Fréttablaðið - 20.09.2006, Qupperneq 20

20 20. september 2006 MIÐVIKUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Kári Jónasson og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR:
Arndís Þorgeirsdóttir, Sigríður Björg Tómasdóttir og Trausti Hafliðason FULLTRÚI RITSTJÓRA: Björgvin Guðmundsson
Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og þéttbýlissvæðum á
suðvesturhorninu. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Umræðan
Athugasemd frá Dýraverndarsam-
bandi Íslands
Vegna frétta í fjölmiðlum af dýraníði (dyresex) vegna kynferðislegrar mis-
notkunar á íslenskum hesti í Danmörku vill
Dýraverndarsamband Íslands koma á fram-
færi eftirfarandi athugasemdum.
Engin ákvæði eru til í íslenskum lögum,
sem banna beinlínis þessháttar verknað
gagnvart dýrum en hinsvegar segir í lögum
nr. 15/1994 um dýravernd 2. gr: „Skylt er að fara
vel með öll dýr. Óheimilt er að hrekkja dýr eða
meiða. Forðast skal að ofbjóða kröftum þeirra og
þoli.“
Í október 2004 kom upp slíkt mál í Þorlákshöfn
og kærði hestaeigandinn meintan dýraníðing fyrir
innbrot í hesthúsið sitt og jafnframt fyrir að hafa
haft í frammi kynferðislega áreitni við hrossin
þar. Lögregluembættið í Árnessýslu tók málið
föstum tökum og mun það bæði hafa verið rann-
sakað sem innbrot en líka sem brot á lögum um
dýravernd. Fékk það alveg sömu málsmeðferð og
ef um nauðgun hefði verið að ræða. Sýni og lífsýni
voru tekin af meintum geranda og hrossunum og
send til útlanda til DNA-greiningar.
Niðurstöður voru ekki nógu afger-
andi til þess að verknaðurinn þætti tví-
mælalaus enda er sönnunarbyrðin mjög
rík í slíkum málum. Sök um dýraníð
þótti því ekki nægilega sönnuð en við-
komandi mun hafa fengið einhverja
refsingu fyrir innbrotið í hesthúsið.
Í umræðunni í fjölmiðlum um þessi
mál hafa komið fram fyllyrðingar um að
þar sem ekki séu til í lögum nein bein
ákvæði um svona mál endi þau yfirleitt
ekki í kæru þar sem oftast sjái ekki á
dýrunum. Þetta er sem betur fer rangt eins og
dæmið hér að ofan sannar, þar sem fram kemur að
lögreglan í Árnessýslu rannsakaði svona dýra-
níðingsmál sem brot á framangreindri grein í dýra-
verndarlögunum og með alveg sama hætti og ef
um nauðgun hefði verið að ræða. Á lögreglan hrós
skilið fyrir þessi frábæru vinnubrögð. Í íslenskum
rétti er til urmull af lögum og reglugerðum og
samþykktum um hverskonar meðferð dýra - en því
miður er það gömul saga og ný að þau eru vita
gagnslaus ef þeim er ekki fylgt eftir af þar til
bærum aðilum.
Höfundur er hdl. og formaður Dýraverndarsam-
bands Íslands.
Dýraníð og lögin
SIGRÍÐUR
ÁSGEIRSDÓTTIR
Sósíaldemókrataflokkurinn í Svíþjóð er Stjórnarflokkurinn
með stórum staf og ákveðnum
greini. Hann hefur farið einn með
völdin í landinu í 70 ár að undan-
skildum tveimur kjörtímabilum
sem hægri flokkarnir náðu
völdum. Ef eitthvað er hæft í
þeirri fullyrðingu að kosningar
vinnist ekki af stjórnarandstöðu
heldur tapist af ríkisstjórnum
hefur það átt við um Svíþjóð
þangað til núna. Í fyrri skiptin sem
sundraðir borgaraflokkar hafa náð
að mynda ríkisstjórn hafa þeir
skolast upp í valdastólana nánast
fyrir tilviljun og verið sjálfum sér
sundurþykkir alla sína stjórnartíð.
Glundroðakenningin hefur löngum
verið beittasta vopn sósíaldemó-
krata jafnframt því sem þeir,
ásamt verkalýðshreyfingunni, hafa
á sér blæ stöðugleika og staðfestu.
Og eftir áratuga valdasetu hafa
þeir runnið saman við víðtækt
stofnanaveldi hins opinbera og
geta jafnan teflt fram „vönum
mönnum“ umfram aðra flokka.
En nú tóku stjórnarandstöðu-
flokkarnir höndum saman fyrir
kosningar og leituðu eftir umboði
þjóðarinnar við skýra stefnu, sem
þeir mundu hrinda í framkvæmd
fengju þeir til þess fylgi. Það var
mjótt á mununum, en meirihluta
kjósenda fannst þó tími til kominn
að breyta til og reyna nýjum
mönnum að spreyta sig.
Stjórnmál á Íslandi hafa löngum
verið spegilmynd af stjórnmálum
norrænu þjóðanna. Hér er það
stóri hægri flokkurinn, Sjálfstæð-
isflokkurinn, sem hefur farið með
hlutverk stóra sósíaldemókrata-
flokksins og löngum haft forystu í
ríkisstjórn, þótt aldrei hafi hann
fengið afl til að stjórna einn. Hinn
kosturinn hefur verið ríkisstjórn
undir forystu Framsóknarflokks-
ins. Aðeins einu sinni hefur
samsteypustjórn verið mynduð
undir forystu Alþýðuflokksins, auk
þess sem minnihlutastjórnir sama
flokks sátu tvisvar skamma stund
við stjórnvölinn í millibilsástandi.
Nú hafa þessir tveir gamal-
grónu valdaflokkar verið við völd,
annar í bráðum 16 ár en hinn í 12,
og runnið þannig saman við
stofnanaveldi ríkisins og gegnsýrt
það svo með veitingum allra
embætta til sauðtryggra flokks-
manna, að segja má að löggjafar-
vald, framkvæmdavald og
dómsvald séu á góðri leið með að
renna út í eitt. Að vísu hefur
fyrrverandi forsætisráðherra
nýlega kvartað yfir því að enn ráði
dómskerfið ekki við að afgreiða
meiriháttar mál, sem saksóknarar
Sjálfstæðisflokksins þeir Kjartan
Gunnarsson, Styrmir Gunnarsson
og Jón Steinar Gunnlaugsson,
„innvígðir og innmúraðir“ í
hollustu við „ónefndan mann“,
kusu að leggja fyrir það, með þeim
hætti að við verði unað. Með
fjögurra ára framlengingu á
völdum tvíflokksins mætti
væntanlega skipa Hæstarétt með
þeim hætti að tryggt verði að hann
komist að „réttum“ niðurstöðum!
Það er, eða ætti að vera,
grundvallaratriði í lýðræðisskipu-
lagi að kjósendur eigi kost á að
kjósa um verk fráfarandi ríkis-
stjórnar og eigi möguleika á því að
veita nýrri ríkisstjórn umboð til
góðra verka á næsta kjörtímabili.
Á það hefur verulega skort hér á
landi um langa hríð. Nú hafa
stjórnarandstöðuflokkarnir farið
að dæmi stjórnarandstöðuflokk-
anna í Noregi og Svíþjóð og gefið
skýrar línur um það í tæka tíð
fyrir kosningar að þeir hyggist
leita eftir umboði þjóðarinnar til
að mynda nýja ríkisstjórn að
kosningum loknum. Það er stórt
skref í átt til aukins lýðræðis. Nú
hljóta þeir að stíga næsta skref og
stilla saman strengi sína um
afgreiðslu mála á þingi í vetur og
um mótun nýrrar stjórnarstefnu,
sem þeir leiti eftir umboði
kjósenda til að framkvæma á
næsta kjörtímabili.
Forystumenn í Sjálfstæðis-
flokknum hafa brugðist ókvæða
við þessum tíðindum. Sumir hafa
gengið svo langt að jafna því við
rasisma, að aðrir flokkar lýsi yfir
að þeir kjósi fremur að vinna með
öðrum en honum að loknum
kosningum. Þeir vilja að allir gangi
til kosninga með allt laust og
óbundið og kjósendur treysti
forystumönnum sínum til að vinna
úr úrslitum kosninganna með hag
þjóðarinnar fyrir augum. Það er
augljóslega þeim í hag, þar sem
þeir eru eini flokkurinn af þeirri
stærð að geta valið sér einhvern
einn hinna sem samstarfsflokk.
Þeir tala niðrandi orðum um
kosningabandalag og jafna því við
Hræðslubandalagið, tilraun
Framsóknar og Alþýðuflokks til að
ná völdum 1956 út á minnihluta
atkvæða. Hér er ekkert slíkt á
ferðinni. Fordæmin frá Svíþjóð og
Noregi sýna að það er hægt að
mynda skýrar meginlínur fyrir
kosningar og gefa kjósendum kost
á því að kjósa sér ríkisstjórn með
umboði til ákveðinna verka. Í
Svíþjóð hét flokkabandalagið því
að viðhalda sænska velferðar-
módelinu. Hér hlýtur meginmálið
að vera að endurreisa velferðar- og
heilbrigðiskerfið og skipa því
viðlíka sess í þjóðfélaginu og best
hefur gefist annars staðar. Það er
ábyggilega kominn tími á aðra.
Samsteypa sigrar stjórnarflokk
Fordæmin frá Svíþjóð og
Noregi sýna að það er hægt að
mynda skýrar meginlínur fyrir
kosningar og gefa kjósendum
kost á því að kjósa sér ríkis-
stjórn.
ÓLAFUR HANNIBALSSON
Í DAG | Tveir kostir
Dekurdrengurinn
Össur Skarphéðinsson var harðorður á
NFS í gær í garð íslensku sendinefnd-
arinnar í varnarviðræðunum. Sagði
hann óhæfa menn hafa leitt þessar
viðræður. Albert Jónsson væri ekkert
annað en „dekurdrengur Davíðs
Oddssonar“ sem engum samning-
um hefði lokið fyrir hönd íslenskra
stjórnvalda. Furðaði hann sig á því
að Björn Bjarnason hefði ekki verið
fenginn til að veita pólitískri sendi-
nefnd forystu í þessum viðræðum.
Reynslu hans væri sólundað.
„Niðurstaðan er klúður,“ sagði
þessi skeleggi þingflokksform-
aður Samfylkingarinnar.
Á eftir - ekki undan
Ekki var rétt, sem stóð á þess-
um stað í blaðinu í gær, að
vígsla Hellisheiðarvirkjunar væri fyrir-
huguð 20. október. Hún verður degi
síðar, 21. október. Þá var hermt að til
hefði staðið að gangsetja virkjunina í
nóvember en fyrir atbeina stjórnarfor-
manns Orkuveitu Reykjavíkur, Guð-
laugs Þórs Þórðarsonar, hafi verið
ákveðið að flýta verkinu. Þetta ku
vera rangt, þvert á móti dregst
verkið því upphaflega var
ráðgert að vígja virkjun-
ina 30. september.
NýMoggi
Leiðarahöfundur
Morgunblaðsins í
fyrradag segir að
sænski Hægri-
flokkurinn hafi
iðulega „verið
kenndur við
nýfrjálshyggju“. Sækir höfundur leið-
arans þarna í smiðju vinstri manna,
eins og Ögmundar Jónassonar, þegar
talað er um frjálshyggju. Skrifarinn
er örugglega ekki sá sami og skrif-
aði Staksteina 16. júlí 2003 undir
fyrirsögninni „Það er ekkert nýtt við
nýfrjálshyggjuna“. Og stjörnublaða-
maðurinn Kristján Jónsson
hefur örugglega ekki heldur
skrifað leiðarann því í gær
sagði hann í miðopnu
Moggans að flokkurinn
hefði viljað þvo af sér „alla
stimpla ofurhægristefnu
og frjálshyggju“. Ekkert
öfga- eða ný- að hætti
vinstri manna í þeirri
ágætu umfjöllun.
bjorgvin@frettabladid.isÖ
ssur Skarphéðinsson og Björn Bjarnason eru með
baráttuglöðustu mönnum íslenskra stjórnmála í
seinni tíð. Báðir eru í efstu vigt í sínum flokkum og
eftir því er tekið þegar þeir tjá sig. Athyglisvert er
að bera saman þau ólíku sjónarmið til prófkjara sem
þeir hafa viðrað undanfarna daga.
Í tilefni af fréttum um að Guðlaugur Þór Þórðarson hygðist
sækjast eftir 2. sæti í prófkjöri sjálfstæðismanna í Reykjavík,
sama sæti og Björn sækist eftir, lét dómsmálaráðherra þessi orð
falla á heimasíðu sinni síðastliðinn sunnudag: „Ég hef ekki boðið
mig fram gegn neinum samflokksmanna minna, enda tel ég sam-
stöðu innan flokka best fallna til sigurs og hef viljað vinna að
henni innan Sjálfstæðisflokksins á þingi og í borgarstjórn.“
Ekki er hægt að skilja þetta á annan hátt en að Björn telji
framboð Guðlaugs rýra sigurmöguleika Sjálfstæðisflokksins í
alþingiskosningunum í vor. Hið sama gildir þá væntanlega um
aðra sjálfstæðismenn sem vilja etja kappi við þá flokksfélaga
sína sem telja sig eiga vís sæti á listum flokksins; framboð þeirra
skemmir fyrir flokknum samkvæmt Birni.
Töluvert annað og jákvæðara viðhorf til átaka um sæti á lista
í prófkjörum má lesa út úr hugleiðingum Össurar Skarphéðins-
sonar í pistli á heimasíðu hans um hvort stjórnmálaflokkarnir
eigi að taka upp prófkjör á landsvísu. Ein af röksemdum Össurar
fyrir því fyrirkomulagi er að á þann hátt eigi flokkarnir auð-
veldara með að endurnýja og styrkja þinglið sitt. Eða eins og
hann orðar það: „Prófkjörin eins og þau eru rekin í dag eru ekki
leið til mikillar endurnýjunar heldur hafa fremur þróast upp í að
verða vörn fyrir sitjandi þingmenn.“
Það sem Össur á hér við er að sjálfsögðu það skrítna viðhorf,
sem hefur ríkt um prófkjör, að það sé nánast ókurteisi að fara
gegn sitjandi þingmanni og sækjast eftir sæti hans á lista í stað
þess að bíða eftir því að viðkomandi ákveði sjálfur að standa upp
úr sæti sínu á Alþingi. Slíkt umhverfi getur tæplega boðið upp á
annað en stöðnun, enda stjórnmálmenn síður en svo betur fallnir
til þess en annað fólk að þekkja sinn vitjunartíma.
Stjórnmálaflokkar verða að geta endurnýjað sig og það verður
ekki gert öðruvísi en með innflokksátökum og kosningabaráttu.
Slíkur ófriður er því ekki aðeins jákvæður heldur beinlínis merki
um að lífsmark sé með viðkomandi flokki; að þar vilji nýtt fólk
láta til sín taka og telji sig hafa betri hugmyndir og meiri getu til
að koma þeim í framkvæmd en hinir sem fyrir eru.
Annars sýnist manni helsti vandi stjórnmálaflokkanna vera
skortur á frambærilegu fólki. Það er því hressandi að sjá tvo
öfluga menn koma til leiks sem báðir myndu styrkja hóp
alþingismanna. Þetta eru þeir Árni Páll Árnason, lögmaður og
fyrrverandi aðstoðarmaður Jóns Baldvins Hannibalssonar, sem
stefnir á forystusæti fyrir Samfylkinguna í Suðvesturkjördæmi,
og Illugi Gunnarsson, hagfræðingur og fyrrverandi aðstoðar-
maður Davíðs Oddssonar, sem stefnir að 3. sæti hjá Sjálfstæðis-
flokknum í Reykjavík.
Hvorugur hefur nokkrar áhyggjur af þeim flokksfélögum
sínum sem sitja þar fyrir. Svona eiga menn að vera.
Stjórnmálaflokkar geta ekki endurnýjað sig
öðruvísi en með innflokksátökum.
Jákvæður ófriður
JÓN KALDAL SKRIFAR
Á toppnum !
Kynningarfundur fyrir nýliða
fimmtudaginn 21. september kl. 20
Jötunheimum við Bæjarbraut
Hjálparsveit skáta Garðabæ
Jötunheimum
www.hjalparsveit.is