Fréttablaðið - 30.06.2005, Blaðsíða 22

Engin afsta›a til tengsla
Finns og Halldórs
Tveir hæstaréttarlög-
menn hafa skila› álits-
ger› sem fleir voru
fengnir til a› vinna a›
bei›ni stjórnarandstö›-
unnar. fieir telja margt í
minnisbla›i Ríkisendur-
sko›unar frá flví um
mi›jan mánu›inn veru-
legum annmörkum há›.
Bent er á sterk tengsl
Halldórs Ásgrímssonar
og Finns Ingólfssonar.
Minnisblað Ríkisendurskoðunar
um hæfi Halldórs Ásgrímssonar
forsætisráðherra er verulegum
annmörkum háð. Þetta kemur
fram í álitsgerð hæstaréttarlög-
mannanna Sifjar Konráðsdóttur
og Björns L. Bergssonar, sem
unnin var að beiðni þingflokka
stjórnarandstöðunnar. Í álitsgerð-
inni er verulegum efasemdum
lýst yfir minnisblaði ríkisendur-
skoðanda sem dreift var á fundi
fjárlaganefndar um miðjan mán-
uðinn en sjö spurningar voru lagð-
ar fyrir lögmennina að ósk stjórn-
arandstöðunnar sem hafa nú skil-
að áliti sínu.
Lögmennirnir segja að með
álitsgerðinni séu þeir þó ekki að
leysa úr því álitaefni hvort Hall-
dór Ásgrímsson hafi verið hæfur
eða vanhæfur til að fjalla um sölu
á hlut ríkisins í Búnaðarbankan-
um árið 2003. Þess hafi ekki verið
óskað af álitsbeiðanda né heldur
telja lögmennirnir að nægjanlega
mikil gögn liggi fyrir í málinu til
þess að hægt sé að kveða upp slík-
an úrskurð.
1. Ríkisendurskoðandi sem
málsaðili
Ríkisendurskoðandi er ekki
réttur aðili til að fjalla um hæfi
eða vanhæfi stjórnvaldshafa að
mati lögmannanna. Það sé einkum
hlutverk umboðsmanns Alþingis
að fjalla um vanhæfi stjórnvalds-
hafa. Á það er hins vegar fallist
með Ríkisendurskoðun af lög-
mönnunum að það geti verið eðli-
legt að Ríkisendurskoðun hugi að
hæfi Halldórs í ljósi tengsla hans
sjálfs við S-hópinn. Sé það þess
vegna athyglisvert að Ríkisendur-
skoðun hafi ekki gert slíkt þegar
það gerði úttekt á einkavæðingu
ríkisfyrirtækja í desember 2003
enda hafði þá þegar verið fjallað
um tengsl Skinneyjar-Þinganess
hf. og Hesteyrar hf. á opinberum
vettvangi.
2. Lögformleg staða Halldórs Ás-
grímssonar
Ótvírætt virðist að mati lög-
mannanna að reynt hafi getað á
hæfi Halldórs Ásgrímssonar í
störfum ríkisstjórnarinnar
sjálfrar en ekki aðeins í störf-
um hans í ráðherranefnd um
einkavæðingu. Þannig hafi all-
ir sem hafi stjórnsýslu með
höndum hlutverk starfs-
manns í skilningi stjórn-
sýslulaganna. Þannig er
hafnað þeirri skoðun Ríkis-
endurskoðunar að þar sem
ráðherranefndin sé ekki lög-
formlega varin þá falli hún
utan gildissviðs stjórnsýslu-
laganna.
3. Hvort Halldóri hafi borið að
víkja
Halldór hefur í störfum sín-
um sem varaformaður ráð-
herranefndar annast stjórn-
sýsluverkefni að mati lög-
mannanna. Bein laga-
skylda hvíli á öllum þeim
sem slíkum verkefnum
sinna að gæta að hæfi
sínu. Þeim beri að
vekja athygli for-
manns stjórnsýslu-
nefndar á því hvort
hæfi þeirra orki tví-
mælis. Halldóri hafi
borið eins og öðrum
að gæta að hæfi sínu.
4. Tímamörk hæfis-
skilyrða
Ve i k i n d a l e y f i
Halldórs frá 14.
október til 26. nóv-
ember 2002 hefur
enga afgerandi þýð-
ingu við úrlausn
álitaefnis um hvort
hann hafi verið hæfur til að fjalla
um sölu hlutar ríkisins í Búnaðar-
bankanum til S-hópsins að mati
lögmannanna. Spurning um van-
hæfi hljóti að hafa vaknað strax
og S-hópurinn skilaði inn tilkynn-
ingu um áhuga á kaupum á kjöl-
festuhlut í bönkunum.
5. Tímamörk við eigendaskipti
Lögmennirnir eru ekki sam-
mála þeirri túlkun Ríkisendur-
skoðunar að eigendaskipti á bréf-
um Hesteyrar ehf. í Keri hf. hafi
verið 12. nóvember eða þann dag
sem samningur var gerður. Segir í
álitsgerðinni að ganga eigi út frá
þeirri dagsetningu þegar öll skil-
yrði samnings milli aðilanna voru
uppfyllt eða
19. nóv-
ember.
6. Prósentuhlutfall við hags-
munamat
Í álitinu segir að ekki sé al-
mennt augljóst að við þær aðstæð-
ur sem um ræðir varðandi hags-
muni Halldórs þegar meta á pró-
sentu-hlutfall eignarhluta fjöl-
skyldu hans í Skinney-Þinganesi,
hafi ómálefnaleg sjónarmið haft
áhrif á ákvörðunina. Ekki beri að-
eins að líta til hlutfalls heldur
einnig þess að um viðskipti fyrir
um tvö hundruð milljónir hafi
verið að ræða.
7. Vanhæfi á grundvelli tengsla
við S-hópinn
Einn helsti forsvarsmaður S-
hópsins var Finnur Ingólfsson,
forstjóri VÍS, sem var náinn sam-
starfsmaður Halldórs um langt
árabil. Lögmennirnir telja að
óhjákvæmilegt hafi verið vegna
tengsla Halldórs við Finn að taka
afstöðu til þess að þeir höfðu
starfað náið saman í gegnum árin.
Ríkisendurskoðun bar að setja
fyrirvara
Í niðurstöðu álitsgerðarinnar
segir að umfjöllun um hæfi Hall-
dórs Ásgrímssonar í minnisblaði
Ríkisendurskoðunar hafi
verið mjög takmörkuð án
þess að skýrt sé kveðið
á um hvers vegna svo
sé. Einnig kemur
fram að Ríkisendur-
skoðun hafi borið að
setja þá fyrirvara að
umfjöllun hennar
hafi aðeins beinst að
afmörkuðum þætti
álitaefnis og spurn-
ingum um hæfi Hall-
dórs hafi verið haldið
utan við athugunina að
öðru leyti en varðar
eignatengsl hans og
vandamanna.
Sjá álitsgerðina í
heild sinni á visir.is.
hjalmar@frettabladid.is
Um síðustu helgi stóð Íslandsdeild
Amnesty International fyrir uppákomu
á Austurvelli þar sem fólki var boðið
að reyna á eigin skinni hluta pyntinga
sem fangar Bandaríkjahers í Guant-
anamo-búðunum hafa mátt sæta.
Hverju skilar Amnesty hér í litlu
velmegunarríki?
Starfið gengur út á alþjóðlega sam-
stöðu. Einstakir félagar skrifa bréf til
yfirvalda þar sem mannréttindi eru
brotin og stór hluti félaga hér tekur
reglulega þátt í því.
Vinnur Íslandsdeildin með stjórn-
völdum hér?
Við höfum átt ágætt samstarf við ut-
anríkisráðuneytið, en yfirvöld hafa til
dæmis staðið sig vel í tengslum við
bann við barnahermennsku og við
stofnun Alþjóðlega sakamáladóm-
stólsins. Nýjasta dæmið er svo undir-
ritun Evrópusamnings sem tryggja á
betur réttindi fórnarlamba mansals.
Hvar mættu stjórnvöld hér taka
sig á?
Yfirvöld mættu á köflum vera bein-
skeittari í yfirlýsingum, en núna
leggjum við áherslu á að stjórnvöld
taki virkan þátt í undirbúningi al-
þjóðlegs samnings um vopnasölu
og beiti sér fyrir vernd mannréttinda
í stríðinu gegn hryðjuverkum og ýti
á bandarísk yfirvöld að loka Guant-
anamo-búðunum. Þá viljum við að
stjórnvöld beiti sér fyrir gerð alþjóð-
legs samnings um ábyrgð fyrirtækja
í tengslum við mannréttindi.
JÓHANNA K. EYJÓLFSDÓTTIR
framkvæmdastjóri Íslandsdeildar Amnesty
†ta á stjórnvöld
HVERJU BREYTIR AMNESTY HÉR?
SPURT & SVARAÐ
22 30. júní 2005 FIMMTUDAGUR
Vinstrihreyfingin grænt framboð hefur ákveðið að við
næsta prófkjör sem fram fer 1. október næstkomandi
muni framboðslisti flokksins vera fléttulisti. Það er í
fyrsta skipti sem slíkt fyrirkomulag verður viðhaft hér á
landi.
Hvað er fléttulisti?
Fléttulisti er aðferð til þess að jafna hlutfall kynjana um
leið og kosið er á framboðslista. Það fer þannig fram að
ef karl hlýtur flest atkvæði skipar atkvæðamesta konan
annað sætið og öfugt. Þannig skipta kynin með sér sæt-
um á víxl á listanum.
Hverjir eru kosti og gallar þessa kerfis?
Helsti kostur þessa kerfis er sá að það er talið árangurs-
ríkasta leiðin til þess að koma á jafnrétti með tiltölulega
einföldum hætti. Þeir sem gagnrýna það hafa hins vegar
bent á að hæfni einstaklingsins ætti að ráða um það
hvar hann lendir á listanum en ekki kyn. Eins hafa þeir
bent á að þetta kerfi skerði í raun val þeirra sem kjósa
þar sem kyn frambjóðanda getur ráðið meiru um hvar
hann lendir en sá fjöldi atkvæða sem hann fær.
Hvar hefur fléttulistum
verið beitt?
Sósíaldemókratar í Sví-
þjóð hafa notað þetta
kerfi við sínar uppstill-
ingar. Einnig hefur
þetta verið haft að við-
miði við val á ráðherrum
þar í landi sem og í nýjustu
ríkisstjórn Sósíallista á Spáni.
Aðallega er þetta kerfi viðhaft
á Norðurlöndunum en þó síst af
hægriflokkunum.
Árangursríkasta lei›in til jafnréttis
FBL GREINING: FLÉTTULISTAR
fréttir og fró›leikur
SVONA ERUM VIÐ
DVD-spilara eign landsmanna
Heimild: Hagstofan
Kletthálsi 13 // s. 587 6644 // www.gisli.is
Sterku norsku Steady
bátarnir sameina kosti hefðbundinna
slöngubáta og plastbáta.
Verð frá 99.000 kr.
Þekktustu utanborðsmótorar heims
á verði á við það sem ódýrast þekkist.
Traust viðgerðar- og varahlutaþjónusta.
Verð frá 79.000 kr.
Johnson-Evinrude
Steady
Styrkurinn
og aflið
2002 40%
2003 54%
2005 74%
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/P
JE
TU
R
Tölur fyrir 2004 eru ekki til
FINNUR INGÓLFSSON Finnur pakkar saman á skrifstofu sinni í Seðlabanka Íslands í september 2002.
Hálfu ári síðar hafði hann keypt stóran hlut í Búnaðarbankanum fyrir hönd VÍS þar sem hann tók við for-
stjórastöðu.