig uppi hugmynd um sjáv-
arþjóðgarð á Breiðafirði.
Fréttaskýring | Þúsundir gesta leggja leið
sína um þjóðgarðana
Fræðslan
veigamest
Áhersla á Náttúruverndaráætlun
og stækkun Skaftafellsþjóðgarðs
Skaftafellsþjóðgarður nýtur mikilla vinsælda.
Skilningur ríkisvaldsins á
fjárþörf þjóðgarða eykst

Aukið fé hefur á síðustu árum
verið lagt til uppbyggingar í
þjóðgörðum landsins, en þeir líða
þó enn fyrir fjárskort. Miklar
endurbætur hafa átt sér stað á
Þingvöllum, enda koma þar yfir
300 þúsund gestir árlega. Þá hef-
ur verið unnið að gerð gestastofa
og almennum úrbótum í þjóð-
görðum Umhverfisstofnunar og
Skaftafellsþjóðgarður var ný-
lega stækkaður verulega í kjöl-
far sérstakrar fjárveitingar.
Eftir Steinunni
Ásmundsdóttur
steinunn@mbl.is
STURLA Böðvarsson, samgöngu-
ráðherra, segist vera mjög hneyksl-
aður á ummælum Kjartans Magn-
ússonar, borgarfulltrúa í Reykjavík,
í Morgunblaðinu á fimmtudag. Þar
sagði Kjartan meðal annars að horfa
ætti til umferðaröryggissjónarmiða
frekar en kjördæmapots við úthlut-
un vegafjár. Að sögn Sturlu eru
þetta afskaplega ósanngjarnar yfir-
lýsingar þar sem samgönguáætlun
snúist fyrst og fremst um að auka
öryggi í umferðinni.
„Hins vegar er það gömul saga og
ný að menn vilja meiri framkvæmdir
og það skil ég mætavel. Þessar að-
gerðir sem við erum að standa fyrir
á mesta þéttbýlinu eru nú til þess.
Ég vísa því algerlega út í hafs-
auga að kjördæmasjónarmið séu
eingöngu höfð að leiðarljósi,“ segir
Sturla og bætir við að vinna við gerð
samgönguáætlunar sé fagleg og
hann hafi lagt tillögur samgöngu-
ráðs fram óbreyttar fyrir ríkisstjórn
og þingið í þetta sinn.
Fjarri lagi að
kjördæmasjónarmið ráði
„Það er fjarri öllu lagi að tala um
að það séu eingöngu kjördæmasjón-
armið sem séu höfð að leiðarljósi.
Hins vegar var á sínum tíma tekin
ákvörðun um að fara út í jarðganga-
gerð til að tengja saman tilteknar
byggðir og það er það sem menn
nota, Kjartan, Gunnar Birgisson og
fleiri, sem eitthvert barefli, vegna
þess að þeir hafa það á tilfinningunni
að það sé mjög vinsælt að vera á
móti Héðinsfjarðargöngum,“ segir
Sturla og bendir
á að enn sé ekki
farið að eyða
krónu í Héðins-
fjarðargöng og
það verði ekki
gert nema að
óverulegu leyti
árið 2006.
Hann nefnir
einnig að nú sé
umferðaröryggisáætlun í fyrsta sinn
hluti af samgönguáætlun, þar sem
gert sé ráð fyrir því að til viðbótar
við fækkun einbreiðra brúa, endur-
byggingu Stafholtstungnavegar,
tvöföldun Reykjanesbrautar suður í
Keflavík, breikkun Vesturlandsveg-
ar í gegnum Mosfellsbæ og breikkun
vegar um Hellisheiði með mislægum
gatnamótum við Þrengslaveg, fari
um einn og hálfur milljarður í sér-
stakar umferðaröryggisaðgerðir.
Með aðgerðunum á að vinna gegn
hraða-, ölvunar- og fíkniefnaakstri,
tryggja bílbeltanotkun og eyða svo-
nefndum svartblettum á þjóðvegum
landsins.
Áhersla á Sundabraut
Sturla segir ástæðu þess að ekki
sé gert ráð fyrir frekari fram-
kvæmdum við breikkun Vestur-
landsvegar í bili, vera þá að hann
leggi alla áherslu á að koma Sunda-
brautinni af stað og að ekki sé skyn-
samlegt að fara út í breikkun á Vest-
urlandsvegi, nema mikil seinkun
verði á Sundabrautinni. Spurður
hvenær hann sjái fyrir sér að farið
verði í tvöföldun Vesturlandsvegar
segir Sturla að ekki sé þörf á því að
tvöfalda Vesturlandsveginn lengra
en upp að Þingvallaafleggjara.
„Ef við hins vegar sjáum fram á
það að Sundabraut fari hægar af
stað, t.d. vegna umhverfisástæðna,
þá tel ég að við eigum að leggja
áherslu á að vera með þrjár akreinar
austur á Selfoss og upp í Borgar-
nes,“ segir Sturla og bætir við að
hann telji eðlilegt, óháð Sundabraut-
inni, að frá Hvalfjarðargöngum og
upp að Borgarnesi verði 2+1 vegur
með víraleiðara á milli.
Hraði og ógætilegur
akstur vandinn
Sturla segir að hin hörmulegu um-
ferðarslys sem verða þegar bílar úr
gagnstæðri átt skella saman, megi í
langflestum tilvikum rekja til hrað-
aksturs. „Þó vegakerfið skipti miklu
máli, þá er það hraðinn, ógætilegur
akstur, öryggisbelti og ölvunarakst-
ur sem eru stóru viðfangsefnin og
þess vegna tel ég að það skipti máli
að allir taki höndum saman. Ég tel
að tryggingafélögin þurfi að koma
með miklu öflugri hætti inn í áróð-
urinn gegn hraðaakstri og ölvunar-
akstri en þau hafa verið að gera.“
Hann nefnir einnig að við gerð
samgönguáætlunar fyrir árin 2003–6
hafi þingmenn gamla Suðurlands-
kjördæmis lagt áherslu á Suður-
strandarveg en ekki Hellisheiði.
„Þegar búið var að taka ákvörðun
um að setja Suðurstrandarveg af
stað, sem verið er að vinna í núna, þá
koma menn upp á dekk og átta sig á
því að það yrði að fara í Hellisheið-
ina af meiri krafti en þingmenn Suð-
urlandskjördæmis höfðu lagt
áherslu á,“ segir Sturla og bætir við
að hann hefði sjálfur talið réttara að
farið yrði í Hellisheiðina á sínum
tíma.
Ósanngjarnar yfirlýsing-
ar um samgönguáætlun
Eftir Árna Helgason
arnihelgason@mbl.is
Sturla Böðvarsson
LÍFEYRISSKULDBINDINGAR
Reykjavíkurborgar hafa hækkað
umtalsvert á liðnum árum og vega
orðið afar þungt í heildarskuldum
borgarinnar, að því er segir í endur-
skoðunarskýrslu vegna ársreiknings
Reykjavíkurborgar fyrir árið 2004. Í
skýrslunni kemur fram að lífeyris-
skuldbindingar borgarinnar hafi
hækkað um 3,6 milljarða króna á
árinu 2004. Þær námu því rúmlega
þrjátíu milljörðum króna í lok ársins.
Í fjárhagsáætlun borgarinnar var
hins vegar gert ráð fyrir því að líf-
eyrisskuldbindingarnar myndu
hækka um rúmlega 1,8 milljarða á
árinu. Í skýrslunni er því mælst til
þess að sérfræðingar verði fengnir
til að meta hvað þessar skuldbind-
ingar séu líklegar til að breytast
mikið á næstu árum, svo hægt verði
að auðvelda áætlanagerð í framtíð-
inni. Skýrslan er unnin af Grant
Thornton endurskoðun ehf.
Í skýrslunni er tekið fram að ekki
verði annað sagt en að rekstraráætl-
un fyrir A-hluta borgarinnar, þ.e.
Aðalsjóð, Eignasjóð, Fasteignastofu,
Innkaupastofnun og Skipulagssjóð,
hafi staðist vel að undanskildum
breytingum á lífeyrisskuldbindingu
og fjármagnsliðum. „Gert hafði verið
ráð fyrir að fjármagnsliðir yrðu nei-
kvæðir um 1.193 m.kr. en niðurstað-
an varð sú að þeir urðu jákvæðir upp
á 2.264 m.kr.,“ segir í skýrslunni.
„Mismunurinn 3.457 m.kr. skýrist
fyrst og fremst af gengishagnaði er-
lendra langtímalána.“
Lífeyrisskuldbindingar
hafa hækkað umtalsvert
TALIÐ er að á sjötta hundrað manns hafi mætt á opn-
unarhátíð Kirkjudaga í Hallgrímskirkju á föstudags-
kvöld. Systkinin og prestarnir Sigrún Óskarsdóttir og
Óskar Óskarsson stýrðu hátíðinni. Ávörp fluttu Björn
Bjarnason kirkjumálaráðherra og Richard Smith, bisk-
up lúthersku kirkjunnar í Winnipeg.
Kirkjudagar eru uppskeruhátíð kirkjustarfsins, að
því er fram kemur á vef Þjóðkirkjunnar, og stendur
Þjóðkirkjan fyrir slíkum dögum fjórða hvert ár. Að
þessu sinni fara Kirkjudagarnir fram á Skólavörðu-
holti í Reykjavík.
Dagskráin hófst á föstudagsmorgun og átti að ljúka
á miðnætti á laugardag. Hægt var að velja á milli um
160 dagskráratriða, þar á meðal voru listsýningar,
kvöldvökur og málstofur. Talið er að um 700 manns
komi að dagskránni.
Morgunblaðið/ÞÖK
Fjölmenni á opnunarhátíð Kirkjudaga