Fréttablaðið - 16.12.2007, Blaðsíða 16

16. desember 2007 SUNNUDAGUR
UMRÆÐAN
Skipulagsmál
Sigurður Matthíasson, eigandi Svefns og heilsu ehf., ásakaði
bæjaryfirvöld á Akureyri um
valdhroka í tengslum við fram-
kvæmdir á Glerártorgi í grein í
Fréttablaðinu þann 13. desember
sl. Í grein Sigurðar eru nokkrar
rangfærslur sem ástæða er að
leiðrétta.
Í stuttu máli snýst deila þessi
um niðurrif á eign SMI ehf. en
félagið er eigandi verslunarmið-
stöðvarinnar Glerártorgs.
Umrædd eign er áföst hluta versl-
unar Svefns og heilsu ehf. og telst
ein eign skv. fjöleignarhúsalögum.
Til þess að niðurrifið nái fram að
ganga þarf samþykki sameiganda,
en Svefn og heilsa ehf. hefur ekki
viljað gefa leyfi fyrir því, þrátt
fyrir að félagið hafi enga lögvarða
hagsmuni af því að umræddur
eignarhluti víki af svæðinu. Ítrek-
að hefur verið leitað eftir sam-
þykki á niðurrifinu og því jafnan
hafnað. Skýrt skal tekið fram að
eignir Svefns og heilsu ehf. skerð-
ast með engum hætti þó svo að
umrætt leyfi verði gefið fyrir nið-
urrifinu.
Aðkoma Svefns og heilsu ehf. er
frá Borgarbraut og eru ekki lagð-
ar til breytingar þar um eða farið
fram á skerðingu á eignarhaldi
húseigna félagsins. Þar með er
tekið fullt tillit til þarfa Svefns og
heilsu ehf. og hagsmunir verslun-
arinnar tryggðir í deiliskipulags-
tillögunni. Ranglega er því haldið
fram að hagsmunir framkvæmda-
aðila hafi verið
teknir fram
yfir hagsmuni
Svefns og
heilsu ehf.
Í hnotskurn
snýst málið um
önnur atriði
s.s. tengingar
húsnæðis
Svefns og
heilsu ehf. við
nýbyggingar-
hluta Glerár-
torgs. Þessir tveir aðilar, Svefn og
heilsa ehf. og SMI ehf., hafa ekki
komist að sameiginlegri niður-
stöðu hvað það varðar og er það
mál þeirra í milli sem Akureyrar-
bær getur ekki skipt sér af.
Úrskurðarnefnd skipulags- og
byggingarmála vísaði nýlega frá
kröfu Svefns og heilsu ehf. um
ógildingu deiliskipulagsins þar
sem þeir áttu ekki hagsmuna að
gæta. Það er því rangt sem haldið
er fram í greininni að ekki hafi
verið tekið tillit til hagsmuna
félagsins.
Áður hafði sama nefnd vísað frá
tveimur kærum Svefns og heilsu
ehf. og komist að þeirri niðurstöðu
að félagið hefði ekki hagsmuna að
gæta. Er um valdhroka að ræða
þegar deilumál sem þessi fá slíka
niðurstöðu frá úrskurðarnefnd
skipulags- og byggingarmála sem
er hinn rétti vettvangur slíkra
mála?
Ósk Akureyrarbæjar hf. um
samþykki Svefns og heilsu ehf. á
niðurrifi á eign sem fyrirtækið á
ekki hefur ekki fengist, en það er
forsenda þess að aðgengi að Gler-
ártorgi verði tryggt. Akureyrar-
bær er því nauðugur einn kostur,
til að skipulagið nái fram að ganga,
að fara fram á eignarnám á hluta
húsnæðis Svefns og heilsu ehf.
Það skal skýrt tekið fram að
ítrekað hefur verið leitað sátta og
Svefni og heilsu ehf. verið boðnar
sáttagreiðslur í málinu. Því miður
hefur það ekki gengið eftir og því
er þessi neyðarleið farin eins og
áður segir. Áður en slíkt er heimil-
að skal leita samþykkis Skipulags-
stofnunar og sannanlega skal sýnt
fram á að samningaleiðin hafi
verið reynd til þrautar.
Akureyrarbær hefur átt í góðu
samstarfi við atvinnulífið í bænum
og fjöldi fyrirtækja hefur að und-
anförnu hafið rekstur á Akureyri
sem sýnir að hér er gott að stofna
og reka fyrirtæki. Það er því dap-
urleg staðreynd ef forsvarmenn
Svefns og heilsu ehf. velja þann
kostinn sem verstur er í stöðunni í
stað þess að halda áfram með
blómlegan rekstur og vinsæla
verslun, öllum til góðs í framtíð-
inni.
Höfundur er bæjarstjóri á
Akureyri.
Glerártorg – staðreyndir málsins
Skýrt skal tekið fram að eignir
Svefns og heilsu ehf. skerðast
með engum hætti þó svo að
umrætt leyfi verði gefið fyrir
niðurrifinu.
SIGRÚN BJÖRK
JAKOBSDÓTTIR
UMRÆÐAN
Varnarmál
Þar sem öryggissamstarfið við Bandaríkin rofnaði ekki 2006, þarf Ísland hvorki að
grípa til róttækra ráðstafana í öryggismál-
um né að móta nýja Evrópustefnu. Íslensk
stjórnvöld verða engu síður að huga að því,
hvernig hagsmunum Íslands er best borgið í
samræmi við samrunaþróunina í Evrópu.
Þar er átt við stækkun Evrópusambandsins,
vöxt myntbandalagsins og viðgang evrunnar. Lega
Íslands mótar óhjákvæmilega varanlega öryggis-
hagsmuna Íslendinga sjálfra og bandamanna þeirra
— landið er enn skurðpunktur öryggishagsmuna
Evrópu og Norður Ameríku. Íslendingar geta ekki
sjálfir varið land sitt og þess vegna heldur varnar-
samningurinn enn óbreyttu gildi sínu.
Íslendingar beina athygli sinni í auknum mæli í
norður, fyrst að olíu- og gasflutningum um íslensku
efnahagslögsöguna, svo að umskipunarhöfnum á
Íslandi; síðan að olíu- og gasvinnslu í okkar efna-
hagslögsögu. Ísbreiða heimskautsins hopar stöðugt
sökum loftslagsbreytinga og opnar siglingaleiðir og
veitir aðgang að auðlindum, sem áður voru lokaðar
sökum ísalaga árið um kring. Verður Norður-Íshafið
nýtt Miðjarðarhaf vegna loftslagsbreytinga?
Þróun öryggismála
Þróun öryggismála á Norður-Atlantshafi var með
þeim hætti að umsvif flota og flughers Sovétríkj-
anna jukust jafnt og þétt frá lokum sjöunda áratug-
arins og fram til 1985 þegar þessi umsvif náðu
hámarki. Viðbúnaður Bandaríkjanna á Íslandi —
kafbátavarnir og loftvarnir — var í fullu samræmi
við þessi umsvif Sovétríkjanna. Með hruni Sovét-
ríkjanna og tímabundnu hnignunarskeiði Rússlands
gjörbreyttust pólitísk viðhorf og þar með ógnarmat
NATO á Norður Atlantshafi og annars staðar.
Augljóst hefur verið allt frá því að Sovétríkin
heyrðu sögunni til að varnarsamstarf Íslands og
Bandríkjanna myndi taka breytingum. Spurningarn-
ar nú eru um það, hvernig á að framkvæma varnar-
samninginn við núverandi aðstæður.Það verður að
sýna fram á: (a) með hvaða hætti verður snúist til
varna á landi; (b) að unnt sé að fylgjast náið með
öllum siglingum við Ísland; (c) með hvaða hætti
haldið verður uppi loftvörnum á Ísland; og (d) að
tryggt sé öryggi allra þeirra sem lenda í lífsháska á
Íslandi eða í nágrenni við landið.Því þarf að meta
þýðingu þess út frá öryggis- og varnarhagsmunum
Íslands að senn hafa aðflutningsleiðir sem liggja um
íslenska efnahagslögsögu afgerandi þýðingu fyrir
orkuöryggi bandalagsþjóða Íslands og fyrir heims-
viðskipti.
Samstarf við grannþjóðir
Björn Bjarnason dómsmálaráðherra færði fyrir því
rök í september 1995 að við Íslendingar ættum að
búa okkur undir að axla meiri ábyrgð á eigin öryggi
og ljóst væri að við hefðum styrk til að
koma á eigin varnarsveitum. Björn hefur
margoft bent á nauðsyn þess að efla enn
frekar samstarf og samráð Íslands við
grannþjóðir um siglingar og hafnarmál og
öryggisviðbúnað við Norður Atlantshafið til
að bregðast við mikilli aukningu siglinga og
sjóflutninga um þessi hafsvæði, einkum í
tengslum við auðlindanýtingu á norðurslóð-
um, ekki síst vegna olíu- og gasvinnslu.
Árið 1999 kynnti ríkisstjórn Davíðs
Oddssonar forsætisráðherra megintillögur
starfshóps um öryggismál. Hópurinn lagði meðal
annars til að leiðir yrðu kannaðar til þess að
Íslendingar gætu axlað stærra hlutverk, einir eða í
samstarfi við önnur ríki, í vörnum Íslands. Áhersla
var einkum lögð á eftirfarandi atriði: (a) efld
löggæsla; (b) varnir gegn hryðjuverkum; (c)
almannavarnir; (d) björgunarstörf og leit;(e)
æfingar og; (f) eftirlit og gæsla á hafinu kringum
landið.
Samkomulag Íslands og Bandaríkjanna frá 2006
felst í þessum atriðum: (a) samkomulagi Íslands og
Bandaríkjanna um framtíðarfyrirkomulag varna
Íslands; (b) samkomulagi um skil á landi og á
mannvirkjum; (c) samkomulagi um afhendingu
búnaðar og tækja vegna yfirtöku Íslands á rekstri
Keflavíkurflugvallar; og loks (d) samningi um leigu
á búnaði og tækjum fyrir flugvöllinn.
Íslendingar verið virkari
Þríþætt verkefni blasti við ríkisstjórn Íslands 2006
þegar stjórn Bandaríkjanna tilkynnti um brottför
varnarliðsins. Í fyrst lagi þurfti að tryggja að
rekstur alþjóðaflugvallarins í Keflavík gengi
snurðulaust eftir brottför varnarliðsins. Bandarík-
in áttu þar mikilvægan búnað sem samkvæmt
bandaríkum lögum hefði átt að flytja burt frá
Íslandi ef ekki hefði samist um annað en samkomu-
lag náðist um þetta atriði. Í öðru lagi þurfti að ná
samkomulagi um skil á landi og mannvirkjum á
Keflavíkurflugvelli og annars staðar á Íslandi og
það tókst sömuleiðis. Þriðja og síðasta verkefnið
var að tryggja öryggishagsmuni Íslands til
framtíðar og það tókst og nú eiga ríkin tvö í
viðræðum um frekari útfærslu hins nýja öryggis-
samstarfs. Sú aðstoð og samvinna er mikilvæg sem
boðin er fram af hálfu Bandaríkjanna í tengslum
við öryggissamstarfið á sviði löggæslu, landa-
mæraeftirlits, landhelgisgæslu, varna gegn
hryðjuverkum og fleiri öryggisþátta.
Hér skapast ýmis tækifæri fyrir löggæsluaðila á
Íslandi. Ljóst er að Íslendingar sjálfir verða hér
efir að vera virkari í eigin öryggismálum en verið
hefur og þá ekki síst þegar kemur að innra öryggis
ríkisins og borgaranna og verja þarf meiri fjár-
munum til þessara verkefna.Sérstök varnarmála-
stofnun er með öllu óþörf.
Höfundur er fyrrverandi ráðuneytisstjóri.
Skurðpunktur öryggishagsmuna
RÓBERT TRAUSTI
ÁRNASON
Myndaðu
eins og
fagmaður.
Borgaðu
eins og
leikmaður.
Taktu hágæða ljósmyndir heima
í stofu, leiktu þér að ljósmyndun.
Tilvalið fyrir eigendur SLR véla.
www.hanspetersen.is
INTERF
IT EX15
0
HEIMA
STÚDÍÓ
39.990kr