Fréttablaðið - 07.10.2004, Blaðsíða 18

18 7. október 2004 FIMMTUDAGUR
VOPNAÐUR HAGLABYSSU
Byssur þurfa ekki að vera stórar til að vera
hættulegar. Það sannar haglabyssan sem
Patrick Teel hefur í hendi sinni með fingur-
inn á gikknum. Byssan er á stærð við
greiðslukort og tekur tvö skothylki í senn.
Tryggingastofnun:
500 milljónir í gallað gigtarlyf
LYFJAMÁL Tryggingastofnun hefur á
síðustu árum greitt tæpar 500
milljónir króna vegna Vioxx gigt-
arlyfsins sem tekið var af markaði
í síðustu viku um heim allan vegna
alvarlegra aukaverkana. Þetta
kemur fram á vefsíðu TR.
Vioxx kom á markað hér á landi
árið 2000 og var eina lyfið í Cox-2
lyfjaflokknum tvö fyrstu árin, en
að sögn Ingu J. Arnardóttur deild-
arstjóra lyfjadeildar TR hefur
notkunin síðustu árin dreifst á
fleiri lyf innan sama flokks. Engu
að síður var Vioxx algengasta gigt-
arlyfið í þessum flokki þar til það
var tekið úr umferð.
Ákvörðun um að taka Vioxx um-
svifalaust af markaði um heim all-
an var tekin í kjölfar niðurstaðna
úr klínískri þriggja ára saman-
burðarrannsókn. Í rannsókninni
kom meðal annars fram aukin hlut-
fallsleg áhætta á alvarlegum auka-
verkunum frá hjarta- og æðakerfi,
svo sem hjartaáfalli og heilablóð-
falli eftir átján mánaða samfellda
meðferð. ■
Skálað í skjóli menningar
Myrkar hliðar fylgja breyttum drykkjusiðum Íslendinga. Þeim fjölgar sem drekka áfengi
daglega. Hættulegt, segir Þórarinn Tyrfingsson og bendir á að hófsemdarmörkin fyrir
heilbrigðan mann liggi við tvo áfengisskammta á dag – ekki dropanum meira.
HEILBRIGÐISMÁL „Fólk verður að
bera ábyrgð á heilsu sinni,“ segir
Þórarinn Tyrfingsson, fram-
kvæmdastjóri meðferðarsviðs
sjúkrahússins Vogs. Í Fréttablað-
inu í fyrradag var fjallað um breyt-
ta drykkjusiði landsmanna og þá
staðreynd að æ fleiri velja að drek-
ka vín með mat nokkrum sinnum í
viku.
Sala léttvíns hefur aukist stór-
lega á undanförnum árum en sterk-
ir drykkir á borð við vodka eru á
undanhaldi. Sumir myndu ætla að
þróunin væri jákvæð en slíkt þarf
ekki endilega að vera. Reglulegt
rauðvínssull getur verið hættulegt.
„Menn hafa sett hófsemdar-
mörk á drykkju,“ segir Þórarinn
en leggur áherslu á að hófsemd-
armörk séu ekki sama og ráðlagð-
ur dagskammtur. „Hófsemdar-
mörk eru efstu mörk þess sem
drekka má á dag án þess að heilsu
sé stefnt í voða og fylgikvillar
vegna neyslu geri vart við sig.“
Það kann að koma einhverjum
á óvart hvar þessi mörk liggja,
jafnvel hreyfa við fólki sem
drekkur léttvín nokkrum sinnum
í viku. „Mörkin, fyrir algjörlega
heilbrigðan karlmann á aldrinum
20 til 60 ára, eru við tvo áfengis-
skammta á dag. Og fyrir algjör-
lega heilbrigða konu á sama aldri
er hámarkið einn skammtur,“
segir Þórarinn Tyrfingsson.
Áfengisskammtur er einn ein-
faldur sterkur drykkur eða eitt létt-
vínsglas. Drekki fólk meira en hóf-
semdarmörkin segja til um getur
það farið að ógna eigin heilsu.
„Þegar ég tala um algjörlega
heilbrigt fólk á ég við fólk sem
ekki stríðir við neina sjúkdóma
og tekur engin lyf. Það er til fullt
af fólki sem má alls ekki drekka
áfengi, sumt af því hefur ríka
ættarsögu um áfengissýki og er
því í enn meiri hættu.“
Drykkja er ekki menning
Jón K. Guðbergsson áfengisráð-
gjafi segir meðalhófið vandratað
og getur ómögulega mælt með
víndrykkju með mat nokkur
kvöld vikunnar. „Hvað gerir fólk
þá um helgar?“ spyr hann.
„Hugsanlega ráða einhverjir við
slíka drykkju en við erum svo
öfgafull í mörgu, það er hætt við
að glösunum fjölgi með tímanum
og endi í flösku á dag eða ein-
hverju þaðan af meiru.“
Hann bendir á heilsufarslega
þáttinn, líkt og Þórarinn, og seg-
ir lifrarbólgu vel þekkta meðal
þjóða sem sötri vín nokkrum
sinnum í viku. „Sumir vísinda-
menn eru þeirrar skoðunar að
regluleg rauðvínsdrykkja leiði af
sér lifrarbólgu og bara þess
vegna ber að fara varlega,“ segir
Jón, sem gefur lítið fyrir orðið
vínmenning. „Mér finnst vín-
drykkja ekki vera menning,
hvort sem drykkjan er lítil eða
mikil.“
Misjafnt er hversu vel fólk
hugsar um heilsuna og Þórarinn
Tyrfingsson hefur þungar
áhyggjur af andvaraleysi lands-
manna vegna hennar. „Fólk verð-
ur að bera ábyrgð á heilsu sinni
og gæta að sér, bæði í mat og
drykk. Það er eins og fjarað hafi
undan þessari ábyrgð einstak-
lingsins með allri læknisþjónust-
unni og lyfjunum. Stundum
halda menn að það sé pilla á leið-
inni sem geti læknað allt en það
er bara ekki þannig. Svo segjast
sumir bara fara í meðferð ef eitt-
hvað gengur illa.“
Þórarinn hefur heyrt ýmislegt
í áratugastarfi sínu að meðferð-
armálum, t.d. að menn séu í með-
ferð út af of miklu sulli. „Auðvit-
að eru þeir ekki í meðferð út af
sulli. Auðvitað eru þeir í meðferð
út af of mikilli drykkju.“
120 manns eru í meðferð hjá
SÁÁ í dag.
bjorn@frettabladid.is
Öryrkjabandalagið:
Fordæmir
stjórnvöld
ÖRYRKJAR Aðalstjórn Öryrkja-
bandalags Íslands fordæmir harð-
lega að „ríkisstjórnin skuli enn
áforma að svíkja samninginn við
öryrkja sem kynntur var hátíðlega
fyrir síðustu Alþingiskosningar,“
að því er segir í frétt frá samtökun-
um.
„Í stað þess að skýla sér með
fjölgun öryrkja, þróun sem hófst
um miðjan síðasta áratug, verða
stjórnvöld að hefja heiðarlega
rannsókn á því gerbreytta at-
vinnustigi sem ráðið hefur mestu
um þessa þróun,“ segir í ályktun
aðalstjórnar ÖBÍ sem send var
fjölmiðlum í gærdag. ■
SKARÐIÐ EKIÐ
Hallinn á veginum um Almannaskarð er sá
mesti á hringveginum, eða 16 gráður.
Almannaskarð:
Sturla brýst
í gegn
SAMGÖNGUR Á morgun verður
brotist í gegn í nýjum jarðgöngum
sem verið er að gera undir Al-
mannaskarð. Það verður Sturla
Böðvarsson samgönguráðherra
sem brýst í gegn með lokaspreng-
ingu klukkan þrjú.
Göngin undir skarðið verða
1.150 metra löng og á gerð þeirra
að vera lokið í júní á næsta ári. Al-
mannaskarð er rétt austan við
Höfn í Hornarfirði. Þar er bratt-
asta brekkan á hringveginum. ■
GÆÐAVARA Á BETRA VERÐI!
FÓLKSBÍLADEKK • JEPPADEKK • FÓLKSBÍLADEKK • JEPPADEKK • FÓLKSBÍLADEKK • JEPPADEKK
LEIÐANDI Í LÆGRA DEKKJAVERÐI
...einfaldlega betri!
Dekkjalagerinn er nú á 11 stöðum um land allt!
Sólbakka 8
310 Borgarnesi
Miðási 23
700 Egilsstöðum
Víkurbraut 4
780 Höfn
Gagnheiði 13
800 Selfossi
Hlíðarvegi 2-4
860 Hvolsvelli
Njarðarnesi 1
603 Akureyri
Skeifunni 3c
108 Reykjavík
Viðarhöfða 6
110 Reykjavík
Melabraut 24
220 Hafnarfirði
Iðavöllum 8
230 Keflavík
Flugumýri 16
270 Mosfellsbæ
BELGÍA, AP Ólýðræðislegir stjórn-
unarhættir víða í Arabalöndum
ala á hryðjuverkum, sagði Hol-
lendingurinn Gijs de Vries sem
fer með baráttuna gegn hryðju-
verkum, í framkvæmdastjórn
Evrópusambandsins. Hann sagði
pólitískar umbætur nauðsynlegar
til að sporna gegn hryðjuverkum
og ofsatrúarhópum.
„Hryðjuverkamenn koma oft
frá löndum þar sem stjórnvöld
eru slæm, frelsi ónógt og ekki nóg
gert til að efla menntakerfið,“
sagði de Vries í viðtali við belg-
íska dagblaðið De Morgen.
„Það er ljóst að gremja í hinum
íslamska heimi elur á hryðjuverk-
um,“ sagði de Vries. „Það er aðal-
lega til komið vegna þess að
stjórnvöld í Arabaríkjum fylgja
slæmri stefnu á mörgum sviðum
og neita borgurum sínum um
ýmis mannréttindi.“
De Vries lagði áherslu á sam-
starf Evrópuríkja og Bandaríkj-
anna í baráttunni gegn hryðju-
verkum. Bandaríkjamenn hafa
verið gagnrýndir fyrir að líta of
einhliða á baráttuna gegn hryðju-
verkum, það er að segja að þeir
líti aðeins á hana sem vopnaða
baráttu. Þessu mótmælti de Vries
og tók fram að sér þætti þessi sýn
manna á stefnu Bandaríkja-
stjórnar ósanngjörn. Hann sagði
Bandaríkjastjórn skilja hvað um
væri að ræða og að hún hefði
unnið mikið starf að umbótum í
arabaríkjum. ■
Nóbelsverðlaun:
Rannsökuðu
dauðakoss
SVÍÞJÓÐ, AP Tveir ísraelskir vís-
indamenn og einn bandarískur
hlutu Nóbelsverðlaunin í efna-
fræði fyrir uppgötvun sína um
hvernig frumur eyða óæskilegum
prótínum. Nefna þeir aðferð
frumanna koss dauðans.
Rannsóknirnar leiddu í ljós að
þegar koss dauðans fer úrskeiðis
getur það aukið hættu á að fólk
sýkist af nokkur hundruð sjúk-
dómum, en þeirra á meðal er leg-
hálskrabbamein.
Aaron Sicechanover og Avram
Hershko eru fyrstu Ísraelarnir til
að vinna vísindaverðlaun Nóbels.
Samstarfsmaður þeirra heitir
Irwin Rose. ■
Baráttan gegn hryðjuverkum:
Umbætur eru
forsenda árangurs
FREYÐANDI FREISTING
Sala bjórs hefur snaraukist frá því hann var
leyfður fyrir 15 árum.
ÁNÆGJA EÐA ÁHÆTTA
Æ algengara er að fólk fái sér léttvínsglas
með matnum virka daga sem um helgar.
VIÐ ÖLLU BÚNIR
Stjórnvöld um allan heim hafa hert við-
búnað gegn hryðjuverkum.
KAMPAKÁTIR
Ísarelarnir Sicechanover og Hershko fagna
nóbelsverðlaununum.
AF MARKAÐI
Vioxx gigtarlyfið hefur nú verið tekið af markaði um allan heim.
Ný lög um fasteignasölur:
Skipað í
nefndir
FASTEIGNASÖLUR Ráðherra hefur
skipað í prófnefnd fasteignasala
og eftirlitsnefnd Félags fasteigna-
sala, samkvæmt nýjum lögum um
fasteignasölur sem tóku gildi 1.
október.
Prófnefndina leiðir Friðjón
Örn Friðjónsson hæstaréttarlög-
maður en eftirlitsnefndinni stýrir
Þorsteinn Einarsson lögmaður. ■