Réttur


Réttur - 01.01.1952, Blaðsíða 82

Réttur - 01.01.1952, Blaðsíða 82
82 RETTUR engar skuldbindingar hvorki vaxtagreiðslur né annað, a. m. k. sé litið á þjóðarheildina. Önnur tegund er lánsfé, sem fengið er á hreinum viðskipta- grundvelli, en þjóðin getur að öðru leyti ráðstafað að eigin vild, en greiða þarf með vöxtum og afborgunum, er aftur höggva skarð í afrakstur framleiðslunnar. Þó er almennt viðurkennt réttmæti þess að nota slíkt fjármagn en verður hinsvegar að metast eftir aðstæðum í hvert sinn. í mörgum tilfellum er gjörsamlega ómögu- legt að hrinda nauðsynlegum verkum í framkvæmd án lánastarf- semi, enda allt bankakerfi hins kapítalistiska heims byggt á þeim grunni. Þriðja tegund fjármagnsins er svo gjafaféð. Það er að vísu fremur sjaldgæft að slíkt fjármagn sé á boðstólum í miklum mæli, en á vorum dögum gerast margir undarlegir hlutir. En fróðlegt væri að vita, hvort jafnvel hinir sögufróðustu menn, þekkja þess nokkur dæmi úr mannkynssögunni, að ein þjóð hafi gefið annarri stóra fjármuni í öðrum tilgangi en að kaupa þá sem gjafirnar fékk. Þessi fjáröflunarleið, að láta gefa sér, er auðveld. Það virð- ist ekki amalegt að taka við fjármagni og þurfa hvorki að vinna fyrir því eða greiða það aftur. Reyndin er þó sú, að þetta er hættulegasta fjáröflunarleiðin. Það er þessi fjáröflunarleið, sem veldur þeirri kreppu, sem nú er að þjaka íslenzkt atvinnu- og efna- hagslif, þótt mörgum kunni að þykja ótrúlegt. Þetta verður ljóst við að athuga áhrif þessa fjármagns á efnahagsþróunina innbyrðis,. einkum ef féð er notað til annars en fjárfestingarframkvæmda. Á stríðsárunum eignuðust íslendingar allmikla fjármuni. Þjóðin komst í fyrsta sinn í þá aðstöðu að geta hafið uppbyggingu atvinnu- vega sinna fyrir eigið fé. Þessu fylgdu engar kvaðir, hún var ein- ráð um framkvæmdirnar og á þeim hvíldu engar vaxta- og afborg- anagreiðslur til erlendra aðila. Þær millj., sem þjóðin hefur tekið að láni síðan hafa að sumu leyti verið notaðar til fjárfestingar en að öðru leyti til neyzlu- og rekstrarvörukaupa. Sá hlutinn sem fer til fjárfestingar á að skapa arðbæra eign, en hitt er að lifa fyrir fram á tekjum sem þjóðin á eftir að vinna fyrir síðar. Ekki verður þetta sagt um gjafaféð mun margur segja, og er rétt að því leyti að ekki mun beint þurfa að greiða það aftur með vöxtum. Eins og fyrr er sagt hefur okkur nú verið talin til gjafa rúmlega 430 millj. kr. miðað við núverandi gengi. Það eru tvö atriði, sem fyrst og fremst skipta hér máli: Áhrif þessa fjármagns í efnahagslífinu, og skilyrði þau sem varð að hlíta til að fá það í hendur. Fyrsta reynslan kom í sambandi við freðfiskinn sem fór til
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128

x

Réttur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Réttur
https://timarit.is/publication/319

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.