Fréttablaðið - 16.08.2007, Qupperneq 58

16. ÁGÚST 2007 FIMMTUDAGUR16 fréttablaðið menningarnótt
Franch Michelsen er þriðji ætt-
liður úrsmiða í Michelsen-fjöl-
skyldunni og sá ekki nema rétt
upp fyrir búðarborðið þegar
hann hóf að selja Íslendingum
klukkur á sjöunda áratugnum.
Hann fer með vinnuborðið sitt
út í glugga á menningarnótt.
Með þessu móti gefst gestum
menningarnætur kostur á að sjá
úrsmið að störfum, en Franch
segir ekki taka sig á taugum að
sitja úti í glugga við slíka ná-
kvæmnisvinnu.
„Ég er hinn rólegasti. Búðin
verður lokuð og ekki hægt að
komast að mér,“ segir Franch
sem frumsýndi vinnuaðferðir
sínar við opinn glugga á heitu ág-
ústkvöldi í fyrra. „Þá barst inn
um gluggann til mín tal bæjar-
búa þar sem sumir sögðu full-
um fetum að ég væri sennilega
að plata og væri ekki með neitt
í höndunum,“ segir hann hlátur-
mildur, enda er fátt smærra við-
ureignar en skrúfur og hjól í úr.
„Á menningarnótt ætla ég að
gera við mekanískt Rolex-úr
með afar smáum skrúfum; allt
niður í 0,50 millimetra í þvermál.
Það er erfitt verk að eiga við, en
með kunnáttu, þolinmæði, rétt-
um verkfærum, réttri lýsingu og
styrkri hönd verður þetta lítið
mál,“ segir Franch sem „lækn-
ar“ úrin með stækkunargleri, eða
svokallaðri lúpu, í augunum.
„Úrsmíði er sigurverk og af-
skaplega áhugavert. Í úrsmíði má
segja að tíminn sé loks sjáanleg-
ur þegar gangverkið er skoðað
frá grunni. Það er afar ánægju-
legt að koma biluðu úri í stand og
núna er ég að laga úr sem lenti í
sjó og verður gleðilegt að koma
í gagnið aftur,“ segir Franch, og
bætir við að stundum fái úrsmið-
ir viðurnefnið Doktor Úri.
Sjálfur hefur Franch starfað
sem úrsmiður frá árinu 1972, en
alls tekur vanan úrsmið um eitt
og hálft ár að smíða nýtt úr og því
mörg æviverk finnanleg í hillum
Franchs. Fyrstu vasaúrin fóru að
sjást upp úr aldamótunum 1500.
„Áður voru klukkur með
pendúl en um þessar mundir var
fundinn upp óróaásinn sem gerði
kleift að smíða færanlega tíma-
mæla.“
Franch segir nútímamann-
inn eiga mörg og misdýr úr sem
hæfa mismunandi tilefnum.
„Það spyrja margir hvort
menn séu hættir að ganga með
armbandsúr því tímamælar séu í
farsímum, bakarofnum, bílum og
hvarvetna, en svo er ekki. Úr er
hluti lífsstíls; ekki síst fyrir okkur
karlmenn, enda okkar skartgrip-
ur,“ segir Franch en dýrasta úrið
sem hann á í fórum sínum núna
er 18 karata Rolex-gullúr, skreytt
demöntum og fæst á 1,7 milljón-
ir króna.
„Svona úr stoppa aldrei lengi
hjá mér og ótrúlega margir sem
ganga út með úr upp á tvær millj-
ónir eða meira á úlnliðnum. Vönd-
uð úr eru fjárfesting til framtíð-
ar, erfast kynslóða á milli og eru
oft það dýrmætasta og kærkomn-
asta sem einstaklingur eignast og
skilur eftir sig.“
Þar sem tíminn
sést líða
Frank Michelsen úrsmíðameistari að störfum. FRÉTTABLAÐIÐ/HÖRÐUR
Norðurálma Heilsuverndar-
stöðvarinnar við Barónsstíg
breytist í töfraheim á menn-
ingarnótt því þar verður sýn-
ing á íslenskum leikbrúðum.
Jón Viðar Jónsson forstöðu-
maður Leikminjasafnsins er
kunnugur í þeirri deild.
„Þetta verður ein stærsta leik-
brúðusýning sem hér hefur verið
haldin,“ segir Jón Viðar. „Kjarninn
í henni er leikbrúðusafn Jóns E.
Guðmundssonar sem stofnaði Ís-
lenska brúðuleikhúsið 1954 og var
frumherji þeirra listgreinar hér á
landi. Auk þess eru hér brúður frá
Latabæ, Sjónvarpinu, Katrínu Þor-
valdsdóttur, Bernd Ogrodnik, Leik-
brúðulandi Helgu Steffensen, Tíu
fingrum Helgu Arnalds, Strengja-
leikhúsi Messíönu Tómasdóttur,
Sögusvuntu Hallveigar Thorlacius
og fleiri.“
Sýningin er í raun tví- eða þrískipt
að sögn Jóns Viðars. „Í fyrsta lagi
er sýning á leikbrúðum allan daginn
og þar fer mest fyrir brúðum Jóns
E. Guðmundssonar. Helga Steffen-
sen, sem þekkti Jón og vann með
honum, ætlar að láta brúðurnar
hans lifna við,“ segir hann. „Síðan
höfum við fengið fleira listafólk
sem nú er starfandi í þessum geira
til að taka þátt í þessu með okkur.
Sumt af því verður með lifandi
sýningar og flestir verða með sýn-
ishorn af brúðugerð.“
Ein þeirra brúða sem fara á kreik
er Bláa stúlkan, leikbrúða Messí-
önu Tómasdóttur. Hún heimsæk-
ir Heilsuverndarstöðina og tekur
sporið með aðstoð Ástu Sighvats
Ólafsdóttur. Tónlist við dansinn er
flautuverkið Spor eftir Karólínu
Eiríksdóttur í flutningi Guðrúnar
S. Birgisdóttur.
Jón Viðar kveðst fagna því að
Heilsuverndarstöðin skuli opna
aftur dyr sínar sem hafa verið
luktar um tíma. „Þetta er fal-
legt hús sem á sinn sess í hug og
hjarta landsmanna. Það er líka
heiður og fengur fyrir Leikminja-
safnið að vera búið að fá brúður
Jóns E. Guðmundssonar og þar
er fullur metnaður til að skapa
því safni rétta og viðeigandi um-
gjörð. Safnið hefur ekkert fast
húsnæði ennþá en hefur komist að
samkomulagi við fyrirtækið Inpro
sem hefur Heilsuverndarstöðina
á leigu um að fá að nýta húsnæði
fyrrum mæðradeildar í henni. Við
höfum þessa aðstöðu til áramóta
og stefnum að því að gera eitthvað
meira á þeim tíma.“ gun@frettabladid.is
Leikbrúðurnar lifna við
Jón Viðar Jónsson innan um leikbrúður Jóns E. Guðmundssonar. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
Þegar hjónin Aðalsteinn og Anna
Pálína héldu fyrstu stofutón-
leikana áttu þau ekki von á því
að húsið myndi fyllast af fólki.
„Okkur fannst hugmyndin um að
halda tónleika á menningarnótt
svo skemmtileg og þar sem við
bjuggum í miðbænum þá datt mér
í hug að halda litla tónleika í stof-
unni heima,“ segir Aðalsteinn Ás-
berg Sigurðsson, rithöfundur og
tónlistarmaður, um stofutónleik-
ana sem hann og kona hans heit-
in, Anna Pálína Árnadóttir, héldu
fyrst fyrir sjö árum. „Við ætluð-
um bara að opna inn af götunni og
héldum að þetta yrði ekkert mál,“
segir hann hlæjandi. „Við höfðum
sem betur fer hugsað fyrir því að
fá fullt af klappstólum lánaða og
hafa með okkur einn úr fjölskyld-
unni sem hálfgerðan dyravörð.
Ennfremur ákváðum við að hafa
þrjá stutta tónleika fremur en
eina langa. Við áttum aldrei von á
að meira en um 30 manns kæmu
í hvert skipti en þegar fyrstu tón-
leikarnir áttu að byrja þá var bara
komin þvaga fyrir utan húsið og
dyravörðurinn okkar lenti strax í
vandræðum. Við opnuðum úr stof-
unni út í garð og tróðum fólkinu
inn og gátum þannig komið um 80
manns á fyrstu tónleikana. Svo var
þeim bara sópað út um bakdyrnar
og næsta holl tekið inn en fólkinu
í götunni fjölgaði á meðan,“ segir
Aðalsteinn sem reiknar með að
um 250 manns hafi komið á tón-
leikana fyrsta árið og ekki aðeins
kunningjar eins og hjónin höfðu
átt von á.
„Þetta var mikið ævintýri. Því
miður seldum við húsið okkar
árið eftir svo við brugðum á það
ráð að fá lánaðan Hljómskálann.
Hann var svona álíka stór og stof-
an okkar, eða jafnvel ívið minni.
Tónleikarnir gengu mjög vel fyrir
sig en þó lentum við í sömu vand-
ræðum og áður að það var allt of
margt fólk sem vildi koma. Okkur
fannst svo leiðinlegt að koma ekki
öllum fyrir sem vildu þannig að
þriðja árið fórum við inn í Þjóð-
menningarhús,“ segir Aðalsteinn
sem heldur núna fimmtu stofutón-
leikana í því húsnæði.
Þrátt fyrir að vera kominn í
helmingi stærri „stofu“ vill Aðal-
steinn viðhalda sömu stemningu
og var í upphafi. „Stofutónleik-
ar eru þannig að maður er heima
í sinni stofu og spjallar við sína
gesti. Þetta verða áfram persónu-
legir og heimilislegir tónleikar og
jafnframt mjög fjölskylduvænir,“
segir Aðalsteinn. Dagskráin í ár er
þjóðlagatengd en auk Aðalsteins
koma fram söngkonana Guðrún
Gunnarsdóttir og sænska þjóð-
lagahljómsveitin Draupner.
mariathora@frettabladid.is
Gestum sópað út um bakdyrnar
Aðalsteinn heldur stofutónleika í sjöunda sinn. Að þessu sinni verða þeir haldnir í
Þjóðmenningarhúsinu en með Aðalsteini á myndinni eru meðlimir í sænsku hljóm-
sveitinni Draupner sem spilar á tónleikunum. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR