Tíminn - 01.07.1973, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Sunnudagur 1. júli 1973
Þannig litur Notre Darae út I aiiri sinni dýrð, séð úr suðaustri, þvert yfir Signu.
Hringjarinn í Notre Dame
¥*> l* Wi
1 ■!» •: « ■fT * ■■■
t kapellu Gondis kardinála í austurálmu kirkjunnar. er þessi fagri
gluggiidtal litum.
Það var á Quasimodo-
sunnudegi á þvi herrans
ári 1467 eftir messu, að
litil, lifandi vera var
lögð i rúm það framan
við Notre Dame, þar
sem venjan var að sýna
fundin börn og lofa þeim
að eiga sem vildu.
— Þetta er ekki barn, sagði
einn.
— Þetta er vanskapaður apa-
köttur, sagði annar.
— Þetta er skrimsli, sagði sá
þriðji.
— Þetta er sambland af manni
og dýri, sagði sá fjórði, sem sagt
eitthvað ókristilegt, sem kasta
ætti á eld.
Ungur prestur, sem staðið hafði
og hlustað á umræðurnar, ruddi
sér braut gegn um hópinn. Hann
skoðaði veruna litlu, vafði hana
siðan hempu sinni og bar inn i
kirkjuna.
Quasimodo, eins og hann var
kallaður, fæddist eineygður, með
kryppu og skakkan fót. Hann óx
upp i Notre Dame, kom sjaldan út
fyrir dyr og lifði góðu lifi með
kirkjunni, sem var full af
marmaralikneskjum konunga,
dýrlinga, og biskupa, sem ekki
hlógu að honum og hæddu hann,
eins og fólkið fyrir utan gerði.
Aðrar styttur, af ófreskjum og
djöflum, hræddist hann ekki held-
ur, til þess voru þær allt of likar
honum sjálfum. Þær hræddu
fremur fólkið úti.
Heimur Quasimodos
Dýrlingarnir voru vinir Quasi-
modos og blessuðu hann, ófreskj-
urnar voru vinir hans og vernd-
uðu hann. Hann úthellti hjarta
sinu fyrir þeim, sitjandi timunum
saman á hækjum sinum. Kæmi
einhver, flýði hann i felur.
Fyrir Quasimodo var kirkjan
alheimurinn, öll náttúran. Hann
dreymdi ekki um annan gróður,
en þann, sem óx á marglitum
glerrúðunum, né aðra skugga en
þann, sem steinljósið varpaði,
eða önnur fjöll en hinn mikla turn
kirkjunnar.
Þegar hann var 14 ára og varð
hringjari i Notre Dame, bættist
honum enn ágalli á likamann, til
viðbótar við alla hina. Kirkju-
klukkurnar sprengdu hljóðhimn-
ur hans og hann missti heyrnina.
En hann elskaði klukkurnar sinar
heitar, en nokkuð annað i þessari
móðurlegu byggingu. Hann tilbað
þær, lét vel að þeim og skildi þær.
Raddir þeirra voru það eina, sem
hann gat enn heyrt.
Á dögum, þegar hringja þurfti
af öllum kröftum, flaug Quasi-
modo upp hringstigann i turnin-
um, miklu hraðar, en nokkur ann-
ar gat hlaupið niður. Lafmóður
steig hann inn i klukknaherbergið
virti þær fyrir sér með ást og
virðingu andartak og hrópaði sið-
an til meðhjálpara sinna niðri að
nú mættu þeir byrja. Þeir héngu I
reipunum og brátt tóku klukkurn-
ar að hreyfast. Quasimodo hafði
ekki augun af þeim og auga hans
opnaðist meira og meira og
glampaði að lokum af ákafa, þeg-
ar hávaðinn náði hámarki. Allt
titraði og skalf og hljómarnir
heyrðust i margra milna fjar-
lægð. Fyrir kom, að Quasimodo
hreifst svo af klukkunum, að hann
settist upp á þá stærstu og rólaði
sér þar, hrópandi hástöfum og
augað skaut gneistum. Nú voru
þetta ekki lengur Quasimodo og
klukkan, heldur andi, sem fór
gandreið um loftin á
járnófreskju.
Sál Notre Dame
Þessi merkilega mannvera,
Quasimodo, blés á einkennilegan
hátt lifi i alla kirkjuna, aðeins
með nærveru sinni. Engu likara
en hann sendi rafstraum út frá
sér, sem setti hjarta kirkjunnar
af stað. 011 þessi mikla bygging
varð eins og hlýðin og blið lifvera
I höndum hans. Hún beið aðeins
eftir skipun hans, til að hefja upp
mikla raust sina.
Hann var alls staðar og sást alls
staðar. Þegar hann var ekki uppi
i turninum, var hann úti á þaki,
að fjarlægja hrafnahreiður og á
næsta augnabloki rakst maður á
hann sitjandi á bekk inni i kirkj
unni. 1 næstu andrá var hann svo
ef til vill hangandi i reipi sinu
undir turninum, þar sem hann
hringdi á meðhjálpara sina.
Um nætur mátti iðulega sjá
Öfélega veru ráfa um kring á hin-
um brotnu og illa förnu svölum,
sem lágu milli turnsins og út-
byggingarinnar. Þá gerðist stór-
kostlegur hlutur: Augu og munn-
ar opnuðust um allt og flugur,
ormar, hundar og kettir létu til
sin heyra. Fólk hélt að þarna
væru steindýrin að tala. Forn-
egyptar hefðu áreiðanlega litið á
Quasimodo sem anda musteris-
ins, en á miðöldum var hanntal-
inn sál Notre Dame.
t lok 18. aldar, nokkrum árum
eftir frönsku byltinguna, var hin
illa farna kirkja boðin til sölu. Að-
eins smágalli á formsatriðum,
kom i veg fyrir að hún væri seld
til niðurrifs. I staðinn var hún
gerð að birgðaskemmu. Nokkru
siðar skrifaði Victor Hugo
„Notre Dame de Paris” þar sem
hann lýsti kirkjunni eins og hún
var dýrlegust á miðöldum.
Bókin olli miklu fjaðrafoki, sem
varð til þess, að Notre Dame var
grafin upp úr gleymsku og
franska rikið lagði fram milljóna-
upphæðir til viðgerðarinnar.
Byggingarsagan
Þegar horft er á Notre Dame úr
fjarlægð, likist kirkjan helzt
skipi, sem liggur við akkeri á
Signu. Það er engin tilviljun, að
hún var reist þarna á stærstu
eynni i Signu, La Cité. Þar var
heilög jörð i fornöld. Þar lágu
fornir þjóðvegir yfir ána og þar
reistu fyrst Gallar og siðan Róm-
verjar musteri sin.
Þegar kristni hóf innreið sina,
komu tvær litlar kirkjur i stað
musteranna, en eftir þvi sem
Paris stækkaði, fóru menn að
vilja dómkirkju á staðnum. Arið
1163 hóf Marice de Sully biskup að