Réttur - 01.01.1952, Blaðsíða 90

90
RÉTTUR
dregið úr fjármagninu sem í umferð er, dregið úr rekstrarfé
atvinnulífsins.
Enginn þarf að efast um að allt þetta er gert samkvæmt skil-
yrðum sem sett hafa verið í sambandi við Marshallkerfið allt,
enda beint gert að fyrirmælum ríkisstjórnarinnar. í þingræðu
á síðasta þingi viðurkenndi viðskiptamálaráðherra Björn Ólafs-
son það, að hann hefði skrifað bönkunum fyrirmæli um að hafa
hemil á útlánum, svo sem hann komst að orði, og er það þessi
stefna sem þar er átt við.
Þá er ótalin ennþá ein leiðin sem notuð hefur verið til að
draga fjármagn úr höndum fólksins og fyrirtækja þess.
Það er skattpíning ríkisstjórnarinnar.
Útflutningstekjur þjóðarinnar s. 1. ár námu 726 millj. kr. en
tekjur þær sem ríkið innheimti yfir 400 millj. eða allmikið
meira en helmingur útflutningsteknanna. Ennfremur hafa ríkis-
tekjurnar farið 107 millj. fram úr áætlun fjárlaga. Er slíkt sýni-
lega af ásettu ráði gert, að hafa áætlun of lága til þess að fá til-
efni til því meiri skattaálagningar, sem að mestum hluta leggjast
á vöruverðið í landinu, og eru því verulegur þáttur í dýrtíð-
inni.
Þannig nam innheimtur söluskattur á árinu allt að 100 millj.
kr, sem svarar til að vera 700 kr. á hvert mannsbarn í landinu
eða 3500 kr. á hverja fimm manna fjölskyldu. Þessi skattur, sem
leggst jafn á allar vörur og þjónustur hverju nafni sem nefnast,
er samkvæmt opinberum heimildum 10-12% af hinu almenna
vöruverði. Meira en helmingur þessarar upphæðar varð hreinn
tekjuafgangur hjá ríkissjóði eða allt að 60 millj. Hinn hlutann
hefði ríkissjóður áreiðanlega sparað í lækkuðum launagreiðslum og
öðrum kostnaði við ríkisreksturinn ef söluskatturinn hefði ekki
verið innheimtur, verðlagið í landinu 10-12% lægra og vísi-
talan í samræmi við það.
Þannig er skattakerfið einnig notað til að draga fé úr höndum
þjóðarinnar umfram þarfir ríkisins. Hver maður getur líka séð
að þegar tekjur ríkisins fara á annað hundrað millj. kr. fram úr
áætlun á einu ári, þá er slíkt ekki hvatning fyrir stjórnarvöldin
til sparnaðar. Þegar svo er ákveðið að verja tekjuafganginum
til útlána, þá er jafnframt ákveðið að veita þau lán með okur-
vöxtum til að nó inn ennþá meira fé gegn um þá aðferð. Þannig
var ákveðið á síðasta Alþingi að taka 5 Vz % vexti af þeim lánum,
er ríkissjóður veitir nú til Búnaðarbankans og lánadeildar smá-
íbúðarhúsa. Þannig hnígur allt að því að fullnægja reglunni um