Fréttablaðið - 17.02.2006, Blaðsíða 64

17. febrúar 2006 FÖSTUDAGUR28
Þann 2. feb. 2006 gerðu fáeinir
forystumenn Kennarasambands
Íslands og menntamálaráðherra
með sér skriflegt samkomulag.
Unnið var að því með leynd og
með hraði, en almennir félags-
menn í KÍ ekki á neinn hátt hafðir
með í ráðum, enda kom það eins
og blaut tuska í andlitið á þeim,
þegar það var tilkynnt fyrirvara-
lítið á blaðamannafundi.
Það hlýtur að vekja stórfellda
undrun að ekki skuli leitað sam-
þykkis almennra félagsmanna,
þegar skrifað er undir samkomu-
lag, sem getur orðið jafn afdrifa-
ríkt fyrir menntun í landinu.
Hvers vegna þetta pukur og þessi
asi? Hvað þoldi ekki dagsins ljós
og hvers vegna var ekki leitað
álits kennara, áður en samkomu-
lagið var undirritað? Kennarar
eiga kröfu á forystu sína að þess-
um spurningum sé svarað. Sam-
komulagið sjálft virðist sakleys-
islegt. Það inniheldur að mestu
nokkur almenn efnisatriði, sem
flestir geta sammælst um, án þess
að til þurfi skjalfestan samning.
Þó stendur tvennt upp úr. Annars
vegar skuldbindur forysta KÍ sig
til að vinna með ráðuneytinu að
því hvernig staðið verður að stytt-
ingu náms til stúdentsprófs. Með
þessu er ráðherra gert kleift að
halda ótrautt og óhindrað áfram
með skerðingaráform sín, enda
öllum ljóst að aðkoma forystu KÍ
að því máli verður formsatriði
og aldrei meiri en ráðuneytinu
þóknast. Hins vegar er eina bita-
stæða atriði samningsins löggild-
ing starfsheitis leikskólakennara,
viðfangsefni sem á að vera svo
sjálfsagt, að óþarft er að spyrða
það saman við skerðingu náms til
stúdentsprófs.
Slenging þessara tveggja
atriða hlýtur því að vekja upp
spurningar um hvort hér sé ekki
um að ræða hrossakaup af verstu
gerð, þar sem prangað er með
fjöregg þjóðarinnar, menntun-
ina. Forystu KÍ var fullljós vilji
framhaldsskólakennara í þessu
máli, þegar þeir gengu til leyni-
makks síns við ráðherra. Í janúar
sl. sátu formenn Kennarasam-
bands Íslands og Félags fram-
haldsskólakennara fund, þar sem
saman komu trúnaðarmenn nær
allra framhaldsskóla á suðvestur-
horninu, og fram kom eindreginn
vilji gegn því að skerðing náms
til stúdentsprófs yrði notuð sem
skiptimynt í viðræðum við rík-
isvaldið. Verður því samkomu-
lag forystu KÍ við ráðherra ekki
skilið öðruvísi en svo að forystan
hafi vísvitandi hunsað vilja fram-
haldsskólakennara.
Þessum ámælisverðu og ólýð-
ræðislegu vinnubrögðum forystu
KÍ verður helst jafnað við þá
ákvörðun, þegar tveir ráðherrar
ákváðu að fara í stríð í umboði
íslensku þjóðarinnar. Það er deg-
inum ljósara að framhaldsskóla-
kennarar styðja ekki forystu sína
í gerð þessa samkomulags og enn
hef ég ekki heyrt í þeim grunn-
skólakennara, sem mælir makk-
inu bót. Fyrir vikið ber helst að
líta á samkomulagið sem einka-
samning þeirra sem rituðu undir.
Að mínu mati hafa allir forystu-
menn Kennarasambands Íslands,
sem að samkomulaginu komu á
einhvern hátt, fyrirgert umboði
sínu og ættu að sjá sóma sinn í því
að segja af sér án tafar.
Það er til háborinnar skammar
að til forystu fyrir kennara velj-
ist skósveinar, sem kjósi að kyssa
vöndinn fremur en að starfa fyrir
umbjóðendur sína.
Höfundur er
framhaldsskólakennari.
Þrjátíu silfurpeninga samningur
UMRÆÐAN
SAMKOMULAG
KÍ OG MENNTA-
MÁLARÁÐHERRA
HELGI INGÓLFSSON
Þessum ámælisverðu og
ólýðræðislegu vinnubrögðum
forystu KÍ verður helst jafnað
við þá ákvörðun, þegar tveir
ráðherrar ákváðu að fara í
stríð í umboði íslensku þjóðar-
innar.
Því er oft haldið fram að kristin trú
sé einn af hornsteinum menningar
okkar og liggur þessi athugasemd
til grundvallar þeirri miklu áherslu
sem lögð er á kristna fræðslu í
grunnskólum landsins. Á dögunum
ræddi ég við nokkra 14 og 15 ára
unglinga um nám þeirra gegnum
árin og er kristinfræðsla barst í tal
lýstu þau yfir frekar litlum áhuga
á þeirri fræðslu. Það kom mér í
sjálfu sér ekkert á óvart en mig
rak í rogastans þegar á daginn kom
að enginn þessara unglinga vissi
hver Charles Darwin var. Sama var
uppi á teningnum þegar ég spurði
þau um önnur stórmenni vísinda
og hugmyndasögu liðinna alda.
Þetta er að mínu viti vísbend-
ing um að menntun grunnskóla-
barna sé á villigötum. Lítum nánar
á málið. Þegar horft er á sögu
Vesturlanda undanfarin 200 ár
hefur afhelgun samfélagsins, þ.e.
minnkuð áhrif trúar á vísindi og
samfélag, verið einn mikilvægasti
þátturinn í mótun þess þjóðfélags
sem við búum við í dag. Þetta er
staðreynd sem yfirvöld mennta-
mála hér á landi virðast ekki hafa
áttað sig á. Kristinfræðslan, sem
er öðrum þræði hugmyndasaga,
skyggir alfarið á aðra og að ýmsu
leyti mikilvægari þætti í hug-
myndasögu vesturlanda.
Jesú og boðskapur hans hefur
vissulega haft mikil áhrif á líf
Vesturlandabúa, en ofuráherslan á
hann í grunnskólum landsins verð-
ur þess valdandi að börnin okkar
fá ranga mynd af mikilvægi trúar-
bragða fyrir samfélagið í dag. Ekki
bætir úr skák að þessari fræðslu
er stjórnað af Þjóðkirkjunni sem
eðli málsins samkvæmt er alltaf
í hlutverki trúboðans, sem reynir
að blanda trúnni, oft ranglega, inn
í alla þætti tilverunnar. Þetta má
berlega sjá í þeim ummælum bisk-
ups Íslands að andi Jesú „og áhrif
haf[i] reyndar gert mikilvægasta
andlegt afrek okkar tíma kleyft,
nefnilega raunvísindin ... Einmitt
vegna þess að frumforsenda til-
verunnar er ekki ... hringrás nátt-
úrunnar, heldur hugur, vit, vilji
og skynsemi sem að baki býr allri
tilveru“. Heimsmyndin sem bisk-
up lýsir í ummælum sínum heyrir
fortíðinni til, enda endurspeglar
hún hugarfar sem kemur fram í
vithönnunartilgátunni umdeildu,
sem er í mótsögn við grunnfor-
sendur raunvísinda samtímans.
Ef horft er á kristnifræðsluna
sem kennslu í hugmyndasögu ætti
hverjum manni að vera ljóst að
núverandi áhersla gengur ekki upp.
Af hverju læra börnin okkar ekk-
ert um þá einstaklinga, s.s. Adam
Smith, John Stuart Mill, Charles
Darwin og marga fleiri, sem lögðu
grunninn að þeirri heimsmynd og
þeim lýðréttindum sem við búum
við í dag? Það ætti ekki að reynast
erfitt að útbúa námsefni um þessa
einstaklinga sem, eins og í til-
felli kristnifræðslunnar, hentaði
börnum frá 6 ára aldri og upp út.
Núverandi ofuráhersla á kristna
hugmyndasögu gengur hrein-
lega ekki upp í nútíma afhelguðu
lýðræðissamfélagi og er kom-
inn tími til þess að börnin okkar
læri eitthvað um þá einstaklinga
sem sannarlega mynda hornstein
menningar okkar, eins og hún er
í dag. ■
Menntakerfi á villigötum
UMRÆÐAN
KRISTINFRÆÐSLA
STEINDÓR J. ERLINGSSON
VÍSINDASAGNFRÆÐINGUR
Af hverju læra börnin okkar
ekkert um þá einstaklinga,
s.s. Adam Smith, John Stuart
Mill, Charles Darwin og marga
fleiri, sem lögðu grunninn að
þeirri heimsmynd og þeim
lýðréttindum sem við búum við
í dag?
Fyrir jól var fjallað um umferðina
í Speglinum í nokkrum þáttum. Ég
fagna þeirri umræðu sem fylgdi
í kjölfarið. Ég er þeirrar skoðun-
ar að hækka ætti bílprófsaldur-
inn uppí 18 ára og myndi vilja að
það yrði skoðað nánar. Unglingar
verða ekki sjálfráða og fjárráða
fyrr en 18 ára og mega ekki kaupa
áfengi fyrr en 20 ára. Finnst mér
því eðlilegt að þeir séu orðnir
a.m.k. 18 ára áður en þeir fá öku-
réttindi, sem eru dauðans alvara,
en ekki bara bílaleikur eða sjálf-
sagður hlutur.
Er það svo nauðsynlegt að þau
byrji ökunám aðeins 16 ára? Fórn-
in er of mikil og fórnarlömbin of
mörg. Hvert ár, og hvert manns-
líf, er svo mikils virði. Unglingar
þroskast mikið á einu ári. Það er
staðreynd að ökumenn á þessum
aldri valda mörgum umferðar-
slysum, þó þeim hafi fækkað.
Oft les maður í blöðunum um
hraðakstur unglinga stuttu eftir
bílpróf. Einnig yrði það til þess
að minnka alla þessa bílamergð
og umferð sem er orðin of mikil.
Er hún svona nauðsynleg? Venj-
um börn og unglinga á að nota
almenningssamgöngur. Bætum
enn betur strætisvagnaferðirnar
fyrir þá, sem þurfa helst á þeim
að halda og fargjaldið helst frítt
eins og í Reykjanesbæ.
Foreldrar segjast ekki þora
að senda börnin sín gangandi í
skólann vegna mikillar umferðar
en eins og kom fram í útvarpinu
er þetta vítahringur sem foreldr-
ar skapa sjálfir, með því að skutla
þeim í skólann. Svo skapast annað
vandamál, sem er hreyfingarleysi
og offita barna. Göngum og hreyf-
um okkur meira, en notum bílinn
aðeins ef brýn nauðsyn krefur.
Þá sláum við margar flugur í
einu höggi, stundum líkamsrækt,
minnkum mengun, minni umferð
og slit á götum. Svo þurfa allir
sem komnir eru með ökuréttindi
að aga sjálfan sig og fara eftir
öllum umferðarreglum. Íslend-
ingar eru orðnir svo agalausir og
kærulausir. Það telst t.d. til undan-
tekningar ef fólk gefur stefnuljós.
Fólk virðir ekki hraðatakmarkan-
ir og fer jafnvel yfir á rauðu ljósi.
Ég hef ítrekað orðið vitni að því að
fólk aki á móti umferð á einstefnu-
götum. Hefur oft munað litlu að
stórslys yrði.
Ég mælti með því á sínum tíma
að farsímanotkun við keyrslu yrði
bönnuð. Fagna ég því að það er
komið í lög. Þessi símtöl eru varla
svo lífsnauðsynleg að þau geti
ekki beðið smástund. Maður sér á
aksturslagi fólks ef það er að tala
í símann við keyrslu og einbeiting
þess minnkar. Það er staðreynd,
að notkun farsíma við keyrslu á
þátt í mörgum slysum. Lögregl-
an þarf að vera meira sýnileg og
fylgja lögunum betur eftir. Svo
þurfa allir að sýna gott fordæmi
og tillitssemi í umferðinni, ekki
síst ökukennarar og foreldrar
ökunema.
Það er ótrúlegt hve margir
leggja í stæði fyrir fatlaða, ætla
bara að skjótast í eina mínútu
(eða tvær), eru að afferma, eða
eru bara að bíða eftir einhverjum.
En ef allir hugsa svona eru þessi
stæði aldrei laus fyrir þá sem
þess þurfa. Sýnum hreyfihömluðu
fólki meiri virðingu og tillitssemi.
Þökkum fyrir að við skulum ekki
þurfa að nota þessi stæði. ■
Hækkum
bílprófsaldurinn
UMRÆÐAN
ÞÓRA ANDRÉSDÓTTIR STÖÐUVÖRÐUR
SKRIFAR UM UMFERÐARMENNINGU
Venjum börn og unglinga á að
nota almenningssamgöngur.
Bætum enn betur strætis-
vagnaferðirnar fyrir þá, sem
þurfa helst á þeim að halda og
fargjaldið helst frítt eins og í
Reykjanesbæ.