Réttur - 01.01.1952, Page 85

RÉTTUR
85
til neinna framkvæmda, hversu arðvænlegar, sem þær kunna
að vera. Hún má ekki kaupa ný atvinnutæki, ekki byggja hús,
ekki leggja vegi eða byggja brýr, fyrir meira fé en hún hefur
afgangs af eigin framleiðslutekjum á hverjum tíma, þegar hún
hefur greitt sínar neyzlu- og rekstrarvörur. Samkvæmt þessari
kenningu hefði allt Marshallféð átt að fara til eyðslu. Ekkert
til fjárfestingar.
Ennfremur segir Benjamín:
,,Ef fluttar eru inn vörur fyrir Marshallfé og þær seldar innan-
lands og andvirðið síðan lagt inn á banka, fara áhrifin eftir því,
hvaðan féð kom til að greiða innfluttu vörurnar með. Komi féð
úr nýjum útlánum seðlabankans verða verðhjöðnunaráhrifin eng-
in. Komi féð af tekjum manna og úr rekstri fyrirtækja þá verða
verðhjöðnunaráhrifin sem svarar upphæð fjárins".
Til skýringar á þessu er bezt að gera sér fyrst ljóst hvað við
er átt með orðinu verðhjöðnun. Það kemur fram í skýrslu hins
bandaríska Marshallsérfræðings um ísland, sem birt var í Al-
þýðublaðinu 1948, og segir þar svo m. a.:
„Þannig gæti viðreisn Evrópu orðið til þess að ísland kæmi
efnahag sínum á réttan kjöl, án þess að fórna öllum þeim fríð-
indum, efnahagslegum og félagslegum, sem það nú getur boðið
íbúum sínum, enda þótt það geti ekki meðan á viðreisninni
stendur, náð efnahagslegu jafnvægi án þess að skerða lífskjör
þeirra allverulega“.
Þarna höfum við það. Samkvæt áliti Marshallsérfræðingsins
átti ísland að skerða lífskjör íbúa sinna allverulega. Á umbúða-
lausri hreinni íslenzku þýðir þetta: Að skapa kreppuástand.
Sama hvort það þá er kallað „ að fórna efnahagslegum og félags-
legum fríðindum", sem áunnin voru.
Marshallféð var hin fyrirhugaða leið að þessu marki, og Benja-
mín sagði fyrir hvernig féð þyrfti að notast til þess að markinu
yrði náð. Til þess þurfti að flytja inn vörur frá Bandaríkjunum,
vörur, sem íslenzka ríkið fékk að gjöf en þurfti þó að greiðast
með innlendum peningum. Þessir peningar máttu ekki koma úr
nýjum útlánum seðlabankans svo sem gert hefði verið, ef vörumar
hefðu verið greiddar með innlendum útflutningsvörum. Heldur
skyldu þeir peningar takast af tekjum manna og úr rekstri fyrir-
tækja, svo takast mætti þannig að draga fé úr höndum bæði
einstaklinga og atvinnulífsins innanlands. Ennþá skýrar kemur
þó þetta í ljós, þegar flett er upp á næstu blaðsíðu í þessu
hagmálaáliti. Þar stendur þessi vísdómur.
„Ef E. C. A. (þ. e. efnahagssamvinnustofnunin) hefur fyrst og