Tíminn - 29.08.1976, Blaðsíða 12

12 TÍMINN Sunnudagur 29. ágúst 1976
Séö yfir svlnabúgaröinn Hamar, en hann heitir eftir fjallinu fyrir ofan. Lengst til 'w. er nýtt ibúöarhús. Þá taka viö svínahúsin. Fyrst er þaö
fæöingardeiidin, svo grislingahús, loks alisvfnahúsiö, sem er nýjast. Auk þess er þarna sláturhús, þvi aö nú þarf aö fara alla leiö austur aö
Selfossi, til þess aö slátra svlnum.
AAerkilegur
gris, Rósalind
aö heiman, þá setti ég mig aldrei
úr færi aö skoða svin og svinabú,
hvar sem þvi var viö komið.
Ég hafði snemma hug á aö
reyna svinarækt, en af þvi varð
þó ekki fyrr en mörgum árum sið-
ar, er ég frétti að til sölu væri
hálft svinabú suður i Straumi,
skammt sunnan við Hafnarfjörð.
Hinn helminginn átti Bjarni
Biomstenberg, kaupmaður i
Hafnarfirði. Þetta var áriö 1959.
Bjarni tók mér vel, þegar ég
kom að skoða þetta og kvaðst nú
ekki vilja eiga þetta með neinum
og vildi hann selja sinn part lika.
Tveimdögumsiðarræddum við
saman. Ég hafði verið að reyna i
millitiðinni að athuga hvort ég
gæti keypt þetta. Þá bauðst hann
til þess að lána mér peninga sjálf-
ur, þvi að hann ætti dálitiö af aur-
um, sem hann þyrfti ekki að nota i
bili. Það fór þó svo að ég gat klof-
iö þetta án hans aðstoðar, seldi
m.a. nýjan bil sem ég átti, þann
fyrsta, sem ég hafði eignazt nýj-
an, og tók aftur að hjóla i vinn-
una.
Bjarna hafði snúizt hugur, og
átti sinn part áfram og við rákum
þetta saman i bróðerni i fjögur ár
eða svo, en þá keypti Sigurjón
Ragnarsson á Hressingarskálan-
um af honum hans part í búinu.
Við Sigurjón rákum þetta bú
siðansaman i fjögur ár, eða svo,
en þá seldum við búið að Þóru-
stööum i ölfusi, nema ég héit eftir
þrem gyltum og einum iítíum
gris.
Nýtt s vinabú að Hamri
— Var þetta stórt bú?
— Þaö var svona 300-400 dýr,
eh dálitið misstórt þó. Nú, ég
keypti hús hérna og hálfan hekt-
ara lands, og þar kom ég dýrun-
um fyrir og hirti þau sjálfur á-
samt annarri vinnu I sex eða sjö
mánúði, en þá haföi dýrunum
fjölgað svo að þau voru orðin 110.
Ég fór uppeftir fyrir allar aldir á
morgnana til þess að gefa þeim
og varð að vera kominn aftur i
bæinn fyrir klukkan hálf sjö á
morgnána, og svo varð ég að fara
upp eftir aftur á kvöldin, og jafn-
vel að vaka yfir þeim heilu næt-
urnar, t.d. þegar komið var aö
burði.
Þessi staöur hét þá Friðarlund-
ur. Ég fékk, sem áður sagði, háK-
an hektara lands og siðar annan
til viðbótar, og að lokum enn
meira, svo landið sem ég hef nú
hér er um 3 hektarar.
Hér stóðu nokkrar gamlar úr
sér gengnar byggingar, sem nú
hafa verið rifnar, t.d. tvö litil
ibúðarhús, en þetta hefur verið
rifið til þess að rýma fyrir nýjum
húsum, ráðsmannshúsi og viðbót
við svinabúið. Hér var áður
svinabú, sem rúmaði um 150 dýr.
Núna er unnt að hafa hér 1100 dýr
með góðu móti.
600 ferðir á
sex mánuðum
1 ibúöarhúsinu er þriggja
herbergja ibúð fýrir ráðsmann,
ásamt tilheyrandi þvottahúsi og
öðru. Ráðsmaðurinn heitir Guðni
Ágústsson og heitir kona hans
Margrét Hauksdóttir.
-Þetta var árið 1968, sem ég
byrjaði hérna og ég var einn. Það
gat auðvitað ekki gengið til fram-
búðar. Ég skráði ferðir minar
hingað og mér reiknaðist til aðég
hefði farið 600 ferðir hingaö upp
eftir á sex mánúðum.
Fyrst réði.ég einn mann, en svo
kom auðvitaö að þvi að hann
þurfti að fá fri, svo ég sá að ég
þyrfti að hafa þetta svo stórt að
það bæri tvo menn og það var
gert, og hafa þvi verið hér tveir
menn i sjö ár.
Frá upphafi hafa verið hér þrir
ráðsmenn. Einn var lærður
svúiahirðir frá írlandi, en hinir
með öllu óvanir svinum þegar
þeir réðust hingað, þótt þeir væru
á hinn bóginn vanir skepnuhirð-
ingu, og það blessaðist vel. Þeim
til aðstoðar er svo maður, og
hefur tengdasonur minn verið að-
stoðarmaður hér I þrjú ár, en
hann stundar annars nám i há-
skólanum á veturna. Hann heitir
Haraldur Blöndal.
Svin i ýmsum deildum
— Fyrir tveim árum tókum við
I notkun hér nýtt svinahús fyrir
aligrisi. Það er 700 fermetra hús
með sjálfvirkum fæðibúnað'i og
vélmokuðum flór. Þetta hús tekur
600 aligrisi, en dýrin eru höfð i
deildum eftir aldri, og hlutskipti.
Fyrst er það fæðingardeildin,
þar sem gylturnar fæða og eru
með afkvæmin 5-8 vikur, en þá
eru þau tekin og sett i sérstakt
hús, þar sem þau eru um hrið unz
þau fara i húsið fyrir aligrisina,
þar sem sjálfvirka kerfið er. Sér-
stakt rými er fyrir geltina og fyrir
verðandi mæður, og svo erum við
að ljúka við sláturhús og kæli-
geymslu. Vélar eru komnar og
þetta getur farið i gang á næst-
unni.
— Hvers vegna sláturhús?
— Það er alveg bráðnauösyn-
legt, þvi að það er ekki lengur
neitt sláturhús i Reykjavik, eftir
að sláturhús Sláturfélags Suður-
lands brann og var lagt niður.
Við verðum þvi að fara með
dýrin austur á Selfoss til slátrun-
ar, en það er alltof kostnaðar-
samt, svo við munum eftirleiðis
slátra hér á staðnum.
Svinastofn i hættu?
— Ef viö vikjum ögn aö sjálf-
virka eldishúsinu. Hvaö kostar
Rósalind og vinir hennar koma úr baöi. Þá fannst Rósalind gott aö fá
pelann sinn áöur en gengiö var til náöa.
Stolt móöir meö ungana slna
svona hús?
— Á sinum tima kostaði fóðr-
unarkerfið 3,5 milljónir króna.
Svona hús með öllum búnaði
myndi kostanúnaum 20milljónir
króna, að ég hygg.
— Hver er bústofninn?
— Það eru nákvæmlega 900 dýr
á búinu núna, 94 gyltur, fjórir
geltir, og hitt eru svo grisir á öll-
um aldri.
Þetta eru aligrisir og eru aldir
til slátrunar, en það tekur um sex
mánuði, fimm og hálfan, til sex
og hálfað mánuð.
Þetta virðist svipaður árangur
og vaxtarhraði og tiðkast t.d. i
Noregi og Danmörku, en á hinn
bóginn er islenzki svinastofninn
ekki nógu góður. Hann er of litill,
og dýrin eru orðin of skyld af
þeim sökum.
Ekki hefur tekizt að fá flutt inn
kynbótadýr, né heldur sæði. Það
siðarnefnda er þó með öllu hættu-
laust. Má til nefna að Danir flytja
inn sæði frá Noregi i stórum stil
og óhappalaust, enda frá dýrum
sem eru á viðurkenndum búum
og eru laus við sjúkdóma.
Engar visindalegar kynbætur
eru stundaðar á svinastofninum,
nema hvað hver og einn gerir á
eigin svínabúum, en örðugt er
samt um vik vegna aðstæðna.
Þetta veldur þvi, að holdafar er
ekki eins ákjósanlegt á okkar
svinum og t.d. er i Noregi á svin-
um þar, þótt islenzka svinakjötið