Morgunblaðið - 02.10.2005, Blaðsíða 29

um dýr. Ég skipti þannig alveg um
gír þegar ég flutti. Stuttu seinna
gekk ég í gegnum skilnað og datt þá
mikið til út úr óperustússi og lengri
ferðalögum um tíma. Þá þurfti ég að
takast á við það að vera ein og ein-
stæð móðir.“
Á erfitt með málamiðlanir
Sólrún hefur uppskorið ríkulega
úr þessu hæga tímabili og er ánægð
á sinni Mön. „Ég var reyndar tví-
stígandi um tíma. Það var erfitt að
vera einstæð móðir og vera þarna í
millibilsástandi, búin að rífa mig svo
að segja út úr óperuheiminum sem
ég var búin að lifa og hrærast í svo
lengi og komin í mjög hægan gír allt
í einu. Ég lokaði mörgum dyrum.
Ég hef aldrei sinnt því að vera
praktísk eða pólitísk, það er að segja
allt þetta sem er hentugt og hag-
stætt fyrir karríer – áhugann hefur
hreinlega vantað. Sumir segja að
það borgi sig nú að halda sambandi
við þennan eða spjalla við hinn til að
hagnast á því síðar. Ég á svo erfitt
með þetta. Er svona týpísk söng-
kona sem vill bara syngja og hafa
góðan gæja sem sér um allt þetta
praktíska sem viðkemur starfinu.
En neyðin kennir naktri konu að
spinna … ég reyni mitt besta. Það
er nefnilega svo fyndið að sterk
praktísk hlið á mér kemur núna upp
í kringum allt skipulagið á menning-
arsetrinu mínu. En það er auðvitað
allt annar handleggur að selja og
hæla sjálfum sér í listinni. Það er
bara svo snúið. Ef mér líður illa eða
eitthvað hentar mér ekki, á ég það
til að brjóta allar brýr að baki mér.
Sumir hafa orðið dálítið fúlir út í mig
fyrir að vera svona. En ég á bara svo
erfitt með málamiðlanir. Ég get til
dæmis ekki sungið hlutverk sem
mér þykja leiðinleg.“
Það hlýtur að hafa verið erfitt
sem fastráðin söngkona? „Já, sálin
mín spyrnti sterklega á móti þessari
þróun. Það var alltaf verið að troða
mér inn í einhvern pakka. Svo er
samkeppnin svo mikil og söngvurum
er bara sagt að það sé ekkert mál að
fá einhvern í staðinn ef þeir mót-
mæla. Ef maður gerir ekki eins og
leikstjórinn segir getur maður bara
farið. Nú er leikstjórinn aðalnúm-
erið, áður voru það söngvararnir og
svo hljómsveitarstjórarnir, en nú fá
leikstjórarnir að koma sínu egói að.
Það er mjög erfitt fyrir mig að vinna
gegn sannfæringunni og þess vegna
vil ég vinna með fólki sem hefur
svipaðan hugsunarhátt og er á svip-
aðri bylgjulengd og ég. Það er líka
hægt að bera þetta saman við aðra
listamenn. Hver og einn verður að fá
að skapa sína list sjálfur en ekki eft-
ir formúlu. Ég er að minnsta kosti
þannig listamaður og verð að fá að
vera heil í því sem ég er að syngja.“
Og það hefur reynst Sólrúnu vel?
„Finndu demantinn þinn“. „Ég tel
mig hafa safnað nóg af reynslu í
sarpinn til að geta miðlað áfram til
hæfileikaríkra og lengra kominna
söngnemenda. Mínar leiðir eru
óhefðbundnar og ég stefni að því að
ná fram persónueinkennum hvers
og eins. Að viðkomandi vinni að því
að slípa sinn demant þannig að hann
nái að skína skært í tengslum við
ljósið. Við erum ekkert annað en
auðmjúkir miðlar. Sumir tónlistar-
menn tala um sig sem þjóna tónlist-
arinnar en festa sig oft í þeirri
gryfju að bugta sig og beygja fyrir
tónskáldunum. Þá er oft búinn til
ákveðinn og stífur rammi sem allir
eiga að troða sér inn í meira og
minna. Fólk fer á ljóðanámskeið til
að syngja og túlka ljóðin eins og
þessi eða hinn. Lítið hefur borið á
því að hver söngvari finni sinn per-
sónulega stíl og sína leið. Ég sé hins
vegar tónlistina sem leið til að
tengja áheyrendur við sitt innra líf.
Þar þarf ég sem miðill að grafa inn í
minn eigin brunn og tengja síðan
allt með ljósinu. Frá hjarta til
hjarta. Ég er viss um að tónskáldin
myndu dansa trölladans af kæti ef
við myndum finna nýjar leiðir og
fleti til að brúka tónlistina þeirra og
gleðja aðra með. Mín von er að
söngvarar vakni upp og átti sig á
þessari yfirborðsleið sem tröllríður
öllu í óperuheiminum í dag. En við
erum reyndar, eins og í öðrum list-
um líka, með ólíkar stefnur. Sumum
nægir greinilega að vera söng-
íþróttamenn til dæmis, eða söng-
skemmtikraftar. Ég er auðvitað að
tala um þá sem eru sönglistamenn.“
Sólrún vonast til að menningar-
setrið verði lyftistöng fyrir sam-
félagið á Mön. „Á sumrin eru hér
margir ferðamenn sem hafa sýnt
áhuga á listum. Ég mun þó beina
spjótum mínum víðar og sækja þátt-
takendur á námskeið og tónlistar-
fólk hvaðanæva. Einnig vonast ég til
að byggja upp góðan hóp áheyrenda
á mun stærra svæði en Mön. Danir
hafa líka sýnt óperukúrsum mikinn
áhuga og eftirspurn verið mun meiri
en framboð námskeiða.“
Á Mön búa ellefu þúsund manns
og fleiri á sumrin. Íbúum hefur
fjölgað undanfarið og Sólrún segir
að margir listamenn búi á eyjunni.
Nú verður æ algengara að fólk keyri
daglega á milli Manar og Kaup-
mannahafnar vegna vinnu en um
hálfs annars tíma akstur er til höf-
uðborgarinnar. „Manarbúar eru
svolítið sérstakir, þeir þykja frekar
lokaðir. Mér finnst þeir þægilegir í
umgengni en þeir opna ekki heimili
sín mikið. Þetta er lítið samfélag og
núorðið vita margir hver ég er, ekki
leið að fela sig lengur! Það er bæði
jákvætt og neikvætt. Ég hef eignast
hér góða vini, en kannski fleiri góða
kunningja.“
Sólrún segir að margir spyrji af
hverju hún hafi valið þennan stað að
búa á. „Mörgum finnst þetta mjög
furðuleg ákvörðun. Sem hún
kannski í rauninni er,“ segir hún
hlæjandi. „Alla vega svona við
fyrstu athugun. Ég er manneskja
sem tek ákvarðanir á augnabliki og
fylgi þeim. Þeim skýtur allt í einu
niður í kollinn á mér og haggast lítið
sem ekkert eftir það! Ég er hvatvís
en ef ég fylgi innri röddinni geri ég
yfirleitt rétt. Það var rétt í tilfellinu
með Mön. Ég var orðin svo þreytt á
þessu óperustandi í Þýskalandi, mér
fannst það ekki gefa mér neina fyll-
ingu. Ég verð sjálf að vera glöð til að
geta gefið af mér. Mér fannst starfið
vera orðið innantómt þótt ég væri að
syngja í betri og betri húsum. En
áherslan var bara röng að mínu
mati. Allt of mikil yfirborðsmennska
og glamúr og að sjálfsögðu pening-
ar. Í þessari stétt er það eins og í
hverri annarri mjög mikilvægt að
hafa samböndin á hreinu og það
kemur oftar en ekki niður á gæðum.
Það er lítið verið að hugsa um
söngvarann og mér fannst ég ekki fá
tækifæri til að hlúa að sjálfri mér. Í
rauninni má segja að ég hafi verið
orðin leið og það olli því að ég vildi
komast í burtu hvað sem það kost-
aði. Þá hafði ég kynnst Mön í viku-
sumarfríi þegar við fórum þangað
og fengum lánað hús. Í þeirri ferð
tók ég eftir því að það var ódýrt og
auðvelt að kaupa sér húsnæði á eyj-
unni. Ég hef alltaf átt þann draum
að geta verið í eigin húsnæði og æft
mig í friði. Verið í hreinu lofti, kyrrð
og ró og að stelpan geti verið innan
„Það er að byrja að reynast mér vel
núna og árangur verulega farinn að
skila sér. Ég get verið svakalega
seig ef ég bít eitthvað í mig. Hef
aldrei verið hrædd við að ganga á
móti straumnum og hamast við að
vera trú sjálfri mér. Í þessum óp-
eruheimi eru svo margir sem vilja
taka mann og móta mann eftir eigin
höfði. Nú er ég ekki að tala um að
söngvarinn eigi að mæta á æfingar
með stífar meiningar um það hvern-
ig hann komi til með að túlka ákveð-
ið hlutverk. En góðir leikstjórar
eiga að geta dregið fram það besta
hjá hverjum og einum og vinna hlut-
verkin í samvinnu við söngvarann og
hans hugarheim. Slíkir leikstjórar
eru að sjálfsögðu til en vaxa því mið-
ur ekki á trjánum. Meðal annars
þess vegna er ég farin að gera þessa
„skrítnu“ hluti,“ segir hún brosandi.
Og undir þá skilgreiningu hennar
flokkast auk samvinnunnar með Sig-
urði Flosasyni, samstarf með öðrum
Íslendingi, leikaranum Kristjáni
Ingimarssyni, sem einnig býr í Dan-
mörku. „Það hefur verið frábært að
fá að vinna með þessum tveimur
snillingum,“ segir Sólrún og brosir
breitt.
„Við Kristján erum með börn í
sama skóla en hittumst ekki fyrr en
í sumar þegar við lékum tvö aðal-
hlutverkin í danskri sýningu um
H.C. Andersen á Mön, Lálandi og
Suður-Sjálandi. Sýningin var úti
undir berum himni, sem er rosalegt
álag fyrir söngvara. En þetta var
reglulega gaman.“ Þarna kynntust
Sólrún og Kristján sem varð til þess
að Sólrún tók þátt í sýningu sem
Kristján leikstýrði á listahátíð á Lá-
landi nú í sumar, „Lys over Lol-
land“. „Í þessari sýningu sem Krist-
ján leikstýrði, söng ég hlutverk
sykurdísarinnar og gerði ýmsar
skemmtilegar tilraunir. Söng til
dæmis terzett sem ég var búin að
púsla saman úr Don Giovanni með
sjálfri mér. Einnig tók ég Valkyrj-
ureið Wagners og bjó til senu þar
sem ég hoppaði á milli lína hinna
ýmsu valkyrja. Davíð Þór Jónsson,
annar ótrúlegur snillingur sem bók-
staflega töfrar allt sem heitir tónar
fram úr erminni, spilaði undir á
synthesizer. Ég sat í fimleikarólu
sem var hengd upp í rjáfur í þessu
gamla og risastóra verksmiðjuhús-
næði. Þar sat ég og söng valkyrju-
hrópin hojotahos með hjálm, ók um
á braut, bjó til kandíflos og henti
niður til áhorfenda,“ lýsir Sólrún
með tilþrifum. „Þetta var frábær
sýning og ofsalega gaman að taka
þátt í henni.“
Sýningin sem hafði yfirskriftina
„Super Snooper“ hlaut góða dóma
gagnrýnenda og stór mynd af Sól-
rúnu í fimleikarólunni birtist t.d. í
Folketidende. Fleiri Íslendingar
tóku þátt í sýningunni og listahátíð-
inni sjálfri, þ.á m. margir myndlist-
armenn.
Innri breyting speglast út á við
Sólrún ætlar að standa fyrir tón-
listarhátíð á Mön á hverju sumri og í
tengslum við hana bjóða tónlistar-
fólki upp á dekurdaga. Hún ætlar
einnig að leggja áherslu á andleg
málefni og standa fyrir fyrirlestrum
á því sviði. „Andleg málefni eru mér
eðlislæg. Þau hafa alltaf verið hluti
af mér þannig að uppbygging bæði
kúrsa og tónlistariðkunarinnar verð-
ur með andlegu ívafi. Ég vona að
tónlistarfólk geti komið og nært sál-
ina sína og annarra í formi útivistar,
hugleiðslu, jóga, fyrirlestra, hollrar
fæðu og með dansi, ásamt því að
stunda tónlist með æfingum og enda
síðan með kraftmiklum tónleikum.“
Sólrún hefur velt sér upp úr and-
legum og óhefðbundnum leiðum ým-
iss konar, svo sem jóga, heilun, hug-
leiðslu og hverju því sem við kemur
sjálfsskoðun og sjálfsstyrkingu en
hyggst líka fá sérfræðinga til liðs við
sig á námskeiðum. Svæðið í kringum
bóndabæinn býður líka upp á úti-
tónleika og ýmsar uppákomur. „Nú
þarf ég bara að halda vel á spöð-
unum en vonast til að geta byrjað
strax eftir áramót.“
Sólrún hefur sinnt áhuganum á
andlegum málefnum enn meira á
síðustu árum í tengslum við lífsstíls-
breytingu. „Eitt leiðir af öðru. Innri
breyting speglast alltaf út á við.
Þannig hafa mín tengsl við áheyr-
endur líka dýpkað. Ég hef verið að
fást mikið við að búa til þemakvöld
þar sem ég tengi ólíka tónlist einum
þræði, til dæmis kærleikspró-
gramm. Tilfinningarnar leika þar
stórt hlutverk. Þar sem ég er svo
mikil tilfinningavera, liggur beinast
við að það sé mitt hlutverk að opna
leiðir inn í þær hjá áheyrendum
mínum. Ég virðist oft hafa þau áhrif
á áheyrendur að þeir gráta. Ég söng
einu sinni aríur á tónleikum hjá óp-
erufélaginu í Kaupmannahöfn.
Nokkrir karlmenn sátu við borð og
grétu eins og ungbörn. Einn þeirra
stökk á fætur, tók blóm úr næsta
vasa og færði mér með tárin í aug-
unum. Mér þótti mjög vænt um að
ná þessum áhrifum því það er
kannski sjaldnast að karlmennirnir
gráti á tónleikum, yfirleitt er frekar
talað um gamlar konur í því sam-
bandi. En grátur losar um svo
margt og það er gefandi að geta náð
þannig til áheyrenda.“
Því er ekki að neita að Sólrún
Bragadóttir er ein þeirra tónlistar-
manna sem ná vel til áheyrenda.
„Það hefur oft verið sagt við mig að
það sé einhver sérstakur hljómur í
röddinni minni sem opni hjartastöð-
ina og það skýrir kannski þetta með
grátinn hjá fólki. Tvær konur sem
ekki vissu hvor af annarri komu til
mín eftir tónleika og sögðu að ég
væri ein af þeim söngvurum sem
opnuðu „alla leið“ hjá áheyrendum.
Það er að segja allar orkustöðvarnar
og þá sérstaklega hjartastöðina.
Mér þótti ofsalega vænt um að
heyra þetta því þetta er það sem ég
stefni að.“ Svokölluð söngheilun er
henni hugleikin og á setrinu ætlar
hún að halda slíka tónleika með mis-
munandi þema.
Sólrún lýsir því hvernig hún fer í
sérstakt ástand áður en hún stígur á
svið. „Með þroska og tíma hef ég
náð því að fara í … ekki trans, en
sérstakt ástand þegar ég syng.
Þetta hefur komið síðustu ár eftir að
ég fór inn í rólega tímabilið með
sjálfsskoðuninni. Ég hugleiði alltaf
áður en ég fer á svið, jarðtengi mig
og orkutengi með minni eigin tækni.
Síðan gef ég mig áheyrendum á vald
og hugsa: Nú gef ég mig alla. Fylgi
þörfum ykkar og stemningu augna-
bliksins. Þótt ég sé með beinagrind
að því sem ég ætla að syngja og
segja, kemur alltaf eitthvað allt ann-
að með. Þá segi ég aðra hluti eða
syng önnur lög og það er eins og það
sé það sem akkúrat þessi áheyr-
endahópur hefur þörf fyrir. Senni-
lega má kalla þetta eins konar miðl-
un. Ég sé alla vega sjálfa mig sem
tengilið við æðri krafta í að miðla
ljósi í formi tónlistar.“
Hún segist alltaf hafa verið mjög
næm. „Mér finnst ég loksins vera
farin að nýta mína hæfileika á réttan
hátt. Andlegi þátturinn hefur alltaf
verið hluti af mér en sú breyting er
orðin á að komið er jafnvægi á mína
eigin lífsorku svo ég geti áreynslu-
laust miðlað,“ segir Sólrún sem von-
ast til að geta kallað í marga ís-
lenska listamenn á menningarsetrið
sitt þar sem hún ræður ríkjum og
syngur á sínum eigin forsendum.
steingerdur@mbl.is
Ljósmynd/Guðmundur Oddur
Sólrún valkyrjuleg sem sykurdísin í gamla verksmiðjuhúsnæðinu.
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 2. OKTÓBER 2005 29
Heimsferðir bjóða frábært tilboð til Prag
í október. Prag er borg sem iðar af lífi
alla vikuna. Gríptu tækifærið og kynnstu
þessari einstöku borg.
Skógarhlíð 18 • sími 595 1000 • www.heimsferdir.is
2 fyrir 1 til
Prag
10. eða 17. okt.
frá kr. 19.990
Síðustu sætin
Verð kr. 19.990
Innifalið: Flug og skattar, m.v. 2 fyrir 1 tilboð, út
10. eða 17. okt. og heim 13. eða 20. okt.
Netverð á mann.
Gisting frá kr. 3.400
Verð á mann pr. nótt í tvíbýli á Hotel ILF með
morgunverði.
Munið Mastercard
ferðaávísunina