Réttur - 01.01.1952, Síða 127

RÉTTUR
127
þá ekki lengur svo að tilvitnanir
Engels í Völuspá séu það eina á
íslenzku, sem til sé af „Uppruna
fjölskyldunnar“ á því máli, sem
Engels tók að nema á gamals
aldri til að geta rannsakað forn-
bókmenntir vorar.
Frá útgefanda fylgdi svohljóð-
andi umsögn á kápu bókarinn-
ar:
Uppruni fjölskyldunnar, einka-
eignarinnar og ríkisins hefur jafn-
an verið talin ein af vinsælustu
bókum Engels, og það eins fyrir
því, þótt efnið væri að ýmsu leyti
flókið og torvelt meðferðar. Að
sjálfsögðu er lýsingin ekki svo
nákvæm, að hún taki til allra
hugsanlegra tilbrigða og auka-
atriða. En þarna er brugðið upp
heillandi mynd af þróun mann-
kynsins, saga mikilvægra félags-
stofnana rakin í megindráttum.
Og þetta er heilsteypt verk, en
ekki samsafn ósamstæðra
fræðslumola héðan og handan.
Horft er á hlutina frá ákveðnum
sjónarhól, og sérstakur söguskiln-
ingur og sérstök heimspeki liggja
að baki. Þannig eru sagnfræði- og
þjóðfræðilegar lýsingar, forn
minni og goðsögur kveiktar sam-
an í heildarmynd. Og þó er ekki
horft til liðins tíma einungis,
heldur og fram á við. Undir niðri
ólgar söguskyn rísandi stéttar,
sem lítur ekki á söguna eingöngu
sem skýrslu liðinna atburða, —
eitthvað, sem var, en er ekki
framar — heldur sem „drama“
líðandi stunda, sem við yrkjurn
bæði og leikum.
Lenin sagði um þessa ágætu
bók í ræðu, sem hann hélt 11.
júní 1919:
„Ég vona, að varðandi ríkið
kynnið þið ykkur verk Engels
„Uppruna fjölskyldunnar, einka-
eignarinnar og ríkisins“. Það er
eitt af undirstöðuritum nútíma-
sósíalisma, þar sem óhætt er að
treysta því, að sérhver setning
er grundvölluð á geysivíðtækri
þekkingu á sviði sögu og stjórn-
mála. í því riti er engu kastað
fram af handahófi.“
Vonandi verður bráðlega ritað-
ur góður ritdómur um bók þessa *
í stað þessarar ritfregnar.
E. O.