Réttur - 01.01.1952, Side 38

38
RÉTTUR
hans svo oft saknaði að ekki væri til, er þeir háðu sjálfstæðis-
baráttu íslendinga. En hve aum hefur ekki þessi borgarastétt
reynzt nú, þegar íslandi reið allra mest á.
Hvað er þá um bændastétt íslands, þá stétt, sem ásamt mennta-
mönnum, af hennar bergi brotnum, hafði forustuna í baráttunni
fyrir. sjálfstæði og menningu íslands gagnvart Dönum? Bænda-
stéttin er enn ekki vöknuð til vitundar um hver ógn henni
sjálfri og þjóðinni allri stafar af amerískri yfirdrottnun á íslandi,
— hún er enn stungin svefnþorni af því sparifé og skuldleysi,
sem hún öðlaðist á stríðs- og nýsköpunarárunum, og af þeim
áróðri og tryggðaböndum, sem tengja hana við gamla forustu
Framsóknar og S.Í.S.
Enn trúir bændastéttin á sjónhverfingar Vilhjálms og Eysteins:
Enn heldur bændaséttin, að S.Í.S. séu að verða voldug og
sterk samvinnusamtök. En hvað er þar að gerast? Amerísk
auðdýrkun og siðlaus „bisnes“-andi eru að gagnsýra stjórn þess
og starfsemi, útrýma anda og hugsjónum samvinnustefnunnar
og þurrka burt siðferðilegan grundvöll þessarar samhjálpar
bænda og verkamanna, allt til þess að þóknast Standard Oil og
öðrum auðhringum og finna náð fyrir augum þeirra. Það, sem
einn bezti brautryðjandi samvinnhreyfingarinnar, Hallgrímur
Kristinsson, kveið, er nú að koma fram: „Hann kveið því, að
starfsemin myndi er stundir liðu fram, snúast í hagsmunabaráttu
einvörðungu meðan eldur hugsjónanna félli í fölskva hjá gröfum
frumherjanna, enda væri þá með öllu unnið fyrir gíg, með því
að raunverulegt gildi sérhverrar félagsmálahreyfingar og um-
bótaviðleitni manna væri fólgið í þeirri þróun, er hún fengi orkað
í andlegum og siðferðilegum efnum“. (Hallgr. Kristinsson mælti
svo við Jónas Þorbergsson, greint í Andvara 54. árg. 1929, bls. 24.).
Stjórn S.Í.S. kann að reisa standmyndir við grafir spámanna
samvinnuhreyfingarinnar, Jakobs, Benedikts á Auðnum, Hallgríms
eða annarra, — en viðskiptasiðferði Standard Oil og annarra
amerískra auðhringá á nú að koma í stað þeirra hugsjóna
samvinnustefnunnar um baráttu gegn auðvaldi og einokun, er
stjórn S. í. S. er nú óðum að dreþa.
Enn lætur bændastéttin tælast af sjónhverfingum Eysteins og
heldur að fjármálaafkoma almennings sé að batna, þegar ríkis-
valdið er gert að gaddasvipu, til að píska út úr fólkinu fé, sem
það skortir til nauðþurfta, en ríkið þarf ekki til reksturs. Og
samtímis eru bankarnir, samkvæmt fyrirskipun amerískra auð-
drottna, látnir draga úr öllum lánum, með þeim afleiðingum að
framkvæmdir þjóðarinnar minnka, atvinnuleysi eykst, kaupgeta