Réttur - 01.01.1952, Side 77

RÉTTUR
77
atriði er sannarlega þess vert að athugað sé nánar. Hvaða ástæða
var til þess að veita íslendingum miklu meira gjafafé en hinum
stríðsherjuðu þjóðum meginlandsins? Voru íslendingar ver á vegi
staddir efnahagslega en þær? Ekki var svo. Um það er tiltækur
vitnisburður Benjamíns Eiríkssonar, er hann var hér að undirbúa
gengislækkunina.
Þá skrifaði hann fyrir ríkisstjórnina allstóra fjölritaða bók er
nefndist „Álitsgerð um hagmál“ og útbýtt var m. a. til þing-
manna. Þar segir svo á bls. 18 um gjaldeyrisöflun íslendinga:
„Sé litið á það magn gjaldeyris, sem aflast á hvern íbúa fyrir
útfluttar afurðir nemur það allt að því 100 sterlingspundum á ári
miðað við núverandi gengi. Þetta nemur 13.500 kr. á hverja
fimm manna fjölskyldu. Þetta er furðu mikil upphæð og sú
langmesta sem vitað er um hjá nokkurri þjóð, enda mun utan-
ríkisverzlun hvergi jafn stór liður í þjóðarbúskapnum og á íslandi.
í Bretlandi nemur andvirði útfluttrar vöru minna en 40 sterlings-
pundum á íbúa. Andvirði útfluttrar vöru er hér allt að því 2%
sinnum meira en hjá Bretum sem eru ein af helztu viðskipta-
þjóðum heimsins.
Þótt ekki sé þessi gjaldeyrisöflun beinar tekjur fyrir þjóðina,
þar sem um það bil einn fimmti partur andvirðis útflutningsins
er erlendur kostnaður má bera þær saman við þjóðartekjur ann-
arra þjóða. Bretar og Danir eru meðal auðugustu þjóða. Þjóðar-
tekjúr Breta nema um 200 sterlingspundum á íbúa. Þjóðartekjur
Dana er svipuð upphæð á íbúa. Gjaldeyristekjur íslendinga einar
saman eru um það bil helmingur þjóðartekna þessara þjóða miðað
við íbúatölu, og því langtum hærri en þjóðartekjur hinna fátækari
þjóða. Orsakir gjaldeyrisskortsins er því ekki að finna í ónógum
gjaldeyri".
Þetta er vitnisburður Benjamíns Eiríkssonar um það atriði, gjald-
eyrisöflunina.
Voru íslendingar skuldugir?
Ekki var það heldur.
Áður er frá því skýrt að í ársbyrjun 1947 áttú þeir í erlendum
inneignum nærri 170 millj. kr. Að vísu munu þær hafa verið
mikið eyddar þegar Marshallaðstoðin hófst meira en ári síðar.
En samt er erfitt að melta þær fullyrðingar að efnahagur ís-
lendinga hafi krafizt svo gífurlegra fjárframlega, þegar þess er
gæít, að framleiðslumöguleikar þjóðarinnar höfðu vaxið gífurlega.
Snn fremur má minna á það, að einmitt árið 1948 hækkuðu út-
flutningstekjur þjóðarinnar um 100 millj. frá því sem verið hafði
hæstu árin á undan, og námu það ár nærri 400 milljónum. En