Tíminn - 23.06.1974, Blaðsíða 24

28
TÍMINN
Sunnudagur 23. júnl 1974
REYKJANESKJÖRDÆMI
Seltjarnarneskaupstað-
ur
Svipab má segja um Seltjarn-
arnesiö. Það er útborg, byggð á
þeirri forsendu I upphafi, að fá
að bíða, vegna þess, að það verð-
ur að láta atvinnuvegina ganga
fyrir. En það er ótraust undir-
staða. Ég vil þvi eindregið hvetja
fbúa þessara bæja til þess að
endurskoða afstöðu sína til
Togaraaflinn:
Þorskafli togaraflotans hefur
tvöfaldast á seinustu fimm
mánuðum.
lóöir til þess að byggja á, vegna
þess, að lóðir voru ekki til i
Reykjavik.
Nú er Seltjarnarnesið búið að fá
kaupstaðarréttindi ásamt
Grindavlk, og stóðu rikisstjórnin
og stjórnmálaflokkarnir að þvi.
Ég er þó ekki alveg ánægður með
þá skipan, taldi, að rétt væri, að
Seltjarnarnes og Grindavik hefðu
bæjarfógeta á staðnum, en þyrftu
ekki að sækja alla embættisþjón-
ustu til Hafnarfjarðar og Kefla-
vlkur. Hefði ég viljað stuðla að
þvl, og það kemur eflaust að þvi á
sinum tima, að bæjarfógetar
verða á þessum stöðum.
Kaupstaðarréttindin eru ekki
ómerkileg, eða tildur, eins og
margir halda. Sveitarfélagið
verður frjálsara, meðal annars
stjórnmála og beina stuðningi
slnum til þeirra flokka, er berjást
fyrir atvinnu handa landsmönn-
um og fyrir þjóðarhag.
Bæði þessi bæjarfélög hafa
margt til sins ágætis og menn-
ingarbragur er mikill, en sérstað-
an I atvinnumálum má ekki verða
til skaða fyrir uppbygginguna
þar.
Mosfellshreppur
Þá er aðeins eftir að tala um
einn bæ, eða sveitarfélag, Mos-
fellshrepp. Þar búa nú um 1000
manns og hefur mikið verið byggt
þar. Mosfellshreppur hefur ekki
verið mjög áberandi til þessa, en
er vaxandi að fólksfjölda og allri
stærð eftir að hraðbrautin I Kolla-
Sjálfstæðisflokkurinn:
Þeir fella gengið og koma á
,,hæfilegu" atvinnuleysi. Við
þekkjum öll þeirra viðreisnarráð.
um fjárhagsáætlanir, sem þarf
ekki lengur að samþykkja af
sýslunefndum.
Merkastar framkvæmdir á slð-
ustu árum eru hitaveitan, sem er
einhver sú ódýrasta, sem lögð
hefur verið á landinu og Valhúsa-
skólinn.
Hitaveitan gerir Seltjarnarnes
eftirsótt til búsetu
íhaldið sigrar i
bæjarstjórn og
„ísbjörninn” flytur burt
A sama tíma og ÍSBJÖRNINN,
eitt stærsta fiskvinnslufyrirtæki
landsins, er að flytja úr bæjarfé-
laginu og er að setja sig niður
með togara og stórfrystihús I
Reykjavikurhöfn, þá una þeir
glaðir við sitt og kjósa Ihaldið á
Seltjarnarnesi. Þessi flutningur
er einmitt eitt af háskanum við
þaö, aö uppbygging er ekki á
félagslegum grundvelli, heldur I
einveldi einstaklingsframtaksins.
Stórlaxarnir verða rikir úti á
landi og flytjast til Reykjavlkur
með gróðann og eftir stendur
byggðarlagið I molum. Atvinnu-
leysi og bjargarskortur siglir I
kjölfariö, þegar atvinnan er flutt
burtu.
Ég persónulega tel það
ábyrgðarleysi að byggja ekki upp
atvinnulíf innan bæjarfélaganna.
Þaö kann vel að vera, að það sé
auðveldara og óllkt þægilegra, aö
stjórna bæ, þar sem ekkert iðn-
aðarhverfi er, ekkert frystihús,
heldur aðeins falleg hús velefn-
aðra borgara, sem sækja vinnu
slna til staða, þar sem ýmsar fall-
egar framkvæmdir, eins og gang-
stéttir og félagshús fyrir almenn-
ing, iþróttavellir og annað verður
fjörö varð að veruleika.
Þarna eru stór landssvæði
hentug til Ibúðabygginga og góð
iðnaðarsvæði, og er það skoðun
mln, að þarna sé vaxandi byggð,
sem býður upp á góð lifskjör og
hagsæld, ef rétt er á haldið. Ég
mun eftir því, sem ég sé mér færi
á, vinna að byggðamálum þar og
er þar vel kunnugur.
Jarðhiti er dýrmætur á þessum
slóðum og nýjar búgreinar, bæði
gróöurhúsarækt og fuglarækt er
með miklum blóma og iðnaður fer
vaxandi. Möguleikar þessa
byggöalags til atvinnu eru þvl
stórkostlegir, ef allt er skoðað.
Með skynsamlegri stjórn má
nýta margháttaða möguleika.
Nú þá er aðeins eftir að ræða
um sveitirnar I Reykjaneskjör-
dæmi, Kjalarnes og Kjósina. Bú-
fjárafuröir og aðrar landbún-
aðarafuröir eru miklar I sveitun-
um og jarðnæði er eftirsótt. Mikið
hefur verið byggt til sveita og
stórhugur er þar, sem annars
staðar. Revkianeskiördæmi er
ein stór heild, ef skynsamlega er
skoðað, og þótt hér hafi aðeins
veriö drepið á stærstu og þýð-
ingarmestu málin, sem sé at-
vinnumál og iðnaðarlega upp-
byggingu, hefur stjórnin komið
mörgu góðu til leiðar, sem vert
væri að minnast, eins og t.d.
menntaskólum I Hafnarfirði og
Kópavogi og íþróttamannvirki
hafa risið og margt fleira, sem
lýtur að menningu og þroska,
heilsu og öryggi.
Efnahagsmálin
og varnarliðið
— Nú hafa verið haldnir nokkr-
ir þingtnálafundir. Um hvað
hefur helzt verið rætt?
Menn hafa einkum verið að
ræða um efnahagsmálin, varnar-
málin og hvaö taka muni við eftir
kosningar.
— Um efnahagsmálin er það að
segja, að hagstæðara hefði verið
fyrir stjórnarflokkana að ganga
til kosninga eftir heilt kjörtlma-
bil. Afraksturinn af vinstri stefn-
unni er ekki farinn að koma I ljós,
nema að óverulegu leyti.
Hugsun okkur t.d. 60 skuttog-
ara, sem fengnir hafa verið til
landsins. Heildarafli þessara
skipa á ársgrundvelli verður,
þegar fiskigengd fer að aukast
vegna 50mllna landhelginnar 200-
250.000 tonn, en það er meiri afli
en fékkst á alla vertiðarbátana
við landið á vetrarvertið 1974.
Þorskafli togaranna jókst
þannig bara á þessu ári um 110
prósent vegna skuttogaranna og
svona mun ástandið breytas!
Talið er, að skuttogararnir muni
fiska fyrir þrjá milljarða króna
eða þvl sem næst, ef miðað er við
fisk upp úr sjó.
Mér eru ljósir þeir rekstrar-
erfiðleikar, sem fyrir hendi eru
hjá frystihúsunum og togurunum
og ekki verður komizt hjá aðgerð-
um. Efnahagsstarfsemina verður
að miða viö að mikilvægustu
framleiðslutækin geti verið I full-
um gangi.
Vinstri stjórnin gat
leyst efnahagsvandann
Það er lika staðreynd, að ólaf-
ur Jóhannesson, forsætisráðherra
leitaði samstarfs við stjórnarand-
stöðuna um lausn efnahagsvand-
ans og lagt var fram frumvarp,
sem leysti þennan vanda, en
alþjóö er kunnugt um svör íhalds
og Krata. Ég álasa ekki rlkis-
stjórninni fyrir að grlpa ekki til
stórra og harkalegra ráðstafana,
þar sem kosningar fara fram eftir
fáa daga. Það er viðfangsefni
þeirrar stjórnar, sem við tekur,
að hafa úrslitaáhrif um fram-
ttðarstefnuna. Orræði Sjálf-
stæðisflokksins eru kunn.
— Þeir fella gengið og koma á
„hælilegu” atvinnuleysi. Við
þekkjum öll þeirra viðreisnarráð.
Þessu munu þeir beita, ef þeir
ná völdunum.
Stundum vinsamlega
sambúð
— En varnarmálin?
— Mlnar skoðanir eru kunnar á
varnarmálunum. Ég tel það hik-
laust vera meginviðfangsefni
alþingismanna og reyndar allrar
þjóðarinnar, að huga að vörnum
landsins og öryggi þjóðarinnar.
Utanríkisráðherra hefur lýst yfir
stefnu flokksins, að við verðum i
Nato og varnarliðið verði ekki
látið fara af landinu, nema öryggi
okkar sé tryggt. Að taka dvöl
varnarliðsins fyrir sérstaklega og
senda það burtu, án þess að önnur
mál séu leyst, það er út I hött.
öfgaöfl mega ekki ráða ferðinni.
Það er slður en svo neitt sálu-
hjálparatriði fyrir mig, að hér sé
varnarlið. Við höfum stutt allt,
sem við höfum getað, til þess að
Samskiptin við Banda-
rikin geta haft úrslita-
áhrif um framtið Loft-
leiða, Eimskipafélags-
ins og hraðfrystiiðn-
aðarins.
Ef öfgaöfl ná að spilla vináttu
við aðrar vinaþjóðir, sem við höf-
um samskipti við, t.d. Rússa eða
Bandaríkjamenn, þá þýðir það
verri viðskiptakjör. Við getum
t.d. hugleitt hvar við stæðum, ef
sambúðin við Bandaríkin versn-
aði til muna. Við stundum t.d.
flug, sem byggt er á vináttu þess-
ara rlkja. LOFTLEIÐIR, Þeir
eiga I vök að verjast, til að fá að
halda þessum fargjöldum og
markaði. Hvar stæðum við t.d. ef
við lentum I deilum? Við erum
Varnarmálin:
Getur versnandi sambúð við
Bandaríkin eyðilagt LOFTLEIÐIR,
EIAASKIPAFÉLAGIÐ OG
HRAÐFRYSTIIÐNAÐINN?
tryggja mætti varnir landsins, án
þess að herlið sé I landinu og ef
samstaða næst um það við At-
lantshafsbandalagið þá er ég
ánægður.
Reynt hefur verið að eyðileggja
vináttu Islendinga og bandalags-
þjóðanna. Mér er það engin laun-
ung, að ég tel vináttu við Banda-
rlkjamenn og Rússa vera mikils
virði.
Við lentum I hörðum deilum við
Breta og Þjóðverja og fyrir
bragðið hafa tollar af fiskafurð-
um ekki verið felldir niður I lönd-
um Efnahagsbandalagsins. Þetta
kostar okkur stórfé. Vitanlega
gátum við ekki annað en fært út
landhelgina og ef Sjálfstæðis-
flokkurinn og Alþýðuflokkurinn
hefðu ekki komizt til valda, þá
hefði landhelgissamningurinn um
12 mílurnar aldrei verið gerður.
Þannig hefur skammsýni og fljót-
færni spillt sambúð alveg að
nauðsynjalausu við Efnahags-
bandalagslöndin.
Þetta hefur núverandi stjórn
reynt að laga og er komin lang-
leiðina með það.
núna meira að segja I deilum við
Dani út af loftferðasamningi.
Sama er að segja um Eimskipa-
félagið, sem-byggt er að verulegu
leyti upp á siglingum til Banda-
rlkjanna með afurðir og varning.
Þá er ótalið, að I Bandarikjun-
um er stærsti markaður okkar
fyrir hraðfrystar sjávarafurðir
og við eigum fiskréttaverksmiðj-
ur, sem við rekum þar. Banda-
rlkjamenn eru þannig helzta við-
skiptaþjóð okkar, og að sögn,
gætu þeir lagalega séð hreinlega
neitað að kaupa hraðfrystan fisk,
nema frá nýjustu húsunum. Það
er þvi ekkert smámál, að eiga
góöa sambúð við Bandarlkin.
Svipað má segja um Rússa.
Þetta á sem betur fer ekkert
skylt við undirlægjuhátt, þó þvi sé
haldið fram.
Samskipti rlkja eiga fyrst og
fremst að vera vinsamleg, og það
er einn af hornsteinum almennra
samskipta þjóðanna I heiminum
°g þútt, að við setjum okkur það
markmið að losna við varnar-
liðiö, þá ber að setjast að borði og
ná samningum sem allir mega
Möðruvallahreyfingin:
Klofningsöflin geta tryggt
íhaldinu hreinan meirihluta á
alþingi.
Varnarliðið:
Það er ekkert
sdluhjálpar-
atriði fyrir mig
að hér sé
varnarlið ....
Hafnarframkvæmdir I Grindavlk.