Réttur - 01.10.1973, Blaðsíða 14

5.0
Teikning van Gogh.
landi unnu úti, vegna þess að þær þurftu þess
með af fjárhagsástæðum.
Aðeins þær konur, sem giftar eru mönnum í
yfirstétt eða millistétt, geta leyft sér þann munað
að velja milli starfs utan heimilis eða húsmóður-
starfs eingöngu. Jafnframt hafa þær einar þau for-
réttindi að geta tekið sér frí frá vinnu um tíma,
ef þeim býður svo við að horfa. Það geta hvorki
karlmenn, konur í verkalýðsstétt, einstæðar mæður
eða ógiftar konur yfirleitt. Vafasamt er, að þessar
konur vilji afsala sér þessum forréttindum. Bernard
Shaw sagði einu sinnl: „Auðveldara er að leggja
fjötra á menn en að losa þá af þeim aftur, ef fjötr-
unum fylgja einhver forréttindi".
Aukinn kostnaður við mat og húsnæði og meiri
kröfur til alls ytri búnaðar ýtir húsmæðrum út á
vinnumarkaðinn. Það þarf að uppfylla gerviþarfirn-
ar, einkabíll er t.d. harla nauðsynlegur í borg á
við Reykjavík af mörgum ástæðum. Hver fjöl-
skylda þarfnast æ meira fjár og laun verkamanns
fyrir átta stunda vinnudag duga ekki, 16 tímar
virðist vera lágmark.
LAUNIN
Nú eru liðin 6 ár frá því að lögin um launajöfnuð
kvenna og karla öðluðust gildi hér á landi. I frum-
varpinu, sem samþykkt var 1961 stendur: ,,Á árun-
um 1962—1967 skulu iaun kvenna hækka til jafns
við laun karla fyrir sömu störf í eftirfarandi starfs-
greinum: almennri verkakvennavinnu, verksmiðju-
vinnu og verzlunar- og skrifstofuvinnu'1.1) i lög-
unum stendur ekki, að greiða skuli sömu laun fyrir
jafnverðmæt störf, og hefur það dregið langan dilk
á eftir sér. Aðlögunartími leið frá því að lögin voru
samþykkt og notuðu atvinnurekendur hann til þess
að festa og auka þá kyngreiningu starfa, sem þeg-
ar var orðin. Konum voru ætluð viss störf og
körlum önnur. Kvennastörfum var raðað á lægstu
launaflokkana án tillits til verðmætis þeirra eða
kröfu um menntun.
Það hlýtur öllum að vera Ijóst, að jafndýrt er
fyrir konur að lifa og karlmenn, en þessi launa-
munur hefur verið réttlættur á ýmsan hátt og þá
einkum með því að konur væru ekki fyrirvinnur.
I hjónabandslöggjöfinni er kveðið á um gagnkvæma
framfærsluskyldu hjóna, hefur það átt að tryggja
stöðu kvennanna á þeim tímum, þegar þær störf-
uðu eingöngu innan veggja heimilanna. Nú á tímum,
eftir að konur hafa lagalega sömu möguleika tll
menntunar og starfs og karlar, á ekki lengur við,
að litið sé á karlmenn sem aðalframfærendur og
konur á framfæri þeirra. Eðlilegt er að allir ein-
staklingar séu fjárhagslega sjálfstæðir og ekkí
framfærsluskyldir gagnvart öðrum en börnum sínum
og skattgreiðslur miðaðar við það.
Norðurlandaráð hefur látið þessi mál til sín taka
og á þingi þess í febrúar 1973 voru m.a. samþykkt
tilmæli til rikisstjórna Norðurlandanna um.....að
þær leitist við að samræma merkingu fyrirvinnu-
hugtaksins .... jafnframt því að litið verði á konur
og karla sem jafnréttháar fyrirvinnur og fram-
færsluskyldan verði þannig tengd börnum .. ,2).
Kveikjan að þessum umræðum mun vera samþykkt,
sem gerð var á fundi Sambands norrænna kven-
réttindafélaga 1968. Ætla má, að verði hin gagn-
x) Lög nr. 60/1961.
2) Svava Jakobsdóttir: Lág laun kvenna undirrót
misréttis, Þjóðviljinn 2. 11. 1973.
222