Tíminn - 20.09.1973, Blaðsíða 6

ií
TÍMINN
Fimmtudagur 20. september 1973
Nýlenduveldi um heim allan hafa i stórum
dráttum brugðizt við á sama hátt, þegar ný-
lendustjórn þeirra hefur verið ógnað. í byrjun
er öll andspyrna barin niður með miskunnar-
lausri grimmd, en þegar á liður og tekið er að
koma fastara formi og skipulagi á hina vopn-
uðu baráttu, er reynt að brjóta uppreisnina á
bak aftur með fjölmennum hersveitum, sem
búnar eru fullkomnum nýtizku vopnum.
Þegar á liður og þar er komið frelsisbarátt-
unni, að þjóðfrelsishreyfingunum hefur tekizt
að leggja undir sig hluta landsins, verða ný-
lenduherrarnir ofurlítið glöggskyggnari. Þá en
ekki fyrr taka þeir i mál að verja einhverjum
fjármunum til félagslegra umbóta, sjúkrahúsa
og skóla i nýlendunum. Þetta er þó ekki annað
en herkænska og tilgangurinn sá einn að reyna
að búa svo um hnútana, að skæruliðasveitirnar
eigi ekki lengur visan stuðning þjóðarinnar,
svo að hægt sé að halda áfram arðráninu
óhindrað.
Nýlendur Portúgala eru glöggt dæmi þessa.
Þeir sem framsýnastir eru nýlenduherranna
þar hafa nokkur undanfarin ár rekið áróður
fyrir þvi, að meira yrði lagt af mörkum til hins
,,félagslegastríðs”og reynt yrði að hlúa að inn-
lendri borgarastétt, semtryggværi þeim. Einn
þessara inanna er dr. Afonso Mendes,forstöðu-
maður Atvinnustofnunar Angóla. Atvinnu-
stofnunin hefur með höndum alla stjórn vinnu-
markaðarins i Angóla: neyðir alla ibúa lands-
ins til þess að skrá sig og úthlutar leyfum til
handa vinnumiðlurum. Af þessu leiðir, að dr.
Mendes hefur öðrum gleggri yfirsýn yfir
ástand og horfur mála i Angóla.
fór Portúgalsstjórn þess á leit, að hann
semdi leynilega skýrslu um ástandið i nýlend-
unni. Ætlunin var að skýrslan yrði hagnýtt í
hinum sálfræðilega striðsrekstri gegn Agóiia-
búum. Hann og aðrir Portúgalar, sem gegndu
mikilvægum embættum i Angóla,voru spurðir
hvaða ráðum vænlegast væri fyrir stjórnina að
beita til þess að hnekkja stuðningi landsmanna
við þjóðfrelsishreyfinguna (MPLA). Ætlunin
var að klekkja á þjóðfrelsishreyfingunni og
spilla þeirri neðanjarðarstarfsemi, sem hún
rekur á þeim landsvæðum sem enn lúta ný-
lenduherrunum. Af skýrslunni má glögglega
ráða hvilikt harðrétti Angólamenn hafa mátt
þola öldum saman, þótt nú keyri úr hófi, þegar
þjóðfélagsbaráttan harðnar og reynt er að
fremja þjóðarmorð á þeim.
Skýrslán er að sjálfsögðu leynileg, en komst í
hendur hollenzkra nefnd til stuðnings Angóla.
fyrir tilstilli nokkurra hollenzkra þingmanna.
Hér fylgir útdráttur úr skýrslu dr. Mendes.