Fréttablaðið - 07.10.2004, Blaðsíða 22

Íslenska óperan frumsýnir á morg-
un óperuhrollvekjuna Sweeney
Todd. Nýráðinn leikhússtjóri á Ak-
ureyri, Magnús Geir Þórðarson, er
leikstjóri sýningarinnar og hefur
því í mörg horn að líta þessa dagana
– en hann hafði þegar gert samning
um uppsetningu Todds þegar hann
var ráðinn norður.
Magnús Geir er rétt um þrítugt
en hefur viðamikla reynslu sem
leikstjóri; hefur reyndar starfað við
þá iðju frá því á unglingsárum. Í
reynslusafni hans eru meira að
segja tvær óperusýningar, Dido og
Eneas og Poppea hjá Sumaróper-
unni í Borgarleikhúsinu. Núna
starfar hann í fyrsta sinn hjá Ís-
lensku óperunni. Sweeney Todd er
hins vegar engin venjuleg ópera og
segir Magnús að reyndar hafi lengi
verið deilt um það hvort hér sé á
ferðinni ópera eða söngleikur.
„Ég held að þetta geti í rauninni
verið hvorugt og hvort tveggja,“
segir Magnús. „Þetta er stór og
mikil melódramatísk saga og við
höldum þeirri áherslu í uppsetning-
unni – sem er í stórum stíl, þar sem
tilfinningarnar eru stórar. Við
höfum lagt okkur fram um að skapa
mjög afgerandi andrúmsloft og
heim þar sem fantasían er alls ráð-
andi og stendur á eigin forsendum
en á sér í rauninni ekki neina fasta
stoð í raunveruleikanum. Það má
eiginlega segja að tónlistin í sýning-
unni sé að mörgu leyti svipuð kvik-
myndatónlist. Sumar senur eru
sungnar, aðrar leiknar. Þar er tón-
list undirliggjandi og stækkar
spennuna og dramatíkina. Þegar
Sondheim skrifaði verkið sagðist
hann vera undir miklum áhrifum
frá hrollvekjum og tónlistin er ekk-
ert ósvipuð áhrifstónlistinni í kvik-
myndum Hitchcocks.
Þetta er klárlega mjög óvenju-
legt verkefnaval hjá Íslensku óper-
unni.
„Þetta er ögrandi verk og ólíkt
því sem óperan hefur verið að gera
hingað til. Síðan er það ögrandi að
láta söngvara leika meira en venjan
er og í sýningunni eru heilmiklar og
flóknar brellur.
Það hefur verið mjög gaman að
búa til þennan heim. Það er góður
hópur sem vinnur með mér, Snorri
Freyr með leikmynd, Filippía Elís-
dóttir með búninga, Þórður Orri
með lýsingu og Lára Stefáns með
dansa, og það hefur verið gaman að
búa til þessa fantasíuveröld þar sem
myrkrið er allsráðandi og Lundúna-
þokan er kolsvört og myrk. Innan
hennar eru þessar litríku persónur
þar sem blóðheitar tilfinningar bera
þær ofurliði.“
Magnús Geir segir óperuupp-
setningu ólíka því að setja upp hefð-
bundna leiksýningu. „Í fyrsta lagi
eru það söngvarar sem eru að leika,
auk þess að syngja. Í öðru lagi er
nálgunin önnur. Vinnan er hraðari,
þannig að það er ekki dvalið jafn
mikið við ýmis atriði. Það er gengið
hreinna til verks og ekki hægt að
prófa sig áfram. Það er búið að
skipuleggja og setja sýninguna upp
áður en byrjað er að æfa. Síðan er
gengið í að setja hana upp á þeim
forsendum.“
Hvað tekur svo við á laugardag-
inn, eftir frumsýninguna?
„Þá er það bara „halló Akureyri“.
Ég fer beint norður til þess að taka
púlsinn. Ég hef verið í miklu sam-
bandi þangað allan þennan tíma. Við
vorum að byrja að æfa einþáttung-
ana Ausuna eftir Lee Hall og Stól-
ana eftir Eunesco og um leið og ég
kem norður byrja ég að undirbúa
næsta verkefni, sem er söngleikur-
inn Oliver. Fyrsta verkefnið verður
að leita að krökkum til þess að leika
á móti atvinnuleikurunum.“ ■
22 7. október 2004 FIMMTUDAGUR
EKKI MISSA AF…
… sýningu Þórunnar Hjartar-
dóttur, Innsetningu, í Gryfjunni í
Listasafni ASÍ við Freyjugötu.
Hún sýnir abstrakt olíumálverk,
ljósmyndir af þremur vitum á
Reykjanesi og tilheyrandi hljóð-
mynd. Sýningunni lýkur á sunnu-
daginn
… Rómeó
og Júlíu í
Borgarleik-
húsinu. Að-
eins örfáar
aukasýningar
í október.
… Spænsku menningarhátíð-
inni í Salnum í Kópavogi. Fla-
menco og funi í kvöld og annað
kvöld. Aukatónleikar á laugardag.
Sýningu Jóhanns G. Jóhannssonar, Tindum &
Pýramídum, í Ráðhúsi Reykjavíkur, Tjarnarsal,
lýkur á sunnu-
daginn.
Jóhann sýnir níu
verk sem öll
nema eitt byggja
á þríhyrnings-
forminu, formi
sköpunarinnar.
Myndefnið teng-
ist jafnframt tón-
list Jóhanns og á
meðan á sýning-
unni stendur er
sýnt myndverk á
plasmaskjá (tek-
ið í Kverkfjöllum
í Vatnajökli) sem
gert var af Valdimar Leifssyni kvikmyndagerð-
armanni við raftónverk Jóhanns, 3 Pýramídar,
sem hann gaf út í tilefni síðustu aldamóta.
Tónverkið byggir einmitt á þríhyrningsforminu
eins og mynd-
verkin. Sýningin
er afrakstur árs-
ins 2004 sem
Jóhann ákvað að
helga listsköpun
í tilefni 40 ára
tónlistarferils
síns en á sýning-
unni samtengir
hann á táknræn-
an hátt listgrein-
arnar, tónlist og
myndlist,
sem hann hefur
unnið að jöfnum
höndum frá
1971. Sýningin er opin daglega frá kl. 13-18
og aðgangur er ókeypis.
Kl. 19.30
Tónleikar Sinfóníuhljómsveitar Íslands.
Flutt verða verk eftir Benjamin Britten,
Gustav Mahler og Dímitríj Sjostakovisj.
Einsöngvari er Ólafur Kjartan Sigurðarson
og hljómsveitarstjóri er Rumon Gamba.
menning@frettabladid.is
Pýramídarnir í Ráðhúsinu
Litríkar persónur í koldimmri þoku
!
Sweeney
Todd
Rakarinn morðóði
Óperutryllir eftir
Stephen Sondheim
Grimmdarleg saga, litríkar persónur
og leiftrandi húmor!
Frumsýning 8. október 2004
Miðasala: www.opera.is
og í síma: 511 4200
MAGNÚS GEIR ÞÓRÐARSON „Þetta er stór og mikil melódramatísk saga og við höldum
þeirri áherslu í uppsetningunni – sem er í stórum stíl, þar sem tilfinningarnar eru stórar.“
Stílhreint og fágað, en...
Í ágætu greinarkorni í leikskrá sýningar-
innar eftir Martin Regal kemur fram að
gagnrýni á verkið er það var frumsýnt
1978 hafi skiptst í tvö horn. Sumum
fannst það algjör snilld meðan aðrir
töldu það merki um að tími Pinters
sem leikskálds væri liðinn.
Það er hægt að vera sammála báð-
um sjónarmiðum. Verkið býr yfir ein-
hverjum seiðandi sjarma með sínum
meitluðu samtölum sem snerta aðeins
yfirborð þess sem rætt er um en tilfinn-
ingarnar mara í djúpi þagnarinnar til-
búnar að brjótast fram. En á hinn bóg-
inn er verið að fjalla um framhjáhalds-
sögu enskra milliyfirstéttarhjóna.
Þetta mun vera fyrsta leikstjórnar-
verkefni Eddu Heiðrúnar Backman og
ekki í lítið ráðist. Hún velur þá leið að
vera staðsetningu verksins trú og raun-
ar undirstrika að það gerist í enskum
veruleika, t.d. með framburði á þeim
ensku orðum sem fram koma í þýðing-
unni, og eins virtist mér að búningar
Filippíu ættu að undirstrika þennan
veruleika. Leikstíllinn er síðan hófstilltur
og örlítið fjarrænn og textinn hafður í
algjörum forgrunni. Tilfinngar brjótast
lítið upp á yfirborðið og má með því
segja að Edda sé textanum trú. Hún
hefur afar næmt eyra fyrir blæbrigðum
texta og á auðvelt með að laða leikara
sína inn á þær brautir sem hún vill fara.
Leikararnir standa sig vel, innan þess
ramma sem þeim er settur. Textaflutn-
ingurinn var vélrænn og eintóna og
hugsanir virtust ekki liggja að baki text-
anum. Kannski átti þetta að vera stíl-
bragð og sýna hversu persónurnar
væru tengslalausar við tilfinningar sínar.
Hvur veit? Kannski frumsýningarskjálfti,
en afleiðingin var sú að sýningin var
stílhrein og heilsteypt í einfaldleika sín-
um, þó ekki hafi hún snortið undirritað-
an svo orð sé á gerandi. Síðari hlutinn
var síðan mun heilsteyptari og fyrsta at-
riðið eftir hlé þar sem eiginmaðurinn,
leikinn af Ingvari E. Sigurðssyni, kemst
að framhjáhaldi eiginkonunnar var tví-
mælalaust sterkasta atriði sýningarinn-
ar og fór Ingvar þar á kostum.
Jóhanna Vigdís fer með hlutverk
eiginkonunnar og einhvern veginn
fannst mér það lakast frá hendi höfund-
ar og hún fá minnstu úr að moða. Ég
fékk þá tilfinningu í upphafi sýningarinn-
ar að Jóhönnu liði ekkert sérstaklega vel
í líkama þessarar konu en er á leið virt-
ist ríkja meiri sátt með þeim og Jóhanna
kom sérstaklega vel til skila kaldlyndi og
kæruleysislegri grimmd eiginkonunnar.
Felix Bergsson er síðan í hlutverki besta
vinar eiginmannsins. Hann hefur hald-
ið/heldur við eiginkonuna. Felix var í
upphafi einna best stemmdur af leikur-
unum og skapaði trúverðugan karakter
sem tilfinningasljótt karldýr sem sefur
hjá eiginkonu besta vinar síns að því er
best verður séð af því að hann getur það
eins og Clinton um árið. Skúli Gautason
lék síðan lítið hlutverk ítalsks þjóns og
gerði það að kómískri fígúru og var afar
nærri því að vera stílbrot í sýningunni þó
prýðilega væri það gert í sjálfu sér.
Tónlist Gunnars Hrafnssonar og
flutningur hennar á sviðinu var áhrifa-
vekjandi, féll vel að verkinu og studdi
það og var raunar einn af burðarásum
verksins
Jón Axel Björnsson sýnir hér sína
fyrstu leikmynd og ekki verður annað
sagt en honum takist vel upp. Eins og
áður segir virðast mér búningar Filippíu
eiga að undirstrika að persónurnar eru
enskar yfirstéttartýpur en mér fannst
þeir frekar gamaldags og viðamiklir og
ekki styðja við persónusköpun leikar-
anna.
Lýsing Benedikts var dálítið spes
ofan og hliðarlýsing mikið notuð og
skóp það oft skemmtilegan blæ en
stundum var fókusinn á leikarana dálít-
ið ójafn án þess að það þjónaði sér-
stökum tilgangi og vann raunar stund-
um gegn þeim. ■
INGVAR SIGURÐSSON OG FELIX BERGSSON Textaflutningurinn var vélrænn og ein-
tóna og hugsanir virtust ekki liggja að baki textanum.
LEIKLIST
ARNÓR BENÓNÝSSON
Svik eftir Harold Pinter
Samstarfsverkefni Sagnar ehf., Leik-
félags Akureyrar, Leikhópsins Á sen-
unni og Leikfélags Reykjavíkur.
Þýðing: Gunnar Þorsteinsson Leikarar:
Ingvar E. Sigurðsson, Jóhanna Vigdís Arn-
ardóttir, Felix Bergsson og Skúli Gautason
Leikmynd: Jón Axel Björnsson Búningar:
Filippía Ingibjörg Elísdóttir Tónlist: Gunn-
ar Hrafnsson Lýsing: Benedikt Axelsson
Leikstjórn: Edda Heiðrún Backman
Leikstjórinn Magnús Geir
Þórðarson segir það hafa
verið ögrandi og skemmtilegt
að setja upp hina óvenjulegu
óperu Sweeney Todd.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/P
JE
TU
R